1918 Pirinç Ayaklanmaları

1918 Pirinç Ayaklanmaları (Japonca: 米騒動 kome sōdō), Japonya'da Temmuz-Eylül 1918 tarihlerinde ülke çapında patlak veren bir dizi olaylardır.

Nedenleri

Pirincin fiyatında belirgin bir artış, özellikle pirincin yaşamın ana unsuru olduğu kırsal kesimlerde büyük ekonomik sıkıntılara neden oldu.^[1] Çiftçiler yüksek piyasa fiyatlarıyla hükûmetin düzenlemesi nedeniyle almış oldukları düşük fiyatları karşılaştırırken, tüketici fiyatlarının kontrolsüz kalmasına izin veren pirinç tüccarlarına ve hükûmet yetkililerine karşı büyük bir tepki gösterdi. I. Dünya Savaşı'ndan sonra pirinç fiyatlarının yaşanan enflasyonlar sonucu zirveye ulaşması çoğu tüketicinin malını ve kirasını etkiliyordu ve bu durum kent sakinlerinin şikayetlerine neden oldu. Özellikle Sibirya Müdahalesi sırasında hükûmet mevcut pirinç stoklarını deniz aşırı ülkelerdeki birlikleri desteklemek amacıyla satın alıyor ve bu durum pirinç fiyatlarının daha da yükselmesine neden oluyordu. Ekonomik meselelere hükûmetin müdahalesi (düşük, düzenlenmiş pirinç fiyatı) kırsal alandaki protestoların kasabalara ve şehirlere yayılmasına neden oldu.

Olaylar

Pirinç ayaklanmaları modern Japonya tarihinde kapsamı, boyutu ve şiddeti bakımından eşsizdi. Gösteriler ilk olarak 23 Temmuz 1918 tarihinde Toyama prefektörlüğüne bağlı Uozu kasabasında başladı. Gösteriler ilk başta barışçıl geçmiş olup daha sonra hızla isyanlara, grevlere, yağmalamalara, karakollara ve hükûmet binalarını bombalamalara ve silahlı çatışmalara tırmanarak kargaşaya dönüştü. 1918'de 66.000'den fazla çalışanı kapsayan 417 ayrı anlaşmazlık bulunuyordu.^[1] Olayların ardından 25.000 kişi gözaltına alındı, bunlardan 8200'ü çeşitli cezalardan suçlu bulundu ve küçük cezalardan ölüm cezasına kadar cezalandırıldılar.^[2]

Olaylar sonucunda Başbakan Terauchi Masatake ve kabinesi kamu düzeninin çöküşünden sorumluluklarını kabul ederek 29 Eylül 1918 tarihinde istifa etti.

Kaynakça

^ ^a ^b Crump, John (1996). "The Anarchist Movement in Japan, 1906–1996". Anarchist Communist Editions ACE Pamphlet. Cilt 8. Pirate Press. 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
^ MacPherson, WJ (1995). The Economic Development of Japan 1868–1941. Cambridge University Press. ISBN 0-521-55792-5.

İlgili Araştırma Makaleleri

Japonya, Doğu Asya'da yer alan bir ada ülkesidir. Büyük Okyanus'un kuzeybatısında konumlanan ülke; Japon Denizi'nden Çin, Kuzey Kore, Güney Kore ve Rusya'nın doğusuna; kuzeyde Ohotsk Denizi'nden güneyde Doğu Çin Denizi ve Tayvan'a kadar uzanır. De facto başkenti ve en büyük şehri Tokyo'dur. Adını oluşturan kanji karakterler, "güneş" ve "köken" anlamına geldiğinden "Doğan Güneşin Ülkesi" olarak adlandırılır.

Ekim Devrimi, Bolşevik Devrimi, Rus Devrimi ya da Büyük Ekim Sosyalist Devrimi, ayrıca bilinen adı ile Ekim Ayaklanması, Rusya’da Jülyen takvimine göre 25 Ekim 1917’de, Petrograd’daki geçici hükûmetin devrilerek iktidarın Lenin önderliğindeki Bolşeviklere geçmesini sağlayan ve Sovyetler Birliği’nin kurulmasına yol açan olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Buhran</span> dünya çapında ekonomik bunalım (1929–1939)

