İçeriğe atla

1798 İrlanda Ayaklanması

1798 İrlanda Ayaklanması

Birleşik İrlandalılar Örgütünün simgesi
Equality - It is new strung and shall be heard
Tarih23 Mayıs - 23 Eylül 1798
Bölge
İrlanda
Sonuç Ayaklanma bastırıldı, Britanya zaferi
Taraflar
Birleşik İrlanda
Fransa

Büyük Britanya

Komutanlar ve liderler
Theobald Wolfe Tone
Henry Joy McCracken
William Aylmer
Edward FitzGerald
Mick Heydon
John Murphy
Jean Joseph Amable Humbert		 Charles Cornwallis
Gerard Lake
Robert Stewart
Güçler
yaklaşık 50.000 İrlandalı
yaklaşık 1.000 Fransız		 yaklaşık 30.000 İngiliz
yaklaşık 40.000 İrlandalı milis
yaklaşık 25.000 yeoman
Kayıplar
yaklaşık 10.000-40.000 ölü yaklaşık 2.000 ölü

1798 İrlanda Ayaklanması (İrlandaca: Éirí Amach 1798) veya Birleşik İrlandalılar Ayaklanması (İrlandaca: Éirí Amach na nÉireannach Aontaithe), 1798 yılında İrlanda'daki Büyük Britanya egemenliğine karşı aylarca süren ayaklanmadır. Ayaklanmanın ardındaki temel örgütlü güç Birleşik İrlandalılar Örgütü adlı gruptu. Grup Amerikan ve Fransız Devrimlerinin bağımsızlıkçı ve devrimci ideallerinden etkilenmiştir.

Öncesi

Ana madde: Boyne Muharebesi

1688 yılında III. William tarafından tahttan indirilen İngiltere kralı II. James 1690 yılı Temmuz ayındaki Boyne Muharebesinde kesin olarak yenildikten sonra James'e destek veren İrlanda, Katolik olmasına rağmen Protestanlık esaslarına göre Britanya tarafından yönetilmeye başlandı. 18. yüzyılın sonlarına doğru Amerikan Devriminin örneğinden hareketle bazı İrlandalı yöneticiler Katolik toplumun Britanya'dan bazı haklar alması gerektiğini ileri sürerler. Bu reform yanlıları adada bulunan ancak gerekli mal varlığına sahip olmayan Protestanlar tarafından da desteklenir.

Amerika Devrimi sırasında Fransa'ya karşı da savaşan Britanya, İngiltere'nin olası bir Fransız işgalinden korunması için İrlandalıları silah altına çağırır. 1782 yılında kurulan İrlandalı alayları Britanya için önemli bir silahlı güç haline geldiği için İrlandalıların bazı hak talepleri yerine getirilmeye başlanır. Henry Grattan önderliğindeki İrlanda Yurtsever Partisinin de çabalarıyla 1793 yılında İngiltere Parlamentosu mal varlığını kanıtlayabilen Katoliklere oy hakkı tanırken, İrlandalı Katoliklerin devlet görevlerine atanmaları veya seçilmelerini yasaklar. Adada bu gelişmeler yaşanırken Katolik bir ülke olan Fransa'da meydana gelen devrim bağımsızlık yanlılarını heyecanlandıracaktır.

İrlanda örgütleri

İrlanda'da reform ihtiyacını dile getiren örgütlerden birisi de 1791 yılında Belfast'taki Protestan liberal aydınların kurduğu Birleşik İrlandalılar Örgütüydü. Örgüt dini ayrımları aşarak bünyesinde Katoliklerin yanı sıra Protestanlığın farklı kolları olan Metodizm ve Presbiteryan inancına sahip olanları da kapsar. Örgüt, Britanya yanlısı İrlanda Parlamentosunun vermeye niyeti olmayan reformları talep eder. Fransız Devriminin güçlenmeye başladığı dönemde ve özellikle 1793 yılında kral XVI. Louis'nin idam edilmesinin ardından İngiltere ile çıkan savaş sırasında örgüt yeraltına çekilmek zorunda kalır.

