İçeriğe atla

17 Mayıs Antlaşması

17 Mayıs Antlaşması, 17 Mayıs 1983'te Lübnan, İsrail ve ABD arasında imzalanan antlaşma.

14 Eylül günü Lübnan'ın Hristiyan devlet başkanı Beşir Cümeyyil'in öldürülmesi üzerine yerine kardeşi Emin geçti ve aynı gün Ariel Şaron’un komutanlığındaki İsrail Ordusu Beyrut’a girdi. 16 Eylül günü ise İsrail’in onay verdiği Falanjistler Sabra ve Şatilla mülteci kamplarında yaşayan iki bine yakın sivili katletti. Bu olaydan sonra o dönemde İsrail güçlerine komuta etmekte olan Şaron’a “Beyrut Kasabı” lakabı takıldı.

İmzalanan antlaşmayla İsrail'in geri çekilmesi sağlandı. Hizbullah'ın ABD hedeflerine gerçekleştirdiği saldırılar bu süreçte hız kazandı. 18 Nisan 1983'te ABD'nin Batı Beyrut'taki büyükelçiliğine düzenlenen saldırıda 63 kişi öldü. ABD ve Fransa askerlerinin bulunduğu Çokuluslu Güç karargahına 23 Kasım günü düzenlenen saldırıda 298 asker öldürüldü. 20 Eylül 1984'te ABD büyükelçiliği bu kez Filistin İslami Cihat Örgütü'nün hedef oldu ve 8 kişi öldürüldü. Bu saldırılar Hizbullah'ın popülerliğini iyice artırdı.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sabra ve Şatilla Katliamı</span>

Sabra ve Şatilla katliamı, 16 Eylül 1982 tarihinde İsrail yanlısı aşırı sağcı Hristiyan Falanjist milislerin Batı Beyrut'ta Sabra ve Şatilla adındaki Filistin mülteci kamplarını basarak çocuklar dahil yüzlerce Müslümanı katletmesi olayıdır. Katliamda sonradan İsrail'in eski başbakanlarından olan Ariel Şaron'un rolü olduğu iddia edildi. BBC'ye göre İsrail Meclis Araştırma Komisyonu Şaron'u katliamdan dolaylı olarak sorumlu bulmuş, Şaron bunun üzerine Savunma Bakanlığı görevinden istifa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hizbullah (Lübnan)</span> Lübnan merkezli Şii İslamcı siyasi parti ve militan grup

Hizbullah, Lübnan'da bulunan, hem sivil hem de askeri kanadı olan Şiî inançlı siyasi ve askeri parti. 1982 yılında başta İsrail'i, o zamanlar işgal etmekte olduğu Güney Lübnan'dan çıkartmak ve ardından İsrail'i yıkmak amacıyla kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan İç Savaşı</span> 1975 yılında Lübnanda meydana gelen iç savaş

Lübnan İç Savaşı, 1975'ten 1990 yılına kadar Lübnan'da yaklaşık olarak 150.000 - 230.000 insanın ölümüne neden olmuştur. Yaklaşık 350.000 kişi yaralanmış bir milyondan fazla insan da ülkesini terk etmiştir. Soğuk Savaş dönemi Lübnan'ı ciddi şekilde etkiledi ve 1958'deki siyasi kriz ancak ABD'nin Beyrut'a çıkarma yapmasıyla sona ermişti. İsrail'in kurulması ve yüzbinlerce Filistinli mültecinin Lübnan'a yerleşmesi dini çatışmaları arttırdı. Silahlı FKÖ gerillalarının ülkeye girişi ciddi siyasi sorunlara sebep oldu. FKÖ'nün gelişi, Filistinli mültecilerin silahlanması farklı gruplar arasındaki sürtüşmeyi hızlandırdı. 1976'da çoğunluğu Müslüman Lübnan Cephesi ve Ulusal Komite arasında çatışmalar başladıktan kısa süre sonra Arap Ligi ve Suriye arabuluculuğa girişti, Filistinli-Lübnanlı çatışması daha çok Güney Lübnan'da yoğunlaştı. FKÖ burayı 1969 yılından beri kontrol ediyordu. Kahire Antlaşması imzalanarak bu bölgeden çekildi. İsrail, Güney Lübnan'ı işgal etti ve Suriye önce Hristiyanlar lehine iç savaşa dahil oldu ve sorun uluslararası bir boyut kazandı. Suriye ve İsrail anlaşmazlığı Lübnan üzerinden devam etti. 1980'lerde taraflar harabeye dönen Beyrut'un onarılması için çaba gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">2006 Lübnan Savaşı</span> Hizbullah tarafından 8 İsrail askerinin öldürülmesi, 2 askerin esir alınmasıyla başlayan çatışma

2006 İsrail-Lübnan Savaşı, Hizbullah'ın askerî kanadı ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Lübnan toprakları ve İsrail'in kuzeyinde, 12 Temmuz-14 Ağustos 2006 tarihleri arasında sürmüş olan silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Nasrallah</span> Hizbullahın genel sekreteri

Hasan Nasrallah, Lübnanlı din adamı ve Şii İslamcı bir siyasi parti ve militan grup olan Hizbullah'ın genel sekreteriydi.

