İçeriğe atla

1682 Moskova Ayaklanması

1682 Moskova Ayaklanması
Ayaklanmanın anlatıldığı Nikolay Orenburgski'ye ait eser.
Tarih 7-18 Mayıs 1682
Yer Moskova
Sebep V. İvan'ın tahta geçmesi.
Sonuç V. İvan, üvey kardeşi I. Petro ile birlikte tahta oturdu.

1682 Moskova Ayaklanması ya da 1682 Streltsıy Ayaklanması, 1682 yılında Moskova'daki Streltsıy alaylarının, kral naipliği yapan Sofia Alekseyevna'nın kardeşi V. İvan'ın tahta geçirilmesi için düzenlediği ayaklanma.[1] Ayaklanmanın tarihsel arka planını Çar III. Fyodor'un iki eşinin aileleri arasındaki rekabet oluşturmuştur.

Hakkında

8 Mayıs 1682 günü Çar III. Fyodor'un hiçbir varis bırakmadan ölmesi ayaklanmayı tetikleyen olay olmuştur. Ardından Fyodor'un üvey kardeşi I. Petro çar ilan edilmiştir. Fakat I. Aleksey ve ilk karısı Maria İliniçna Miloslavskaya'nın aile iktidarını sürdürmeye kararlı olan V. İvan'ın kardeşi Sofia Alekseyevna bu duruma itiraz etmiş ve ayaklanma saray muhafızları olan Streltsıy ile birlikte bir ayaklanma çıkarmıştır. Bunun üzerine III. Fyodor'un 15 yaşındaki kardeşi V. İvan, üvey kardeşi I. Petro ile birlikte tahta oturmuştur.[2]

Galeri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Московская смута 1682 года 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (Rusça), Erişim tarihi: 29 Şubat 2016.
  2. ^ Bogdanov, A. P. В тени Великого Петра. М., (Rusça) 1998.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Petro</span> Rus hükümdar (1672-1725; imparator 1721-1725)

Büyük Petro, I. Petro veya Pyotr Alekseyeviç, Rusya Çarlığı'nı 7 Mayıs 1682'den 1696'ya kadar üvey ağabeyi V. İvan ile birlikte, daha sonra 1696'dan 1725'te ölümüne kadar Rus İmparatorluğu'nu yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Çarlığı</span> 1547de Korkunç İvanın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721 de I. Petronun Rusyayı imparatorluğa çevirmesiyle son bulan Rus devleti

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksey (Rusya)</span> Rus çarı (1629-1676; çar 1645-1676)

I. Aleksey veya tam adıyla Aleksey Mihayloviç Romanov, 1645-1676 arasında hüküm sürmüş Rus çarı. Saltanatında Polonya-Litvanya Birliği ve İsveç İmparatorluğu ile savaştı. Stenka Razin'in isyanını bastırdı. Öldüğünde Rusya sınırları yaklaşık 2.000.000.000 akre (8.100.000 km2) dönüme sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Sofya Alekseyevna</span> Rus çar kızı (1657-1704; hd. 1682-1689)

Sofya Alekseyevna, kardeşleri I. Petro ve V. İvan'ın ortak hükümdarlığı döneminde naibelik yapmış bir Rus Romanov ailesi üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">VI. İvan (Rusya)</span> Rus hükümdar (1740-1764; çar 1740-1741)

VI. İvan, 1740-1741'de Rusya imparatoru. İki aylık bebekken çar ilan edilmiş, bir saray darbesi sonucunda tahttan indirildikten sonra 20 yıl tutuklu kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Dmitri isyanı</span>

I. Dmitri isyanı IV. İvan'ın Ugliç'te öldürülen oğlu olduğunu iddia eden I. Dmitri'nin Rus Çarlığı tahtında hak iddia etmesiyle 1603–1605 yılları arasında süren bir isyandır. Rusya'da IV. İvan'ın ölümünün ardından oğlu I. Fyodor çar ilan edilmiştir. Fakat iyi bir çar olamadığı için ulusal konsey ile birlikte ve eşinin kardeşi Boris Godunov ile birlikte ülkeyi yönetmiştir. 17 Ocak 1598'de ölen I. Fyodor'dan sonra Boris Godunov ulusal konsey tarafından çar ilan edilmiştir. Tahta çıkan Çar Boris, henüz tahta çıkmadan önce IV. İvan'ın küçük oğlu Dmitri İvanoviç'i öldürterek ileride tahtta hak iddia etmesini engellemeye çalışmıştır.

Moskova Ayaklanması şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">IV. Vasili</span> Rus çarı

IV. Vasili Şuyski Rurik Hanedanı'na yakın soylu, Eski Boyar ve 19 Mayıs 1606 – 19 Temmuz 1610 arasında Rus çarı.

<span class="mw-page-title-main">Romanov Hanedanı</span> 1613-1917 yılları arasında Rusyanın hükümdar kraliyet ailesi

