İçeriğe atla

1649-50 arasındaki büyük İskoç cadı avı

Reginald Scott'ın Discovery of Witchcraft kitabından sahte cadı iğneleyici bodkinler, 1584

1649-50'deki Büyük İskoç Cadı Avı, İskoçya'daki bir dizi cadı mahkemelerini ifade etmektedir. Erken modern İskoçya'da tespit edilen beş büyük avdan biridir ve muhtemelen tek bir yıl içinde en çok infaza tanık olunmuştur.

Mahkemeler, ekonomik, siyasi ve dini huzursuzlukların olduğu bir dönemde gerçekleşti. Siyasi ve dini kargaşaya, İkinci İngiliz İç Savaşı'nda İskoç ordusunun yenilgisi ve "tanrısal bir toplum" oluşturmaya çalışan, cadıları ve diğer suçluları kökten kaldıran radikal Kirk partisinin iktidara yükselmesi neden oldu. 1649'da yeni bir Büyücülük Yasasını kabul ettiler ve yerel papazları cadıları aramaya teşvik ettiler. Yoğun cadı avı dönemi 1649'da başladı ve 1650'ye kadar devam etti, büyük ölçüde Lowlands, özellikle Lothian ve Fife ile sınırlı idi, ancak İskoç cadı iğneleyicilerinin aktif olduğu Kuzey İngiltere'ye yayıldı. Kirk partisinin iktidar dönemi, Cromwell'in 1650 Temmuz'unda sınırı geçen bir orduyu yönetmesiyle sona erdi. İskoçya'da 1649 ve 1650 yıllarında 612 cadılık suçlaması kayıtlara geçti ve dava sonuçlarına göre 300'den fazla cadı idam edildi. Bunların çoğu, profesyonel avukatlar tarafından yönetilenlere göre çok daha yüksek infaz oranına sahip ad hoc mahkemelerdeydi. Cadıların çoğu kadındı ve bunların çoğu nispeten düşük sosyal statüye sahipti. Şeytan, esas olarak büyücülük yoluyla algılanan zararla ilgilenen cadılık denemelerinde nispeten nadiren yer aldı.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cadılık</span>

Cadı, birçok din ve mitolojide kötü amaçlara hizmet ettiğine ve doğaüstü güçleri olduğuna inanılan kişidir. Popüler kültürde siyah pelerinli, sivri başlıklı, süpürgesiyle uçan bir kadın figürü resmedilir. Türkiye'de farklı ağızlarda "cazı", "cazi" ya da "cazi kari" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz İç Savaşı</span> İngiltere tarihinde iç savaş

İngiliz İç Savaşı, 1642-1651 yılları arasında "Yuvarlak Kafalar" ve "Kraliyet" yanlıları arasında yaşanmış politik görüş anlaşmazlıkları ve fiziksel çatışmaları adlandırırken kullanılan genel terimdir. Birincisi 1642-1645 yılları arasında, ikincisi 1648-1649 yılları arasında yaşanan çatışmalar I. Charles'a, 1649 - 1651 yılında gerçekleşen üçüncüsü ise II. Charles'a karşı Parlamenterler tarafından yapılmıştır. İç savaş 3 Eylül 1651'de Worcester Muharebesi ile Yuvarlak Kafalar'ın güçleri ele geçirmesi ile sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">1707 Birlik Yasaları</span> Büyük Britanya Krallığını kuran Parlamento yasaları

1707 Birlik Yasaları, İngiltere Parlamentosu'nda kabul edilen 1706 İskoçya ile Birlik Yasası ile İskoçya Parlamentosu'nda kabul edilen 1707 İngiltere ile Birlik Yasası olmak üzere iki farklı yasadır. Aynı hükümdara bağlı olmalarına karşın farklı devletler olan ve farklı yasama organlarına sahip İngiltere Krallığı ile İskoçya Krallığı'nın birleşmesi amacıyla 22 Temmuz 1706'da imzalanan Birlik Antlaşması, bu yasalarla yürürlüğe girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cadı avı</span>

Cadı avı; cadı olduğuna inanılan kimselerin yakalanması, yargılanarak veya yargılanmadan cezalandırılması olayıdır. Tarihte cadı avları genellikle cadıların yakılarak veya linç edilerek öldürülmesi ile sonuçlanmıştır. Günümüzde cadı avı kavramı daha çok, "fikirleri topluma tehdit olarak görülen kimselere karşı düzenlenen kampanya" anlamında metafor olarak kullanılmaktadır.

