İçeriğe atla

1912 Osmanlı genel seçimleri

1912 Osmanlı genel seçimleri
Osmanlı İmparatorluğu
← 1908Nisan 19121914 →
 
Parti İttihat ve TerakkiHürriyet ve İtilaf Fırkası
Önceki Sadrazam

Mehmed Said Paşa
İttihat ve Terakki

Seçilen Sadrazam

Mehmed Said Paşa
İttihat ve Terakki

Seçimlerden sonra Meclis-i Mebûsan
1912 Osmanlı Seçimleri Kırmızı:Türkler, Kahverengi:Araplar, Turuncu:Arnavutlar, Mavi:Rumlar, Sarı:Kürtler.

1912 Osmanlı genel seçimleri, II. Meşrutiyet döneminin ikinci Meclis-i Mebûsan'ı padişahın birincisini 18 Ocak 1912'de feshetmesi ve yapılan seçimlerdir.

Arka plan

İstanbul Mebusu Mehmed Rifat Paşa'nın Paris'e büyükelçi olarak atanmasıyla boşalan koltuğu için 11 Aralık 1911'de ara seçim kararı alınmıştır. Seçimlere Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Şehrah Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Tahir Hayreddin Bey’i, İttihat ve Terakki Fırkası ise Adalet Nazırı Mehmed Memduh Bey'i aday olarak göstermiştir. Hürriyet ve İtilaf 196 oy, İttihat ve Terakki ise 195 oy almıştır. Kuruluşundan 20 gün sonra katıldığı bir seçimde bir oy farkla seçimlerin kazanılması Hürriyet ve İtilaf cephesinde genel seçimler için bir özgüven kaynağı teşkil etmiştir. İttihat ve Terakki cephesi ise, muhalefetin girdiği ilk seçimlerde aldığı başarının kendi iktidarı için bir tehlike olduğunu görmüş, tek blok haline gelen muhaliflerin artan baskıları karşısında çözüm yolu aramaya başlamıştır. Trablusgarp Savaşı ve Yemen'de yaşanan isyan dalgası ile sıkışan İttihat ve Terakki yöneticileri iktidarın kaybedilme riskini göze almamak adına iktidarının devamını sağlayacak formül arayışlarına girmiştir. İttihat ve Terakki, rakibinin tam manasıyla teşkilatlanmasına olanak tanımadan ve halk karşısında imaj ve popülaritesinin daha fazla yükselmesine izin vermeden seçim takviminin öne alınması şeklinde bir strateji belirlemiştir. Bu, Hürriyet ve İtilaf cephesinden sert eleştirilere ve itirazlara sebep olmuştur. Meclisin açılıp kapatılmasıyla ilgili Kânûn-ı Esâsî'nin 35. Maddesi, Padişahın kontrolündeki Meclis-i Âyan'a tıpkı Birinci Meşrutiyet'te olduğu gibi yeniden, istediği zaman meclisi kapama yetkisini verecek şekilde değiştirilmiştir. Sonuçta 1912 Seçimleri’ne İttihat ve Terakki’nin yapmış olduğu değişiklik ve düzenlemelerle gidilmiştir.[1]

Seçim

Bu anlamda bu seçim Türk Parlamento Tarihi'nin ilk erken genel seçimidir. Hem iktidar hem de muhalefet büyük bir sertlikte kampanya sürecini yürütmüşlerdir. Kolluk güçlerinin ile İttihat ve Terakki üyelerinin oy kullanmaya gelen seçmen kitleleri üzerinde baskı, yıldırma, caydırma ve hatta şiddete varan eylemleri olmuştur. Hürriyet ve İtilaf Edirne Mebus Adayı Rıza Tevfik’in dövülmesi olayıyla bu durum açığa çıkarmıştır. Bu bağlamda 1912 seçimleri, devrin muhalifleri tarafından "dayaklı" veya "sopalı" seçim olarak isimlendirilmiştir. İttihat ve Terakki'nin ezici bir çoğunlukla kazandığı 1912 Seçimleri, pek çok açıdan itiraz ve eleştirilerin odağı olmuştur. Seçimler adil, eşit ve güvenilir bir zemine oturmadığından Türk Parlamento Tarihi'nin ilk hileli seçimler olarak kabul edilmiştir. Sonuçta, 1912 Seçimleri sonrası Meclis-i Mebûsan'ında oluşan yeni tablo muhalefeti tam manasıyla sindirmiş, İttihat ve Terakki mecliste tam hakimiyet kurmuştur.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Abdulkadir Aksöz (12 Şubat 2017). "Olağanüstü Nitelikleri Bakımından 1912 ve 1946 Seçimlerini Anlamak". 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">V. Mehmed</span> 35. Osmanlı padişahı (1909–1918)