<span class="mw-page-title-main">Beşir Cümeyyil</span> Lübnanlı politikacı ve milis komutanı (1947-1982)

Beşir Pierre Cümeyyil, Falanj Kataeb Partisi genel başkanı ve eski Lübnan devlet başkanı. Pierre Cümeyyil'in oğlu.

<span class="mw-page-title-main">Elias Hobeyka</span>

Elias Hobeyka, Lübnan İç Savaşı boyunca Lübnan Falanjisti, Lübnan Silahlı Kuvvetleri komutanıdır. Savaştan sonra siyasete atılarak milletvekili olmuş ve Elektrifikasyon bakanlığı yapmıştır. Hobeyka, dönemin İsrail Başbakanı Ariel Şaron ile birlikte Falanjist güçlerin lideri olarak, 1982 yılında Beyrut eteklerinde gerçekleşen Sabra ve Şatila mülteci kamplarındaki katliamı yönlendirmek ile suçlandı. Hobeyka'nın, "Genç erkekler" olarak adlandırılan Lübnanlı çeteyi kurup yöneterek katliamı gerçekleştirdiği iddia edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ron Arad</span>

Ron Arad, İsrail Hava Kuvvetleri pilotu. Resmi olarak "görevde kayboldu" kabul ediliyor ve yaşadığı varsayılıyor.

İkinci İntifada veya El Aksa İntifadası , Eylül 2000'den 2005 yılına kadar devam eden ikinci Filistin ayaklanmasıdır. İsrail ve Filistin arasındaki çatışmalar Şubat 2005 yılında Ariel Şaron ve Mahmud Abbas'ın katıldığı Sharm ek-Sheikh Zirvesi ile sona ermiş. Ayrıca Oslo Savaşı olarak da bilinir. Toplam ölü sayısı Filistin tarafında 3000 ve İsrail tarafında 1000 i buldu ve ayrıca 64 yabancı da hayatını ayaklanma sürecinde kaybetti. B’Tselem’in raporlarına göre, 30 Nisan 2008 tarihine kadar öldürülen Filistinlilerin 35.2% si ayaklanmalarda aktif bir şekilde rol aldı, 46.4% ü ayaklanmalara katılmadı ve 18.5% inin katılıp katılmadığı bilinmiyor. Yine B’Tselem raporlarına göre, İsrail tarafında ölenlerin 31.7% si güvenlik güçlerinden ve 68.3% ü sivillerdendi. Diğer yandan, İsrail Uluslararası Terörle Mücadele Enstitüsü’nün 2005 tarihli bir çalışmasına göre, Filistinliler arasında yaşamını kaybedenlerin çoğunluğu mücahitti. Enstitü, İsrailli şiddete başvuranların, 22% olduğu ve sivillerin, 78% olduğu sonucuna vardı. Bundan önceki Birinci İntifada 1987 ve 1993 yılları arasında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Cibril</span> Filistinli siyasetçi (1937-2021)

Ahmed Cibril, radikal solcu Filistin Halk Kurtuluş Cephesi-Genel Komutanlık (FHKC-GK) örgütünün kurucusu ve lideri.

<span class="mw-page-title-main">1983 Beyrut kışla bombalaması</span>

Beyrut kışla bombalaması, 23 Ekim 1983 tarihinde Lübnan İç Savaşı döneminde Beyrut'ta meydana gelen bombalı saldırıdır. Bomba yüklü iki kamyonun Amerikan ve Fransız askerlerinin barındığı binaların önünde patlatılması sonucu 299 Amerikan ve Fransız askeri öldü. Bombalamanın sorumluluğunu daha sonra Hizbullah olarak bilinen İslami Cihad örgütü üstlendi.

12 Kasım 2015 tarihinde Lübnan'ın Beyrut şehrinin Burç el-Baracineh semtinde meydana gelen, Şii sivilleri hedef alan iki canlı bomba saldırısı.

İmad Fayiz Muğniye, İslami Cihad ile Hizbullah'ın üst düzey kurucu üyelerinden biriydi. Avrupa Birliği ile FBI En Çok Aranan Teröristler listesinde yer alan İmad Muğniye, Mossad ile CIA tarafından 12 Şubat 2008 tarihinde Şam'ın Kafr Susa semtinde gerçekleştirilen bombalı araç saldırısıyla öldürülmesine kadar Hizbullah'ın askeri ve istihbari güvenlik aygıtlarının liderliğini üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Trans World Airlines'ın 847 sefer sayılı uçuşu</span>

