İçeriğe atla

1932 Türkiye-İtalya Sözleşmesi

Meis bölgesinin ve çevredeki adacıkların, Sözleşme'de tanımlanan sınırla birlikte haritası.

İtalya ile Türkiye arasında 1932'de imzalanan bir sözleşme, Ege Denizi'nde bir toprak anlaşmazlığını çözmüştür.

Tarihçe

Ankara'da 4 Ocak 1932 tarihinde İtalyan Tam Yetkili Büyükelçi Pompeo Aloisi ve Türk dışişleri bakanı Tevfik Rüştü Aras tarafından imzalanan anlaşma, 1923 Lozan Antlaşması sonrasında ortaya çıkan bir anlaşmazlığı çözmüştür. Bu anlaşmazlık, Anadolu kıyıları ile Meis adası arasındaki suların sınırlarını ve birkaç küçük adanın egemenliğini içermekteydi. Meis adası, 1921'den beri İtalya'nın elinde bulunuyordu.

Anlaşma ile, Meis limanı koyunun içinde yer alan adacıklar ile daha uzaktaki Rho ve Strongili adaları İtalya'ya verilirken, çevredeki diğer adacıklar Türkiye'ye verildi.

Bodrum bölgesindeki İtalya'daki ve Türkiye'deki adalar aşağıdaki bölümde gösterilmiştir.

1932 Sınır protokolü
Coğrafi noktalar

Türkiye tarafı

işaret İsim Günümüzdeki
AMordala I.
BKara AdaKara Ada
CGuirejik I.Gürecik Adası
DUtchian I.Kargı Adası
EArkialla Pt.
FHussein Pt.Hüseyin Burnu
GLodoYassıada
HAtsakiTopan Adası / Zouka
IKato I.Çavuş Adası
JPondikusaBüyükkiremit Adası
KSandama Peninsulaİnce Burnu
LC. MonodendriTekeağaç
İtalya (Günümüz: Yunanistan) tarafı
İşaret İsim Günümüzdeki
AC. PhukaAg. Fokas
BLuro PtAkr. Psalidi
CKum Pt.Akr. Ammoglossa
DC. RussaAkr. Roussa
EVasiliki Pt.Vasiliki
FKarapsili Pt.Akr. Atsipas
GKardak (Rks)Kardak
HKalolimnoKalolimnos
IAgia KiriakiAg. Kiriaki
JPharmakoFarmakonisi
1932 antlaşması ve sınır protokolünün metni 20 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İtalyan Hükûmeti, Bodrum şehrinin önünde bulunan Ege Denizi'ndeki Kara Ada (Yunanca: Arkos) isimli adanın egemenliğini Türkiye'ye tanımıştır.

Aynı yılın Aralık ayında imzalanan bir Ek'te, iki ülke, Anadolu kıyısı ile İtalya'nın egemenliği altında bulunan Dodekanes (On iki ada) arasındaki deniz sınırını belirleyen sözleşmeyi genişletmeyi kabul etti. Bu, İtalyan ve Türk toprakları arasında eşit uzaklıkta olan otuz beş noktanın belirlenmesiyle gerçekleştirildi.

Ek'in geçerliliği, 1996 yılındaki Kardak krizi bağlamında Ege anlaşmazlığının bir siyasi meselesi haline geldi. Türk hükûmeti, Cenevre'deki Milletler Cemiyeti'ne verilmediği gerekçesiyle yasal olarak geçerli olduğunu reddetmiştir. Bu durum, Türkiye'nin kabulüne göre, On iki adadaki bilinmeyen sayıda küçük adacık ve kayalıklar üzerinde egemenliğin hala belirsiz olabileceği anlamına gelir. Bununla birlikte, Kara Ada ve Meis bölgesiyle ilgili olarak sözleşmenin geçerliliği tartışmaya açık değildir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ege Adaları</span> Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan 3000e yakın ada ve kayacık

Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan ve toplam alanı 23.000 kilometrekare kadar olan 3000'e yakın ada ve adacığa Ege Adaları adı verilir. Ege denizindeki adalar, yüz ölçümleri çok farklı ve sayıları çok fazla olmasına rağmen yine de gruplara ayrılabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Lozan Antlaşması</span> İsviçrenin Lozan şehrinde Türkiye ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan barış antlaşması

Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre'nin Lozan şehrinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle Britanya İmparatorluğu, Fransız Cumhuriyeti, İtalya Krallığı, Japon İmparatorluğu, Yunanistan Krallığı, Romanya Krallığı ve Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı (Yugoslavya) temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace'ta imzalanmış bir barış antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sevr Antlaşması</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan ve Ankara Hükûmetince fiilen ve hukuken geçersiz kılınan barış antlaşması

Sevr Antlaşması, I. Dünya Savaşı sonrasında İtilâf Devletleri ile Osmanlı İmparatorluğu hükûmeti arasında 10 Ağustos 1920'de Fransa'nın başkenti Paris'in 3 km batısındaki Sevr (Sèvres) banliyösünde bulunan Seramik Müzesi'nde imzalanmış antlaşmadır. Antlaşma imzalandığı dönemde devam eden Türk Kurtuluş Savaşı'nın sonucunda Türklerin galibiyetiyle, bu antlaşma yerine 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalanıp uygulamaya konulduğundan Sevr Antlaşması geçerliliğini kaybetmiştir. Sevr Antlaşması 433 maddeden oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Milletler Cemiyeti</span> 1. Dünya Savaşından sonra barışı sağlamak için kurulan kurum

Milletler Cemiyeti, günümüzdeki Birleşmiş Milletler'in temeli sayılabilecek bir organizasyondu. I. Dünya Savaşı'nın ardından İsviçre'nin Cenevre kentinde, 10 Ocak 1920'de kuruldu. Amacı, ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barışçıl yollarla çözmekti. Bir süre çalıştı; fakat fazla bir varlık gösteremedi. II. Dünya Savaşı'nın ardından 1946 yılında dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Montrö Boğazlar Sözleşmesi</span> Türkiyeye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı veren uluslararası sözleşme

Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 1936'da imzalanan ve Türkiye'ye İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren uluslararası sözleşmedir. Sözleşme, Türkiye'ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı verir ve barış zamanı sivil gemilerin özgürce geçişini garantiler. Sözleşme, Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin geçişini sınırlar. Sözleşmenin şartları, özellikle Sovyetler Birliği Donanması'na Akdeniz'e erişim hakkı sağlaması yıllar boyunca tartışma konusu olmuştur. 1923'te Lozan Antlaşması ile birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesi'nin yerine geçmiştir. Bu sözleşmeyle birlikte Uluslararası Boğazlar Komisyonu'nun da görevi sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi</span> Türkiye ile Yunanistan arasında din esasına dayanılarak gerçekleştirilmiş zorunlu göç

Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi, 1923 yılında Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak yapılan sözleşme uyarınca Türkiye Cumhuriyeti ve Yunanistan Krallığı'nın kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine tehcir ve zorunlu göçe tabi tutmasına verilen addır. Göçe tabi tutulan kişilere ise mübadil denir.

<span class="mw-page-title-main">Mudanya Mütarekesi</span> Türk Kurtuluş Savaşı sonunda imzalanan antlaşma

Mudanya Mütarekesi veya Mudanya Ateşkes Antlaşması, Kurtuluş Savaşı'nın sonunda imzalanan mütarekedir. Osmanlı İmparatorluğu bu mütarekeyle beraber hukuken sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">On İki Ada</span> Ege Denizinde bir grup adaya verilen isim

On İki Ada, Menteşe Adaları veya Dodekanez, Adalar Denizi'nde bulunan bir grup adaya verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Kardak</span> Ege Denizinde yerleşim olmayan bir ada

Kardak, Ege Denizi'nde Kalolimni Kayalığı'nın 5 km doğusunda, Muğla ilinin 7 km batısında bulunur. Kayalıkların toplam alanı 40 dönüm kadardır. Halk dilinde İkizce veya Limnia (Yunanca) diye de adlandırılır.

Ege Adaları'nın silahlandırılması, 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması ve 1947 yılında imzalanan Paris Antlaşması gereğince Yunanistan tarafından Limni, Semadirek ve Doğu Ege Adaları ile On İki Ada'da (Stompalya, Rodos, Kalki, Skarpanto, Kasos, Piskopis, Misiros, Kalimnos, Leros, Patmos, Lipsos, Sömbeki, İstanköy ve bağlantısı olan adalar ile Kolluk Kuvvetleri dışında silahlı kuvvet bulundurulmaması ve tahkimat yapılmaması hükme bağlandı.

