1918 Hetman Darbesi
1918 Hetman Darbesi, 29-30 Nisan 1918 gecesi, o gün Hetman olarak seçilen General Pavlo Petrovich Skoropadsky'nin, Alman birliklerinin eylemsizliği ve silahlı çiftçilerin desteğiyle Ukrayna'da iktidarı ele geçirdiği darbedir. Kiev'de gerçekleşen darbe sonucunda Ukrayna Merkez Konseyi kaldırıldı.[1]
Darbe öncesi
24-25 Nisan 1918 gecesi, Rusya Dış Ticaret Bankası başkanı ve Merkez Konseyi Finans Komitesi üyesi olan milyoner Abram Urievich (Yurievich) Dobry, kimliği belirsiz kişiler tarafından Kiev'deki dairesinden kaçırıldı.[2]
Daha sonra, kaçırma olayına Ukrayna İçişleri Bakanlığı'nın özel bir atama yetkilisi olan Osipov ve Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin (UPR) siyasi departmanı başkanının kişisel sekreteri Gaevsky'nin öncülük ettiği ortaya çıktı.[3] Bankacı bir arabayla Kiev tren istasyonuna götürülmüş ve Sich Riflemen'in koruması altında Harkiv'e giden normal bir yolcu trenine bindirilmişti.[4]
Kaçırılan bankacı Harkiv hapishanesine yerleştirilmesine karar verildi, ancak Kholodnohirsky Genel müdürü, Dobry'yi tutuklama emri ve İçişleri Bakanlığı'ndan gelen ilgili belgeler olmadan bankacının hapishaneye almayacağını belirtti. Bankacı, Harkiv Grand Hotel'e götürüldü ve bir odaya kilitlendi. Orada, gaspçıların isteği üzerine 100 bin rublelik bir çek imzaladı.[5]
Alman komutanlığı Osipov'un Merkez Rada İçişleri Bakanı Mykhailo Tkachenko, Merkez Rada Savaş Bakanı Oleksandr Zhukovsky ve Ukrayna Hükûmeti Başbakanı Vsevolod Golubovych'in emriyle Abram Dobry'i kaçırdığını ilan etti. Durum Ukrayna'daki Alman Komutan Hermann von Eichhorn'u çileden çıkardı.[6] 26 Nisan'da Eichhorn, Ukrayna topraklarındaki tüm cezai suçların seçici olarak Alman askeri mahkemesine tabi olabileceğine dair bir kararname yayınladı. Böyle bir emrin verilmesi, kaçırılmadan iki gün sonra Ukrayna Merkez Konseyi toplantısında aşağıdaki gibi konuşan Halk Bakanları Konseyi başkanı Vsevolod Golubovich'i endişelendirdi:[7]
| “ | ay İyi tam olarak nedir? Belki de Alman devletinin vatandaşıdır? Hayır, o ne çöpçatan ne de vaftiz babası, tam bir yabancı. Ve Almanya ile hukuken alakası olmayan, böylesine muazzam bir emir vermek için hiçbir sebep göstermeyen bu yabancının kaçırılması nedeniyle emir verildi. | ” |
Alman komutanlığı darbe hazırlıklarının farkındaydı, bu nedenle Pavlo Petrovich Skoropadsky ve Alman komutanlığının bir temsilcisi olan Grener ile toplantılar yapıldı, Skoropadsky'nin anılarına göre, Almanların Ukrayna işlerine karışmadığını, ancak sokak ayaklanmalarına izin veremeyeceklerini bildirmişlerdi. Almanların Skoropadsky ile sözlü anlaşması birkaç ana noktadan oluşuyordu:[8]
- Skoropadsky Hetman olarak tanınması.
- Brest-Litovsk Antlaşması'nın öngördüğü şekilde Ukrayna Almanlara gıda satışına devam edecek.
- Ukrayna reformlar yoluyla özel mülkiyeti ve piyasa ekonomisini restore edecek.
- Alman askerlerinin temel ihtiyaçları satın almaları için sabit fiyatlar koyacak.
