İçeriğe atla

1938 Türkiye yerel seçimleri

1938 Türkiye yerel seçimleri
Türkiye
← 19341-19 Ekim 19381942 →
  Birinci parti
 
Lider İsmet İnönü
Parti CHF

1938 Türkiye yerel seçimleri, 1-19 Ekim 1938 tarihlerinde gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki üçüncü yerel seçimdir. Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümünden önce yapılan son yerel seçimler olan 1938 seçimlerine Cumhuriyet Halk Partisi tek başına katıldı.

Belediye Kanunu gereğince ekim ayında yapılması planlanmış olan seçimlerin çalışmalarına eylül ayının başında başlandı. Belediyelerce görevlendirilmiş yazmanlar tarafından oy cetvelleri hazırlandıktan sonra belediye seçim encümenleri tarafından kontrol edilerek son listeler düzenlendi.[1] Belediye seçimleri ülke genelinde 1 Ekim 1938’de başladı ve halk 1934'te olduğu gibi seçimlere büyük ilgi ve alaka göstererek sandıkların başına gitti.[2] 19 Ekim 1938 tarihinde ise tüm illerde seçimler tamamlandı. Belediye teşkilatı mevcut olan 544 yerden 7 vilayet, 41 kaza ve nahiye belediyesi hariç olmak üzere belediye seçimlerinin neticelerini gösterir bilgiler yayımlandı. CHP adaylarının her tarafta ittifakla seçilmiş oldukları ve bilgi alınamayan yerlerden gelecek neticelerin de ayrıca bildirileceği hususu Dâhiliye Vekili (İçişleri Bakanı) Şükrü Kaya tarafından 20 Ekim 1938'de Başvekâlet Yüksek Makamı'na yazı ile bildirildi.[3]

Kaynakça

  1. ^ Erdal Aydoğan & Tansu Barış Mahmutoğlu (2013). "Mustafa Kemal Atatürk Döneminde Yapılan Seçimler ve Karakteristik Özellikleri", Tarihin Peşinde, Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 10, ss. 138-139.
  2. ^ Ayın Tarihi, 1 Birinci Teşrin/Ekim 1938, No: 1, Dâhiliye Vekaleti Matbuat Umum Müdürlüğü, Ankara.
  3. ^ Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.10., Yer No: 82.538.17.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Kemal Atatürk</span> Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı

Mustafa Kemal Atatürk, Türk mareşal, devlet adamı, yazar, Türk Kurtuluş Savaşı'nın başkomutanı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. Türkiye'yi laik, sanayileşen bir ulusa dönüştüren kapsamlı ilerici reformlar üstlenmiştir. İdeolojik olarak sekülarist ve milliyetçi politikaları ve sosyo-politik teorileri Kemalizm olarak tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de cumhuriyetin ilanı</span> 29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye devletinin yönetim biçiminin cumhuriyet olarak belirlenmesi

Cumhuriyetin ilanı, hukukî olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923 günü gerçekleşen oturumunda Mustafa Kemal'in hazırladığı anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesiyle Türk devletinin yönetim şeklinin cumhuriyet olarak belirlenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Büyük Millet Meclisi</span> Türkiye Cumhuriyetinin parlamentosu

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Türkiye Cumhuriyeti'nin yasama organıdır. 23 Nisan 1920'de Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletleri'nce işgaline direniş göstermek üzere kurulmuştur. Asli görevi yürütmeyi denetlemektir ve yasama erkini kullanır. "Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir" ilkesi, TBMM'nin varoluşunun temel dayanağını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Nazım Resmor</span> Türk komünist siyasetçi

Nazım Resmor Öztelli, Türk bürokrat ve siyasetçi. TBMM 1. Dönem milletvekili ve Hakkı Behiç Bayiç'in hakkındaki gensorular nedeniyle istifasından sonra 4 Eylül - 6 Eylül 1920 tarihleri arasında 2 gün Dahiliye Vekili oldu. İç İşleri Bakanlığı kayıtlarına göre, Soyadı Kanunu ile birlikte Öztelli soyadını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Onuncu Yıl Nutku</span> Mustafa Kemal Atatürkün söylevi

