İçeriğe atla

1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı

1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı
Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları
Osmanlı-Rus Savaşları

1696 yılında Azak şehrinde savaş.
Tarih1686-1700
Bölge
Kırım ve Azak (günümüzde Ukrayna)
Sonuç Azak tarafında Ruslar başarılı oldular, Fakat Kırım tarafında başarısız oldular. İstanbul Antlaşması[1][2][3][4]
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
Kırım Özerk Cumhuriyeti Kırım Hanlığı
Rusya Çarlığı
Habsburg Monarşisi
Polonya-Litvanya Birliği
Kazak Hetmanlığı
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu Elmas Mehmed Paşa
Osmanlı İmparatorluğu Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa
Kırım Özerk Cumhuriyeti I. Selim Giray
I. Petro
Vasili Golitsin
Boris Seremetyev
Aleksey Şeyn
Güçler
14.000 (sadece Kırım Cephesi)
Toplam: Bilinmiyor
330.000 (sadece Kırım Cephesi)
Toplam: Bilinmiyor
Kayıplar
Bilinmiyor Bilinmiyor

1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı, 1683-1699 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşı'nın bir parçasıdır. II. Viyana Kuşatması sonrasında çok sayıda Avrupa ülkesi Osmanlı İmparatorluğu'na karşı birleşerek saldırıya geçti. 1686 yılında Rusya da Kutsal İttifak ülkelerine katıldı. 1687 ve 1689 yıllarında Kırım'a, 1695 ve 1696 yıllarında ise Osmanlılara ait Azak'a saldırıya geçtiler. Kırım'da başarılı olamayan Rusya, Azak'ı ele geçirmeyi başardı. Savaş 1700 yılında İstanbul'da imzalanan bir antlaşmayla sona erdi.[5]

Kırım seferleri

2 Mayıs 1687 tarihinde Çar Vasili Golitsin komutasındaki 132.000 kişilik bir Rus ordusu Kırım'a karşı sefere çıktı. 30 Mayıs'ta bu orduya sol kıyı Kazaklarının atamanı İvan Samoyloviç'in komutasındaki 50.000 kişilik bir Kazak ordusu katıldı. Yaz sıcağında ilerleyen bu büyük ordu yiyecek ve su sıkıntısına uğradı. 17 Haziran'da ulaşmaya çalıştıkları Perekop Kıstağı'ndan 6 hafta uzaklığındayken geri dönmeye karar verdiler.

1689 yılında Ruslar bir kez daha aynı sefere çıktılar. Bu sefer Şubat ayında yola çıkarak yaz sıcağından sakınmak istiyorlardı. 20 Mayıs'ta Perekop Kıstağı'na ulaştılar ama Kırım Hanlığı'nın saldırısına uğradılar. Su sıkıntısı baş gösterdi. Golitsin yine geri çekilme emri verdi. Her iki Kırım seferi de başarısız olmuştu. Yine de bu savaş, Kırım Hanlığı'nı meşgul ederek Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nda Osmanlıların yardımına koşmalarına engel olmuşlardı.[6]

Azak seferleri

Azak Kalesi'nin Ruslar tarafından alınması. (1696)

Rusların ilk Azak seferi 1695 yılının baharında başladı. 27 Haziran'da Ruslar Azak Kalesi'ni kuşattılar. Ancak Osmanlıların nehir yoluyla kaleye erzak ve cephane getirmelerini engelleyemediler. Ruslar 5 Ağustos ve 25 Eylül'de iki defa saldırıya geçtiler. Ancak başarısızlığa uğradılar. 1 Ekim'de kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldılar.

Bu kuşatmanın başarısız olması üzerine Rus Çarı I. Petro hemen bir donanma inşa edilmesini emretti. 1696 yılının Nisan ayında Aleksei Shein komutasındaki 75.000 kişilik bir ordu kara yoluyla Azak Kalesi'ne doğru yola çıktı. Aynı zamanda yeni inşa edilmiş Rus donanması Voronej Nehri ve Don Nehri yoluyla Azak Kalesi'ne doğru yelken açtı. 27 Mayıs'ta bu donanma Azak Kalesi'ni kuşattı. 14 Haziran'da 4.000 asker ve 23 gemiden oluşan Osmanlı donanması Azak Kalesi'nin yardımına yetişti. Ancak Rus Donanması 2 Osmanlı gemisini batırmayı başardı. 19 Temmuz'da Azak Kalesi Rusların eline geçti.[7]

Sonuçlar

Kırım'da fazla bir başarı elde edemeyen Rusya bu savaşta Azak Kalesi'ni ele geçirmeyi başarmıştı. Bu savaş ayrıca Rus donanmasının ilk büyük başarısıydı. 14 Temmuz 1700 tarihinde Osmanlı Devleti Rusya'yla İstanbul Antlaşması'nı imzalayarak Azak Kalesi'ni Ruslara bıraktı. Ayrıca Rusların Taganrog'da inşa ettikleri kaleyi kabullenmek zorunda kaldı.[8]

Kaynakça

  1. ^ Torke 2002, p. 85.
  2. ^ Устрялов Н.Г. «История царствования Петра Великого». — Т. 1—3. — СПб., 1858
  3. ^ Lindsey Hughes, Sophia, Regent of Russia: 1657 - 1704, (Yale University Press, 1990), 206.
  4. ^ Генрих Антонович Леер. Обзор войн России от Петра. Великого до наших дней. Часть I. Издание второе. Москва
  5. ^ "1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı - 1683-1699 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşı'nın Bir Parçası - Kırım Seferleri - Azak Seferleri Savaşın Sonucu Olan İstanbul Antlaşması (1700) - Bü..." 2 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. 
  6. ^ "Kırım Savaşı - Rus Arşivinden Osmanlı – Kırım Savaşı Ve Fotoğrafları – Kırım Savaşı – 1853-1856 Osmanlı-Rus Savaşı - Eğitim Kütüphanesi ™". 16 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. 
  7. ^ "Azak Çarpışmaları". 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2012. 
  8. ^ İstanbul Antlaşması[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Mustafa</span> 22. Osmanlı padişahı (1664-1703)

