1775-1782 Kuzey Amerika çiçek hastalığı salgını

1775-1782 Kuzey Amerika çiçek hastalığı salgını
Salgın Amerikan Bağımsızlık Savaşı üzerinde etkilere yol açtı.
Hastalık	Çiçek hastalığı
Virüs cinsi	Poxvirüs
Yer	ABD
Varış tarihi	1775
İstatistikler
Ölümler	130000

1775-1782 Kuzey Amerika çiçek hastalığı salgını Batı Yarımkürenin Yeni Dünyası olarak kabul edilen bölgede gerçekleşen salgındır.Kolomb'un Amerika'ya ilk yolculuğunun, çiçek hastalığı virüsünün Amerika'ya ilk gelişine yol açtığı ve Kuzey Amerika kıtasının çoğuna yayılmasını sağladığı söylenebilir. 1775 yılında başlayan salgında en az 130.000 kişinin öldüğü tahmin ediliyordu.^[1]

Çiçek hastalığı, variola major virüsünün neden olduğu tehlikeli bir hastalıktır. Çiçek hastalığının en yaygın türü %30 ölüm oranıyla toplumları etkilemiştir. Çiçek hastalığı virüsü, vücut sıvıları ve enfekte materyallerle bulaşabilir. Genel olarak, bir kişinin başka bir insanla etkileşimi sonucunda çiçek hastalığına yakalanması için yüz yüze temas gereklidir. Bazı virüslerin aksine variola major'un tek taşıyıcısı insanlardır. Bu durum virüsün böcek veya diğer hayvan popülasyonları ile temas yoluyla yayılma şansını sınırlar. Çiçek hastalığı ile enfekte olan kişiler, enfeksiyon zamanlarından sonra yaklaşık 24 gün boyunca bulaşıcıdır. Bununla birlikte, bireylerin bulaşıcı olduğu ancak ateş, baş ağrısı, vücut ağrıları ve bazen kusma gibi küçük semptomlar yaşamaya başladığı bir dönemi de vardır.^[2]

Bu salgın Amerikan Bağımsızlık Savaşı yıllarında meydana geldi. Bu süre zarfında, kalabalık ve hijyenik olmayan askeri kamplarda salgınlardan korunmak için yaygın olarak kullanılabilecek hiçbir tıbbi teknoloji yoktu. Böylece bu virüs, George Washington liderliğindeki Kıta Ordusu'nun başarısı için büyük bir tehdit oluşturuyordu.^[]

Salgının nerede başladığı bilinmiyor. Ancak salgın Doğu sahilindeki kolonilerle veya savaş koşullarının harap ettiği bölgelerle sınırlı değildi. Salgın Kuzey Amerika kıtasına yayıldı. 1775'te, İngiliz işgali altındaki Boston'da ve Kıta Ordusu'nun Kanada'yı işgali arasında çoktan yayılmıştı. Washington'un Boston kuşatması sırasında, hastalık hem Kıta Avrupası hem de İngiliz kamplarında görüldü. Güneydeki İngiliz hatlarına kaçan birçok kaçak köle de aynı şekilde çiçek hastalığına yakalanıp öldü. Güneyde Teksas'a ulaştı ve 1778'den 1779'a kadar özellikle New Orleans yoğun nüfuslu kentsel alanı nedeniyle sert bir darbe aldı. 1779'da hastalık Meksika'ya yayıldı ve on binlerce kişinin ölümüne neden oldu. Sonunda salgın Büyük Ovaları aşmış, batıda Pasifik kıyılarına, kuzeyde Alaska'ya ve güneyde Meksika'ya kadar ulaşmış ve kıtanın neredeyse ulaşmadığı yer kalmamıştı.^[]

Pandeminin en kötü trajedilerinden biri, Amerika'nın yerli nüfusu üzerinde oluşturduğu büyük hasardı. Hastalık muhtemelen Şoşoni Kızılderili kabilelerinin seyahatleri yoluyla yayıldı. 1780'den başlayarak günümüz New Mexico'sunu oluşturan bölgede Pueblos'a dek ulaştı. Ayrıca 1782'de Hudson's Bay Company'nin iç ticaret merkezlerinde de ortaya çıktı.^[3][4] Kuzeybatı kıyısı da dahil olmak üzere kıtadaki hemen hemen her kabileyi etkiledi. Bugünkü Washington'un batı bölgesinde yaklaşık 11.000 Yerli Amerikalıyı öldürdüğü ve nüfusu sadece yedi yılda 37.000'den 26.000'e düşürdüğü tahmin ediliyor.^[]

