İçeriğe atla

1934 Türkiye yerel seçimleri

1934 Türkiye yerel seçimleri
Türkiye
← 1930Eylül / Ekim 19341938 →
  Birinci parti
 
Lider İsmet İnönü
Parti CHF

1934 Türkiye yerel seçimleri, Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ikinci yerel seçimdir. Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın bir önceki yerel seçimlerin hemen sonrasında kapatılmasından dolayı 1934 seçimlerine Cumhuriyet Halk Fırkası tek başına katıldı. Partiler yerine adaylar arası çekişmeye sahne olan seçimlerin son gününe dek CHF propagandası yapıldı ve seçime katılım oranı üzerinden meşruiyet kazandırma kaygısı yaşandığı gözlemlendi.[1]

25 Haziran 1933'te kabul edilmiş olan CHF İntihap Yoklama Talimatnamesi'ne göre seçimlerin serbest bir şekilde yapılması ve aday olarak gösterme yetkisinin Genel Başkanlık Divanı'na bırakıldı ve il idare heyetlerinin Ağustos 1934'ten başlayarak yoklama yoluyla adayları belirlemeleri kabul edildi. Yine tüzük gereği, illerdeki CHF vilayet idare heyetleri tarafından oluşturulacak teftiş heyetleri hem oy kullanacak olanları hem de adaylık için başvuru yapanları incelediler.[2] Ayrıca, 1934 yılında yapılan belediye seçimlerine, belediye meclisi üye sayısının iki katı kadar aday ilan edilmesi şartı getirildi. Böylece seçmenlerin bu adaylar içerisinden istediklerini seçmeleri sağlandı.[3] 1934 belediye seçimlerinin tamamlanmasıyla birlikte, 519 belediyede seçme hakkına sahip olan 1.765.404 kişiden 1.059.758 kişi oyunu kullandı. Seçime katılma oranı 1930'daki belediye seçimlerine nazaran 4 kat daha fazla oldu. Oyların hemen hemen hepsinin CHF'ye verildiği seçimde, tüm seçim bölgelerinde CHF dışındaki bağımsız adaylara verilen toplam oy sayısı 100'ü geçmedi.[4]

Kaynakça

  1. ^ Mahmutoğlu, Tansu Barış (2015). "Atatürk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalı, Türkiye (Doktora Tezi)". Atatürk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalı. tez.yok.gov.tr. s. 159. 
  2. ^ Erdal Aydoğan & Tansu Barış Mahmutoğlu (2013). "Mustafa Kemal Atatürk Döneminde Yapılan Seçimler ve Karakteristik Özellikleri", Tarihin Peşinde, Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 10, s. 131.
  3. ^ Hakkı Uyar (1998).Türkiye’de Tek Parti Dönemi'nde İktidar ve Muhalefet (1923-1950), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), DEÜAİİTE, İzmir, ss. 194-197.
  4. ^ Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.10, Yer No: 82.538.1.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">1995 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 20. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1995 Türkiye genel seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan ve TBMM 20. dönem üyelerinin belirlendiği seçimdir. 79 ilde, 83 seçim çevresinde %10'luk ülke barajlı D'Hondt sistemi uygulanarak yapılan seçimlerde 29.189.146 seçmen toplam 138.608 sandıkta oy kullandı.

<span class="mw-page-title-main">1977 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1977 Türkiye yerel seçimleri, 11 Aralık 1977 günü Türkiye çapındaki yerel yöneticileri belirlemek üzere yapılan seçimler.

<span class="mw-page-title-main">1930 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1930 Türkiye yerel seçimleri, Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk çok partili seçimdir. Belediyeler Yasası'nın 4 Nisan 1930 tarihinde yürürlüğe girmesinin ardından yapılan seçime Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) ve yeni kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) katıldı. Bu seçimlerde belediye başkanları, belediye meclis üyeleri arasından ve meclis üyeleri tarafından iki kademeli olarak seçildi. Bu seçimlerin önemli bir özelliği de kadınların da ilk kez seçme ve seçilme hakkına sahip olmasıydı. Nitekim seçimlerde kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın 18 yaşını tamamlamış olan tüm vatandaşların seçme, 25 yaşını tamamlayanların ise seçilme hakkına sahip olması kanunla birlikte gerçekleşti. Seçimden sadece bir ay önce kurulmasına rağmen birçok ilde hızlıca teşkilatlanan SCF, devlet memurlarının ve CHF görevlilerinin baskılarından ötürü yeteri kadar oy alamamasına karşın 502 seçim bölgesinin 24'ünde kazanan parti oldu. Halkın bir bölümünün CHF'nin politikalarından hoşnut olmadığını gösteren bu seçimler sonrasında CHF'nin SCF üzerindeki baskısının artarak devam etmesi üzerine, SCF kurucusu Fethi Bey tarafından 3. ayını doldurduktan kısa bir süre sonra feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">1935 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 5. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1935 Türkiye genel seçimleri, 8 Şubat 1935 tarihinde 5. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılmış genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması</span> Atatürk devrimleri sonucu, yerel seçimlerde 1930, genel seçimlerde 1934ten beri kullanılan siyasi hak

Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması, 1930’larda, Türkiye’de kadınların siyasi haklarını kazanması için gerekli yasaların çıkarılmasını ifade eder. Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi; toplumsal hayatta gerçekleşen Atatürk Devrimleri’nden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">1927 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 3. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1927 Türkiye genel seçimleri, üçüncü dönem Büyük Millet Meclisi için aşamalı seçim sistemi ile yapılan seçim. İkinci seçmenlerin seçimi 20 Temmuz 1927'de, vekil seçimleri ise 1 Eylül'de yapıldı. Katılımın %20 civarında olmasından dolayı bir sonraki seçimde katılımı artırmak için propaganda çalışması yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1931 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 4. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1931 Türkiye genel seçimleri, 25 Nisan 1931 tarihinde, TBMM 4. Dönem milletvekillerinin belirlenmesi için yapılan seçimler. Katılımın bir önceki seçimde düşük olmasından dolayı bu seçimde katılımı artırmak için propaganda çalışması yapılmıştır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Antalya Belediyesi ile 8 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 7 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 18 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Antalya il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 2.170 kadın ve 3.573 erkek olmak üzere toplam 5.743 oy kullanılmıştır. İl merkezinde seçimi kazanan Cumhuriyet Halk Fırkası üyeleri, Antalya Belediye Başkanlığına Karakaşzade Hüsnü Bey'i seçmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Manisa Belediyesi ile 10 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 6 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 18 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Manisa il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 2.926 kadın ve 7.120 erkek olmak üzere toplam 10.046 oy kullanılmıştır. İl merkezinde belediye meclisi için Cumhuriyet Halk Fırkası'nın gösterdiği 59 adaydan 49'u seçilirken Serbest Cumhuriyet Fırkası'dan ise ancak 3 kişi seçilebilmiştir. Belediye meclis üyeleri ise Manisa Belediye Başkanlığına Ali Rıza Bey'i (Besen) seçmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Balıkesir Belediyesi ile 10 ilçenin ve 7 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Seçimler en erken başladığı ilçe olan Gönen'de 20 Eylül 1930 tarihinde, Edremit'te 25 Eylül'de, Susurluk'ta 27 Eylül'de, Sındırgı'da 28 Eylül'de, Bigadiç ve Balya'da 1 Ekim'de, Dursunbey ve Erdek'te ise 3 Ekim'de başlamış ve ilçelere göre muhtelif tarihlerde sona ermiştir. Balıkesir il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 6.543 kadın ve 13.444 erkek olmak üzere toplam 19.987 oy kullanılmıştır. SCF Balıkesir İl Başkanlığının seçim sandıklarının başında CHF'nin yanı sıra SCF'yi temsilen iki temsilci ile bir kâtibin bulunmasını istemesi ve bu talebin, Balıkesir CHF İl Başkanlığı tarafından kabul edilmemesi üzerine meydana gelen gerginliklerden dolayı yapılan şikayetler üzerine il merkezinde seçimler iptal edilmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Eskişehir Belediyesi ile 3 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Eskişehir il merkezinde 19 Eylül 1930 tarihinde başlayan seçimler, 28 Eylül 1930 tarihinde sona ermiştir. İl merkezinde seçmen sayısı 12.000 olmasına rağmen seçmen cetvellerine 8.400 kişi kaydedilmiş ve bu seçmenin de 3.000'i oy kullanmıştır. 2.200 kişi CHF'ye, 800 kişi ise SCF'ye oy vermiştir. Böylece belediye meclisi CHF adaylarından oluşmuştur. Eskişehir belediye başkanlığına Topçuzade Kamil Kaplanlı getirilmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Muğla Belediyesi ile 6 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Muğla il merkezinde 24 Eylül 1930 tarihinde başlayan seçimler, 2 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Seçimler, SCF'den müstakil aday olarak katılan Fehmi Savran ile CHF adayı Hüseyin Avni Ercan arasında geçmiştir. Seçimi Fehmi Savran'ı 30 oy farkla geçen Hüseyin Avni Ercan kazanmıştır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Samsun Belediyesi ile 6 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Samsun il merkezinde 4 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler 10 Ekim 1930 günü sonuçlanmış ve Serbest Cumhuriyet Fırkası adayı Boşnakzâde Ahmet Resai Bey 3.312 oy ile kazanırken CHF adayı ancak 416 oy alabilmiştir. Ancak, 17 Kasım 1930'da SCF'nin kapanmasının ardından 25 Ocak 1931'de Danıştay Ahmet Resai'nin belediye başkanlığını iptal etmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Adana Belediyesi ile 5 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin. seçimi yapılmıştır. Seçimler 23 Eylül 1930 tarihinde başlamış ve 8 Ekim 1930'da sona ermiştir. Adana il merkezinde CHF'nin aldığı 2.377 oya karşılık SCF 2.350 oy almıştır. Seçimler sonrası toplanan Adana Belediye Meclisi, Adana belediye başkanlığına 17 oy ile Turhan Cemal Beriker'i seçerken diğer aday olan Ali Münif Yeğenağa ise 15 oy almıştır. Adana ilçelerinde de il merkezinde olduğu gibi CHF adayları kazanmıştır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Amasya Belediyesi ile 2 ilçe ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Amasya ili genelindeki seçimlerde oy kullanmaya hakkı olan toplam 13.731 seçmenden sadece 3.030'u kadın, 4.856'sı erkek olmak üzere 7.886'sı oy kullanmıştır. Amasya il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 1.144 kadın ve 2.987 erkek olmak üzere 4.181 oy kullanılmıştır. Amasya il merkezinde belediye seçimleri 1 Ekim'de başlayıp 8 Ekim'de sona ermiş ve 22 üyeli belediye meclisinin tamamı CHF adaylarından oluşmuştur. Bu üyeler arasında yapılan seçim sonucunda Hilmi Bey belediye başkanlığına seçilmiştir. SCF'nin kazandığı Merzifon ilçesinde ise seçimler 1 Ekim'de başlayıp 10 Ekim'de son bulmuştur.