Fetret Devri İngiltere'de iç savaş döneminde kral I. Charles'ın 30 Ocak 1649 tarihinde idam edilmesiyle başlayan ve II. Charles'ın 29 Mayıs 1660 tarihinde Londra'ya girmesiyle başlayan Restorasyon arasında geçen süreyi anlatır. Bu devir sırasında İngiltere çeşitli farklı yönetim biçimlerine sahne olmuştur.

Üç Krallık Savaşları 1639 - 1651 yılları arasında İngiltere, İrlanda ve İskoçya'yı da içine alacak şekilde gerçekleşen çok sayıda olayı kapsar. Bu olaylardan en önemlisi İngiliz İç Savaşıdır ve savaşın sonunda 1649 yılında Parlamento tarafından alınan kararla kral I. Charles idam edilmiştir. Üç Krallık Savaşları dönemi 1660 yılında II. Charles'ın tahta çıkmasıyla başlayan Restorasyon dönemine kadar uzatılır. Savaşlar toplumsal hayatta dini ve sosyal meselelere dair biriken sorunların patlaması olarak da değerlendirilebilir. Din alanında halk, monarşisinin müdahalesi olmaksızın özgürce ibadet etme arzusunu dile getirmiştir. Sosyal alanda da monarşinin yetkilerinin parlamento tarafından düzenlenmesi arzusu bulunuyordu. İngiltere, İrlanda ve İskoçya topraklarında yaşanan bu toplumsal olayların bir de ulusal boyutu olmuştur. İrlanda ve İskoçya birleşik krallık altında İngiliz hakimiyetine de başkaldırmıştır. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlılarının monarşi, İrlanda ve İskoçya'ya galip gelmesi günümüzdeki meşruti monarşiyle yönetilen Londra merkezli Büyük Britanya'nın da temellerini atmıştır. Aynı dönemde meydana gelen ve İspanyol İmparatorluğuna karşı yaşanan Portekiz ve Hollanda bağımsızlık savaşları da bu dönemde yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ordu (İngiltere)</span> Yeni Ordu (İngiltere)

Yeni Ordu İngiliz İç Savaşında Parlamento yanlıları tarafından 1645 yılında kurulmuş olan ve 1660 yılındaki Restorasyon sonrasında lağvedilmiş olan silahlı kuvvettir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Fairfax</span>

Thomas Fairfax, İngiliz İç Savaşında parlamento ordusunda komutan ve Oliver Cromwell'in silah arkadaşı. Çok başarılı ve önemli bir asker olarak parlamento kuvvetlerini sayısız zafere ulaştırmıştır. İç savaşın kazanılmasından sonra kurmay heyetinde bulunan Cromwell'in siyasi olarak gerisinde kalmıştır. Devrik kral I. Charles'ın mahkemesinde yer almayı reddetmiş, iktidarı Cromwell'e bırakarak siyasetten çekilmiştir. Bu tutumu ve savaş meydanındaki hoşgörülü davranışları nedeniyle II. Charles Restorasyonu sırasında parlamento yanlısı komutanlara verilen ağır cezalardan azade olmuştur. Siyah saçları ve gözleri nedeniyle kendisine Siyah Tom takma adı yakıştırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dunbar Muharebesi</span>

Dunbar Muharebesi, 3 Eylül 1650 günü yapılan ve İngiliz İç Savaşı içindeki önemli bir muharebedir. İç savaşın üçüncü aşamasında yapılan muharebede Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu birlikleri, David Leslie komutasındaki II. Charles yanlısı İskoç birliklerini yener. 5 Şubat 1649 günü İskoçların kralı ilan edilen II. Charles'ın tahta çıkma umutları giderek azalır. Günümüzde muharebe alanı İskoçya tarihi açısından öneminden ötürü koruma altındadır.