Virüsler ve geçişleri hakkında çok fazla şey bilinmemesine rağmen, Kuzey Amerika'daki İngiliz sömürgeciler çiçek hastalığı bulaşmış bireyleri izole etmenin önemini kabul ettiler. İngiliz kolonileri, çiçek hastalığının özelliklerinin hemen hemen tüm diğer bulaşıcı hastalıklardan daha fazla farkındaydı. Kendini bu hastalığa karşı korumak için sadece iki seçeneğin olduğu yaygın olarak kabul edildi; karantina veya hastalığa karşı aşılama. Birçok kişi aşıdan korktu ve bunun yerine karantina yoluyla izolasyonu seçti. Tespit edilen enfeksiyonları olan kişiler, başkalarına bulaştırma korkusu olmadan hastalığın seyrine devam etmesine izin verebilecekleri uzak yerlere gönderildi. Gerekirse, karantinanın boyutları artırılabiliyordu. Bu, hastalık süresince tüm kasabaları kolonilerin geri kalanından ayırmak anlamına geliyordu.^[]

İngiliz kolonilerinin üyeleri ve İngiliz yetkililer, halkı korumak için karantina yönergeleri oluşturma konusunda proaktif davrandılar. Bunun kaydedilen en eski örneklerinden biri, Karayipler'den gelen gemilerden hastalığın yayılmasını önlemek için Püritenler tarafından 1647'de kurulan bir karantinaydı. 1731'de "Kişilerin Çiçek Hastalığını Gizlemesini Önleme Yasası" 5 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başlıklı bir yasa çıkarıldı. Bu yasa, hane reislerini çiçek hastalığı için zorunlu raportör yaptı. Yani bu kişilerin evlerinde çiçek hastalığını Massachusetts Körfezi Kolonisi'nin seçkinlerine bildirmeleri gerekiyordu. Enfekte olan haneler daha sonra kırmızı bir bayrak yerleştirilerek tanımlanacaktı.^[5] Güney Carolina'da bu uyarılar enfekte hanelerin dışına asılacaktı ve bildirimler zounluydu. Birçok kolonide, gemiyle gelen kişileri karantinaya almak için adalar kuruldu. Bu, çiçek hastalığının ticaret veya seyahat yoluyla ortaya çıkma şansını azalttı. 1700'lerin sonlarında, çiçek hastalığının toplulukları üzerinde yaratabileceği son derece zararlı etkileri azaltmak için hemen hemen tüm kolonilerde karantina yasaları vardı.^[6]

Kıta Ordusu'nun sorumluluğunu aldıktan sonra Washington, çiçek hastalığının adamlarına getirdiği ciddi tehlikeyi ve bunu savaşın sonucunda alabileceği rolü fark etti. Bu amaçla Washington ordusunda; "Çiçek Hastalığının en ufak belirtilerine özellikle dikkat edilmesi"gerekliliğini söyledi.^[7] Ayrıca Washington, özel bir hastanenin kullanılması da dahil olmak üzere, daha önce keşfedilen yöntem ve yönergelere göre semptom gösteren birliklerinin herhangi bir üyesini karantinaya almaya hazırdı. Boston'da bir çiçek hastalığı salgınının ardından Washington, askerlerini korumak için daha fazla önlem aldı. Boston halkından gelen şüpheli askerlerini karantinaya aldı. Önlemler arasında askerler ve Boston'daki hasta mülteciler arasında teması engellemek de vardı. Ek olarak, Kıta Ordusu'nun bazı geri çekilme kararları Washington'un çiçek hastalığından kaçınma isteği ve birliklerinde buna dikkat etmesine bağlanabilir.^[7]