Kırda örgütlenmesine rağmen örgüt Fransa devrimci hükûmetinden askeri destek almadan ayaklanmama kararı alır. Örgütün önde gelen isimlerinden Theobald Wolfe Tone Fransızlarla görüşmek üzere ABD'ye gider.

1796 çıkarma girişimi

Başarısız çıkartma girişimiyle dalga geçen 1797 yılına ait bir İngiliz karikatürü
Ana madde: Fransa'nın İrlanda'ya seferi

Tone'nin girişimleri başarılı olur ve Fransız General Lazare Hoche komutasında 15 bin Fransız askeri 1796 yılının Aralık ayında İrlanda'ya çıkartma yapmak için yola çıkarlar. Britanya Donanmasına yakalanmayan filo çok kötü hava şartları yüzünden kıyıya çıkamaz. Fransız askerleri geri dönüş yolunda kayıplar verse de Fransa'ya dönebileceklerdir.

Baskı rejimi

Adadaki Britanya idaresi gelişmeler üzerine 2 Mart 1797 tarihinde itibaren sıkıyönetim ilan eder. Britanya idaresinin Katolik, Protestan ayrımı yapmadan tüm İrlandalılara uyguladığı baskı, işkence, ev yakma ve idam uygulamaları İrlandalıları birleştiren önemli bir etken olur.

Buna rağmen dini ayrımları körükleyerek amaçlarına ulaşmak isteyen Britanyalılar Protestanlar arasında İngiliz yanlısı örgütler oluşturmaya başlayarak İrlandalıları bölmeye çalışırlar.

1798 yılına gelindiğinde Birleşik İrlandalılar örgütü Dublin başta olmak üzere tüm adada ciddi kovuşturmaya uğramaktadır. Ülkedeki sıkıyönetim artık örgütü hareketsiz bırakmakta ve artık her şey tükenmeden ayaklanmaya zorluyordu. Samuel Neilson ve Edward FitzGerald gibi önderlerin bastırmasıyla 23 Mayıs günü Fransız yardımı olmaksızın ayaklanma kararı alınır.

Ayaklanma patlak veriyor

Esas plan önce Dublin'in alınması sonrasında da çevre eyaletlerin alınmasıydı. Ancak örgütün içine iyice sızmış durumda olan İngiliz istihbaratı ayaklanma öncesinde silahı İrlandalıların toplanma bölgelerine askeri yığınak yapmıştır. Ayaklanma bölgelerindeki yığınağı gören ayaklanmacılar paniğe kapılıp kaçacak ve silahlarını geride bırakacaktır.

Dublin'deki ayaklanma başarısız olsa da çevre eyaletler planlandığı gibi ayaklanacak ve çarpışmalar başlayacaktır. Özellikle Kildare'de yoğun çarpışmalar yaşanacak ve eyaletin çoğunda ayaklanma başarı kazanacaktır. Ancak Carlow, Meath gibi eyaletlerde yaşanan başarısızlıklar önemli olacaktır. Britanya yanlısı olarak örgütlenen İrlandalılar ise ayaklanma haberlerinin ardından şüpheli gördükleri İrlandalı önderleri gizli örgüte üye olma suçlamasıyla yakalarak öldürmeye başlayacaklardır. Bu tür bir uygulamayla yaklanan asilzade Edward Crosbie de idam edilecektir.[1]

Yayılan ayaklanma ve son

Vinegar Hill Muharebesi

Wicklow'da ayaklanma kırsal bölgede sürecek olan kanlı bir gerilla savaşına evrilecektir. Antrim'de ise Henry Joy McCracken önderliğindeki ayaklanmacılar kısa süreliğine de olsa eyalette iktidarı ele geçireceklerdir. Down'da ise Henry Munro komutasındaki İrlandalılar ilk aşamada kazandıkları başarıya rağmen Ballynahinch Muharebesi'nde yenileceklerdir.

Güneyde ise Wexford'daki başarıların ardından yaşanan Arklow ve Bunclody Muharebelerindeki yenilgiler belirleyici olur.