Büyük Buhran, Büyük Depresyon veya 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, 1929'da başlayan ve 1930'lu yıllar boyunca devam eden ekonomik buhrana verilen isimdir. Buhran, Kuzey Amerika ve Avrupa'yı merkez almasına rağmen, dünyanın geri kalanında da yıkıcı etkiler yaratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rus İç Savaşı</span> 1917den 1922ye kadar süren bir iç savaş

Rus İç Savaşı, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 1918-1922 yılları arasında Bolşeviklerle muhalifleri arasında yaşanan savaştır. Savaş Beyaz Ordu birliklerinin 1918 baharında Beyaz Terör saldırılarıyla başladı. Ana muharebe Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Bolşevik Kızıl Ordusuyla komünizm karşıtlarının Beyaz Ordusu arasında geçti. Ancak savaşa Beyaz Ordu'ya finansal destek ile silah ve asker yardımında bulunan ABD, İngiltere, Fransa, Polonya ve Japonya da müdahil oldu. 1921 yılında Bolşevikler Beyaz Terör'ü ve destekçilerini yenerek tüm ülkeye hâkim oldular. 1922 yılında da Sovyetler Birliği kuruldu.

Serbest piyasa, ürün fiyatının alıcı ve satıcının karşılıklı anlaşmasıyla belirlendiği, arz ve talebe hükûmet tarafından müdahale edilmeyen piyasadır. Ekonomik faaliyet tam rekabet şartları içinde serbestçe yapılır, ekonomik sorunların çözümünde müdahale değil, fiyat mekanizmasının kullanımı esastır. Fakat, her ne kadar serbest piyasa, hükûmetin arz, talep veya fiyatlar üzerine herhangi bir müdahale yapmamasını gerektirse de, tüccarların birbirlerini zorlamamasını ya da aldatmamasını da gerektirir. Bu yüzden tüm alım ve satımlar gönüllü olarak yapılır.

2007-2008 Dünya Gıda Krizi. 2007 ve 2008 yıllarında dünya çapında gıda fiyatlarındaki yüksek artışlar bir küresel krize dönüşmüş, siyasi ve ekonomik istikrarsızlıklara, gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde sosyal huzursuzluklara neden olmuştur. Bu krizin nedeni tarım ürünleri üreten ülkelerdeki kuraklıklar ve petrol fiyatlarındaki artışlar gösterilmektedir. Petrol fiyatları gıdaların nakliye ve gıda endüstrisinde maliyet artışlarına neden olmuştur. Diğer faktörler ise gelişmiş ülkelerdeki bioyakıt kullanımının artmasıyla beraber tarıma ayrılan arazilerin azalması ve özellikle Asya'da toplumun orta-sınıftaki bireylerinin gıda ürünlerine olan taleplerinin artmasıdır. Bu ortam dünyadaki gıda stoklarının azalmasına ve gıda fiyatlarında yükselişlere neden oldu. Ayrıca finansal krizin etkisiyle yatırımcılar gıda ürünlerini yatırım aracı olarak görmüşlerdir. Bu durumda artışların hızlanmasına neden olmuştur. Birçok ülkede bu kriz ciddi sorunlar yaratmıştır.

Savaş Komünizmi, Batılı tarihçiler tarafından Sovyetler Birliği'nde 1918-1921 yılları arasında uygulanan ekonomik ve siyasal sistem için kullanılır. Sovyet tarihçilerine göre bu sistem I. Dünya Savaşı ve sonrasında yaşanan Rus İç Savaşı sırasında çöken ekonomik mekanizmaların yerine konan politikalardır.

Kronstadt Ayaklanması, Sovyet denizcilerinin ve askerlerinin Stepan Petriçenko önderliğinde Bolşevik iktidarına karşı başkaldırısıdır. Mart 1921'de başlayan ayaklanma başarısız olacak ve kanlı bir şekilde bastırılacaktır. İsyan, Finlandiya Körfezindeki Rus Baltık Deniz Filosu'nun üssü olan Kronstadt'ta patlak vermiştir.

Ekonomik liberalizm, piyasa ekonomisinin bireyci hatlara dayanmasını ve üretim araçlarının özel mülkiyette olmasını destekler. Ekonomik liberaller, serbest ticareti ve açık rekabeti engellediği için piyasaya yapılan hükümet müdahalesine ve korumacılığa karşı çıkma eğilimindedir, ancak mülkiyet haklarını korumak ve piyasa başarısızlıklarını çözmek için yapılan hükûmet müdahalesini destekler. Ekonomik liberalizm, Büyük Buhran ve Keynesyenizm'in yükselişine kadar genel olarak klasik liberalizmin ekonomik modelini ifade etmek için kullanılmıştır.

