İçeriğe atla

1860 Oxford evrim tartışması

Oxford Üniversitesi Doğal Tarih Müzesi

1860 Oxford evrim tartışması, Charles Darwin'in Türlerin Kökeni adlı yapıtının yayımlanmasından yedi ay sonra, 30 Haziran 1860 tarihinde Oxford Üniversitesi Müzesi'nde yapılmıştır.[1] Tartışmaya katılanlar arasında Thomas Henry Huxley, piskopos Samuel Wilberforce, Benjamin Brodie, Joseph Dalton Hooker ve Robert FitzRoy gibi ünlü Britanyalı biliminsanları ve filozoflar bulunmaktadır.[1]

Tartışmanın bugün bile anımsanmasının temel nedeni Wilberforce'un Huxley'ye büyükanne ya da büyükbabasının maymun soyundan gelip gelmediğini sormuş olmasıdır.[2] Huxley'nin bu soruya verdiği yanıtın, atalarının maymun olması olasılığının kendisini utandırmayacağı ancak, doğruları saptıran bir kişinin soyundan gelmiş olmanın onu daha fazla yaralayacağı biçiminde olduğu sanılmaktadır.[2] Tartışma Huxley-Wilberforce tartışması ve Wilberforce-Huxley tartışması olarak da bilinmektedir.

Tartışmanın özgün metni var olmadığından[1] Huxley ve Wilberforce'un tam olarak ne dedikleri bilinmemektedir.[2][3][4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Thomson, Keith Stewart (2000). "Huxley, Wilberforce and Oxford Museum 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", American Scientist, Mayıs-Haziran 2000. Erişim tarihi: 14.02.2008
  2. ^ a b c Lucas, JR (Haziran 1979), "Wilberforce and Huxley: A Legendary Encounter", The Historical Journal, 22 (2), ss. 313-330, 10 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Ekim 2009 
  3. ^ Brooke, John Hedley (2001). Darwinism & Religion: A Revisionist View of the Wilberforce-Huxley Debate 11 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Emmanuel College, Cambridge'de verilen 14 Şubat 2008 tarihli ders
  4. ^ Frank A. J. L. James. An 'Open Clash between Science and the Church'? Wilberforce, Huxley and Hooker on Darwin at the British Association, Oxford, 1960 (s. 171-193)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin</span> İngiliz biyolog ve doğabilimci (1809-1882)

Charles Robert Darwin evrimsel biyolojiye yaptığı katkılarla tanınan İngiliz doğa bilimci, jeolog ve biyologdur. Tüm yaşam türlerinin ortak bir atadan türediği yönündeki önermesi günümüzde genel kabul görmekte ve bilimde temel bir kavram olarak kabul edilmektedir. Alfred Russel Wallace ile ortak bir yayında, evrimin bu dallanma modelinin, var olma mücadelesinin seçici üremede yer alan yapay seçilime benzer bir etkiye sahip olduğu doğal seçilim adını verdiği bir süreçten kaynaklandığına dair bilimsel teorisini ortaya koymuştur. Darwin insanlık tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak tanımlanmış ve Westminster Abbey'e gömülerek onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Oxford Üniversitesi</span> İngilterede Oxfordda kurulu devlet üniversitesi

Oxford Üniversitesi, Birleşik Krallık'ta, İngiltere'nin Oxford kentinde bulunan bir üniversitedir. Kurulduğu tarih bilinmemesine rağmen, 1096 tarihinde bu kentte eğitim olduğuna dair belgeler üniversiteyi İngilizce konuşulan dünyanın en eski üniversitesi, kuruluşundan itibaren var olmaya devam eden en eski ikinci üniversite yapmaktadır. Üniversite 1167 yılında II. Henry'nin, İngiliz öğrencilerin Paris Üniversitesinde okumasını yasaklamasıyla hızla büyümüştür. 1209 yılında Oxford halkıyla yaşanan anlaşmazlıklar sonucu bazı akademisyenler kuzeydoğudaki Cambridge kasabasına gitmiş ve burada Cambridge Üniversitesi’ni kurmuşlardır. Bugün bu iki eski üniversite Oxbridge adıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Agnostisizm</span> Tanrının varlığının bilinemeyeceğini savunan öğreti