Ayaklanma için belirleyici muharebe ise 21 Haziran 1798 günü olan Vinegar Hill Muharebesi olur. Yaklaşık 20 bin İrlandalının katıldığı muharebede İngilizler topçu birliklerinin ve deneyimli piyadelerinin sayesinde galip gelirler. Bundan sonra da az sayıda muharebe yaşanacak ancak Vinegar Hill mağlubiyeti belirleyici olacaktır.

Savaş suçları

Ayaklanma doğası gereği adada neredeyse bir iç savaşın yaşanmasına yol açtı. Özellikle İngiliz yanlısı İrlandalılar ile bağımsızlık yanlısı İrlandalılar arasında katliama dönüşen çatışmalar yaşanmıştır. Ayrıca nesiller boyu biriken Katolik–Protestan çekişmesi bu dönemde etkili olmuştur.

İngilizler

Ana madde: Gibbet Rath katliamı

İngiliz galibiyetiyle sonuçlanan her muharebenin ardından yaralı ve esir İrlandalıların öldürülmesi yaygın uygulama haline gelmiştir. Ayrıca İngilizler özellikle Gibbet Rath Katliamında İrlandalılara tarifsiz işkenceler yapmış, hatta insanları diri diri yakmışlardır.

İrlandalılar

Ana madde: Scullabogue Barn katliamı

İrlandalılar daha sınırlı sayıda savaş suçu işlemişlerdir. Bu tür olaylar genelde Wexford eyaletinden görülmüş ve İngilizlerle işbirliği yapan İrlandalılar çoğunlukla cezalandırılmış ve esir alınan işbirlikçi İrlandalılar öldürülmüştür. Bu tür olaylar nadiren de olsa Protestanların cezalandırılmasına yol açmıştır.

Fransız müdahalesi

Humbert anısına yapılan İrlanda'nın Ballina kentindeki anıt

22 Ağustos günü, asıl ayaklanmanın bastırılmasının iki ay ardından Fransız General Jean Joseph Amable Humbert komutasındaki yaklaşık 1.000 asker adanın kuzeybatısındaki Kilcummin'de karaya çıkar. Onlara katılan 5 bin İrlandalı'yla beraber ilerleyen kuvvet Castlebar Muharebesi'nde İngilizleri yener. Ancak 8 Eylül 1798 günü Ballinamuck Muharebesi'nde yenilen kuvvet ayaklanmanın sonunu işaret eder. Esir alınan Fransız askerleri İngiliz askerleriyle takas edilse de İrlandalı esirler asi sayıldıkları için öldürülecektir. Bağımsızlık mücadelesinde Fransa tarafından verilen destek İrlandalılar tarafından nesiller boyu hatırlanacaktır.

12 Ekim günü 3 bin Fransız askeriyle birlikte karaya çıkmak isteyen Wolfe tone Donegal açıklarında Kraliyet Donanması tarafından fark edilir. 3 saat süren deniz muharebeden sonra Fransız birlikleri İrlanda'ya çıkamadan teslim olur. Tutuklanarak Dublin'e götürülen ve buradaki mahkemede suçlu bulunan Tone idam edilmek üzereyken kendi boğazını keserek intihar eder.

Sonuçları

1798 yılının ardından irili ufaklı direnişçi gruplar kırsal bölgelerde varlığını sürdürecektir. Son ayaklanma girişimi 1803 yılında Robert Emmet tarafından yapılsa da kısa sürede bastırılır. Direnişçilerin sonuncusu 1804 yılı Şubat ayında ele geçirilen James Corocoran grubu sayılır.

1800 yılında yasalaşan ve 1 Ocak 1801 tarihinden itibaren yürürlüğe giren birlik yasasıyla ayaklanmanın sebepleri ortadan kaldırılmaya çalışılır. Bu tarihten sonra İrlanda'da İngiliz egemenliğine karşı muhalif hareket daha çok dini hattan ilerleyecek ve tarif edilecek, Birleşik İrlandalılar Örgütünün attığı temeller ancak 20. yüzyılda tekrar inşa edilebilecektir.