Ankara Antlaşması (1926), 5 Haziran 1926 tarihinde, Türkiye ve Irak arasındaki siyasi sınırları belirlemek ve komşuluk münasebetlerini düzenlemek amacıyla İngiltere ve Türkiye tarafından Ankara'da imzalanan anlaşma.

<span class="mw-page-title-main">Çoban Adası</span>

Kaşot veya Çoban Adası Ege Denizi'nin güney ucundaki son ada. 2001 yılı sayımlarına göre nüfusu 990. Türkiye Lozan Antlaşması'nda bu adaları İtalya'ya bırakmışsa da sonradan İtalya 14 büyük ada ve bunların küçük adacıklarını Yunanistan'a devretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Karaada, Muğla</span>

Karaada, Ege Denizi'nde, Bodrum Körfezi içinde bulunan küçük bir adadır. Yat turlarının bilinen bir durağı ve popüler bir turizm bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Wilson İlkeleri</span> ABD eski başkanı Woodrow Wilsonın 8 Ocak 1918 günü ABD Kongresinde yaptığı konuşmada bahsettiği ilkeler

Wilson İlkeleri, Wilson Prensipleri, On Dört Madde ya da On Dört Nokta olarak da bilinir (İngilizce: Fourteen Points) Amerika Birleşik Devletleri başkanı Woodrow Wilson'ın 8 Ocak 1918 günü ABD Kongresi'nde yaptığı konuşmada bahsettiği ilkelerdir. Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) I. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulmasını istediği dünya düzenine ilişkin görüşlerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Rose Adası Cumhuriyeti</span> İtalyada ada

Rose Adası Cumhuriyeti, 1968 yılında İtalyan mühendis Giorgio Rosa'nın Adriyatik Denizi'nde 400 metrekarelik platform üzerinde inşa ettirdiği kısa ömürlü mikro ulus. Resmî dili Esperantodur. Esperantonun resmî dil ilan edildiği ilk ve tek devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Kalolimni Adası</span> Yunanistanda bir ada

Kalolimnoz / Kalolimni adası / Eldeş adası, Yunanistan'da On İki Ada'nın parçası olan bir adadır.

Lozan Sözleşmesi ve Türk ve Yunan Nüfuslarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme olarak da bilinen Türk-Yunan Mübadele Sözleşmesi, Türk Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi sonrasında, 30 Ocak 1923'te Lozan'da Yunan ve Türk hükûmetleri temsilcileri tarafından imzalanan arasında bir anlaşmadır. Anlaşma, Ortodoks Hristiyanların Türkiye'den Yunanistan'a ve Müslümanların Yunanistan'dan Türkiye'ye eşzamanlı olarak sınır dışı edilmesini sağladı. Bu gönülsüz nüfus transferleri, 1,5 milyon Anadolu Rumu ve 500.000 Yunanistan Müslümanı olmak üzere yaklaşık iki milyon insanı kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ege sorunu</span> Türkiye ile Yunanistan arasındaki anlaşmazlıklar bütünü

Ege sorunu veya Ege ihtilafı, Ege Denizi bölgesindeki egemenlik ve ilgili haklar konusunda Yunanistan ile Türkiye arasında birbiriyle ilişkili bir dizi anlaşmazlık. Bu tür çatışmalar, 1970'lerden beri Yunan-Türk ilişkilerini güçlü bir şekilde etkiledi ve iki kez 1987 ve 1996'nın başlarında, askeri çatışmanın patlak vermesine neden olabilecek krizlere yol açtı. Ege'deki sorunlar birkaç kategoriye ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">1923 Boğazlar Sözleşmesi</span>

1923 Boğazlar Sözleşmesi veya 1923 Lozan Boğazlar Sözleşmesi, İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nın statüsünü 1923-1936 yılları arasında düzenleyen sözleşmedir. 143 maddeden oluşan Lozan Antlaşması'nın bölümlerinden birini oluşturur. 1936 yılında Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin imzalanmasıyla birlikte hükmü sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kelemez</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Kelemez, Kilimli ya da Kalimnos, Yunanistan'ın Güney Ege bölgesinde bulunan bir ada ve belediyedir. Ada, Ege Denizi'nin güneydoğusunda yer almakta olup On İki Ada'nın bir parçasıdır. Yüzölçümü 134,5 km² olan belediyenin nüfusu 2011 yılı itibarı ile 16.179'dur.