Sol baştaki: Kraliçe Victoria'nın taç giyme töreni – 1830'da Fransa'da başlayan Temmuz Devrimi – Andersen, Küçük Deniz Kızı masalını yayınladı – Michael Faraday ve John Daniel'in elektromanyetik indüksiyon çalışmaları – Charles Darwin HMS Beagle ile ikinci kez araştırma gezisine çıktı. – Köle devletler ve özgür devletlerin sayısı arttı ve toplumsal kutuplaşmaya yol açtı.
1830'lar (bin sekiz yüz otuz) Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1830'da başlayıp 31 Aralık 1839'da sona eren onyıldır.
Bu Onyılda dünya, özellikle Asya ve Afrika'da sömürgecilik ve emperyalizmin hızlı bir yükselişine şahitlik etti. 1837'de Kraliçe Victoria'nın tahta çıkmasıyla İngiltere dünya hakimiyeti gördü. Avrupalılar Avustralya ve Yeni Zelanda'ya yerleşmeye başladı ve Okyanusya üzerinde yeni yerleşim alanları ve karakollar yükseldi.
Siyasi Gelişmeler
Pasifik
30 Temmuz, 1836 – Hawaii'de ilk İngilizce gazete yayımlandı.
Çin 1830'larda İmparator Daoguang ve Çing Hanedanı tarafından yönetilmekteydi. İmparator Daoguang'ın engelleme çabalarına karşın afyon ticaretinde hızlı bir artışa şahit olundu.[2][3] 1834'te Britanya Doğu Hindistan Şirketi'nin tekelinin sona ermesi bir dönüm noktası oldu ve afyon ticareti özel girişimcilerin eline kaldı. 1838'de afyon ticareti 40.000 sandığa kadar ulaştı.[2][4] 1839'da Lin Zexu imparatorluk komiseri olarak atandı ve afyon satışını yasakladı ve Guangzhou'daki afyon depolarına el koydu. Toplam 20.000 sandık afyona el koyuldu ve imha edildi.[5] İngilizlerin misilleme yapmasıyla I. Afyon Savaşı olarak bilinen savaş başladı ve 1842'de imzalanan Nanking Antlaşması ile savaş sona erdi.
Japonya
Temmuz 1837, Charles W. King Amerikan ticaret gemisi Morrison ile yelken açtı. Japon limanlarından ateş açılmasıyla geri dönmek zorunda kaldı. Bu Morrison olayı olarak kayıtlara geçmiştir.
1839 – Minh Mang Vietnam'ı Dai Nam olarak yeniden adlandırdı.
Avustralya ve Yeni Zelanda
Ekim, 1835 – Kuzey Adası, Northland bölgesinde yaşayan Maorili kabile reisleri, James Bubsby'nin önderliğinde Birleşik Kabileler olarak Yeni Zelanda Bağımsızlık Bildirgesini ilan etti. İngiliz Kraliyeti tarafından hemen tanınmıştır.
15 Ağustos, 1834 – Koloni kurulmasına olanak tanıyan Güney Avustralya Yasası kabul edildi.
8 Haziran, 1835 – John Batman ve John Pascoe Fawkner tarafından Melbourne şehri kuruldu.
19 Kasım, 1835 – 500 kişilik Maori kuvveti Chatham Adaları'nı işgal etti ve oradaki halkı köleleştirdi.
27 Temmuz, 1836 – Adelaide, Güney Avustralya kuruldu.
İngiliz Hükûmeti, 1830'larda Britanya Hindistan'ına "Hindistan Genel Valisi" sıfatıyla bir dizi yönetici atadı. Bunlar: Lord William Bentinck (1828-1835), Sir Charles Metcalfe, (1835-1836) ve The Lord Auckland (1836-1842).
1833 – Doğu Hindistan Şirketi'nin ticari faaliyetleri Saint Helena Yasası ile sona erdi ve tamamen idareye bağlı bir kuruluş haline getirildi.