Cadı olduğu gerekçesiyle idam edilenler listesi, büyük çoğunluğu 15. ve 18. yüzyıl arasında Avrupa'da organize edilen cadı avlarında idam edilen kişileri sıralar. En yoğun cadı avı dönemi 1560-1630 yılları arasında gerçekleşti. 1420'ye kadar cadılık suçlamasıyla yürütülen soruşturmalar kara büyü (maleficium) denilen, doğa üstü güçleri sayesinde diğer kişilere zarar verme konseptiyle gerçekleştiriliyordu ve 15. yüzyılın erken dönemlerine kadar cadılık şeytan ile ilişkilendirilmiyordu. Bu tarihten sonra hem organize bir şekilde cadı avlarına girişildi hem de cadılık direkt olarak Satanizm ile ilgili bir olay olarak kabul edildi. 16. yüzyılda belli bölgelerde cadı avlarında bir azalma olduysa da 17. yüzyılda yeniden artış yaşandı. Yeni Çağ'da Avrupa'da gerçekleştirilen en önemli cadı mahkemeleri İspanya'daki Bask cadı mahkemeleri, Almanya'daki Fulda cadı mahkemeleri, Werdenfels kontluğu cadı mahkemeleri, Trier cadı mahkemeleri ve Bamberg cadı mahkemeleri, Würzburg cadı mahkemeleri, İskoçya'daki North Berwick cadı mahkemeleri ve İsveç'teki Torsåker cadı mahkemeleridir. Avrupa'daki cadı avları 17. yüzyılda kolonilere de sıçramıştır. Bunlardan en büyüğü 1692-93'te gerçekleşen Salem cadı mahkemeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Erken modern İskoçya’da cadı mahkemeleri</span> Erken modern İskoçyadaki cadı mahkemelerine genel bakış

Erken Modern İskoçya'da cadı mahkemeleri, 16. yüzyılın başlarından 18.yüzyılın ortalarına kadar süren, büyücülük suçlarını konu alan yasal kovuşturmalardır. Bu mahkemeler, Erken Modern Avrupa'da yürütülen cadı mahkemelerinin bir parçasıydı. Orta Çağ'ın sonlarında büyücülük ile oluşturulan zararlar için mahkemeler yürütüldü, ancak 1563 Büyücülük Yasası'nın geçirilmesiyle hem büyücülük hem de cadılarla iletişime geçilmesi idamla cezalandırılabilecek suçlar hâline geldi. Yeni yasanın yürürlüğe girmesinin ardından yürütülen ilk büyük mahkemeler dizisi, 1589’da başlayan ve Kral VI. James'in hem “mağdur” hem de araştırmacı olarak önemli roller oynadığı Kuzey Berwick cadı mahkemeleriydi. VI. James büyücülükle ilgilenmeye başladı ve 1597’de Daemonologie adlı tezinde cadı avlarını savunan bir metin yayımladı. Ancak sonrasında kuşkuya kapıldı ve şüpheleri giderek arttı. Bunun sonucunda davaları azaltmak için önlemler aldı.

İngiltere, İskoçya, Galler ve İrlanda'da, tarihsel olarak, büyücülüğü kontrol eden ve büyücülük yapıldığında - ya da sonraki yıllarda buna teşebbüs edildiğinde bile - cezalar veren bir dizi Büyücülük Yasası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Orkney'de büyücülük</span>

Orkney'deki büyücülüğün kökeni muhtemelen sekizinci yüzyıldan itibaren takımadalar üzerindeki Norsemen yerleşimine dayanmaktadır. Erken modern döneme kadar sihirli güçler genel yaşam tarzının bir parçası olarak kabul edildi, ancak İskoçya anakarasında cadı avları başladı ve 1563 İskoç Cadılık Yasası cadılık veya cadılara danışmayı ölümle cezalandırılacak bir suç haline getirdi. Büyücülükten yargılanan ve infaz edilen ilk Orcadialılardan biri, 1594'te Allison Balfour'du. Balfour, yaşlı kocası ve iki küçük çocuğu, kendisinden bir itiraf elde etmek için iki gün boyunca şiddetli işkenceye maruz kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Allison Balfour</span> İskoç cadı

Allison Balfour ya da Margaret Balfour, cadı olduğu öne sürülerek çarptırıldığı ölüm cezası sonucu öldürülen bir İskoçtu. 1594'te gerçekleştirilen cadılık davası, en çok bahsedilen İskoç büyücülük vakalarından biridir. Balfour'un yaşadığı İskoçya'nın Orkney Adaları'ndaki Stenness bölgesinde, o dönem yürürlükte olan 1563 İskoç Cadılık Yasası'na göre büyücülük, ölüm cezası gerektiren bir suçtu.

