İçeriğe atla

1927 Tevkifatı

1927 Tevkifatı, Türkiye'de gizli faaliyet gösteren Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyelerine karşı 1927 sonbaharında yapılan yaygın tutuklamalardır.[1] Dönemin TKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri Vedat Nedim Tör'ün gizli parti belgelerini ve üye listelerini polise teslim etmesi üzerine o sırada Türkiye'de Komintern sorumlusu olarak bulunan Şefik Hüsnü'yü ve TKP Merkez Komitesi üyelerini de içine alan büyük bir tutuklama yapılarak 1928 TKP Davası açılmıştır. Bu tutuklamalarda Merkez Komitesi üyelerinden Şevket Süreyya Aydemir de Vedat Nedim Tör'le birlikte hareket ederek daha sonra Kadro dergisi hareketini başlatmışlardır.[2]

Arka plan

Bu dönemde TKP Ocak 1921'de parti başkanı Mustafa Suphi ile birlikte çok sayıda Merkez Komitesi üyesinin Bakü'deki kuruluş kongresinden Ankara'ya gelirken Trabzon'da öldürülmelerinin yaralarını sarmaya çalışmıştır. İstanbul, Ankara ve diğer illerde örgütlenmiş, 1927 Adana Demiryolu Grevi başta olmak üzere çeşitli eylemlerde yer almıştır. Fakat gerek Sovyetler Birliği Komünist Partisinin belirleyici rol oynadığı Komintern yönetiminin Kemalizme karşı tutum konusunda değişen kararları, gerek kısmen buna da bağlı olarak parti içinde baş gösteren ayrılıklar, gerekse Takrir-i Sükun ilan edilmesinin ardından ülkede her türlü muhalif harekete karşı artan baskılardan dolayı parti zor durumda kalmıştır.

Tutuklamalar

Tutuklamalarda aralarında üst düzey parti yöneticilerinin de olduğu çok sayıda komünist yakalanmıştır:[3]

Kaynakça

  1. ^ Atılgan, Gökhan (2020). Aydınlık içinde Dr. Şefik Hüsnü. Tüstav. ISBN 978-605-4513-48-2. 
  2. ^ Demirci, Fatih (15 Ağustos 2006). "Kadro Hareketi ve Kadrocular". Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. 
  3. ^ Jülide Ergüder, 1927 Komünist Tevkifatı, "İstanbul Ağır Ceza Mahkemesindeki Duruşma", Birikim Yayınları, İstanbul, 1978.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsmail Bilen (1902 doğumlu siyasetçi)</span> Türk politikacı

İsmail Bilen, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin 1973-1983 yılları arasında liderliğini üstlenen komünist siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Georgi Dimitrov</span> Bulgar siyasetçi (1882-1949)

Georgi Dimitrov Mihaylov veya bilinen adıyla Georgi Mihayloviç Dimitrov, Bulgaristan'da sosyalist yönetimin kurucusu ve ilk başbakanı olan Bulgar siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Şefik Hüsnü Deymer</span> Türk siyasetçi ve yazar

Mehmet Şefik Deymer, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin ilk kuruluş yıllarından 1959 yılına dek liderliğini üstlenen komünist siyasetçi, tıp doktoru, gazeteci, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Nâzım Hikmet</span> Türk şair ve yazar (1902–1963)

Nâzım Hikmet, Türk şair ve yazardır. Şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır. Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Kıvılcımlı</span> Türk siyasetçi, yayıncı ve yazar

Hikmet Ali Kıvılcımlı, Türk Marksist-Leninist siyasetçi ve kuramcı, yazar, yayıncı ve çevirmen.

<i>Kadro</i> (dergi)

Kadro, Ocak 1932-Ocak 1935 arasında yayınlanan aylık fikir dergisi. Kadrocular olarak da anılan Kadro dergisinin kurucuları Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya Aydemir, Vedat Nedim Tör, Burhan Asaf Belge, İsmail Hüsrev Tökin'dir.

Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi, Nail Çakırhan, Nâzım Hikmet, Şevket Süreyya Aydemir, Vala Nurettin gibi çoğu TKP üyesi aydının da öğrenim gördüğü Sovyet eğitim kurumu. Sun Yat-sen Üniversitesi de denir. Sıkça Rusça kısaltması olan KUTV olarak da adlandırılır.

Kadrocular ya da Kadro hareketi, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya Aydemir, Vedat Nedim Tör, Burhan Asaf Belge, İsmail Hüsrev Tökin tarafından Ankara'da 3 yıl süreyle çıkarılan Kadro dergisi etrafındaki harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Süreyya Aydemir</span> Türk ekonomist ve tarihçi

Şevket Süreyya Aydemir, Türk yazar, düşün insanı, iktisatçı ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Baştımar</span>

Zeki Baştımar, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin (TKP) 1959-1973 yılları arasında liderliğini üstlenen komünist siyasetçi, çevirmen, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

<span class="mw-page-title-main">Vedat Nedim Tör</span> Türk siyasetçi

Vedat Nedim Tör,, Türk siyasetçi, yazar ve gazeteci.

<i>Cihan İktisadiyatında Türkiye</i>

Cihan İktisadiyatında Türkiye, Şevket Süreyya Aydemir'in 1931 yılında yayımlanan kitabı.

<span class="mw-page-title-main">Salih Hacıoğlu</span> Türk baytar

Salih Hacıoğlu, Türk siyasetçi ve veteriner. "Baytar Salih" olarak da bilinir. TKP'nin 1920'lerdeki yöneticilerinden ve Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (THİF) Merkez Komitesi Genel Sekreteri.

Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası (TİÇSF), Osmanlı Devleti'nde Mütareke döneminde kurulan sol görüşlü siyasi örgüt.

Türkiye Sosyalist Partisi (TSP), 15 Mayıs 1946'da çok partili demokrasiye geçiş sürecinde Türkiye Komünist Partisi (TKP) kadroları içinden bir grup tarafından kurulmuş siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de antikomünizm</span>

Türkiye'de antikomünizm, kapitalist görüşlere karşı olan ve aksinin gerçekleşebileceğini öneren komünizm düşüncesine karşı olarak komünist sistem ve görüşlerin Türkiye'de yayılımını engelleme çalışmalarıdır.

Kemalizm ve Marksizm veya Atatürkçülük ve Marksizm, Marksizm ve Kemalizm akımlarının karşılıklı ilişkileri, koşutlukları ve karşıtlıkları ile ilgilenir.

<i>Aydınlık</i> (dergi, 1921)

Aydınlık, Haziran 1921 - 1925 yıllarında Şefik Hüsnü liderliğinde yayınlanan, mesul müdürlüğünü Sadreddin Celâl'in yaptığı aylık Marksist dergi. 1925 yılında 31. ve son sayısı Fevkalade Gençlik Nüshası olarak çıktı. Yazarları arasında Nâzım Hikmet, Şevket Süreyya Aydemir, Vedat Nedim Tör, Kerim Sadi, Leman Sadreddin gibi isimler yer aldı. Şefik Hüsnü tarafından yapılan ilk Komünist Manifesto çevirileri de Aydınlık dergisinde yayınlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.