Geleneği

1798 Ayaklanması İrlanda tarihinde kitlesel şiddetin en yoğun olarak ortaya çıktığı tarihsel dönemlerin başında gelir. Üç ay gibi kısa bir süre içinde binlerce asker ve sivil hayatını kaybetmiş, yine binlerce İrlandalı hapishanelerde öldürülmüştür.[2]

Ayaklanma sırasında iki taraf da savaş suçu işlemiş olsa da bunlar çoğunlukla İngilizler tarafından gerçekleştirilmiştir.

Ayaklanmanın bastırılmasının ardından yazılan tarihi değerlendirmeler genellikle İngiliz yanlısı olmuş, ayaklanmanın Katolik unsurları gereğinden çok abartılmıştır.[3] Bu yanlış durum ayaklanma sırasında İngilizlerle işbirliği yapmış olan İrlanda Katolik Kilisesi'nin işine gelmiş ve 20. yüzyılda yeniden uyanan İrlanda milliyetçiliğinde Katolikliğe vurgu yapılmış, İrlanda'nın bağımsızlığı için savaşan Protestanlar unutturulmuştur.[4]

Kuzey İrlanda'daki barış görüşmeleri kapsamında 1998 yılında imzalanan Belfast Antlaşması görüşmelerinde ayaklanmanın dini ayrılıkları örten ve demokratik ideallerle örtüşen yanına vurgu yapılmıştır.

Popüler kültüre etkileri

Bernard Cornwell'in Sharpe's Battle adıyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde 1798 Ayaklanması'ndan görece kısa bir süre sonra Britanya Ordusu içinde görev yapan İrlandalıların Birleşik Krallık'a bağlılıkları ve bununla ilgili olaylar ele alınır.[5]

Kaynakça

  1. ^ 1802 yılında ailesi tarafından yazılan olayın ayrıntıları 23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 14 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Thomas Packenham, The Year of Liberty, 1969 ISBN 0-586-03709-8 s.392
  3. ^ Thomas Bartlett, Clemency and Compensation, the treatment of defeated rebels and sufering loyalists after the 1798 rebellion, in Revolution, Counter-Revolution and Union, Ireland in the 1790s, Jim Smyth editörlüğünde, Cambridge, 2000, s.100
  4. ^ Patrick F. Kavanagh, A Popular History of the Insurrection of 1798, 1880 ISBN 9781436744560
  5. ^ Filmin tanıtım sitesinden 24 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 14 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir

Konuyla ilgili yazılan eserler

  • Thomas Bartlett, Kevin Dawson, Daire Keogh, Rebellion, Dublin 1998
  • W. Tone, The Life of T. W. Tone, Gales & Seaton, Washington 1826
  • James Smyth, The Men of No Property: Irish Radicals and Popular Politics in the late 18th century, Macmillan, 1992
  • Miles Byrne, Memoirs
  • T. Packenham, The Year of Liberty, Londra, 1969
  • Kevin Whelan, The Tree of Liberty: Radicals, Catholicism and the Construction of Irish Identity, 1760-1830, Cork, Cork University Press, 1996
  • J.B Gordon, History of the Rebellion in Ireland in the year 1798, 1801
  • Edward Hay, History of the Insurrection of County Wexford, 1803
  • H.F.B Wheeler & A.M Broadley The war in Wexford: an account of the rebellion in the south of Ireland in 1798, told from original documents, 1910
  • Richard Musgrave, Memoirs of the different rebellions in Ireland, 1801
  • C. Dickson, The Wexford Rising in 1798: its causes and course, 1955

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İrlanda</span> İrlanda adasında yer alan Batı Avrupa ülkesi

