1917 Putilov grevi - Turkipedia

1917 Putilov grevi, Şubat-Mart 1917 arasında Sankt-Peterburg'da Putilov Fabrikası'nda (şu anda Leningrad Kirov Fabrikası) işçi liderliğindeki grev. Grev Jülyen takvimine göre 18 Şubat 1917'de resmen başladı ve o dönemli ismi olan Petrograd'da daha büyük gösterilere yol açtı. İlki 1905 yılında olmak üzere aynı yerde daha önce de işçilerinin çok sayıda grevleri gerçekleşmişti, ancak 1917'deki bu özel grev, Şubat Devrimini tetikleyen bir öğe olarak değerlendirildi.^[1]^[2]

Ayaklanma

18 Şubat 1917'de Petrograd'daki Putilov Fabrikası'ndaki işçiler yükselen yiyecek ve mal fiyatları nedeniyle daha yüksek ücret talep etti. Başka bir grup işçiler fabrikadaki yetkililerle ücret artışını reddetmek için yetkililerle anlaşmaya vardığında Petrograd'taki diğer fabrikalardan yaklaşık 20.000 işçi kilitlendi. 22 Şubat'a kadar 100 binin üzerinde işçi protesto gösterisinde bulundu. Daha sonra Dünya Kadınlar Günü'de kadınlar, eşit hak talep eden grevlere ve protesto gösterilerine katıldı ve bazıları grevcilere ekmek tahsisini protesto etti. Bu zamana kadar 500,000'den fazla insan Petrograd'a çeşitli nedenlerden dolayı protesto ediyorlardı. Çar tarafından emredilen General Khabalov'a birliklerin protestocuların kalabalığına ateş açması talimatı verildi ancak askerler reddetti. Askerler çatışmalar sırasında ve sonrasında sert muamelelerin sonucu olarak protestoculara yanaştılar ve protesto gösterilerine katıldılar. Grevlere giderek daha fazla vatandaş katıldığında ekonomi ve siyaset üzerine yoğunlaştılar. Protestocular savaşın yanı sıra Çarlık rejimine karşı olan muhalefetlerini de ifade etmeye başladılar. Petrograd'taki işletmelerin çoğu şehir içinde seferberlik içinde günlük faaliyetleri durdurarak kapatıldı. Vatandaşlar arasında spontan ve popüler olan grevler 4 Mart'ta durdu. 22 Şubat'tan 4 Mart'a kadar süren bu ekonomik ve politik grevler Şubat Devrimi olarak bilinmeye başlamıştı.^[3]^[4]^[5]^[6]

Kaynakça

^ Moore, Lyndon and Jakub Kaluzny. “Regime change and debt default: the case of Russia, Austro-Hungary and the Ottoman Empire Following World War One.” Explorations in Economic History 42, no. 2 (2005):237-258
^ Grant, Johnathan A. “Putilov at War 1914-1917”. In Big Business in Russia: The Putilov Company in Late Imperial Russia, 1868-1917, 115-116. Pittsburgh, Pa. University of Pittsburgh Press, 1999.
^ The Great Soviet Encyclopedia, 3rd Edition. S.v. "Petrograd Soviet of Workers and Soldiers Deputies." Retrieved April 18, 2015 from http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Petrograd+Soviet+of+Workers+and+Soldiers+Deputies 5 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ The Columbia Electronic Encyclopedia®. S.v. "The Russian Revolution." Retrieved April 18, 2015 from http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/The+Russian+Revolution 5 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Koenker, Diane, and William G. Rosenberg. "The February Revolution and the Mobilization of Labor." In Strikes and Revolution in Russia, 1917, 105. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1989
^ Browder, Robert Paul; Kerensky, Aleksandr Fyodorovich (1961). The Russian Provisional Government, 1917: documents. Stanford University Press.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ekim Devrimi, Bolşevik Devrimi, Rus Devrimi ya da Büyük Ekim Sosyalist Devrimi, ayrıca bilinen adı ile Ekim Ayaklanması, Rusya’da Jülyen takvimine göre 25 Ekim 1917’de, Petrograd’daki geçici hükûmetin devrilerek iktidarın Lenin önderliğindeki Bolşeviklere geçmesini sağlayan ve Sovyetler Birliği’nin kurulmasına yol açan olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Rus İç Savaşı</span> 1917den 1922ye kadar süren bir iç savaş

Rus İç Savaşı, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 1918-1922 yılları arasında Bolşeviklerle muhalifleri arasında yaşanan savaştır. Savaş Beyaz Ordu birliklerinin 1918 baharında Beyaz Terör saldırılarıyla başladı. Ana muharebe Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Bolşevik Kızıl Ordusuyla komünizm karşıtlarının Beyaz Ordusu arasında geçti. Ancak savaşa Beyaz Ordu'ya finansal destek ile silah ve asker yardımında bulunan ABD, İngiltere, Fransa, Polonya ve Japonya da müdahil oldu. 1921 yılında Bolşevikler Beyaz Terör'ü ve destekçilerini yenerek tüm ülkeye hâkim oldular. 1922 yılında da Sovyetler Birliği kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">1989 Tiananmen Meydanı protestoları</span>

1989 Tiananmen Meydanı Olayları, Çin'de (ÇHC) 15 Nisan - 4 Haziran 1989 arasında meydana gelen; öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder. Gösterilerin odak noktası Pekin'de Tiananmen Meydanı idi, bununla birlikte göreceli olarak daha yumuşak gösterilerin gerçekleştiği Şangay gibi, Çin'in diğer şehirlerinde de kitlesel protestolar oldu.