II. Mustafa veya Mustafa Gazi, lâkabı Gazi, Divan edebiyatındaki adı İkbâlî; 22. Osmanlı padişahı ve 101'inci İslâm halifesidir. Babası Sultan IV. Mehmed, annesi Emetullah Râbi'a Gülnûş Sultan'dır. Kuvvetli bir ilim tahsili yaptı. Osmanlı padişahları arasında sefere çıkan son padişahtır.

<span class="mw-page-title-main">Karlofça Antlaşması</span> Osmanlı ve Kutsal İttifak devletleri arasında imzalanan antlaşma

Karlofça Antlaşması, 26 Ocak 1699 tarihinde Osmanlı ile başlarında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu bulunan diğer Kutsal İttifak devletleri arasında imzalanmış olan bir barış antlaşmasıdır. Gerileme Dönemi'nin başlangıcı olarak sayılmaktadır. Karlofça bugünkü Sırbistan'ın sınırları içinde yer alan küçük bir kasabadır. Antlaşma, 1683-1698 yılları arasındaki Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nın sonucunda imzalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Petro</span> Rus hükümdar (1672-1725; imparator 1721-1725)

Büyük Petro, I. Petro veya Pyotr Alekseyeviç, Rusya Çarlığı'nı 7 Mayıs 1682'den 1696'ya kadar üvey ağabeyi V. İvan ile birlikte, daha sonra 1696'dan 1725'te ölümüne kadar Rus İmparatorluğu'nu yönetmiştir.

İstanbul Antlaşması, 14 Temmuz 1700 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya Çarlığı arasında yapılan ve 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşını sonuçlandıran bir barış antlaşması. 1699'daki Karlofça Antlaşması'nın devamı niteliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Prut Savaşı</span> Savaş

Prut Savaşı, Rusya Çarlığı ile Osmanlı Devleti arasında 1710-1711 yılları arasında yapılmış bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1787-1792 yılları arasında yapılmış savaş

1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı; Osmanlı Devleti'nin 1774 yılında imzalamış olduğu Küçük Kaynarca Antlaşması'yla kaybettiği toprakları, özellikle de Kırım'ı Ruslardan geri almak amacıyla başlattığı bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Kutsal İttifak savaşları</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal İttifak (Habsburg İmparatorluğu, Polonya-Litvanya, Venedik, Rusya) arasında yapılan ve ittifakın zaferiyle sona eren bir dizi savaş (1683-1699)

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılara karşı giriştikleri ve bu ülkelerin Macaristan, Ukrayna ve Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri veya Küçük Kıyamet olarak da geçer. Avrupa tarihinde ise genelde Büyük Türk Savaşı olarak bahsedilir.

Bu madde, 1299–1922 yılları arasında altı asır boyunca hüküm sürmüş olan Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihinden önemli olayların bir kronolojisini vermektedir.

Murtaza Paşa, 17. yüzyıl'ın ikinci yarısında görev yapmış ünlü bir Osmanlı paşasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Azak Kalesi</span>

Azak Kalesi, Azak Denizi'nde Don Nehri'nin Karadeniz'e döküldüğü noktada kurulan, 17. ve 18. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ve Rusya Çarlığı arasında birçok mücadeleye sahne olmuş kale. Günümüzde kalenin kalıntısı Rusya'nın Rostov Oblastı'na bağlı Azak şehrinin limanın güneyinde ve şehir merkezi olan Petrovskaya Meydanı'nın kuzeybatısında bulunmaktadır. Azak şehri de yanı başındaki Rostov-na-Donu şehrinin ve limanının gelişmesiyle geçmişteki önemini yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı & Avusturya Arşidüklüğü arasında 1735-1739 yılları arasında yapılmış savaş

1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı, Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne ait Azak ve Kılburun kalelerini işgal etmesiyle çıkan ve Rusya ile müttefiklik anlaşması yapan Avusturya ordularının da üç koldan Bosna, Balkanlar ve Eflak üzerinden hücum etmesiyle başlayan bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Azak</span> Rusyada şehir

Azak Rusya'nın Rostov Oblastı'na bağlı il ve ilin merkezi şehir. Coğrafi konumu nedeniyle değerli olan Azak Kalesi ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Perekop Kuşatması (1736)</span>

Perekop Kuşatması, 1736 yılında Osmanlı, Kırım Hanlığı ve Rus İmparatorlukları arasında yaşanan savaştır.

Silahdar Damat Dimetokalı Mehmed Paşa I. Mahmud saltanatında 9 Ocak 1736 - 6 Ağustos, 1737 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Seferi (1687)</span>

Kırım Seferi, 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Seferi (1689)</span>

Kırım Seferi, 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı ve Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Azak Seferi (1641-1642)</span>

Azak Seferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kazaklar ve Rusya Çarlığı ile askerî mücadelelerinde evre.

<span class="mw-page-title-main">Azak Seferi (1711)</span>

Azak Seferi, 1710-1713 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">İnceki Deniz Muharebesi</span>

İnceki Deniz Muharebesi, 1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Azak Kuşatması, 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.