İrlanda ya da İrlanda Cumhuriyeti, kuzeybatı Avrupa'da bulunan ülke. Büyük Britanya'nın batısındaki İrlanda adasının yaklaşık altıda beşini kaplamaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Dublin'dir, 4,9 milyonluk nüfusun yaklaşık %40'ı bu şehir ve banliyölerinde yaşar. Tek kara sınırı kuzeydoğudaki Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda ile olan İrlanda'nın batısı Atlas Okyanusu, doğusu İrlanda Denizi, güneydoğusu St George Kanalı, güneyi ise Kelt Denizi ile çevrilidir. Ülke, üniter bir yapıya sahiptir ve parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Yasama gücü alt meclis Dáil Éireann ve üst meclis Seanad Éireann 'ndan oluşan Oireachtas (Parlamento)'nun elindedir. Cumhurbaşkanının görevleri semboliktir ancak bazı önemli güçleri ve görevleri bulunur. Başbakan (Taoiseach) Meclis tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır.

<span class="mw-page-title-main">Jane Wilde</span>

Jane Francesca Agnes, Lady Wilde "Speranza" takma adıyla da yazan, İrlandalı şair, çevirmen, İrlanda halk masallarının derleyicisi ve ulusal hareket destekçisi. 12 Kasım 1851'de evlendiği Sir William Wilde'dan üç çocuğu oldu: William 'Willie' Charles Kingsbury Wilde (1852-1899), Oscar Wilde (1854-1900) ve Isola Francesca Emily Wilde (1857-1867).

<span class="mw-page-title-main">Postane Baskını</span>

1916 İrlanda Postane Baskını, İrlanda bağımsızlık mücadelesinde önemli bir safhadır.

<span class="mw-page-title-main">Paskalya Ayaklanması</span> İrlandalı cumhuriyetçilerin Büyük Britanya yönetimine karşı 24 Nisan 1916 tarihinde Dublinde başlattığı isyan

Paskalya Ayaklanması İrlandalı cumhuriyetçilerin Büyük Britanya yönetimine karşı 24 Nisan 1916 tarihinde Dublin'de başlattığı isyandır. Patrick Pearse ve Tom Clarke yönetimindeki yaklaşık 1560 İrlandalı gönüllü ve 200 İrlanda Yurttaş Ordusu üyesi Dublin Genel Postanesi'ni ve Dublin'deki diğer stratejik noktaları ele geçirdi. Ayaklanmacılar İrlanda Cumhuriyeti'ni kurduklarını ilân ettiler fakat bir hafta kadar süren çatışmalar sonucunda İngiliz yönetimi isyanı bastırıp 16 lideri yargılayıp idam ettiler. İsyan, İrlandalılar tarafından pek desteklenmese de idamlar İngiliz yetkililere karşı tepkiye sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Éamon de Valera</span> İrlandalı devlet adamı (1882 – 1975)

Éamon de Valera, İrlandalı siyaset ve devlet adamı. Bağımsızlık mücadelesinin etkin önderlerinden biri olarak başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı (1959-1973) görevleri yapmıştır. Akademik çalışmalarıyla da tanınan De Valera 1921'de İrlanda Ulusal Üniversitesi'nin rektörü olmuş ve Dublin Yüksek Araştırma Enstitüsü'nü kurmuştur.

İrlanda tarihi bugünkü İrlanda topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda bayrağı</span> Ulusal bayrak

İrlanda Bayrağı, İrlanda Cumhuriyeti'nin resmi ulusal bayrağı.

<i>Sharpes Battle</i>

Sharpe's Battle, Bernard Cornwell’in aynı adlı roman dizisinden televizyona uyarlanan Sharpe adlı film dizisinin yedinci bölümüdür. İngiliz ITV kanalında ilk olarak 1995 yılında gösterilen filmde Sean Bean ve Daragh O'Malley başrollerdedir.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Bağımsızlık Savaşı</span> İrlanda Bağımsızlık Savaşı veya Anglo-İrlanda Savaşı, İrlanda Cumhuriyet Ordusunun Britanya Hükûmetine ve İrlandada bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü gerilla savaşıdır

İrlanda Bağımsızlık Savaşı ya da Anglo-İrlanda Savaşı, İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun Britanya Hükûmeti'ne ve İrlanda'da bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü gerilla savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Özgür İrlanda Devleti</span> 1922-1937 yılları arasında kuzeybatı Avrupada egemen olan devlet

Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Plantasyonları</span>

İrlanda Plantasyonları, 16. ve 17. yüzyıllarda İrlanda'da İngiltere kraliyeti tarafından topraklara el konulması ve bu toprakların İngiltere'yle İskoçya'nın Lowlands yöresinden yerleşen yerleşimcilerle sömürgeleştirilmesidir.