Dünyanın birçok yerinde uygulanmasına rağmen, aşılama teknolojisi veya Variolasyon, 1670'e kadar Avrupa'da bilinmiyordu. Yaygın endişe ve tartışmalara rağmen, kendi çocuklarını çiçek hastalığına karşı aşılayan Lady Mary Wortley Montagu tarafından geniş çapta duyuruldu. Aşılama, hafif bir çiçek hastalığına yakalanacakları, iyileşecekleri ve başka enfeksiyonlara karşı bağışıklık kazanacakları umuduyla sağlıklı bireylerin vücutlarına enfekte olmuş partikülleri alma uygulamasıydı. Hayatta kalan hastalarda yapılan aşıların sonucu başarılı oldu. Bu kişilerin çiçek hastalığına karşı bağışık oldukları kanıtlandı. Ancak aşılama uygulamasıyla ilgili çok fazla endişe vardı. Sıradan bir kişi, sağlıklı bir kişiye potansiyel olarak ölümcül bir hastalık bulaştırmanın etkinliğini kavrayamadı. Bu nedenle birçok insan kendilerine veya aile üyelerine aşı yaptırmak konusunda isteksizdi. Bu korkuların doğrulandığı durumlar vardı. Aşılananların çoğu, maruz kaldıkları çiçek hastalığı nedeniyle öldüler. John Adams ve Abigail Adams gibi önemli kişilerin aşılanmak üzere seçilmesi, bazılarının aşıları daha fazla kabul etmesini sağladı, ancak hala gidilmesi gereken çok yol vardı.^[]

George Washington, Amerika'daki halk sağlığı sistemlerinin ilerlemesine büyük katkıda bulundu. Kıta Ordusu ile çalıştığı süre boyunca Washington, çiçek hastalığı ve diğer hastalıkların ordu kampları ve toplantılar nedeniyle orman yangını gibi nasıl yayıldığını gözlemledi. Bu, genellikle bu yerlerin sıkışık ve kirli yaşam koşullarından kaynaklanıyordu. Washington, çiçek hastalığının olduğu kadar sıtma, difteri ve kızıl gibi diğer hastalıkların yıkıcı doğasını anladı. Yaygın aşılama gibi zorunlu sağlık girişimleri fikrini ilk ortaya atanlardan biriydi. Washington ayrıca savaş ve savaş alanı dışındaki hastalıklarla ilgili deneyime sahipti. Kendisi de pek çok hastalıktan muzdarip olan ve ailesinin hastalıklarını gözlemleyen George Washington, Amerikan halk sağlığı programlarının kurulmasının mutlak bir parçasıydı.^[8]

Karantina ile birlikte, Washington'un adamlarını sağlıklı tutma yöntemlerinden bir diğeri de aşı kullanmaktı. Washington, dönemin diğerleri gibi, virüsün kesin mekanizmalarına yakından aşina değildi. Bununla birlikte daha önce çiçek hastalığına yakalanan ve daha sonra çiçek hastalığından kurtulan erkeklerin ikinci kez hastalanma ihtimalinin düşük olduğunu fark edebildiler. Böylece, Washington bu kişilerin geliştirdikleri avantajlarını erkenden fark etti. Boston'daki bir salgın sırasında Washington, yalnızca daha önce çiçek hastalığına yakalanmış erkeklerden oluşan birlikler oluşturdu. Bununla, hem askerlerini koruyabildi hem de Mart 1776'daki çiçek hastalığı salgını sırasında Boston ve İngilizlerin hastalık karşısındaki savunmasızlığından faydalanabildi.^[7]

