İçeriğe atla

1936 Suriye genel grevi

1936 Suriye genel grevi
الإضراب الستيني
Şam'daki kalabalıklar 31 Mart 1936'da Paris'teki görüşmelere gitmeden önce Cemil Merdam Bey başkanlığındaki Ulusal Blok liderlerini alkışlıyor.
Tarih 20 Ocak - 6 Mart 1936
Yer Suriye Mandası
Sebep Ulusal Blok ofislerinin kapatılması ve iki milliyetçi liderin tutuklanması
Hedef Bağımsızlık
Yöntem Toplumsal olaylar, grev, protestolar
Sonuç Fransa'nın 1936 Fransa-Suriye Bağımsızlık Antlaşması ile verdiği tavizler
Taraflar
Fransa Fransız Mandası yetkilileriUlusal Blok
Milliyetçi Eylem Birliği
Öne çıkan kişiler
Fransa Damien de Martel
Fransa Charles Huntziger
Suriye Taceddin el-Hasani		Şükri el-Kuvvetli
Halil Merdam Bey
Faris el-Huri
Lütfi el-Haffar
Nesib el-Bekri
Kayıplar
Ölümler: düzinelerce
Tutuklamalar: en az 3000

1936 Suriye genel grevi (Arapça: الإضراب الستيني), Fransa'nın Suriye ve Lübnan'ı işgal politikalarına tepki olarak düzenlenen 50 günlük bir grevdi. Grev eylemi ülkeyi iki ay boyunca felç etti ve Fransa'yı Ulusal Blok ile Fransa-Suriye Bağımsızlık Antlaşması'nı müzakere etmeye zorladı.

Genel bakış

11 Ocak 1936'da Ulusal Blok, Kasım 1935'te ölen liderlerinden İbrahim Hananu için bir anma toplantısı düzenledi. Toplantıda Fransız işgaline ağıt yakan ve saldıran çeşitli konuşmalar yapıldı.[1] Kısa bir süre sonra Fransız manda yönetimi Ulusal Blok'un Şam'daki ofisini kapattı ve partinin önde gelen iki milliyetçi lideri Fahri el-Barudi ve Seyfüddin el-Ma'mun'u tutukladı. Buna karşılık olarak Blok, Fransız işgal politikalarına karşı grev eylemi çağrısında bulundu. Şam, Humus, Hama ve Halep'te 20 Ocak'ta iş bırakma eylemleri ve öğrenci protestolarıyla başlayan grev kısa sürede tüm büyük kentlere yayıldı.[2]

Nesib el-Bekri, Cemil Merdam Bey, Lütfi el-Haffar ve Faris el-Huri gibi Ulusal Blok liderleri Fransız işgaline ve Fransa tarafından atanan devlet başkanı Taceddin el-Hasani'ye karşı düzenlenen gösterilere aktif olarak katıldılar[3] ve 1933'te askıya alınan 1930 anayasasının geri getirilmesini talep ettiler. Milliyetçi Eylem Birliği grevi destekledi ve Şam'da düzenlenen yürüyüş ve protestolara katıldı.[4] Sivil itaatsizlik eylemi ekonomiyi felce uğrattı ve ülkeyi hızla "tamamen kapanmanın eşiğine" getirdi.[2]

Fransız tepkisi

Fransız Yüksek Komiseri Damien de Martel durumu idare etmek üzere acilen Beyrut'tan Şam'a çağrıldı[2] ve Levant Ordusu Komutanı General Charles Huntziger sükûneti sağlamakla görevlendirildi. Aralarında Nesib el-Bekri ve Merdam Bey'in de bulunduğu çok sayıda Blok lideri sürgüne gönderildi ve 3000'den fazla kişi tutuklandı.[1]

Fransız askerleri gösterileri dağıtmak amacıyla protestocu kalabalığın üzerine ateş açarak onlarca kişinin ölümüne neden oldu.[2] Ancak bu önlemler, Irak, Lübnan, Filistin ve Ürdün sokaklarında Suriye halkıyla dayanışma içinde olan insanların protestolarıyla diğer Arap ülkelerinden de destek bulan ayaklanmayı bastıramadı. Fransız hükûmeti ayrıca Fransa içinde sol medyanın ve Suriye ve Lübnan politikasının tamamen gözden geçirilmesi çağrısında bulunan Front populaire'nin ciddi baskısı altında kaldı.[1]

