İçeriğe atla

1804-1813 Rus-İran Savaşı

Rus-İran Savaşı
Rus-İran Savaşları ve Napolyon Savaşları
Tarih1804-1813
Bölge
Kafkasya ve İran'ın kuzeyi
Sonuç Rus zaferi, Gülistan Antlaşması
Coğrafi
Değişiklikler
Savaşın nedeni olan topraklar Ruslarda kalmaya devam etti. İran, Gürcistan ve Dağıstan'ın tamamını, Azerbaycan'ın çoğunu ve Ermenistan'ın kuzeyini geri alamayacak şekilde Ruslara bıraktı
Taraflar
Rus İmparatorluğu İran
Komutanlar ve liderler
I. Aleksandr
Ivan Gudovich
Pavel Tsitsianov (ölü)
Pyotr Kotlyarevsky
Alexander Tormasov
Feth Ali Şah Kaçar
Abbas Mirza Kaçar
Javad Han (ölü)
Gürcistanlı Prens Aleksandre
Çatışan birlikler
48 bin düzenli asker
21 bin düzensiz süvari
50 bin Nizam-ı Cedid piyadesi
20 bin düzensiz süvari
25 bin müttefik veya eski tip İranlı asker


1804-1813 Rus-İran Savaşı, İmparatorluk Rusyası ile İranlı Kaçar Hanedanı arasındaki bir savaştır. Savaş çıkmasının nedeni; iki devletin de karşılıklı olarak Kafkaslar'da hak iddia edilen toprak üzerindeki kontrolün ve gücün arttırılması isteğidir. Asker sayısı az olmasına karşın Ruslar, Kaçarlara karşı üstün gelmeyi başardılar ve Gülistan Antlaşması'nı imzaladılar. Kaçar Hanedanı, 1796 yılında kaybettiği toprakları geri alamayacak şekilde kaybetti.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Urmiye</span> Güney Azerbaycanda bir Türk şehri

Urmiye veya Urumiye, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Hanedanı</span> 1789-1925 yılları arasında İranı yöneten Türk hanedan

Kaçar Hanedanı, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş bir İran Devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Gence</span> Azerbaycanda şehir

Gence, 1935-1989 Kirovobad, Azerbaycan'ın en kalabalık ikinci şehridir. Eski bir yerleşim yeri olan Gence, Rus İmparatorluğu döneminde Çar I. Aleksandr'ın eşine atfen şehrin ismi Elizavetpol olarak değiştirilmiştir (1804-1918), 1920-1935 arasında Gence, 1935-1991 arasında Kirovabat olarak adlandırılmış, şehir 1989'da tekrar Gence ismine kavuşmuştur. Bakü'nün 360 km batısında, Gence Çayı'nın iki yakasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abbas Mirza</span>

Abbas Mirza, İran'da hüküm süren Kaçar Hanedanı'nın veliahtı.

<span class="mw-page-title-main">Mançurya</span> Doğu Asyadaki coğrafi bir bölge

Mançurya, Doğu Asya'da bugünkü Çin'in kuzeydoğu bölgesi ve Rusya'nın Primorski bölgesini kapsayan tarihî bir bölge.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Hanlığı</span>

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Çarlığı</span> 1547de Korkunç İvanın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721 de I. Petronun Rusyayı imparatorluğa çevirmesiyle son bulan Rus devleti

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Zend Hanedanı</span> 18. yüzyılda İran bölgesinde kurulmuş bir İran hanedanı

Zend Hanedanı, 1750-1794 yılları arasında İran dolaylarında hüküm sürmüş İran devletidir. Hanedan, Luristan'da Nadir Şah Afşar tarafından doğu İran'a sürülmüş fakat onun ölümünden sonra tekrar geri gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Azadistan</span>

Azadistan, İran'ın Tebriz'de Rus İmparatorluğunun etkisinin azalmasıyla 23 Haziran-14 Eylül 1920 tarihlerinde bağımsız olan kısa ömürlü bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Hanlığı</span>

Nahçıvan Hanlığı, 1747-1828 yılları arası bugünkü Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve eskiden Daralagez veya Daralagöz olarak bilinen Ermenistan'ın Vayots Dzor ilinin oluşturduğu topraklarda, Syunik ile Aras Nehri arasındaki vadide var olmuş feodal devlettir. Bulunduğu dönemdeki Revan Hanlığı, Karabağ Hanlığı ve Maku Hanlığı ile sınırları vardır. Hanlık, bölgede yaşayan Azerbaycanlı olan Kangarlı Hanedanı tarafından yönetilmiştir. Hanlığın nüfusu çoğunlukla Müslüman'dır. Bu Müslüman nüfus içinde Azeriler de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Şah Kaçar</span> Eski İran Şahı

Ahmet Şah Kaçar, 16 Temmuz 1909-15 Aralık 1925 arasında İran Şahı.