İrlanda cumhuriyetçiliği, İrlanda'nın bütünüyle bağımsız bir cumhuriyet olması gerektiği inancına dayanan bir ideolojidir. On sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllarda Avrupa'da gelişen milliyetçi ve demokratik duyarlılıklar, Britanya yönetimine karşı cumhuriyetçiliğin ortaya çıkmasıyla İrlanda'ya yansıdı. Ardından yüzyıllar süren Britanya fethi ve İrlandalıların isyan yoluyla direnmesi takip etti. Bu muhalefete yol açan özgü faktörler arasında Katoliklere ve konformist olmayanlara karşı ayrımcılık, Britanya yönetiminin İrlanda kültürü bastırma girişimleri ve Birlik Kanunu'nun bir sonucu olarak İrlanda'nın ekonomik açıdan dezavantajlı olduğu inancı yer aldı.

Üç Krallık Savaşları 1639 - 1651 yılları arasında İngiltere, İrlanda ve İskoçya'yı da içine alacak şekilde gerçekleşen çok sayıda olayı kapsar. Bu olaylardan en önemlisi İngiliz İç Savaşıdır ve savaşın sonunda 1649 yılında Parlamento tarafından alınan kararla kral I. Charles idam edilmiştir. Üç Krallık Savaşları dönemi 1660 yılında II. Charles'ın tahta çıkmasıyla başlayan Restorasyon dönemine kadar uzatılır. Savaşlar toplumsal hayatta dini ve sosyal meselelere dair biriken sorunların patlaması olarak da değerlendirilebilir. Din alanında halk, monarşisinin müdahalesi olmaksızın özgürce ibadet etme arzusunu dile getirmiştir. Sosyal alanda da monarşinin yetkilerinin parlamento tarafından düzenlenmesi arzusu bulunuyordu. İngiltere, İrlanda ve İskoçya topraklarında yaşanan bu toplumsal olayların bir de ulusal boyutu olmuştur. İrlanda ve İskoçya birleşik krallık altında İngiliz hakimiyetine de başkaldırmıştır. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlılarının monarşi, İrlanda ve İskoçya'ya galip gelmesi günümüzdeki meşruti monarşiyle yönetilen Londra merkezli Büyük Britanya'nın da temellerini atmıştır. Aynı dönemde meydana gelen ve İspanyol İmparatorluğuna karşı yaşanan Portekiz ve Hollanda bağımsızlık savaşları da bu dönemde yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ordu (İngiltere)</span> Yeni Ordu (İngiltere)

Yeni Ordu İngiliz İç Savaşında Parlamento yanlıları tarafından 1645 yılında kurulmuş olan ve 1660 yılındaki Restorasyon sonrasında lağvedilmiş olan silahlı kuvvettir.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda'nın Cromwell tarafından fethi</span> İrlandanın İngilizler tarafından işgali

İrlanda'nın Cromwell tarafından fethi (1649-53), Üç Krallık Savaşları sırasında İrlanda'nın Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu tarafından ele geçirilmesini anlatır. Cromwell ve ordusu Rump Parlamentosu adına 1649 yılı Ağustos ayında İrlanda topraklarına ayak basmıştır. 1641 yılındaki ayaklanmadan sonra İrlanda'nın büyük çoğunluğu İrlanda Katolik Federasyonu'nun kontrolüne geçer. 1649 yılında Konfederasyon yanlıları İngiliz İç Savaşında mağlup olmuş olan İngiliz monarşi yanlılarıyla ittifak yaparlar. Bunun üzerine adaya müdahale eden Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı ordu ülkeyi işgal ederek ittifaka son verir. İrlanda'nın işgali çok kanlı olmuştur ve savaş sırasında yapılan uygulamalar Cromwell'in şahsında halen tartışılmaktadır. Savaşın İrlanda toplumuna etkisi çok yıkıcı olmuştur. Kıtlık ve salgın hastalıklar yüzünden nüfusun çok büyük bir bölümü hayatını kaybetmiş, 50 bin İrlandalı ise zorunlu işçi olarak göç ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Drogheda Kuşatması</span>