Sibirya Müdahalesi, 1918-1922 yılları arasında İtilaf Devletlerinin Rus İç Savaşına Bolşeviklere karşı müdahil olarak Rusya’nın Doğu sahillerini işgal ederek Beyaz Ordu'yu destekleme harekâtları. Bu harekâta özellikle Japonya İmparatorluğu yoğun bir askerî güç verecek ve 1920 yılında diğer İtilaf Devletleri çekilirken Sibirya bölgesini işgal etmeye devam edecektir.

Nikolayevsk Olayı, Rus İç Savaşına İtilaf Devletlerinin müdahalesi sırasında 1920 yılının Şubat ve Mart ayları içerisinde olan ve Rusya’nın Uzakdoğu bölgesindeki Amur Nehri üzerindeki Nikolayevsk kasabasında yüzlerce Japon vatandaşının öldürülmesiyle sonuçlanan olay.

1917 Fransız Ordusu Ayaklanmaları, I. Dünya Savaşı sürerken Batı Cephesinde savaşan Fransız Ordusunda askerlerin gerçekleştirdikleri ayaklanmaları kapsar. Özellikle General Robert Nivelle komutasındaki başarısız İkinci Aisne Muharebesi sırasında yaşanan olağanüstü kayıpların ardından kitlesel olarak yaşanmıştır. İsyanlar o dönemde çok gizli tutulmuş, ancak günümüzde aydınlatılmaya başlanmıştır.

Japonya tarihi antik zamanların şehir devletlerinin modern Japon ulus devletine ulaşacak şekilde coğrafi ve sosyal tarihini anlatmaktadır.

15 Mart Olayı, 15 Mart 1928 tarihinde Japon İmparatorluğu tarafından olaydan üç sene önce çıkartılan Barış Koruma Kanunu kapsamında, sosyalist ve komünistlere yapılan antikomünist tutuklama dalgası. Tutuklananlar arasında ünlü marksist ekonomist Hacime Kavakami de bulunmaktaydı.

1905 Polonya Krallığı Devrimi, Polonyalıların sanayileşmiş Lodz kentinde başladıkları Rus devriminden etkilenerek hem işçi hem de ulusal haklarını istemesiyle meydana gelen ayaklanmadır. Bazı Polonyalı tarihçiler bu ayaklanmayı Rus İmparatorluğuna karşı meydana gelmiş dördüncü Polonya ayaklanması olarak kabul eder.

Japonya ekonomisi, nominal olarak dünyanın üçüncü büyük ve satınalma gücü paritesi bakımından dördüncü büyük ekonomisi olup dünyanın ikinci büyük gelişmiş ekonomisidir. Uluslararası Para Fonu'na göre, ülke kişi başına düşen GSYİH (SAGP) ile, 2014'te 28. sırada en yüksek $ 37.519 ABD doları ve 2012'de 22. sırada yer alıyordu. Japonya G7'nin bir üyesidir. Japon ekonomisi tahminleri, Japonya Merkez Bankası tarafından yürütülen Üçer aylık Tankan iş duyarlılığı anketiyle tahmin edilir.

Japon ekonomik mucizesi veya Japon mucizesi, Japonya'nın II. Dünya Savaşı sonrası dönemden Soğuk Savaş'ın sona ermesine kadar süren ekonomik büyüme dönemiydi.

Gojong veya İmparator Gwangmu, Joseon Krallığı'nın 26. kralı ve Kore'nin ilk imparatorudur. Saltanatı 13 Aralık 1863'ten 21 Ocak 1907 tarihine kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Ermenistan'ı işgâli</span>

Kızıl Ordu'nun Ermenistan'ı işgâli veya Ermenistan'ın Sovyetleştirilmesi, Rus-Ermeni savaşı, Sovyet Rusya'nın 11. Ordusunun, Eylül ayından başlayarak 4 Aralık 1920 tarihine kadar geçen sürede, eski Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu toprakları üzerinde kurulmuş olan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nde yeni Sovyet hükûmeti kurmak için gerçekleştirdiği askerî seferdir. Müdahale, Ermeni Bolşeviklerin başkent Erivan ve diğer şehirlerde çıkardıkları ayaklanma ile de eş zamanlıdır. Müdahale, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesine ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasına neden olmuştur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.