Onuncu Yıl Nutku, Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin 10. yılı kutlamalarında 29 Ekim 1933 tarihinde Ankara Hipodromu'nda verilen nutuktur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de tek partili dönem</span>

Türkiye'de tek partili dönem, 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanıyla başladı. Millî Kalkınma Partisi (MKP) kuruluncaya kadar, kısa aralıklar dışında 1923-1945 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tek yasal siyasi partiydi. Demokrat Parti (DP) karşısında 1946'daki ilk çok partili seçimleri kazandıktan yaklaşık dört yıl sonra, CHP 1950 seçimlerinin neticesinde iktidarını kaybetti. Tek partili dönemde Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, çok partili demokrasiye geçiş için CHP'ye karşı muhalefet partilerinin kurulmasını istedi; 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) kuruldu ancak olaylı İzmir mitingi sonrası parti kendi kendini feshedilmeye zorlandı ve kurucusu tarafından lağvedildi. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) 1924'te Kâzım Karabekir tarafından kuruldu, ancak üyelerinin 1925'te Şeyh Said İsyanı'na karıştığı iddiasıyla ve TCF'nin "parti, dini düşünce ve inançlara saygılıdır" maddesi gerekçe gösterilerek yasaklandı. Atatürk'ün cumhurbaşkanlığı süresince 2 kere çok partili bir sistem kurma çabalarına rağmen, bu yalnızca Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın 1930'da kapatılması sonrası 15 sene aradan sonra 1945'te gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "CHP" şeklindedir. Simgesi Altı Ok'tur. TBMM'de 128 milletvekili ile ana muhalefeti temsil eden partidir. Genel başkanı Özgür Özel'dir.

<span class="mw-page-title-main">1946 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1946 Türkiye yerel seçimleri, 26 Mayıs 1946 tarihinde gerçekleştirilen ve 1930 seçimlerinden sonra Türkiye'nin çok partili olarak yapılan ikinci yerel seçimleridir. Belediye başkanları halk tarafından doğrudan değil, halkoyuyla seçilerek oluşturulan meclisin kendi içerisinden birini başkan olarak belirlemesi yoluyla seçilmiştir. Bu seçim aynı zamanda, tek bir gün içerisinde tamamlanan ilk yerel seçimdir.

<span class="mw-page-title-main">1938 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi</span> Türkiyenin 2. cumhurbaşkanını belirleyen seçim

1938 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, 11 Kasım 1938 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimidir. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün 10 Kasım 1938 tarihindeki ölümünden 1 gün sonra olağanüstü toplanan TBMM'de yapılan seçimlere 399 milletvekilinin 348'i katıldı. TBMM Malatya milletvekili İsmet İnönü 1. turda oy birliğiyle cumhurbaşkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">1930 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1930 Türkiye yerel seçimleri, Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk çok partili seçimdir. Belediyeler Yasası'nın 4 Nisan 1930 tarihinde yürürlüğe girmesinin ardından yapılan seçime Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) ve yeni kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) katıldı. Bu seçimlerde belediye başkanları, belediye meclis üyeleri arasından ve meclis üyeleri tarafından iki kademeli olarak seçildi. Bu seçimlerin önemli bir özelliği de kadınların da ilk kez seçme ve seçilme hakkına sahip olmasıydı. Nitekim seçimlerde kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın 18 yaşını tamamlamış olan tüm vatandaşların seçme, 25 yaşını tamamlayanların ise seçilme hakkına sahip olması kanunla birlikte gerçekleşti. Seçimden sadece bir ay önce kurulmasına rağmen birçok ilde hızlıca teşkilatlanan SCF, devlet memurlarının ve CHF görevlilerinin baskılarından ötürü yeteri kadar oy alamamasına karşın 502 seçim bölgesinin 24'ünde kazanan parti oldu. Halkın bir bölümünün CHF'nin politikalarından hoşnut olmadığını gösteren bu seçimler sonrasında CHF'nin SCF üzerindeki baskısının artarak devam etmesi üzerine, SCF kurucusu Fethi Bey tarafından 3. ayını doldurduktan kısa bir süre sonra feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Değişim Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2020–2023)

