İçeriğe atla

1935 Türkiye genel seçimleri

1935 Türkiye genel seçimleri
Türkiye
← 19318 Şubat 1935 (89 yıl önce) (1935-02-08)1939 →

Türkiye Büyük Millet Meclisinin 444 sandalyesi için
Çoğunluk için gereken 223 sandalye
PartiLider %Sandalye +/–
CHPMustafa Kemal Atatürk100 401 +114


Önceki Başbakan

İsmet İnönü
Cumhuriyet Halk Partisi

Seçilen Başbakan

İsmet İnönü
Cumhuriyet Halk Partisi

1935 Türkiye genel seçimleri, 8 Şubat 1935 tarihinde 5. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılmış genel seçimlerdir.

5 Aralık 1934'te yapılan ve kadınlara milletvekili seçilme hakkı veren anayasa değişikliği sonrasında yapılan ilk milletvekili seçimleri olup 383 erkek, 18 kadın milletvekili seçilmiştir. Bu, %4,8'lik oran, Cumhuriyet tarihinde kadınların meclise en yüksek orandaki katılımı olma özelliğini %17.8 oranına çıkan 2015 Haziran genel seçimlerine dek korudu. Ayrıca seçim öncesinde seçmen yaşı 18'den 22'ye çıkarılmış, seçimde bu şekilde uygulanmıştır. Seçim, tek parti dönemindeki diğer seçimler gibi iki dereceli yapılmış ve seçime sadece CHF listesi katılmıştır. CHF'nin 1927 tüzüğü uyarınca aday listeleri partinin "değişmez genel başkanı" sıfatıyla Cumhurbaşkanı Atatürk tarafından belirlenmiş ve ilan edilmiştir.[1] Ayrıca Cumhuriyet Halk Fırkası'nın bu isimle katıldığı son seçimlerdir, 1935 yılının mayıs ayında 384 milletvekili ve 160 il delegesi ile toplanan Dördüncü Kurultay'da partinin adı, Dil Devrimi'nin getirdiği yeni anlayış uyarınca Cumhuriyet Halk Partisi olarak değiştirilmiştir.[2] Seçimden hemen sonra yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminde Atatürk 4. kez cumhurbaşkanı seçilmiştir.

Kadın milletvekilleri

Seçim sonuçlarına göre, Meclis'e 17 kadın milletvekili girmiştir. 1936'da boşalan milletvekillikleri için yapılan ara seçimde Hatice Özgener Çankırı'dan milletvekili seçilmiş, böylece TBMM'nin 5. döneminde 18 kadın parlamenter Meclis'te bulunmuştur.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Tüzüğün tam metni için Tunçay, Türkiye'de Tek Parti Rejiminin Kurulması, Yurt Yay. 1981, s. 382. Tartışma için bak. İsmail Beşikçi, Cumhuriyet Halk Fırkası'nın 1927 Tüzüğü, Yurt Yay. 1991, s. 73-80
  2. ^ Atatürk'ün CHP Program ve Tüzükleri 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Doğu Perinçek, Kaynak Yayınları, 2. Basım, s. 171, ISBN 978-975-343-526-0
  3. ^ "MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMLERİ 1923 - 2011". 14 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Serbest Cumhuriyet Fırkası</span> Türkiyede bir siyasi parti (1930)

Serbest Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine Fethi Okyar tarafından kurulan bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye siyasi tarihi</span> Türkiye Cumhuriyeti siyasetine genel bakış

Türkiye siyasi tarihi, Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk ulus devletini ihdas etmesine giden yolda bir evre olan Türk Kurtuluş Savaşı ile başlar.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "CHP" şeklindedir. Simgesi Altı Ok'tur. TBMM'de 128 milletvekili ile ana muhalefeti temsil eden partidir. Genel başkanı Özgür Özel'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tek parti rejimi</span> sadece bir partinin hükûmeti kurma hakkına sahip olduğu devlet

Tek parti rejimi, devlet yönetimiyle özdeşleşen bir siyasi partinin tek başına yasama meclisi ve hükûmeti oluşturduğu rejimlere verilen addır. Mutlak hakim tek parti dışındaki tüm partiler ya yasa dışıdır ya da tek parti rejiminde partiler bulunuyorsa da; bu partiler seçimlere yalnızca sınırlı ve kontrollü katılım hakkına sahiptir. Ülkede başka siyasi partilerin kurulmasının yasak olmadığı, mecliste yürütme ve yasamada farklı partilerin koltuk sahibi olabildiği ancak devletin tek partiyle yönetildiği de facto durumlara ise tek parti yönetimi denir.