Başlangıçta, George Washington birliklerini aşılamak konusunda isteksizdi. Ancak adamlarının çoğunun çiçek hastalığına kurban gitmesini izlerken Washington, birliklerini sıhhi ve karantina yöntemleriyle sağlıklı tutabileceğine inanıyordu. Washington'un politikasının değişmesine katkıda bulunan birkaç olay vardı. Birincisi, Washington karantina ve temizlik girişimlerinin hayati birliklerini sağlıklı ve savaş halinde tutmak için yeterli olmadığını kabul etti. Ayrıca, sömürge toplumunun önde gelen birçok üyesi kendilerine ve ailelerine aşı yaptırıyordu. Sonunda, George Washington'un karısı Martha Washington bile aşılandı. Bundan kısa bir süre sonra Washington, Amerikan birliklerinin aşılanmasını başlattı. Washington bu adamları aşılamanın tehlikelerini de fark etti. Aşılamanın neden olduğu enfeksiyon sonucu bazı hastalar öldü. Bununla birlikte, adamlarını sağlıklı tutmanın önemi risklerden daha ağır bastı ve neredeyse tüm Kıta askerleri çiçek hastalığına karşı aşılandı.^[9] Washington (kendisi de çiçek hastalığından kurtulan biriydi), çiçek hastalığının askerlerinde yol açtığı tehlikeyi anlayarak, "Gereklilik sadece önlem almakla kalmıyor, aynı zamanda engellemeyi de gerektiriyor gibi görünüyor, çünkü hastalık Ordu'ya bulaşırsa... ondan daha çok korkmamız gerekir, Düşmanın Kılıcından bile daha çok."demiştir.^[10] Yerel yetkililer ise askerlerin aşılanmasının çiçek hastalığının siviller arasında kazara yayılmasına yol açacağından endişe duyuyorlardı. Ancak Washington kararında ısrar etti ve askerlerinin çoğuna aşı yaptırmayı başardı. Uygulamanın popülaritesinin artmasıyla birlikte Washington bu salgının askerleri üzerindeki derin etkisini fark edebildi. Bağışıklık başlangıçta İngiliz erkekler arasında Amerikalılardan daha yaygındı. Bunun nedeni, Avrupa'da daha fazla kabul gören aşı uygulaması ve bağışıklıkla sonuçlanan çocuklukda geçirilmiş vakalarının yüksek oranıydı. Washington, Valley Forge'daki askerlerinin aşılanmasıyla adamlarının çiçek hastalığı virüsüne yakalanmayacağını bilerek daha fazla güvenle ilerleyebildi.^[11]

Hem John hem de Abigail Adams, birçok aile üyesini ve kendileri enfekte olduğu için hastalığa yakından aşinaydı. Böylece Abigail, çocuklarını hastalığın tehlikeleri ve bundan en iyi şekilde nasıl kaçınılacağı konusunda eğitmeye karar verdi. Bu dersler hem temizlik uygulamalarını hem de evde tıbbın yönetimini içeriyordu. Adams çiçek hastalığının yaşatabileceği bedeli anladı ve bu nedenle hastalıktan ve potansiyel yıkıcı ve kalıcı etkilerinden korktu. Temmuz 1764'te John Adams, yaygın olarak kabul edilen bir uygulama olmadan önce aşılanmayı tercih ederek bir örnek oluşturdu. O dönem teknikler ilkel olmasına rağmen, Adams koruyucu bağışıklık ile korunmayı deneyimlemiş oldu.^[] Adams, aşılama prosedürünü karısına yazdığı bir mektupta anlattı:

"Dr. Perkins benim sol kolumu ve Dr. Warren ise erkek kardeşimin [muhtemelen Peter Boylston Adams] kolunu açtırdı. Neşterlerini aldılar ve noktasal olarak deriyi çeyrek inç kadar böldüler. Sadece kan göründüğünde acı verdi. Sonra bu oyuk kısma yaklaşık Çeyrek inç uzunluğunda bir iplik gömdüler (virüslü parça). Daha sonra sıyrığın üzerine biraz tiftik atıldı ve üzerine bir Ragg Parçası bastırıldı. Ardından her yere bandaj sarıldı ve bana ne istersem onu yapabileceğim söylendi. Yazdığım hiçbir şeyden, aşılamanın hafif bir mesele olduğunu düşündüğüm sonucuna varmayın; iki uzun ağır kusma atağı, bir ağır kusturucu ilaç, Mercurial ve Antimonial Hap kullanımı ve üç haftalık bir eve karantinası. Bunlar bana göre küçük meseleler değil.