<span class="mw-page-title-main">İskoç Büyücülük Araştırması</span>

İskoç Büyücülük Araştırması, erken modern İskoçya'daki cadı mahkemelerinin çevrimiçi bir veritabanıdır ve 1563'ten 1736'da İskoç Cadılık Yasası'nın yürürlükten kaldırılmasına kadar olan dönemi kapsayan çağdaş mahkeme belgelerinden toplanan 3.837 sanığın ayrıntılarını içerir. Araştırma, Edinburgh Üniversitesi'nde iki yıl çalıştıktan sonra, günümüzde Edinburgh Üniversitesi'nde Tarih Profesörlüğü yapan Julian Goodare ve İskoçya Ulusal Kütüphanesi'nin eski küratörü, günümüzde BBC Radio Scotland'da yapımcılık/sunuculık yapan Louise Yeoman tarafından araştırmacılar Lauren Martin ve Joyce Miller'ın ve Wdinburgh Üniversitesi'nde Bilgisayar Servisi'nin yardımı ile Edinburgh Üniversitesi'nde iki yıllık bir çalışmanın ardından, 2003 yılında çevrimiçi olarak sunuldu. Veritabanı web sitesinden indirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Isobel Gowdie</span>

Isobel Gowdie, 1662 yılında Nairn yakınlarındaki Auldearn'da büyücülük yaptığını itiraf eden bir İskoç kadındı. Yaşı ya da hayatı hakkındaki bilgiler kısıtlıdır, muhtemelen olağan uygulamalar doğrultusunda idam edilmiş olsa da, durumun böyle olup olmadığı ya da bir rençperin karısı olarak eski hayatının belirsizliğine geri dönmesine izin verilip verilmediği kesin değildir. Görünüşe göre şiddetli işkence kullanılmadan elde edilen ayrıntılı ifadesi, cadı avları döneminin sonunda Avrupa büyücülük folkloruna dair en kapsamlı bilgilerden birini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Berwick cadı mahkemeleri</span>

Kuzey Berwick cadı mahkemeleri, 1590'da Doğu Lothian, İskoçya'daki, Kuzey Berwick'teki St. Andrew's Auld Kirk'te büyücülükle suçlanan bir dizi insanın duruşmalarıydı. İki yıl boyunca sürdürüldü ve yetmişin üzerinde insan suçlandı. Bunlar arasında, ihanet suçlamasıyla yargılanan Bothwell'in 5. Earl'ü Francis Stewart da vardı.

<span class="mw-page-title-main">1597 Büyük İskoç Cadı Avı</span>

1597 Büyük İskoç Cadı Avı, 1597 yılının Mart ayından Ekim ayına kadar İskoçya'nın tamamında gerçekleşen ülke çapında bir dizi cadı avıydı. Cadı avı sırasında en az 400 kişi büyücülük ve çeşitli diyabolizma biçimlerinden yargılandı. İdam edilenlerin sayısı tam olarak bilinmiyor, ancak bu sayının 200 civarında olduğuna inanılıyor. 1597'deki Büyük İskoç Cadı Avı, İskoç tarihindeki beş ülke çapındaki cadı avından ikincisiydi, Diğerleri 1590-91 Büyük İskoç Cadı Avı, 1628-1631 Büyük İskoç Cadı Avı, 1649-50 Büyük İskoç Cadı Avı ve 1661-62 Büyük İskoç Cadı Avı idi.

1661-62 Büyük İskoç Cadı Avı, Nisan 1661'den itibaren on altı aylık bir süre boyunca İskoçya'nın tamamında gerçekleştirilen bir dizi cadı avıydı. En az 660 kişi büyücülük ve çeşitli diyabolizma suçlamalarından yargılandı.

Connecticut'ta Cadı Mahkemeleri, Conneticut'ın 17. yüzyıldaki cadı davaları, Salem, Massachusetts'a göre uzun bir süre gölgede kalmıştır. Bunun nedeni Salem ve Massachusetts'ta ki davaların daha çok sayıda ve daha çok ses getirmesidir. Ancak Connecticut'takiler, Salem'den kırk yıl önce, New England'daki ilk cadılık denemeleri arasındaydı. Mary Johnson'ın 1648'de Wethersfield'daki cadılık itirafı, kolonilerde türünün ilk örneğiydi. Toplamda, Connecticut'ta 43 büyücülük vakası duyuldu ve bunlardan 16'sı idamla sonuçlandı. Wethersfield, 1648 ile 1668 arasında belgelenmiş dokuz suçlama ve üç idam ile hikâyenin başladığı yerdir.