Vsevolod Mihailoviç Eyhenbaum ilerleyen yıllarda Volin (Волин) ismiyle tanınan Rus anarşist.

<span class="mw-page-title-main">Şubat Devrimi</span>

Şubat Devrimi, I. Dünya Savaşı sırasında 1917'de ortaya çıkan devrimci harekettir. Devrim, 1917'de Rusya'da gerçekleşen iki devrimden ilkiydi.

1905 Rus Devrimi, Rus İmparatorluğu çapında geniş yankı bulan kitlesel siyasi eylemlerdir. 1905 Moskova Ayaklanması örneğinde olduğu gibi, bazı eylemler doğrudan hükûmeti hedef almıştır. Saldırılar, işçi grevleri, köylü ayaklanmaları ve askeri isyanlar şeklinde gelişmiştir. Olaylar sonucunda anayasal monarşiye geçiş yapılmış ve Çarlık Duması kurulmuş, çok partili seçimler yapılmış, 1906 Anayasası meydana getirilmiştir. Ancak Çarlık rejiminin yıkılması ve bazı bölgelerdeki bağımsızlık yönünde yapılan silahlı ayaklanma girişimleri başarısız olmuş ve bastırılmıştır.

Temmuz Günleri, 1917 yılında Rusya’da Sankt-Peterburg şehrinde 3 - 7 Temmuz günleri arasında meydana gelen olayları anlatır. Olaylarda askerler ve sanayi işçileri Geçici Hükûmete karşı yoğun protesto gösterileri düzenlemişlerdir. Gösterilerin örgütlenmesinde bulunmamalarına rağmen Bolşevikler çoğu kendi parti sempatizanlarından oluşan gösterilere öncülük yapmaya çalışmışlar ve kontrol altına almaya çalışmışlardır. Geçici Hükûmete bağlı ordu birlikleri göstericileri ateş açarak dağıtmış ve Bolşeviklere karşı saldırılarda bulunmuşlardır. Bolşeviklerin lideri Lenin yeraltına çekilmiş ve çok sayıda Bolşevik önder tutuklanmıştır. Temmuz Günleri, Ekim Devrimi öncesinde Bolşeviklerin büyümesinde ve etkisinde bir düşüş dönemine karşılık gelir.

Putilov Fabrikası, Leningrad Kirov Fabrikası veya Kirov Fabrikası, Rusya'da Sankt-Peterburg’da yer alan makine fabrikasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Şlyapnikov</span> Rus komünist siyasetçi

Aleksandr Gavriloviç Şlyapnikov, Rus komünist siyasetçi, sendika lideri ve metal işçisi.

Kızıl Terör, Ekim Devrimi ile Beyaz Terör'ün başlamasıyla beraber SSCB istihbarat ve güvenlik teşkilatı Çeka tarafından başlatılan toplu tutuklama, yargısız infaz gibi eylemlerin tümü. Devrimci terör uygulamalarının bir türü olarak kabul edilir. Tüm Rus İç Savaşı dönemi (1918-1922) boyunca iç savaş koşulları ülkede hakim olsa da Kızıl Terör dönemi 2 Eylül 1918 tarihinde Yakov Sverdlov tarafından yapılan resmî açıklamayla başlamış, Ekim 1918’de sona ermiştir. Kızıl Terör deyimi ise Fransız Devrimi sırasında Robespierre iktidarının sona erdiği 28 Temmuz 1794 tarihinden önceki altı haftalık terör döneminden gelir.

Petrograd Sovyeti veya tam adıyla Petrograd İşçi ve Asker Vekilleri Sovyeti, Sankt-Peterburg şehrinde 1917 Şubat Devrimi ile Çarlık Rusyasının dağılmasından sonra şehirde işçi ve cephedeki askerler tarafından kurulan temsil organı. Geçici Hükûmet ile sürekli rekabet hâlinde olmuş, Temmuz Günleri'nden sonra bastırılmış, Ekim Devrimi ile birlikte iktidar organı hâline gelmiştir.

Rusya Geçici Hükûmeti, Rusya'da Şubat Devriminin ardından Çar II. Nikolay’ın tahttan feragat etmesi üzerine kurulan ve ülkeyi yönetmeye çalışan hükûmet. Geçici Hükûmet, öne çıkan lideri ve başbakan Aleksandr Kerenski’den dolayı Kerenski Hükûmeti olarak da bilinir. Ekim Devrimi ile birlikte iktidarı alan Bolşevikler, Geçici Hükûmetin ve hükûmetin kurduğu Rusya Cumhuriyeti'nin yaklaşık sekiz aylık iktidarına son vermiştir.