Birleşik Krallık Kraliçesi Victoria1837 – IV. William'ın ölümü üzerine 18 yaşındaki yeğeni Victoria tahta çıktı. Kraliçe Victoria saltanatı devraldığında İktidarda Whigler vardı. Buckingham Sarayında ikamet eden ilk hükümdardır.[8]
Politika ve Hukuk
1830'lar İngiltere'sinde 4 başbakan görev almıştır. 1830'ların başında Arthur Wellesley başbakandı. 1830'un sonuna doğru reform çağrılarına cevap veremeyince hükûmeti düştü. Peşine Whig üyesi Charles Grey hükûmet kurdu. 1832'de reform yasası kabul edildi. 1833'te Köleliği Kaldırma Yasası yürürlüğe girdi ve İngiliz toprakları boyunca kölelere birtakım özgürlükler verildi.
1834'te Gray emekli oldu ve yerine halefi olarak William Lamb'ı (Lord Melbourne) bıraktı. Melborune, reformlara 1842 Yoksullar Yasası Değişiklik Kanunu ile devam etti. Bu yasa yoksullara ödenen yardımları azaltmayı hedefliyordu. Yasa, gücü yerinde erkeklerin bakımevine giremeyeceğini ve sadece bakımevlerinde kalanlara yardım edileceğini öngörüyordu. Ancak Kral IV. Wiilliam Whig'lerin reform tarzına muhalifti. Kral bu bahaneyle Lord Melbourne'u Kasım 1834'te azletti ve yerine Tory Partisinden Robert Peel'i hükûmet kurması için görevlendirdi. Ancak Peel 1835 seçimlerinde Avam Kamarasında çoğunluğu sağlayamadı ve Nisan 1835'te Lord Melbourne başkanlığı altında Whig'ler yeniden iktidara geldi. 1836'da Evlilik Yasası çıktı. Bu yasa diğer din mensuplarının Anglikan kilisesi dışında Genel Kayıt Bürosuna başvurarak resmi nikah kıyabilmesini imkan tanıyordu.[9][10]
Onyıl boyunca birçok protesto ve huzursuzluk yaşandı. 1831 Mayıs ve Haziranında Galler'in güneyinde kömür madencileri çalışma koşullarının iyileştirilmesi adına ayaklandılar. Merthyr ayaklanması olarak bilinen bu olaylar kısa bir süre sonra kan dökülmesine yol açtı. İşçilerin öfkesinin daha da artması onların daha kalabalık bir grupla şehri işgal etmesine kadar varmıştır. İsyan daha büyük bir orduyla bastırılmıştır. Kızıl Bayrak tarihte ilk defa bu ayaklanmada kullanılmıştır.[11]
Batı Avrupa
Almanya
30 Mayıs, 1832 – Hambach Festivali: Bu gösterilerde temel haklar ve ulusal birlik talep edildi. Ancak bu eylemler bir sonuca varamadı.