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan</span> Osmanlı parlamentosunun alt kanadı

Meclis-i Mebûsan, Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli anayasaya göre kurulmuş ve Birinci Meşrutiyet ve İkinci Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmış çift meclisli yasama organının alt organıdır. Seçilmiş parlamenterlerden oluşmakta ve padişah tarafından atanan üst kamara üyelerinin oluşturduğu Seçkinler Meclisi ile birlikte, genel parlamentoyu oluşturmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ikinci anayasal monarşi dönemi (1908–1920)

İkinci Meşrutiyet, Osmanlı Anayasası'nın, 30 yıl askıda kaldıktan sonra, 23 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve Mebuslar Meclisinin Sultan Vahdettin tarafından 11 Nisan 1920'de tasfiyesi ile sona eren dönemdir. Bu dönemde parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askerî darbe ve diktatörlük olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş yaşanmış ve imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İkinci Meşrutiyet döneminde iktidardaki İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne (İTC) karşı kurulmuş olan en önemli muhalefet partisidir. 1911-1913 arasındaki ilk etkinlik dönemi, 23 Ocak 1913'te İttihat ve Terakki'nin Bâb-ı Âli Baskını ile hükûmeti ele geçirmesiyle sona erdi. Mondros Mütarekesi'nden sonra Ocak 1919'da yeniden kurulan parti, ertesi yıl başlarında etkinliğini kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Bâb-ı Âli Baskını</span> 1913te hükûmet binası olan Bâb-ı Âlinin basılmasıyla yapılan askerî darbe

Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey'in önderlik ettiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binası Bâb-ı Âli'nin basılmasıyla yapılan askerî darbedir. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim hale gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi</span>

Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi, 1908 Osmanlı genel seçimleri ile Meclis-i Mebûsan'a seçilen mebusların tam listesidir. 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ahrar Fırkası</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasi parti

Osmanlı Ahrar Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Meşrutiyet döneminde etkinlik gösteren siyasî parti.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Sudi Acarbay</span> Türk siyasetçi

Süleyman Sudi Acarbay, Türk siyasetçidir.

Mehmed Rifat Paşa, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında hizmet vermiş bir devlet adamıdır.

Halâskâr Zâbitân ya da Halâskâran, 1912 yılının mayıs ayında örgütlenen Hürriyet ve İtilaf Fırkası yanlısı silahlı örgüt. İttihat ve Terakki muhalifi olan örgüt kurulduğu günden Bâb-ı Âli Baskını'nın gerçekleştiği tarihe kadar birçok eylem gerçekleştirmiştir.

Hizb-i Cedid, İttihat ve Terakki partisinde muhalif hareket.

<span class="mw-page-title-main">Mahir Said Pekmen</span> Osmanlı mebusu

Mahir Said Bey (Pekmen), asker ve siyasetçisi.

<span class="mw-page-title-main">Tahir Hayreddin Bey</span> Osmanlı ve Tunuslu siyasetçi

Tahir Hayreddin Bey,, Osmanlı ve Tunuslu gazeteci ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Gümülcineli İsmail Bey</span> Osmanlı siyasetçi

Gümülcineli İsmail Bey, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Zeynelabidin Efendi</span> Türk din ve siyaset adamı

Muhammed Zeynelabidin Efendi (1866-1940), Türk din ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Abdülhamid Zöhravî Efendi</span> Son Osmanlı döneminde Suriyeli gazeteci ve siyaset adamı

Abdülhamid Zöhravî Efendi ya da Abdülhamîd ez-Zehrâvî, (1855-1916), Son Osmanlı döneminde Suriyeli gazeteci ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Azmzade Şefikülmüeyyet Bey</span> Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı

Azmzade Şefikülmüeyyed Bey, Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">1908 Osmanlı genel seçimleri</span> Meclis-i Mebusan 3. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1908 Osmanlı genel seçimleri, II. Abdülhamid devrinin sonunda, 23 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla, aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında mebus seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki çoğunluğu sağladı ve 17 Aralık 1908'de 3. Meclisi Mebusan açıldı. Bu Meclis, 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909'da Kanuni Esasi üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Ayan Meclisinin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911'de tek bir mebusluğu ilgilendiren, ancak siyasi yankıları yüksek olan bir ara seçim yapıldı.

Miralay Sadık Bey (1860-1940), son Osmanlı döneminde asker ve siyaset adamı.

Rıfat Beyzade Şevket Paşa, (1857-?), Osmanlı siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.