Tüm Rusya Kurucu Meclisi, Rusya’da 1917 Ekim Devriminden sonra toplanan ve demokratik seçimlerle seçilmiş olan yasama organı. 5-6 Ocak 1918 günlerinde sadece 13 saat toplanabilmiştir. Sovyet iktidarını tanımayı reddettiği için Bolşevikler tarafından lağvedilmiştir.

Donbas Savaşı ya da Ukrayna'nın doğusunda savaş, Rusya destekli Novorossiya Federal Devleti ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasında 6 Nisan 2014'ten beri Ukrayna'nın Donbas bölgesinde sürmekte olan savaştır.

Devrimci Askerî Komite, , Ekim Devrimi hazırlıkları sırasında Sovyetler altındaki Bolşevik parti örgütleri tarafından oluşturulmuş askerî unsurların adıdır. Komiteler, ayaklanmaları yönetmekte ve Sovyet iktidarını güvence altına almakta güçlü yönetici organlardı. Proletarya iktidarının geçici olağanüstü organları rolünü üstlendiler.

1917 Rusya Kurucu Meclisi seçimleri, 1917 Rus Devrimi dönemindeki gelişmeler sonucu, Rusya Cumhuriyeti içinde 25 Kasım 1917 tarihinde Rusya Kurucu Meclisi'nin oluşturulması amacıyla düzenlenen seçimlerdir.

Ekim Manifestosu Resmî adı Devlet Düzenini İyileştirme Konulu Manifesto, ertesi yıl kabul edilen Rus İmparatorluğu'nun ilk anayasasının habercisi olan belgedir. Manifesto, Sergey Vitte'nin etkisi altındaki İmparator II. Nikolay tarafından 1905 Rus Devrimi'ne yanıt olarak 30 Ekim [E.U. 17 Ekim] 1905 günü yayınlandı. Nikolay bu fikirlere şiddetle direndi, ancak ilk tercih olarak askeri bir diktatörlüğe başkanlık ettikten sonra kararını verdi. Grandük Nikola Nikolayeviç, eğer Çar Vitte'nin önerisini kabul etmezse, kendisini başından vurmakla tehdit etti. Nikolay gönülsüzce kabul etti ve temel sivil hakları ve gelecekte Rusya'da onayı olmadan hiçbir kanunun çıkarılamayacağı seçilen bir Duma adlı parlamentoyu vadeden Ekim Manifestosu olarak bilinen manifestoyu onayladı. Vitte anılarında, Çar'ı Ekim Bildirisini imzalamaya zorlamadığını ve Ekim Bildirisi'nin bütün kiliselerde ilan edildiğini yazar.

Çalışma ve Savunma Konseyi veya kuruluş adıyla İşçi ve Köylü Savunma Konseyi, Kasım 1918'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nde, merkezî ekonomiyi ve askerî malzemelerinin üretimini kontrol etmek için kurulan devlet aygıtıydı. Rus İç Savaşı döneminde kuruldu ve Kızıl Ordu için sanayi üretimini amacıyla acil kararlar veren olağanüstü ekonomik kararlar alma görevini üstlendi. Devrimci Askeri Konsey'e bağlı olarak çalışıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Andrey Andreyev</span>

Andrey Andreyeviç Andreyev, Sovyet siyasetçi, bakan. Josef Stalin döneminde politik olarak yükseldi, 1926'da aday olarak Politbüro'ya katıldı, 1932'te tam üye oldu. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Parti Kontrol Komitesi'nin 1930-1931 arası ve 1939-1952 arası başkanlığı görevi yaptı. 1952'de Andreyev Politbüro'dan uzaklaştırıldı ve Yüksek Sovyet Başkanlığı'nın bir üyesi olarak büyük ölçüde onursal bir konuma yerleştirildi.

1 No'lu Emir 1 Mart 1917'de yayınlandı ve Petrograd İşçi ve Asker Vekilleri Sovyeti'nin ilk resmi kararnamesiydi. Emir, Şubat Devrimi'nin ardından, Mikhail Rodzianko başkanlığındaki Devlet Duması Geçici Komitesi'nin bir gün önce gerçekleştirdiği eylemlere yanıt olarak çıkarıldı. Petrograd'daki Çarlık otoritesinin dağılmasının ardından bir hükûmet gibi hareket eden ve 26-27 Şubat'ta subayları olmadan devrime katılan askerlerin Duma'yı tehdit edebilecek potansiyel olarak kontrol edilemez bir kalabalık oluşturmasından korkan Geçici Komite, 28 Şubat'ta Duma Askeri Komisyonu aracılığıyla askerlere kışlalarına dönmeleri ve subaylarına itaat etmeleri çağrısında bulunan bir emir yayınladı. Rodzianko'yu Çar'a çok yakın gören askerler, bu emre şüpheyle yaklaştı. Bazı askerler Rodzianko'nun kendilerini kışlalarına geri göndererek Devrimi bastırmaya çalıştığından korkuyorlardı, 26'sında isyan etmelerine neden olan eski komutanlarının emrine gireceklerinden ve böylece mağduriyetlerinin giderilmeyeceğinden endişe ediyordu. Buna karşılık Petrograd Sovyeti 1 Numaralı Emri yayınladı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.