Sonuç

2 Mart'ta Fransız yetkililer yumuşadılar ve Ulusal Blok ile müzakerelere başlamayı kabul ettiler. Ayrıca kriz sırasında tutuklanan veya sürgüne gönderilenler için genel af çıkardılar. Blok, tutuklanan liderlerinin serbest bırakılmasının ardından 6 Mart'ta grevi sona erdirdi. Aynı yılın ilerleyen günlerinde Ulusal Blok'tan bir heyet Paris'e gitti ve Fransa-Suriye Bağımsızlık Antlaşması'nı imzaladı.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Ṣulḥ, Raghīd (2004). Lebanon and Arabism: national identity and state formation. I.B.Tauris. ss. 20-21. ISBN 978-1-86064-051-3. 
  2. ^ a b c d Thomas, Martin (2005). The French empire between the wars: imperialism, politics and society. Manchester University Press. s. 295. ISBN 978-0-7190-6518-7. 
  3. ^ Moubayed, Sami M. (2006). Steel & Silk: Men & Women Who Shaped Syria 1900–2000. Cune Press. s. 236. ISBN 1-885942-41-9. 
  4. ^ Commins, David Dean (2004). Historical dictionary of Syria. Scarecrow Press. s. 113. ISBN 978-0-8108-4934-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şükri el-Kuvvetli</span> Suriyeli siyasetçi (1891-1967)

Şükri el-Kuvvetli, bağımsızlık sonrası Suriye'nin ilk devlet başkanıydı. Kariyerine Osmanlı İmparatorluğu'nun Arap topraklarının bağımsızlığı ve birliği için çalışan bir muhalif olarak başladı ve bu nedenle aktivizmi nedeniyle hapsedildi ve işkence gördü. Suriye Krallığı kurulduğunda, Kuvvetli bir hükûmet yetkilisi oldu, ancak monarşizmden hayal kırıklığına uğradı ve cumhuriyetçi Bağımsızlık Partisini kurdu. Kuvvetli, 1920'de Suriye'yi kontrol altına alan Fransızlar tarafından derhal ölüme mahkûm edildi. Daha sonra, Suriye-Filistin Kongresi'nin baş büyükelçisi olarak görev yaptığı ve Suudi Arabistan ile özellikle güçlü bağlar geliştirdiği Kahire'ye yerleşti. Bu bağlantılarını Büyük Suriye İsyanı'nı (1925-1927) finanse etmek için kullandı. 1930'da Fransız yetkililer Kuvvetli'yi affetti ve Kuvvetli ardından Suriye'ye döndü ve yavaş yavaş Ulusal Blok'un başlıca lideri oldu. 1943'te Suriye devlet başkanı seçildi ve üç yıl sonra ülkenin bağımsızlığını sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Alevi Devleti</span> Fransız Suriye Mandasındaki eski devlet

Alevi Devleti veya Nusayri Devleti, 1922'ye kadar Alevi Bölgesi olarak adlandırıldı, başlangıcından 1922'de Suriye Federasyonu'na entegrasyonuna kadar yerel olarak baskın olan Arap Alevilerinden oluşan, I. Dünya Savaşı'ndan sonra günümüz Suriye'sinin kıyısında bir Fransız manda bölgesiydi. Milletler Cemiyeti Fransız Mandası 1920'den 1946'ya kadar sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Suriye ve Lübnan Mandası</span> Günümüzdeki Suriye ve Lübnan topraklarında 1923-1946 yıllarında Fransa egemenliğinde kalmış manda yönetimi

Fransız Suriye ve Lübnan Mandası (1923-1946), Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bölünmesi sonrasında Suriye ve Lübnan'la ilgili olarak kurulan bir Milletler Cemiyeti mandası. Manda sisteminin sömürgecilikten farklı olması gerekiyordu, yöneten ülke, sakinleri kendi kendini yönetmeye uygun kabul edilene kadar mütevelli olarak hareket etmeyi amaçladı. Bu noktada, görev süresi sona erecek ve bağımsız bir devlet doğacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Fransa-Suriye Savaşı</span> Fransa-Suriye askerî ilişkileri

Fransa-Suriye Savaşı 1920'de yeni kurulan Suriye Arap Krallığı'nın Haşimi hükümdarları ile Fransa arasında gerçekleşti. Meyselun Muharebesi'nde doruğa ulaşan bir dizi çatışma sırasında Fransız kuvvetleri, 24 Temmuz 1920'de Şam'a girerek Haşimi hükümdar Kral Faysal ve yandaşlarının güçlerini yendi. 25 Temmuz'da Suriye'de, Alaeddin ed-Dürubi'nin başkanlığında yeni bir Fransız yanlısı hükûmet ilan edildi ve Suriye bölgesi sonunda Suriye ve Lübnan Mandası altında birkaç bağımlı devlete bölündü. Irak'taki yeni mandadaki konumlarından endişe duyan İngiliz hükümeti, kaçak Faysal'ı Irak'ın yeni kralı ilan etmeyi kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Haşim el-Etâsî</span> Suriyeli siyasetçi ve üç kez devlet başkanı (1875-1960)