"^[12]

Bu girişimiyle John Adams, birçokları için bir emsal oluşturdu. Aşılandığı sırada, uygulama hala oldukça tartışmalıydı ve çoğu kişi tarafından güvenilmiyordu. Bu, aşı yapımında kullanılan malzemenin hastalık nedeniyle ölen vakalardan temininden kaynaklanıyordu. Ek olarak, aşı hastalarının istemeden başkalarına bulaştırma riski her zaman vardı. Ancak Adams, aşılamanın faydalarının potansiyel risklerden çok daha ağır bastığını anlamıştı. Tıpta bir geçmişe sahip olan Adams, başkalarını bulguları ve inançları konusunda eğitmeye çalıştı. John Adams kesinlikle Amerikan Devrimi'nin önde gelen isimlerinden biriydi; birçok önemli rol oynadı ve birçok kişi tarafından biliniyordu. Adams, bu süre zarfında statüsünden yararlanarak aşılama gibi halk sağlığı programları hakkındaki ilerici görüşlerini yayabildi.^[8]

Temmuz 1776'da Abigail ve dört çocukları Charles, Nabby, Thomas ve John Quincy aşılandı.^[13]

Amerikan Devrimi ile ilişkili önde gelen şahsiyetlerin çoğu, çiçek hastalığının Amerikan Kolonileri ve diğer bölgelerde süratli yayılmasını durdurma girişiminde de yer aldı. Bu kişiler arasında George Washington, Thomas Jefferson, John Adams ve Benjamin Franklin de vardı. Bu taraflarca atılan adımlardan önce, kolonilerdeki halk sağlığı politikaları iyi kurulmamıştı. Sadece acil durum planlarıyla sınırlıydılar. Yani sadece nerede ihtiyaç duyulursa oraya gitme şeklinde bir yaklaşım vardı.^[8] Bununla birlikte, çiçek hastalığı salgını, Amerika'nın halk sağlığını gelecek yıllarda etkileyecek değişikliklerin yapılmasına neden oldu.^[]

Aşı tanıtımı sırasında neredeyse tüm sömürge halkı bu yeni tıbbi prosedüre karşı son derece ihtiyatlıydı. Çünkü sağlıklı bir bireyin enfeksiyonunun nasıl olumlu bir sonuca sahip olabileceğini anlamak onlar için zordu. Bununla birlikte, aşılama birçok hayat kurtardı. Ayrıca Kıta Ordusunu yıkımdan korumuş olabilir. Çiçek hastalığı aşılama programı, çocuk felci, kızamık ve difteri öncelikli olmak üzere birçok ölümcül hastalığın kontrolünden ve ortadan kaldırılmasından sorumlu olan küresel halk sağlığı sisteminin oluşmasının yolunu açmıştır.^[]

• Salgınlar listesi
• Virüs

• Abrams, Jeanne E. (2013). Revolutionary Medicine: The Founding Fathers and Mothers in Sickness and in Health. New York University Press. ISBN 978-0-8147-8919-3. 
• Becker, Ann M. (2004). "Smallpox in Washington's Army: Strategic Implications of the Disease During the American Revolutionary War". The Journal of Military History. 68 (2): 381-430. doi:10.1353/jmh.2004.0012. 
• Carlos, Ann M.; Lewis, Frank D. (2012). "Smallpox and Native American mortality: The 1780s epidemic in the Hudson Bay region". Explorations in Economic History. 49 (3): 277-290. doi:10.1016/j.eeh.2012.04.003. 
• Coss, Stephen (2016). The Fever of 1721: The Epidemic that Revolutionized Medicine and American Politics. Simon & Schuster. ISBN 978-1-4767-8308-6. 
• Fenn, Elizabeth A. (2001). Pox Americana: The Great Smallpox Epidemic of 1775–82. Hill and Wang. ISBN 0-8090-7821-X. 
• Filsinger, Amy Lynn; Dwek, Raymond (2009). "George Washington and the First Mass Military Inoculation". Library of Congress Science Reference Services. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2021. 
• McIntyre, John W.R.; H (December 1999). "Smallpox and its control in Canada". Canadian Medical Association Journal. 161 (12): 1543-7. PMC 1230874 $2. PMID 10624414. 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2021. 
• Savas, Theodore P.; Dameron, J. David (January 2010). New American Revolution Handbook. New York, NY: Savas Beatie. ISBN 978-1-932714-93-7.