1934 Türkiye yerel seçimleri'nde Amasya Belediyesi ile 2 ilçe ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapıldı. 7 Ekim günü başlayan oy verme işleminin 5 gün sürdüğü Amasya'da il genelinde bulunan 13.731 seçmenden 7.586'sı oy kullandı. Amasya merkez ilçede ise 4.014 seçmenden 2.142'si oy kullandı. Seçimleri CHF adayları kazandı. Bu üyeler arasında 18 Ekim'de yapılan seçim sonucunda Celal Bey belediye başkanlığına seçildi.

<span class="mw-page-title-main">1938 Türkiye yerel seçimleri</span>

1938 Türkiye yerel seçimleri, 1-19 Ekim 1938 tarihlerinde gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki üçüncü yerel seçimdir. Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümünden önce yapılan son yerel seçimler olan 1938 seçimlerine Cumhuriyet Halk Partisi tek başına katıldı.

<span class="mw-page-title-main">1942 Türkiye yerel seçimleri</span>

1942 Türkiye yerel seçimleri, Ekim 1942'de gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki dördüncü yerel seçimdir. Hem belediye hem de il genel meclis seçimlerinin yapıldığı bu yerel seçimlere de önceki iki yerel seçim gibi Cumhuriyet Halk Partisi tek başına katıldı. II. Dünya Savaşı'nın ülkede yarattığı gündemin gölgesinde yapılan 1942 yerel seçimleri, gerek kamuoyunda gerekse basında, önceki seçimler kadar ilgi görememiştir. Gazetelerin yaklaşık tüm sayfalarını savaş haberlerine ayırdığı günlerde, seçime ilişkin propagandalara veya kapsamlı yorum ve yönlendirmelere pek rastlanmadı.

1934 Türkiye yerel seçimleri'nde Eskişehir Belediyesi ile 3 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapıldı. Eskişehir il genelinde bulunan 23.262 seçmenden 18.676'sı oy kullandı. 5 Ekim 1934'te oy verme işlemlerinin başladığı Eskişehir il merkezinde 19 bin civarındaki seçmenden 15.784'ü oy kullandı. İl merkezinde seçimi kazanan Cumhuriyet Halk Fırkası üyeleri, Eskişehir Belediye Başkanlığına eski başkan Topçuzade Kamil Kaplanlı'yı yeniden seçti.

1934 Türkiye yerel seçimleri'nde İzmir Belediyesi ile 9 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapıldı. İzmir il genelinde bulunan 138.756 seçmenden 80.184'ü oy kullanırken, İzmir şehir merkezinde 73.796 seçmenden 45.063'ü oy kullandı. İl merkezinde seçimi kazanan Cumhuriyet Halk Fırkası üyeleri, İzmir Belediye Başkanlığına Behçet Uz'u seçti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.