1934 Kürdoloji Kongresi

1934 Kürdoloji Kongresi
Türü	Kürdoloji kongresi
Konum	Erivan
Ülke	Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği
İlk düzenlenme	1934
Organizatör	Ermenistan Komünist Partisi Merkez Komitesi

1934 Kürdoloji Kongresi veya Birinci Kürdoloji Kongresi, Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti Erivan'da düzenlenen Kürdoloji kongresi. Ermenistan Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin girişimiyle düzenlenen kongre, konusu ve kapsamı bakımından ilk olma özelliği taşır.^[1] Kongreye dönemin ileri gelen Sovyet Kürtleri olan Kanate Kurdo, Erebê Şemo, Heciyê Cindî, Emînê Evdal, Casimê Celîl, Ahmedê Mırazî, Çerkez Bakayev gibi aydınlar katıldı.^[2]

Arka plan

"Şarkiyatçılık" bölümü 1934'te Ermenistan Bilimler Akademisi'nde açıldı ve Leningrad'a yetiştirilmek üzere öğrenciler gönderildi. Dört tane çalışma grubu kuruldu: Türkoloji, Arap Çalışmaları, İranoloji ve Kürdoloji. Çok geçmeden, Erivan Kürdoloji alanında Leningrad'tan sonraki ikinci büyük Sovyet merkezi oldu. Sovyetler Birliği içerisindeki önemli dört Kürdoloji merkezi Leningrad, Erivan, Moskova ve Bakü'de bulunmaktadır. Kürdoloji adı da bu şekilde verilmiştir. "Kürt çalışmaları" terimi ilk kez Rus İmparatorluğu döneminde 1840'da ortaya çıkmış, Kürdoloji terimi 1934 Erivan Kongresi'nden beri gittikçe daha sık kullanılır hale gelmiştir.^[3]

Kaynakça

^ Michael Kemper; Stephan Conermann (2011). The Heritage of Soviet Oriental Studies (İngilizce). Routledge. ISBN 9781136838538. Erişim tarihi: 12 Mart 2020.
^ Karataş, Y. Yılmaz. Demokratik Barışçı Çözüm ve Kürt Sorunu. Evrensel Basım Yayın. ISBN 9786054834747. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
^ Scalbert-Yücel, C., & Le Ray, M. (2011). Bilim, İdeoloji ve İktidar: Kürt Çalışmaları’nın Yapısökümü 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Mart 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

Erivan, Ermenistan'ın en büyük şehri ve 1918'den beri başkentidir. Erivan, Ermenistan'ın on ikinci başkentidir.

İsmail Beşikçi, Türk sosyolog ve yazar. Özellikle Kürtler, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu ve Türkiye'de tek partili dönemine ait eserleriyle tanınır.

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ya da kısaca Ermenistan SSC, Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet cumhuriyetlerinden biriydi. Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti bazen "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırıldığı için Ermenistan SSC bazen "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılır. 37 rayondan oluşan ve başkenti Erivan olan Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan kolu olan Ermenistan Komünist Partisi tarafından yönetiliyordu.

Kürdoloji veya Kürt çalışmaları, Kürtçe, Kürtler, Kürt kültürü, geleneği vb. üzerine farklı disiplinler ile akademik olarak inceleme ve araştırma yapmayı amaçlayan öğreti. Günümüzde Kürdoloji şeklinde bir disiplinin olduğunu söylemek mümkündür. Genel olarak ilk varoluş yeri Kürt nüfusunun yoğunlukta ve etkinlikte olmadığı ülkelerdir. Sovyetler Birliği'ndeki Kürtler Kürdolojinin temellerini atmıştır ve Sovyetler Birliği'ndeki çalışmalar öne çıkmıştır. Sovyet ulus sistemi ve Kürt milliyetçi hareketinin de katkısı olmuştur. Sovyetlerdeki önemli dört Kürdoloji merkezi Leningrad, Erivan, Moskova ve Bakü'de ortaya çıktı. Erivan'da düzenlenen 1934 Kürdoloji Kongresi sonrasında "Kürdoloji" kavramı yaygın hale geldi. Potansiyeli olmasına rağmen günümüzde az gelişmiş durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Erebê Şemo</span>

Erebê Şemo (Rusça: Arab Şamoyeviç Şamilov, Sovyet Kürdü yazar. İlk Kürtçe roman olan Şivanê Kurmanca’yı kaleme almıştır. Kürt romanının babası Şemo, latin harflerinden oluşan Kürtçe alfabenin de mimarlarından biri olmuştur. Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Emektar Kültür İşçisi ve Kızıl Bayrak Nişanı gibi ödüllerin sahibidir. 1930'lu yılların başlarında oluşturulan Kürtçe alfabe Şemo-Marogulov alfabesinin hazırlıyıcılarındandır.