<span class="mw-page-title-main">Gence Hanlığı</span>

Gence Hanlığı, Azerbaycan'ın Gence yöresinde hüküm sürmüş olan hanlıktır. Afşar hükümdarı Nadir Şah, 1735'te, Gence'yi ele geçirdi. Nâdir Şah'ın öldürülmesinden sonra, Gence de diğer Azerbaycan hanlıkları gibi Afşar devletinin egemenliğinden çıkarak 1747'de bağımsızlığını ilan etti.

<span class="mw-page-title-main">Ağsu</span> Azerbaycanda şehir

Ağsu, Azerbaycan'da şehir. Ağsu Rayonunun idarî merkezidir.

Erzurum Antlaşması, Osmanlı Devleti ile İran'daki Kaçar Hanedanı arasında imzalanan ve 1821-1823 Osmanlı-İran Savaşını sona erdiren barış antlaşmasıdır. 1813 yılındaki Gülistan Antlaşması ile Azerbaycan ve Kafkaslar'da Ruslara büyük ölçüde toprak kaptıran İran'daki Kaçar Hanedanı, bu toprak kayıplarını Osmanlılar'dan toprak alarak telafi etmek istediği için, Avrupalıların da kışkırtmalarıyla Bağdat ve Şehrizor bölgelerine saldırılar düzenledi. Sınır olaylarının ve saldırıların yoğunlaşması üzerine II. Mahmut, İran'a savaş ilan etti (1820).

<span class="mw-page-title-main">1821-1823 Osmanlı-İran Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında 1821-1823 yılları arasında yapılmış savaş

1821-1823 Osmanlı-İran (Kaçar) Savaşı, Osmanlı Devleti ile İran'daki Kaçar Hanedanı arasında 1821-1823 yılları arasında Irak ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yapılmış olan bir dizi savaştır. 1813 yılındaki Gülistan Antlaşması ile Azerbaycan ve Kafkaslar'da Ruslara büyük ölçüde toprak kaptıran İran'daki Kaçar Hanedanı, bu toprak kayıplarını Osmanlılar'dan toprak alarak telafi etmek istediği için, Avrupalıların da kışkırtmalarıyla Bağdat ve Şehrizor bölgelerine saldırılar düzenledi. Sınır olaylarının ve saldırıların yoğunlaşması üzerine II. Mahmut, İran'a savaş ilan etti (1820).

<span class="mw-page-title-main">1826-1828 İran-Rus Savaşı</span>

1826-1828 İran-Rus Savaşı Rus İmparatorluğu ve Kaçar Hanedanı arasındaki son büyük askeri çatışmadır. Gülistan Antlaşması'dan sonra savaş noktalanmış, Kafkasya'da on üç yıl boyunca barış hüküm sürmüştür. Ancak Feth Ali Şah, kaybettiği toprakları geri almak için İngilizlerin baskısı ve destek sözü üzerine savaşmaya karar vermiştir. Abbas Mirza Temmuz 1826'de 35000 kişilik ordu ile Lenkeran Hanlığı ve Karabağ Hanlığı'nı işgal etmesiyle savaş başlamıştır. Mayıs 1827'de İvan Paskeviç, Eçmiadzin ve Nahçıvan'ı, 1 Ekim'de de Erivan'ı işgal etmiştir. Ocak 1828 tarihinde Ruslar, Urmiye Gölü kıyılarına ulaştığında, Abbas Mirza acilen 2 Şubat 1828 tarihinde Türkmençay Antlaşması imzaladı.

<span class="mw-page-title-main">Serab Hanlığı</span>

Serap Hanlığı (1747-1797) Güney Azerbaycan topraklarında kurulmuştur. Hanlık 3 bölgeye ayrılmıştır bunlar; Serab, Heştrud ve Miyane'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Krallığı</span> 1882-1918 Güneydoğu Avrupa ülkesi

Sırbistan Krallığı, 1882'de Sırbistan Prensliği Prensi Milan'ın kral ilan edilmesiyle kurulan Sırp krallığı.

<span class="mw-page-title-main">Merend Hanlığı</span>

Merend Hanlığı Muhammet Mırza Han Merendi tarafından 1747 yılında bugünkü İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin Merend şerhrinde kurulmuştur. Nazar Ali Han Merendi hanlığın ikinci hanı olmakla beraber son hanıdır. Hanlık Nazar Ali Han Merendi zamanında 1804-1813 Rus-İran Savaşı'na katılmıştır. nitekim Aras nehri'nin kuzeyi rus işgaline maruz kalmıştır. Merend Hanlığı ırmagın güneyinde olduğu için igala uğramamıştır. Ancak Kaçar Hanedanı tarafından 1828 de yıkılmıştır.