<span class="mw-page-title-main">1930 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1930 Türkiye yerel seçimleri, Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk çok partili seçimdir. Belediyeler Yasası'nın 4 Nisan 1930 tarihinde yürürlüğe girmesinin ardından yapılan seçime Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) ve yeni kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) katıldı. Bu seçimlerde belediye başkanları, belediye meclis üyeleri arasından ve meclis üyeleri tarafından iki kademeli olarak seçildi. Bu seçimlerin önemli bir özelliği de kadınların da ilk kez seçme ve seçilme hakkına sahip olmasıydı. Nitekim seçimlerde kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın 18 yaşını tamamlamış olan tüm vatandaşların seçme, 25 yaşını tamamlayanların ise seçilme hakkına sahip olması kanunla birlikte gerçekleşti. Seçimden sadece bir ay önce kurulmasına rağmen birçok ilde hızlıca teşkilatlanan SCF, devlet memurlarının ve CHF görevlilerinin baskılarından ötürü yeteri kadar oy alamamasına karşın 502 seçim bölgesinin 24'ünde kazanan parti oldu. Halkın bir bölümünün CHF'nin politikalarından hoşnut olmadığını gösteren bu seçimler sonrasında CHF'nin SCF üzerindeki baskısının artarak devam etmesi üzerine, SCF kurucusu Fethi Bey tarafından 3. ayını doldurduktan kısa bir süre sonra feshedildi.

Azerbaycan Halk Cephesi Partisi veya kısaca AHCP, Azerbaycan'daki muhalif siyasi parti. 1989'da 15 kurucu üye liderliğinde kuruldu. 1989-1992'li yıllarda Azerbaycan'da büyük güç ve söz sahibi olan siyasi kuruluş olmuştur. 1995'te partileşme sürecine girdi. 1995'te Partinin 1. (Kuruluş) Kurultayı düzenlendi ve parti resmen kuruldu. 1 Eylül 1995 tarihinde parti resmî kayıtlara alındı. Şu anda Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası'nin üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">1939 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 6. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1939 Türkiye genel seçimleri, 26 Mart 1939 tarihinde 6. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılmış genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1943 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 7. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1943 Türkiye genel seçimler, 28 Şubat 1943 tarihinde 7. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılmış genel seçimlerdir. 15-20 Şubat 1943 tarihleri arasında ise ikinci seçmenlerin birinci seçmenler tarafından belirlenmesine ilişkin seçimler yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması</span> Atatürk devrimleri sonucu, yerel seçimlerde 1930, genel seçimlerde 1934ten beri kullanılan siyasi hak

Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması, 1930’larda, Türkiye’de kadınların siyasi haklarını kazanması için gerekli yasaların çıkarılmasını ifade eder. Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi; toplumsal hayatta gerçekleşen Atatürk Devrimleri’nden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Aylin Nazlıaka</span> Türk siyasetçi

Aylin Nazlıaka, Türk iş insanı, siyasetçi. 2011, Haziran 2015 ve Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri'nde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekili olarak meclise giren Nazlıaka, Mayıs 2016 tarihinde CHP'den ihraç edilmiştir. 15 Eylül 2019 tarihinde parti meclisinin aldığı kararla CHP'ye geri dönmüştür. 2020-2024 tarihlerinde CHP'nin Kadın Kolları başkanlığını yapmıştır. 38. Cumhuriyet Halk Partisi Olağan Kurultayı sonrasında parti MYK'sının 18 üyesinden oluşturulan gölge kabinede Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'ndan sorumlu genel başkan yardımcılığına getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1931 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 4. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1931 Türkiye genel seçimleri, 25 Nisan 1931 tarihinde, TBMM 4. Dönem milletvekillerinin belirlenmesi için yapılan seçimler. Katılımın bir önceki seçimde düşük olmasından dolayı bu seçimde katılımı artırmak için propaganda çalışması yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hakkâri'de Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri</span>

Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri'nde resmî adıyla 25. dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçimidir. Bu seçimde Hakkâri ilinden 3 milletvekili seçilmiştir. Veriler resmî YSK sonuçlarıdır. Toplu sonuçlar resmî seçim sonuçlarına göre girilmiş olup, il bazlı sonuçlar YSK'nın SEÇSİS sistem sonuçlarına göre girilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muğla'da Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri</span>

Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri'nde resmî adıyla 25. dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçimi, Bu seçimde Muğla ilinin 6 milletvekili seçilmiştir. Sonuçlar resmî verilerdir. Toplu sonuçlar resmî seçim sonuçlarına göre girilmiş olup, il bazlı sonuçlar YSK'nın SEÇSİS sistem sonuçlarına göre girilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adana'da Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri</span>

Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri'nde resmî adıyla 25. dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçimi, Bu seçimde Adana ilinin 14 milletvekili seçilmiştir. Toplu sonuçlar resmî seçim sonuçlarına göre girilmiş olup, il bazlı sonuçlar YSK'nın SEÇSİS sistem sonuçlarına göre girilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şanlıurfa'da Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri</span>

Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri'nde Şanlıurfa ilinin 12 milletvekili seçilmiştir. Sonuçlar resmî verilerdir. Toplu sonuçlar resmî seçim sonuçlarına göre girilmiş olup, il bazlı sonuçlar YSK'nın SEÇSİS sistem sonuçlarına göre girilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Malatya'da Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri</span>

Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri'nde Malatya ilinin 6 milletvekili seçilmiştir. Sonuçlar resmî verilerdir. Toplu sonuçlar resmî seçim sonuçlarına göre girilmiş olup, il bazlı sonuçlar YSK'nın SEÇSİS sistem sonuçlarına göre girilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rize'de Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri</span>

Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri'nde Rize ilinin 3 milletvekili seçilmiştir. Sonuçlar resmî verilerdir. Toplu sonuçlar resmî seçim sonuçlarına göre girilmiş olup, il bazlı sonuçlar YSK'nın SEÇSİS sistem sonuçlarına göre girilmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Manisa Belediyesi ile 10 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 6 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 18 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Manisa il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 2.926 kadın ve 7.120 erkek olmak üzere toplam 10.046 oy kullanılmıştır. İl merkezinde belediye meclisi için Cumhuriyet Halk Fırkası'nın gösterdiği 59 adaydan 49'u seçilirken Serbest Cumhuriyet Fırkası'dan ise ancak 3 kişi seçilebilmiştir. Belediye meclis üyeleri ise Manisa Belediye Başkanlığına Ali Rıza Bey'i (Besen) seçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1934 Türkiye yerel seçimleri</span>

1934 Türkiye yerel seçimleri, Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ikinci yerel seçimdir. Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın bir önceki yerel seçimlerin hemen sonrasında kapatılmasından dolayı 1934 seçimlerine Cumhuriyet Halk Fırkası tek başına katıldı. Partiler yerine adaylar arası çekişmeye sahne olan seçimlerin son gününe dek CHF propagandası yapıldı ve seçime katılım oranı üzerinden meşruiyet kazandırma kaygısı yaşandığı gözlemlendi.

Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi) 2. Olağan Kongresi, 15-23 Ekim 1927 tarihlerinde II. Meclis'te toplanmış bir CHF kongresidir. Kongrede; fırkanın (partinin) genel başkanı Gazi Mustafa Kemal (Atatürk); 1919-1927 yılları arasında yaşanan gelişmeleri millete hesap vermek amacıyla hazırladığı Nutku okumuştur ve fırkanın 1923 tarihinde hazırlanan nizamnamesi (tüzüğü) değiştirilmiştir. Nutuk'un okunması altı gün sürmüş ve okunması bittikten sonra nizamname değişiklikleri yapılmıştır.