14 Aralık 1833 – Kaspar Hauser: Gizemli Alman genç. Bıçaklandı ve üç gün sonra öldü.
1 Ocak 1832 – Zollverein: Alman eyaletleri sınırları içerisinde gümrük ücretleri kaldırıldı.
Avusturya
2 Mart, 1835 – I. Ferdinand Avusturya İmparatoru oldu.
25 Ağustos, 1830 – Belçika Devrimi başladı ve Belçika Hollanda'dan ayrıldı. Geçici hükûmet kuruldu.
4 Ekim 1830 – Geçici Hükûmet bağımsız Belçika devletini ilan etti.
20 Aralık, 1830 – Belçika'nın bağımsızlığı Büyük güçler tarafından tanındı.
21 Temmuz, 1831 – I. Léopold ilk Belçika Kralı olarak tahta oturdu.
19 Nisan, 1839 – Londra Antlaşması imzalandı ve Belçika'nın bağımsızlığı Avrupalı devletlerce tanındı.
Fransa
1830 Fransız Devrimi
Fransa Devrimi, 1830
1830 Fransız Devimi ya da Temmuz Devrimi (Fransızca: Trois Glorieuses) olarak da bilinir. Bourbon Hanedanı yıkıldı ve yerine liberal bir monarşi kuruldu. X. Charles'ın başbakan atadığı Polignac'a karşı 27 Temmuz günü Paris'te eylemler düzenlendi. 30 Temmuzda Yürütme Konseyi X. Charles'ı tahttan indirdi ve yerine Orléans Dükü Louis-Philippe'yi tahta geçirdi. Böylelikle Restorasyon Dönemi ve Bourbon yönetimi sona erdi. Temmuz Monarşisi başladı.
Canut İsyanları
1830'larda dokuma işçilerinin çıkardığı isyandır. Canut kelimesi Lyon'da ipek dokuma tezgahlarında çalışan işçileri tanımlıyordu. Giysilerdeki taban fiyat uygulamasının yeni yönetimden kaldırılmasını isteyen dokumacılar, 1831 yılı boyunca gösteriler düzenledi. Kasım 21-24 günlerinde 6000 kişiyle Lyon şehrini ele geçirdiler.[12] üzerlerine gönderilen 20.000 kişilik ordu kan dökmeden ve taviz vermeden eylemi bastırdı. Ancak 1834'te çıkan İkinci Canut İsyanı kanlı bir şekilde bastırılmıştır.
Şubat-Mart 1831 – Modena, Parma ve Papalık Devleti'nde çıkan isyanlar Avusturya birliklerince bastırıldı.
27 Nisan, 1831 – Charles Felix'in ardından Charles Albert Sardunya Kralı oldu.
1834 – Piyemonte'ta Cumhuriyet yanlısı bir ayaklanma oldu ancak başarısızlıkla sonuçlandı.
3 Ekim, 1834 – İki Sicilya Krallığı arasında demiryolu (7.4 km) faaliyete başladı.
İspanya
29 Eylül, 1833 – II. Isabel üç yaşında İspanya Kraliçesi oldu. Kraliçenin naipliğini annesi üstlendi. Amcası Don Carlos Isabel'in saltanatını tanımadı ve I. Carlismo Savaşı'nı başlattı.
Yortuba İç Savaşı'ndan kaçan Egbe mültecileri Nijerya'nın güneybatısında yer alan Abeokuta şehrini kurdular.
1831 – Rifaa-et-Tahtavi Fransa'dan Mısır'a döndü ve burada çalışmalarını sürdürdü.[15]
1 Şubat, 1835 – Mauritius'ta kölelik kaldırıldı.
16 Aralık, 1838 – Kan Nehri Savaşı Zuluların ağır yenilgisiyle sonuçlandı.
Fransızların Cezayir'i Zaptı
1830 yılında Fransa Cezayir Beylerbeyliği'ni işgal etti.1830-1847 yılları arası süren işgal ile birlikte Osmanlı Devleti, Cezayir üzerindeki 300 yıllık egemenliğini kaybetti.
7 Kasım, 1837 – Gazeteci ve Abolitionist Elijah Parish Lovejoy, kölelik yanlısı bir kişi tarafından öldürüldü.
1 Temmuz, 1839 – Küba'dan kaçırılan köleleri taşıyan Amistad gemisi Afrikalılar tarafından alıkonuldu. Long İsland kıyılarında Amerikan Donanması tarafından yakalanmıştır. Köleler Donanma gözetiminde New York'a ulaştırıldı. Köleler daha sonra Afrika'ya geri dönme hakkı kazanmıştır.
14 Kasım, 1832 – Bağımsızlık Bildirgesini imzalayanlar içinde hayatta kalan son kişi olan Charles Carroll, 95 yaşında Maryland'deki evinde öldü.