Nado Mahmudov, Sovyet Kürdü yazar ve siyasetçi, SSCB Yüksek Sovyeti 1. dönem milletvekili, Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ulaştırma bakanı yardımcısı, kamu hizmetleri komiseri, belediye ekonomisi ve pamuk üretiminden sorumlu devlet komitesi başkanı.

Kanate Kurdo,, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci, akademisyen, Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Kürdoloji bölümü başkanı.(1961-1985)

Joseph Orbeli Sovyetler Birliği'nde şarkiyatçı ve akademisyendir. Güney Kafkasya orta çağ tarihi konusunda uzmandır ve Leningrad Devlet Ermitaj Müzesini 1934 - 1951 yılları arasında idare etmiştir. Ayrıca Ermenistan Bilimler Akademisi'nin kurucusu ve ilk başkanıdır. Türkiye'de Van Kalesi ve Ani harabeleri'nde kazı çalışmaları yapmıştır. Sovyetler Birliği'nde Kürtler hakkında çok sayıda çalışmaya imza attı.

Heciyê Cindî veya Hajiye Jndi, Sovyet Kürdü yazar, araştırmacı ve filologdur.

Ermenistan Devlet Radyosu, Ermenistan'ın başkenti Erivan'da 1955'ten beri yayın yapan radyo kanalı.

<span class="mw-page-title-main">Ordîxanê Celîl</span>

Ordîxanê Celîl Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti doğumlu Sovyet Kürdü yazar ve akademisyen.

Ermenistan'da turizm, turist sayısının her yıl ülkeyi ziyaret eden yarım milyon kişiyi aştığı 1990'lardan bu yana Ermeni ekonomisi için kilit bir sektör olmuştur. Ermenistan Ekonomi Bakanlığı, uluslararası turistlerin çoğunun Rusya, AB ülkeleri, ABD ve İran'dan geldiğini bildirmektedir. Nispeten küçük boyutlu olmasına rağmen, Ermenistan'ın dört UNESCO dünya mirası alanı vardır.

Sovyetler Birliği'nde Kürtler, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kürt kişi veya grupları betimler.

Emînê Evdal veya Emin Abdal, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci ve şair. Sovyetler Birliği'ndeki Kürtleri konu alarak Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde çok sayıda çalışma üretti. O zamanlar Rus İmparatırluğu kontrolü altında olan Kars Oblastı yakınlarındaki Yaman çayır köyünde bir Yezidi ailesinde doğdu. Türk-Ermeni çatışması sırasında köyü yıkılmış, annesi, babası ve erkek kardeşini kaybetmiştir. 1924 yılında Tiflis'teki işçi okuluna gitti ve 1926'da Alagyaz Dağı yakınlarındaki Yezidi köylerinde ders vermeye başladı. 1931'de Erivan Üniversitesi filoloji bölümüne girdi ve aynı dönemde Kürt gazetesi Riya Teze'de çalışmaya başladı. İlk kitabını 1933 yılında Kürtçenin Kurmanci lehçesi ile yayınladı. 1933'ten 1937'ye kadar Kurmanci dil eğitiminde birçok ders kitabı yayınladı. Doktorasını 1944 yılında Yazidoloji alanında aldı ve tezi geleneksel ailede Kürt kadını olarak adlandırıldı. Mezun olduktan sonra Ermeni Tarih Enstitüsü'nde Yazidoloji alanında çalıştı ve 1959'da Ermeni Bilimler Akademisi Doğu Araştırmaları Bölümü tarafından işe alındı. 1960 yılında Ermenistan Parlamentosu tarafından En İyi Emekli Öğretmen unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Babayev</span>

Mehmet Silo Babayev, Sovyet Kürdü bilim insanı, ziraat uzmanı, aktivist. Yekbûn içerisinde çok sayıda faaliyet yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Armenfilm</span> Film stüdyosu

Armenfilm veya Hayfilm, Erivan'da bulunan bir Ermenistan film stüdyosu. Stüdyo, 16 Nisan 1923'te Ermenistan SSC döneminde Sovyet Devlet Sinema Örgütü'nün yapım birimi olarak kuruldu. İlk yönetmen Daniel Dznuni idi.

<span class="mw-page-title-main">Casimê Celîl</span>

Casimê Celîl, Sovyet Kürdü şair ve yazar.

Eskerê Boyîk,, Sovyet Kürdü Yezîdî şair ve yazar.

Karlênê Çaçanî, Sovyet Kürdü bilim insanı ve yazar. Sovyetler Birliği'nde Kürtler hakkındaki çalışmalarıyla tanınır.

Pan-Ermeni Ulusal Hareketi veya Ermeni Tüm-ulusal Hareketi Ermenistan'da bir siyasi partiydi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.