Romanov Hanedanı, 1613-1917 yılları arasında Rusya'nın hükümdar kraliyet ailesiydi. Romanovlar, Moskova'nın Büyük Dükalığı'nın ve daha sonra 1598'de Çar I. Fyodor'un ölümü üzerine soyu tükenmiş olan Rurik hanedanlığı döneminde Rusya Çarlığı'nın asilzadeleri olarak ön plana çıktı. 21 Şubat 1613'te Mihail Romanov, Zemsky Sobor tarafından Rusya Çar'ı seçildi ve Romanovları Rusya'ya hakim olan ikinci hanedan yaptı. Mihail'in torunu I. Petro, 1721'de Rus İmparatorluğu'nu kurdu ardından bir dizi savaş ve reform yoluyla ülkeyi büyük bir güce ulaştırdı. Romanovların doğrudan erkek vârisleri, Elizaveta Petrovna 1762'de öldüğünde sona erdi. 5 Ocak 1762'den itibaren imparatorluk tahtının kadın hattı boyunca Prenses Anna Petrovna'nın ve Holstein-Gottorp Dükü Karl-Friedrich'in, oğulları Holstein-Gottorp Dükü Karl Peter Ulrich, Romanov Hanedanı üyesi olarak tanındı. Böylece, şecere kurallarına göre, Elizaveta Petrovna'nın torunları bazen "Holstein-Gottorp-Romanov" olarak anılmaktadır. Şubat Devrimi'nin ardından İmparator II. Nikolay 15 Mart 1917'de çekilmiş ve böylece 304 yıl süren Romanov yönetimi sona ermiştir. Ardından, 1918'de İmparator II. Nikolay ve ailesi Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü ve Romanov Hanedanı'nın 65 üyesinin hayatta kalan 47'si yurt dışına sürgüne gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">II. Fyodor</span> Rus hükümdar (1589-1605; çar 1605-1605)

II. Fyodor Borisoviç Godunov ; 1589 – 10 Haziran 1605), 1606 yılında kısa süre hüküm sürmüş, Godunov hanedanına mensup Rus çarı. Hükümdarlığı Karışıklık Dönemi'ne denk gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Fyodor</span> Rus hükümdar (1661-1682; çar 1676-1682)

III. Fyodor (Teodor) Alekseyeviç Romanov ; 9 Haziran 1661 – 7 Mayıs 1682), 1676 ve 1682 yılları arasında hüküm sürmüş, Romanov hanedanına mensup Rus çarıdır.

<span class="mw-page-title-main">V. İvan</span> Rus hükümdar (1666-1696; çar 1682-1696)

V. İvan Alekseyeviç Romanov ; 6 Eylül 1666 Moskova – 8 Şubat 1696 Moskova), 7 Mayıs 1682 ve 8 Şubat 1696 tarihleri arasında hüküm sürmüş, Romanov hanedanına mensup Rus çarıdır. Önemli fiziksel ve zihinsel sorunları vardı.

<span class="mw-page-title-main">I. Dmitri</span> Rus hükümdar (1581-1606; çar 1605-1606)

I. Dmitri İvanoviç, Moskova Knezliği tahtında hak iddia edip, 1605'ten 1606'daki ölümüne kadar yaklaşık bir yıl boyunca I. Dmitri adıyla hüküm sürenRus çarı. Rurik hanedanına mensup olduğu varsayılsa da, aslında Rurik soyundan gelmemektedir. Dmitri'nin gerçek ismi Grigori (Yuri) Bogdanoviç Otrepyev'dir. Bu nedenle muhalifleri ve ölümünün ardından tarihçiler tarafından yaygın olarak Düzmece Dmitri olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Mihail (Rusya çarı)</span> Rus hükümdar (1596-1645; çar 1613-1645)

I. Mihail Fyodoroviç Romanov 21 Şubat 1613 - 12 Temmuz 1645 tarihleri arasında Rus çarı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Alekseyeviç</span> Rus soylu (1654-1670)

Çareviç Aleksey Alekseyeviç, I. Aleksey ve Mariya Miloslavskaya'nın oğlu olarak Rusya çareviçi. III. Fyodor, V. İvan ve Sofya Alekseyevna'nın kardeşi ve I. Petro'nun üvey kardeşiydi. Tahtta başarılı olma şansı bulamadan 15 yaşında öldü.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Alekseyeviç</span> Rus çareviç (1648-1649)

Tsarevich Dmitry Alexeyevich, Rus çarı I. Aleksey Mihayloviç ve Mariya Miloslavskaya'nın ilk çocuklarıydı. III. Fyodor ve V. İvan'ın öz ağabeyi, I. Petro'nun üvey ağabeyidir. Tahtta hak iddia etme şansı bulamadan henüz 1 yaşındayken öldü. Başmelek Katedrali'ne gömüldü.

Yevdokiya Alekseyevna, Rus çarı I. Aleksey Mihayloviç ve ilk eşi Maria Miloslavskaya'nın en büyük kızlarıydı. III. Fyodor ve V. İvan'ın öz ablası, I. Petro'nun üvey ablasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Marfa Alekseyevna</span> Rus prenses (1652-1707)

Çarevna Marfa Alekseyevna, Rus prensesi. Rus çarı I. Aleksey Mihayloviç ve ilk eşi Maria Miloslavskaya'nın ikinci kızları, üçüncü çocuklarıdır. Dmitri Alekseyeviç ve Yevdokiya Alekseyevna'nın küçük kız kardeşi, Aleksey Alekseyeviç, Sofya Alekseyevna, III. Fyodor ve V. İvan'ın öz ablası, I. Petro'nun üvey ablasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mariya Miloslavskaya</span>

Mariya Ilyiniçna Miloslavskaya, Rus çarı I. Aleksey Mihayloviç'in ilk eşi olarak çaritsası. Daha sonraki Rusya çarı III. Fyodor, V. İvan ve prenses naip Sofya Alekseyevna'nın annesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Praskovya Saltıkova</span>

Praskovya Fyodorovna Saltıkova, V. İvan'ın eşi olarak Rusya çaritsası. Rusya İmparatoriçesi Anna İvanovna'nın annesiydi. 1698-1712'de Rus mahkemesinin en kıdemli kadını olarak önemli bir rol oynadı.