Haşim el-Etâsî, 1936'dan 1939'a, 1949'dan 1951'e ve 1954'ten 1955'e kadar Suriye devlet başkanı olarak görev yapmış Suriye milliyetçisi siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Cemil Merdam Bey</span> Suriyeli siyasetçi (1895-1960)

Cemil Merdam Bey, Suriyeli bir politikacıydı. Şam'da önde gelen aristokrat bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Osmanlı generali, devlet adamı ve Sadrazam Lala Mustafa Paşa'nın ve sondan bir önceki Memlük Hükümdarı Kansu Gavri'nin soyundan gelmektedir. Paris'te siyaset bilimi okulunda okudu ve siyasi kariyeri orada başladı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Nami</span> II. Abdülhamidin damadı, Suriyenin 2. devlet başkanı

Damad Ahmed Nami, Suriye'nin ikinci devlet başkanı, beşinci başbakanı. II. Abdülhamid'in kızı Ayşe Osmanoğlu ile evlenerek Osmanlı Hanedanı'na damat olmuştur. Arapçayı pek konuşamayan Çerkes ve Türk kökenli biriydi.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Suriye Cumhuriyeti</span> 1950den 1963teki Baasçı darbeye kadar modern Suriyenin öncül devleti

İkinci Suriye Cumhuriyeti -resmi adıyla 1950-1958 arasında Suriye Cumhuriyeti ve 1961-1963 arasında Suriye Arap Cumhuriyeti fiili olarak Nisan 1946'da Fransız Mandası'ndan bağımsız olan Birinci Suriye Cumhuriyeti'nin devamıdır. İkinci Cumhuriyet, 1950 Suriye Anayasası'nın üzerine kuruldu. 1953'ten 1954'e kadar Suriye'yi yöneten Edib Çiçekli bu anayasayı askıya aldı ve daha sonra Suriye 1958'de Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni oluşturmak için Mısır Cumhuriyeti'ne katıldı. İkinci Cumhuriyet, Suriye'nin 1961'de birlikten çekilmesiyle yeniden başladı. 1963'te Suriye Baasçı Partisi, önümüzdeki on yıllar için Suriye'deki siyasi yapının temellerini atan kanlı bir askeri darbeyle iktidara geldi.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Suriye Cumhuriyeti</span> 1930dan 1950ye kadar Fransız manda bölgesi; Suriyenin öncül devleti

Birinci Suriye Cumhuriyeti, resmi adıyla Suriye Cumhuriyeti, Suriye Devleti'nin ardından, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası'nın bir parçası olarak 1930'da kuruldu. 1936'da Suriye'ye bağımsızlık vermek ve resmi Fransız yönetimini sona erdirmek için bir bağımsızlık antlaşması yapıldı, ancak Fransız parlamentosu anlaşmayı reddetti. 1940'tan 1941'e kadar Suriye Cumhuriyeti, Vichy Fransa'nın kontrolü altındaydı ve 1941'deki Müttefik işgalinden sonra yavaş yavaş bağımsızlık yolunda ilerledi. Bağımsızlık ilanı 1944'te gerçekleşti, Ekim 1945'te Suriye Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler tarafından de jure olarak tanındı; 17 Nisan 1946'da Fransız birliklerinin çekilmesiyle de facto egemen bir devlet haline geldi. 5 Eylül 1950'de yeni bir anayasanın kabul edilmesiyle İkinci Suriye Cumhuriyeti birincisinin yerini aldı.

Ulusal Partisi 1947'de kurulan ve 1963'te Suriye Baas Partisinin bir darbeyle tek parti yönetimi kurmasının ardından kapatılan bir Suriye siyasi partisidir. Suriye'de önce Osmanlılara karşı çıkan ve daha sonra Fransız mandasından bağımsızlık talep eden Ulusal Blok'un devamıdır. Parti, en büyük desteği Şamlı eski muhafızlar ve sanayiciler arasında gördü. Başta Haşimi yönetimindeki Irak ve Ürdün'ü desteklemesine rağmen; artan halk desteğinin ardından 1949'dan itibaren başta Suudi Arabistan, Mısır, Lübnan ve Filistin Mandası olmak üzere Suriye'nin güneyindeki Arap ülkeleri ve bölgeleriyle daha yakın ilişkileri destekledi. 1940'larda ve 1950'lerin başında hakim parti iken, yerini Haşimi yanlısı rakibi Halk Partisi aldı. Halk Partisine benzer şekilde, Ulusal Parti de toprak sahipleri tarafından desteklendi.