Agnostisizm ya da bilinemezcilik, en yaygın ve bilinen tanımıyla, tanrı veya tanrısal varlıkların bilinemez veya varlığı ile birlikte yokluğunun da kanıtlanamaz olduğunu savunan bir felsefi görüştür. Agnostik düşünce epistemolojik alanda yer alan bir felsefi görüş olmakla birlikte, zayıf agnostisizm, güçlü agnostisizm gibi alt türlere ayrılır. Bununla birlikte agnostik felsefe varsayımların, özellikle tanrı gibi daha yüksek bir otoritenin varlığına veya yokluğuna ilişkin teolojik varsayımların bilimsel olarak hiçbir zaman açıklanamayacağı görüşündedir. Bu fikir akımının destekçilerine agnostik denir. Agnostisizm kendi içinde de farklı görüşlere ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Darwinizm</span> doğal seçilim yoluyla gerçekleşen biyolojik evrim kuramı

Darwinizm veya Darwincilik, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in canlıların doğal seçilim yoluyla geliştiğini savunan evrim kuramı. Darwinizm, tüm organizma ve türlerin varoluş sürecini, bireyin birbiriyle rekabeti, yaşamda kalma ve üreme yeteneklerini artıran küçük, kalıtsal varyasyonlarla tetiklenen "doğal seçilim" ile oluştuğu konusunda yoğunlaşmıştır. Darwinizm, türlerin var oluşunu ve yaşamın kaynağını, çeşitli şekilde anlatan diğer açıklamalar gibi, çeşitli varsayım ve ön kabullerden oluşan bir teoridir. 1859 yılında Darwin'in Türlerin Kökeni kitabının yayınlanmasından sonra, kendisinden önceki kuramlar üzerinde genel bilimsel kabul görmüştür. Ayrıca yaratılışçılar tarafından bilimsel bir yaklaşımdan ziyade bir ideolojiymişçesine kullanıldığı iddiası vardır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Henry Huxley</span> İngiliz biyolog

Thomas Henry Huxley, İngiliz biyolog. Darwin'in evrim kuramının en önemli savunucularından, felsefede agnostisizm kavramını ilk kez ortaya atan, Darwin'in buldoğu lakabıyla bilinen İngiliz biyoloji bilgini.

Anglikanizm, İngiltere'nin resmî kilisesi olan İngiltere Kilisesi'ne has ilke, doktrin ve kurumlar. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin kurduğu bir Hristiyan mezhebidir. İngiliz Reformu, Katoliklik ve Protestanlık arasında bir orta yol olarak görüldüğü için Latince Via Media olarak adlandırılmıştır.

Sosyobiyoloji, davranışların sahip olmuş olabileceği evrimsel avantajları göz önüne alarak türlerin sosyal davranışlarını açıklamaya çalışan bilimsel disiplinlerin neo-Darwinci bir sentezidir. Başka bir ifadeyle, sosyal davranışın biyoloji, daha spesifik olarak evrimsel biyoloji temelli olarak ele alındığı disiplinlerarası bir çalışmadır. Sosyobiyolojinin konuları etoloji, antropoloji, evrim, zooloji, arkeoloji, popülasyon genetiği, davranışsal ekoloji, evrimsel psikoloji, felsefe gibi birçok disiplinin konuları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Sonsuz maymun teoremi</span> Bir matematik teoremi

Sonsuz maymun teoremi, bir daktilonun tuşlarına sonsuz bir süre boyunca gelişigüzel basan bir maymunun belirli bir metni neredeyse kesin olarak yazabileceğini ortaya koyan matematik teoremidir.

Britanya Bilimsel İlerleme Kurumu olarak da adlandırılan İngiliz Bilim Derneği, bilimin kullanım alanını yaygınlaştırma, bilimsel konulara gösterilen ilgiyi artırma ve bilim işçileri arasındaki etkileşimi kolaylaştırmayı amaç edinen bir bilimsel topluluktur. Kuruma üyelik için herhangi bir önkoşul bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Samuel Wilberforce</span> İngiltere Kilisesinde Piskopos

Samuel Wilberforce İngiltere Kilisesi'nde İngiliz piskoposu olarak görev almış din adamlarındandır.