Türkiye Değişim Partisi, 17 Aralık 2020 tarihinde Mustafa Sarıgül liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partiydi. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TDP" şeklindeydi. Simgesi Trakya ve Anadolu'yu simgeleyen iki kalpten ve iki kıtayı birleştiren bir yıldızdan oluşmaktaydı. 23 Haziran 2023'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşme kararı aldı ve partinin varlığı son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Onur Anıtı</span> Samsunun İlkadım ilçesindeki atlı Atatürk heykeli

Onur Anıtı, Samsun'un İlkadım ilçesindeki Atatürk Parkı'nda yer alan ve şehrin simgesi hâline gelen anıttır. Mustafa Kemal'in Samsun'a çıktığı noktaya dikilen anıt Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı sayılan bu anı simgelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">1927 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 3. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1927 Türkiye genel seçimleri, üçüncü dönem Büyük Millet Meclisi için aşamalı seçim sistemi ile yapılan seçim. İkinci seçmenlerin seçimi 20 Temmuz 1927'de, vekil seçimleri ise 1 Eylül'de yapıldı. Katılımın %20 civarında olmasından dolayı bir sonraki seçimde katılımı artırmak için propaganda çalışması yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1931 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 4. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1931 Türkiye genel seçimleri, 25 Nisan 1931 tarihinde, TBMM 4. Dönem milletvekillerinin belirlenmesi için yapılan seçimler. Katılımın bir önceki seçimde düşük olmasından dolayı bu seçimde katılımı artırmak için propaganda çalışması yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lütfü Savaş</span> Türk siyasetçi

Lütfü Savaş, Türk siyasetçi ve doktor.

Bu sayfada, 1938 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Edirne Belediyesi ile 4 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Edirne il merkezinde 1 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 10 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Edirne il merkezinde seçmenlerin %30'unun seçmen listelerine yazılmaması ve listelerin 3 gün askıda kalması halkın şikayetlerine neden olmuştur. Edirne il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 3.868 kadın ve 5.409 erkek olmak üzere toplam 9.277 oy kullanılmıştır. Edirne'de seçimi kazanan CHF belediye meclis üyeleri başkanlığa Ekrem Demiray'ı seçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1934 Türkiye yerel seçimleri</span>

1934 Türkiye yerel seçimleri, Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ikinci yerel seçimdir. Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın bir önceki yerel seçimlerin hemen sonrasında kapatılmasından dolayı 1934 seçimlerine Cumhuriyet Halk Fırkası tek başına katıldı. Partiler yerine adaylar arası çekişmeye sahne olan seçimlerin son gününe dek CHF propagandası yapıldı ve seçime katılım oranı üzerinden meşruiyet kazandırma kaygısı yaşandığı gözlemlendi.

1938 Türkiye yerel seçimleri'nde Kastamonu Belediyesi ile 7 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Kastamonu il merkezindeki seçimler 1 Ekim'de başlayıp 9 Ekim'e kadar devam etmiştir. 6.014 seçmeni bulunan Kastamonu il merkezinde seçime 4.247 kişi seçimlere katılmıştır. Katılım oranı %80'i geçmiş ve kadınlar büyük ilgi göstermiştir. Kastamonu il merkezinde kazanan Cumhuriyet Halk Partisi'nin belediye meclis üyeleri, belediye başkanlığına Mustafa İzzet Okay'ı seçmiştir.

1934 Türkiye yerel seçimleri'nde Eskişehir Belediyesi ile 3 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapıldı. Eskişehir il genelinde bulunan 23.262 seçmenden 18.676'sı oy kullandı. 5 Ekim 1934'te oy verme işlemlerinin başladığı Eskişehir il merkezinde 19 bin civarındaki seçmenden 15.784'ü oy kullandı. İl merkezinde seçimi kazanan Cumhuriyet Halk Fırkası üyeleri, Eskişehir Belediye Başkanlığına eski başkan Topçuzade Kamil Kaplanlı'yı yeniden seçti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.