14 Nisan, 1834 – Whig Partisi Birleşik Devletler Senatörü Henry Clay tarafından resmi olarak adlandırıldı.
1839 – Kadınların mülk sahibi olmasına imkan tanıyan ilk eyalet kanunu Mississippi'de kabul edildi.
6 Mart 1836; Alamo Savaşı
Teksas Bağımsızlık Savaşı (Teksas Devrimi)
Teksas Devrimi,1835-1836 yılları arası meydana geldi. Teksas'ta yaşayan Amerikalılar, Anglo-Sakson Fransızlar, Almanlar ve Teksas yerlileri Meksika Hükûmeti'ne ve hükûmetin başındaki Antonio Lopez de Santa Anna'ya karşı ayaklandı. Alamo Muharebesi'nde 13 gün kuşatmanın ardından 200 civarındaki Teksas savunucusu Antonio Lopez de Santa Anna kuvvetlerince acımasızca öldürüldü. Ancak geri kalan Teksas'lı Amerikalılar yeniden bir araya gelerek San Jacinto Muharebesi'nde sadece 18 dakikada Meksika ordusu mağlup oldu.
^Peter Ward Fay, The Opium War, 1840-1842: Barbarians in the Celestial Empire in the Early Part of the Nineteenth Century and the Way by Which They Forced the Gates Ajar (Chapel Hill, Kuzey Karolina:: Kuzey Karolina Üniversitesi Yayınları, 1975).
^Ebrey, Patricia Buckley (2010). 9. Manchus and Imperialism: The Qing Dynasty 1644-1900. 9. Manchus and Imperialism: The Qing Dynasty 1644-1900. Cambridge University Press. ISBN978-0-521-19620-8.
Domenico Gaetano Maria Donizetti İtalyan opera bestecisi. En ünlü bestesi 1835 yılında bestelediği Lucia di Lammermoor 'dir.
Adolphe Charles Adam, opera ve bale bestecisidir. Aynı zamanda müzik eleştirmenliği de yapmıştır. Birçok esere sahip olan Adam, son bestesini 1856'da tamamlamıştır. En ünlü besteleri arasında "Giselle" ve "Le Consaire" yer alır.
NGC 1850, Kılıçbalığı Takımyıldızı yönünde bulunan bir açık yıldız kümesi. 3 Ağustos 1826 tarihinde James Dunlop tarafından bulunan küme, Gökbilim Kataloğu'nun 1850. üyesidir. NGC 1850 olağandışı bir kümedir çünkü, yıldız dağılımı bir küresel kümeye benzemektedir. Ancak Samanyolu'ndaki küresel kümelerden farklı olarak genç yıldızlardan oluşmaktadır.
NGC 1814, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL+EN tipi bir açık yıldız kümesi ve salma bulutsusudur. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1834 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1820, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1837 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1824, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir galaksidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. SBm tipi bir çubuklu sarmal galaksidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1834 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1828, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1834 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1830, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1834 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1831, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir küresel yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. İskoç astronom James Dunlop tarafından 1826 yılında 22,86 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1832, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir galaksidir. Gökyüzünde Aslan takımyıldızı yönünde bulunur. SBbc tipi bir çubuklu sarmal galaksidir. İngiliz astronom William Herschel tarafından 1785 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1833, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Masa takımyıldızı yönünde bulunur. OCL+EN tipi bir açık yıldız kümesi ve salma bulutsusudur. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1836 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1834, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1836 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1835, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir küresel yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. İskoç astronom James Dunlop tarafından 1826 yılında 22,86 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir. Büyük Macellan Bulutu'nun en zengin küresel kümelerinden birisidir ve 84 tane RR Lyrae yıldızı içerir.
NGC 1836, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İskoç astronom James Dunlop tarafından 1826 yılında 22,86 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1837, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Masa takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1834 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1838, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1836 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1839, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL+EN tipi bir açık yıldız kümesi ve salma bulutsusudur. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1834 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1845, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Masa takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1834 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
NGC 1849, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL tipi bir açık yıldız kümesidir. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1837 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.