Bu liste, evrim ve evrimsel biyoloji konularına dair maddeleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">John Carew Eccles</span> araştırmacı

Sir John Carew Eccles, Avustralyalı nörofizyolog. 1963 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü sinapslar üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle kazanmıştır. Aynı yıl ödülü Andrew Huxley ve Alan Lloyd Hodgkin ile paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sauropsida</span> dört üyeli omurgalılar grubu

Sauropsida, büyük ölçüde Reptilia sınıfına eşdeğer olan bir amniyot grubudur. Sauropsida, memelileri içeren amniyotların kladı olan Synapsida'nın kardeş taksonudur. Erken sinapsidler tarihsel olarak "memeli benzeri sürüngenler" olarak anılsa da, tüm sinapsidler, herhangi bir modern sürüngenden çok memelilerle daha yakından ilişkilidir. Sauropsidler ise memelilerden çok modern sürüngenlerle daha yakından ilişkili tüm amniyotları içerir. Buna, Linnaean taksonomisinde başlangıçta ayrı bir sınıf olarak adlandırılmasına rağmen, şu anda arkosauriyen sürüngenlerinin bir alt grubu olarak tanınan Aves (kuşlar) dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Eusuchia</span>

Eusuchia, ilk olarak Erken Kretase'de Hylaeochampsa ile ortaya çıkan bir crocodylomorf kladıdır. Dyrosauridae ve Sebecosuchia ile birlikte, K-T neslinin tükenmesinden kurtulan tek timsahlardı. Diğer iki kuşak 35 ve 11 milyon yıl önce öldüğünden, yaşayan tüm timsah türleri, soyu tükenmiş birçok form gibi eusuchian'dır.

<span class="mw-page-title-main">Darwin'in teorisinin yayınlanması</span>

Darwin'in teorisinin yayımlanması, Charles Darwin'in yirmi yılı aşkın bir çalışmasının doruk noktası olan "doğal seçilim yoluyla evrim" teorisini açığa çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">Harriet Martineau</span>

Harriet Martineau İngiliz sosyal kuramcı ve ilk kadın sosyolog olarak görülmektedir. Sosyolojik, bütüncül, dini ve kadınsı bir bakış açısıyla yazdı, Auguste Comte'un eserlerini tercüme ediyor ve o zamanlar nadiren obir kadın yazar için geçimini sağlayacak kadar kazandı. Genç Prenses Victoria yaptığı işten keyif aldı ve onu taç giyme törenine davet etti. Martineau, "temel siyasi, dini ve sosyal kurumlar da dahil olmak üzere [toplumun] tüm yönlerine odaklanmayı" tavsiye ediyordu. Kadınların erkekler altındaki statüsüne kapsamlı bir analiz uygulamıştı. Romancı Margaret Oliphant onu "doğuştan bir öğretim görevlisi ve politikacı... kendi kuşağının erkek ya da kadın herhangi birine göre cinsiyetinden belirgin bir şekilde daha az etkilenmiş" olarak nitelendirdi.

<span class="mw-page-title-main">John Lennox</span>

John Carson Lennox, Kuzey İrlandalı bir matematikçi, biyoetikçi ve Hıristiyan apolojistidir. Din, etik, bilim ve inanç arasındaki ilişki üzerine pek çok kitap yazmıştır ve Richard Dawkins ile Christopher Hitchens dahil olmak üzere ateistler ile çok sayıda kamuoyu tartışması yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Henry Fawcett</span>

Henry Fawcett, İngiliz akademisyen, devlet adamı ve ekonomisttir.

<span class="mw-page-title-main">Henry Baker Tristram</span>

Henry Baker Tristram FRS, İngiliz din adamı, İncil bilgini, gezgin ve ornitologdur. Bir papaz-natüralist olarak, evrimi ve yaratılışı uzlaştırmaya çalışan Darwinizm'in ilk destekçilerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Oxford Üniversitesi Doğa Tarihi Müzesi</span>

Kısaca Oxford Üniversite Müzesi (OUMNH) olarak bilinen Oxford Üniversitesi Doğa Tarihi Müzesi, Oxford, İngiltere'de Parks Road üzerinde bulunan, Oxford Üniversitesi'nin doğal tarih örneklerinin çoğunu sergileyen bir müzedir. Aynı zamanda üniversitenin kimya, zooloji ve matematik bölümleri tarafından kullanılan bir amfi içerir. Müze, bitişiğindeki Pitt Rivers Müzesi'ne halka açık tek giriş sağlar.