<span class="mw-page-title-main">Fransa-Suriye Bağımsızlık Antlaşması</span> 1936 yılında Birinci Suriye Cumhuriyetinin Fransadan bağımsızlığı için yapılan anlaşma

Viénot Anlaşmaları olarak da bilinen Fransa-Suriye Bağımsızlık Antlaşması, Suriye'nin Fransız otoritesinden bağımsızlığını sağlamak için Fransa ile Suriye arasında müzakere edilen bir antlaşmaydı.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman el-Kayyali</span> Suriyeli doktor ve siyasetçi (1887-1969)

Abdurrahman el-Kayyali Halep şehrinden bir doktor, iki dönem adalet bakanı olarak görev yapan ve Suriye bağımsızlık hareketinin üyesi olan kişi.

<span class="mw-page-title-main">Suriye'nin modern tarihi</span> 1918 sonrası Suriye tarihi

Suriye'nin modern tarihi, Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlıların Suriye üzerindeki kontrolünün Fransız kuvvetleri tarafından sona erdirilmesi İşgal Edilmiş Düşman Toprakları Yönetimi'nin kurulmasıyla başlar. Kısa ömürlü Suriye Arap Krallığı 1920'de ortaya çıktı, ancak kısa bir süre sonra Fransız Mandası halini aldı. Manda, kısa ömürlü özerk Halep Devleti, Şam Devleti, Nusayri Devleti ve Cebel el-Dürzi Devleti'ni kurdu. Özerklikler 1930'da Mandatör Suriye Cumhuriyeti'ne dönüştürüldü. Suriye Cumhuriyeti, Nisan 1946'da bağımsızlığını kazandı. Cumhuriyet, Arap-İsrail Savaşı'na katıldı ve 1950'ler ve 1960'lar boyunca siyasi istikrarsızlık durumunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Taceddin el-Hasani</span> Suriyeli siyasetçi (1885-1943)

Taceddin el-Hasani, Fransızlar tarafından atanan bir Suriye lideri ve politikacı. Şam'da Müslüman alimlerden oluşan bir ailede doğup büyüdü. Babası, 19. yüzyılın sonlarında en saygın İslam alimlerinden biri olan Bedreddin el-Hasani idi.

<span class="mw-page-title-main">Hakkı Bey el-Azm</span> Suriyeli siyasetçi (1864-1955)

Hakkı el-Azm Suriyeli bir politikacı. Osmanlı hükûmetinde aktifti ve daha sonra cumhuriyet Suriye'sinde ilk başbakan olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Ata Bey el-Eyyubi</span> Suriyeli siyasetçi (1877-1951)

Ata Bey el-Eyyubi Suriye devlet başkanı ve başbakanı olarak görev yapan bir Osmanlı memuruydu. Suriye'nin Şam kentinde, önde gelen bir siyasi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi, İstanbul'da kamu yönetimi okudu ve profesyonel kariyerine Osmanlı kamu hizmetinde başladı.

<span class="mw-page-title-main">Lütfi el-Haffar</span> Suriyeli siyasetçi (1885-1968)

Lütfi el-Haffar Suriyeli bir iş adamı ve siyasetçidir. Ulusal Blok'un kurucu üyesiydi ve 1939'da Suriye'nin 11. başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Suriye İsyanı</span> Suriye ve Lübnan Mandasındaki Fransız yönetimine karşı 1925-27 ayaklanması

Büyük Suriye İsyanı, 1925 İsyanı veya Büyük Suriye Devrimi, 1925 ile 1927 yılları arasında Suriye Devleti ve Büyük Lübnan genelinde yaşanan genel bir ayaklanmadır. Önde gelen isyancı güçler, Sünni, Dürzi, Alevi ve Hristiyan grupların katıldığı güney Suriye'deki Cebel el-Dürzi Devleti savaşçılarından oluşuyordu. Ortak amaç, I. Dünya Savaşı'nın ardından Türk yönetiminden Fransız yönetimine geçen yeni manda bölgelerindeki Fransız egemenliğine son vermekti.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Şehbender</span> Suriyeli siyasetçi (1879-1940)

Abdurrahman Şehbender, Suriye'deki Fransız Mandası döneminde önde gelen bir Suriyeli milliyetçi ve Fransız otoritesiyle uzlaşmanın önde gelen bir muhalifiydi. Arap milliyetçiliğine olan bağlılığı İttihat ve Terakki Cemiyeti ve onun "Türkleştirme" politikaları dönemine kadar uzanmaktadır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Arap İsyanı'nı destekledi ve kısa bir süre Emir Faysal'ın dışişleri bakanlığını yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Sabri el-Aseli</span> Suriyeli siyasetçi (1903-1976)

Sabri el-Aseli Suriyeli bir siyasetçidir ve üç kez Suriye başbakanı olmuştur. Ayrıca 1958 yılında Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin başkan yardımcısı olarak görev yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.