Drogheda Kuşatması, sürmekte olan İngiliz İç Savaşı sırasında İrlanda'nın Cromwell tarafından fethi sırasında yaşanmıştır. 3-11 Eylül 1649 günleri arasında doğu İrlanda'da bulunan Drogheda kasabası İrlandalı Katolik Konfederasyonu ve İngiliz monarşi yanlıları tarafından savunulmaktaydı. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu birlikleri tarafından kuşatılan ve sonrasında zorlu bir muharebe sonunda alınan kasabada Parlamento kuvvetleri tarafından çok sayıda sivil ve askeri savaş esiri öldürülmüştür. Tarihçiler arasında, yapılan uygulamanın bir katliam olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğine dair tartışmalar hala devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ulster Savunma Birliği</span> Kuzey İrlandadaki en büyük Ulster sadakatçisi paramiliter örgüt

Ulster Savunma Birliği, Kuzey İrlanda'daki en büyük Ulster sadakatçisi paramiliter örgüttür. Örgüt, Eylül 1971 tarihinde kurulmuş olup Kuzey İrlanda sorunu sırasında yaklaşık 24 yıl boyunca bir mücadele yürüttü. Örgütün başlıca amacı Ulster Protestan sadakatçisi bölgeleri savunmak ve İrlanda cumhuriyetçiliği, özellikle Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) ile savaşmaktı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik İrlandalılar Örgütü</span> İrlanda Krallığındaki politik organizasyon (1791 - 1804/1805)

Birleşik İrlandalılar Örgütü, kısaca Birleşik İrlandalılar olarak da bilinir, İrlanda Krallığı'nda Fransız Devrimi'nin ardından ulusal hükûmette "tüm insanların eşit temsilini" sağlamak için kurulan yeminli bir topluluktu. Anayasa reformundan ümidi kesen Birleşik İrlandalılar, 1798'de İngiliz Kraliyet güçlerine ve İrlanda'nın mezhepsel bölünmesine meydan okuyarak daha sonra 1798 İrlanda Ayaklanması olarak anılacak cumhuriyetçi bir ayaklanma başlattı. Bu ayaklanmanın bastırılması, Dublin'deki Protestan Yükseliş Parlamentosu'nun kaldırılmasının ve İrlanda'nın Büyük Britanya ile bir Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'na dahil edilmesinin başlangıcı oldu. Bu olayların ardından 1803'te hareketi canlandırma ve ayaklanmayı yenileme girişimi yine yenilgiye uğratıldı.

<span class="mw-page-title-main">İzlanda'da Kölelik</span>

Vikingler kıyı şehirlerini kurmaya başladığından beridir kölelik yüzyıllardır İrlanda'da vardı. Ancak 11. yüzyılda Dublin İskandinav-Gal Krallığında zirveye ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Cumhuriyeti (1919-1922)</span>

İrlanda Cumhuriyeti,, Ocak 1919'da Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan eden tanınmamış bir devletti. Cumhuriyet, İrlanda adasının tamamı üzerinde yargı yetkisi iddia ediyordu, ancak 1920 itibarıyla etki alanı İrlanda'nın 32 ilinden 21'iyle sınırlıydı. Britanya devlet güçleri, kuzeydoğunun yanı sıra Cork, Dublin ve diğer büyük şehirlerde varlık göstermekteydi. Cumhuriyet, kırsal bölgelerde güçlüydü ve askeri güçleri aracılığıyla doğrudan kontrol etmediği şehir bölgelerinde de nüfuz sağlayabiliyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.