Darbe
29 Nisan'da Kiev Sirki'nde Ukrayna'nın 8 ilinden birkaç milyon Çiftçi Birliği üyesini temsil eden 6.000'den fazla delegenin katıldığı bir çiftçiler kongresi düzenlendi. Toplantıdan haberdar olan Skoropadsky, kongreye bir araba ile geldi.[9] Konuşmalardan birinin ardından Skoropadsky hetman ilan edilmesi önerisi yapıldı. Orada bulunanlar ayağa kalktılar ve onu, onun için zor bir zamanda ülkeyi ele geçirmeye mahkûm bir adam olarak selamladılar.[10]
Bundan sonra, kongre katılımcıları, yeni hükûmetin Başpiskopos Nicodemus tarafından kutsanması için Ayasofya Meydanı'na yürüdü.[11]
29-30 Nisan gecesi, hetman destekçileri, Askeri ve İçişleri Genel Sekreterliklerinin yanı sıra Devlet Bankası'nın binalarını ele geçirdi.[12]
Bu olaylardan üç gün önce, Almanlar Sinozhupannik tümenini ve 30 Nisan'da Sich Riflemen'i silahsızlandırdı.
Çiftçiler Birliği'nin meşruiyetine ek olarak, hetman'ın gücünün meşruiyeti, meshetme ile pekiştirildi. Skoropadsky, o anlardaki duygularını "Anılar"da şöyle anlatıyor:[13]
| “ | Bunlar unutulamayacak anlardı. Ne kadar çok parlak, saf umutlar, ne kadar çok çalışma arzusu! Kutsal Nikodemus büyüleyici bir konuşma yaptı, koro şunları söyledi: "Tüm Ukrayna'nın hükümdarı Hetman'a nice yazlar", Ayasofya'nın çanları çaldı. Sakin görünüyordum ama değildim. | ” |
Merkez Konseyi'nin düşüş nedenleri
- Aralık 1917'den itibaren Konsey, halk arasındaki otoritesini hızla kaybetmeye başladı. Bunun temel nedeninin, Konsey'in acil sosyo-ekonomik sorunları (ve özellikle işgücü ve tarım sorunlarını) çözememesinin, ulusal ve siyasi çıkarlara öncelik vermesi nedeniyle olduğuna inanılmaktadır.[14]
- Konseyin yetenekli bir ordusu yoktu. Ne de olsa, sosyalist çoğunluk düzenli bir ordu yaratmanın gereksiz olduğunu düşündü, bunun yerine öncelikle kolluk işlevlerini yerine getirecek bir sözde "halk milisleri" oluşturmaya çalıştı.
Konsey'in etkin bir idari aygıtı yoktu.[15]
- Ukrayna Merkez Konseyi içindeki baskın gruplar arasındaki sürekli çelişkiler, organın faaliyetlerini etkili hale getirmesine izin vermedi.[16]
- Konsey'in devleti yönetebilecek insan sıkıntısı vardı. Ve bu şaşırtıcı değil, çünkü Konsey'deki çoğunluk, devlet tecrübesi olmayan, doğasında var olan maksimalizm ve romantizme sahip 25-30 yaş arası gençlerdi.[17]
- Merkez Konseyi liderleri arasında sürekli kişisel çelişkiler de mevcuttu.
Darbenin Değerlendirilmesi
Nisan darbesi çağdaşlardan karışık eleştiriler aldı. Vladimir Kirillovych Vinnichenko, darbenin "sarhoş bir toprak sahibi, sıkışmış bir fabrika, rüşvet takıntılı bir bürokrasi ve yüzsüz bir subay" tarafından gerçekleştirildiğini söyleyerek en kategorik olanıydı. Pavlo Hrystyuk, Lev Shankovsky ve V. Ivany darbeyi olumsuz değerlendirdi.
Hetman devletinin destekçileri Dmytro Doroshenko, Vyacheslav Lypynsky, Natalia Polonska-Vasylenko ve diğerleriydi.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ Гнатюк, С. (1999). "Українська зарубіжна історіографія про державний переворот 29 квітня 1918 р". Студії з архівної справи та документознавства (5): 227-230. ISSN 2306-4323. 4 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ "Wayback Machine". web.archive.org. 20 Ekim 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2022.
- ^ "АВСТРО-НІМЕЦЬКИХ ВІЙСЬК КОНТРОЛЬ 1918". resource.history.org.ua. 25 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