Trans World Airlines Flight 847; Kahire'den San Diego'ya Atina, Roma, Boston ve Los Angeles durakları üzerinden giden bir uçuştu. 14 Haziran 1985 sabahı, 847 numaralı uçuş Atina'dan kalkıştan kısa bir süre sonra kaçırıldı. Korsanlar İsrail'in gözaltındaki 700 Şii Müslüman'ın serbest bırakmasını talep ettiler ve uçağı tekrar tekrar Beyrut ve Cezayir'e götürdüler. Daha sonra yapılan analizlere göre, Hizbullah militan grubunun üyeleri olarak kabul edildiler, ancak Hizbullah bu iddiayı reddetti.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Rıza Zahidi</span>

Muhammed Rıza Zahidi, İranlı asker, tuğgeneral. İslam Devrimi Muhafızları Ordusu'nun üst düzey isimlerinden biri olan Zahidi, daha önce Devrim Muhafızları Havacılık ve Uzay Kuvvetleri ve Devrim Muhafızları Kara Kuvvetlerin komutanıydı. Öldüğü sırada Lübnan ve Suriye'deki Kudüs Gücü'nün komutanıydı. O, 1 Nisan 2024'te Suriye’nin başkenti Şam’da bulunan İran Konsolosluğu’na yönelik saldırıda hayatını kaybetti. Zahidi, Kasım Süleymani'nin ölmesinden sonra en yüksek rütbeli İranlı askeri komutanıydı.

30 Temmuz 2024 tarihinde İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Beyrut'un banliyölerinden Haret Hreik'te bir apartmana düzenlediği hava saldırısında ikisi çocuk 3 sivili öldürdü, 74 sivili de yaraladı. IDF'ye göre saldırı, IDF tarafından üç gün önce Golan Tepeleri'ndeki Majdal Şams'ta meydana gelen ve 12 Dürzi çocuk ve gencin ölümüne neden olan roket saldırısına karışmakla suçlanan Hizbullah komutanı Fuad Şükür'ü hedef aldı. Lübnan devlet haber ajansı NNA, saldırının bir drone tarafından kısmen çöken bir apartmana üç füze atılmasıyla gerçekleştirildiğini bildirdi.

<span class="mw-page-title-main">Fuad Şükür</span> Lübnanlı militan lider (1962 - 2024)

Fuad Şükür, aynı zamanda Hacı Muhsin veya Muhsin Şükür olarak da bilinir, Lübnanlı militan örgüt Hizbullah'ın kıdemli bir üyesiydi. Hizbullah'ın kurucu kuşağının bir üyesi olan Şükür, 1980'lerin başından beri örgütün üst düzey askeri lideriydi. Kırk yıldan fazla bir süre boyunca grubun önde gelen askeri isimlerinden biri oldu ve grubun lideri Hasan Nasrallah'ın askeri danışmanlığını yaptı.

<span class="mw-page-title-main">2024 Hizbullah karargâhı saldırısı</span> İsrailin 27 Eylül 2024 tarihinde Beyrut, Lübnana düzenlediği hava saldırısı

27 Eylül 2024 tarihinde İsrail Hava Kuvvetleri, Beyrut'un Dahiye banliyösünde Hizbullah'ın merkez karargahını hedef aldı. Hava Kuvvetleri'nin örgütün genel sekreteri Hasan Nasrallah'ı suikast amacıyla vurmayı hedeflediği bildirildi. Saldırıda, Dahiye'de yerin altında bulunduğu bildirilen karargahı yok etmek amacıyla Amerikan yapımı 5.000 poundluk bunker buster bombaları kullanıldı. Saldırı en az altı kişinin ölümüne ve 91'den fazla kişinin yaralanmasına neden oldu. Nasrallah'ın saldırıdan sonraki durumu belirsizliğini korumaktadır. 28 Eylül 2024 tarihinde İsrail Savunma Kuvvetleri, Hasan Nasrallah'ın üst düzey Hizbullah liderleri ve komutanlarıyla birlikte saldırıda öldürüldüğünü doğruladı. İsrail Savunma Kuvvetleri operasyona “Yeni Düzen” kod adını verdi.

<span class="mw-page-title-main">Dahiye</span> Lübnanın Beyrut kentinin güney banliyösü

Dahiye, Lübnan'ın Baabda İlçesi'nde, Beyrut'un güneyinde ağırlıklı olarak Şii Müslümanların yaşadığı bir banliyödür. Azınlık nüfus olarak Sünni Müslümanlar, Hristiyanlar ve 20.000 nüfuslu bir Filistinli mülteci kampı bulunmaktadır. Alışveriş merkezleri, mağazalar ve çarşıların bulunduğu bir yerleşim ve ticaret bölgesidir ve birkaç kasaba ve belediyeden oluşmaktadır. Refik Hariri Uluslararası Havalimanı'nın kuzeyindedir ve Beyrut'u havalimanına bağlayan M51 Otoyolu buradan geçmektedir.

16 Şubat 1992'de Hizbullah Genel Sekreteri Abbas Musavi, Güney Lübnan çatışması döneminde İsrail'in Lübnan'ın güneyinde aracına düzenlediği hava saldırısında öldürüldü. İsrail operasyona Gece Vakti Operasyonu kod adını verdi.