1596-1597 Sırp Ayaklanması
| 1596-1597 Sırp Ayaklanması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Uzun Türk Savaşı | |||||||||
 İsyan eden kabileleri ve önemli kasabaları gösteren harita | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
|  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Grdan Planlayanlar: Visarion ve Jovan Kantul | Derviş Bey | ||||||||
1596-1597 Hersek ayaklanması olarak da bilinen 1596-1597 Sırp ayaklanması[a], Uzun Türk Savaşı sırasında (1593-1606) Hersek Sancağı ve Karadağ Vilayeti'ndeki Osmanlılara karşı Sırp Patriği Jovan Kantul (s. 1592-1614) tarafından düzenlenen ve Nikšić'in voyvodası ("dük") Grdan tarafından yönetilen bir isyandı. Ayaklanma, 1594'teki Başarısız Banat İsyanı ve 27 Nisan 1595'te Ortodoks azizi Sava'nın kutsal emanetlerinin yakılmasının ardından patlak vermiş; Bjelopavlići, Drobnjaci, Nikšić ve Piva kabilelerini içeriyordu. 1597'de Gacko (Gatačko Polje) sahasında mağlup edilen isyancılar, dış destek eksikliği nedeniyle teslim olmak zorunda kaldılar.
Arkaplan
1594 yılının başlarında Banat'taki Sırplar Osmanlılara karşı ayaklandı.[2] İsyancılar, kutsal savaş niteliğinde, Sava'nın ikonunun bulunduğu savaş bayrakları taşıyorlardı.[3] Savaş sancakları Patrik Jovan Kantul tarafından kutsandı[4] ve ayaklanmaya Sırp Ortodoks metropolleri Cetinje'li Rufim Njeguš ve Trebinje'li Visarion (s. 1590-1602) yardım etti.[5] Bunun üzerine Osmanlı Sadrazamı Koca Sinan Paşa, Sırp bayrağına karşı Şam'dan Muhammed'in yeşil bayrağının getirilmesini talep etti ve Sava'nın naaşlarının bulunduğu lahitin Mileševa manastırından çıkartılarak askeri konvoyla Belgrad'a nakledilmesini emretti.[3][4] Yol boyunca Osmanlı kafilesi, isyancılara bir uyarı olarak yoluna çıkan tüm insanları öldürdü.[3] Osmanlılar, 27 Nisan 1595'te Sava'nın kalıntılarını Vračar platosu üzerindeki bir odun yığınında alenen yaktı ve külleri etrafa saçıldı.[3][4]
Sava'nın kalıntılarının yakılması Sırpları kışkırttı ve Sırp kurtuluş hareketini güçlendirdi. 1596'dan itibaren Hersek'teki Osmanlı karşıtı faaliyetin merkezi, Metropolit Visarion'un oturduğu Trebinje'deki Tvrdoš Manastırıydı. Ortodoks piskoposların çoğu, topraklarının kurtarılması konusunda yardım için Avusturya Arşidüklüğü'ne başvurdu. Habsburg Hırvatistanı'ndaki düzensiz askerler olan Uskoklar, Senj ile Ragusa (günümüz Dubrovnik) arasındaki tüm bölgeye dağılmış olarak Avusturya'yı desteklediler. Uskoklar 8 Nisan 1596'da cüretkâr bir baskınla Klis Kalesi'ni bile ele geçirmeyi başardılar, ancak kaleyi tutamadılar. Bir noktada Avusturyalı yetkililer, Dalmaçya doğumlu Maltalı şövalye Franjo Brtučević'in hizmetinde olduğu Bosna'da askerî harekât yapmayı düşündüler. Ancak Bosna'da Osmanlılarla savaşacak güçleri yoktu. Daha önce, Avusturya kuvvetleri çok ileri gitmişti ve Macaristan'da Osmanlılara zar zor direnmeyi başarmışlardı.[6]
Kaynakça
- ^ Bataković 1996, s. 33.
- ^ Veselinović 1966.
- ^ a b c d Nikolaj Velimirović (January 1989). The Life of St. Sava. St. Vladimir's Seminary Press. s. 159. ISBN 978-0-88141-065-5.
- ^ a b c Mitja Velikonja (5 Şubat 2003). Religious Separation and Political Intolerance in Bosnia-Herzegovina
. Texas A&M University Press. ss. 75-. ISBN 978-1-58544-226-3. - ^ Editions speciales. Naučno delo. 1971. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
Дошло ]е до похреаа Срба у Ба- нату, ко]и су помагали тадаппьи црногоски владика, Херувим и тре- бюьски, Висарион. До покрета и борбе против Ту рака дошло ]е 1596. године и у Цр- иэ] Гори и сус]едним племенима у Харцеговгаш, нарочито под утица- ]ем поменутог владике Висариона. Идупе, 1597. године, [...] Али, а\адика Висарион и во]вода Грдан радили су и дал>е на организован>у борбе, па су придобили и тадапньег пеЬког патри^арха 1ована. Ова] ]е папи Клименту VIII послао писмо, у коме каже да би се, у случа^у када би папа организовао напад на Нови, дигла на оруж]е и херцего- вачка племена: Зупци, Никшипи, Пивл>ани, Банъани, Дробшаци, Рудине и Гацко. Пошто ]е папа одговорио само уви]еним рщ'ечнма, патри- ]арх тован му се поново обрайао 1599. године, али без успеха.
- ^ Ćorović 2001, Преокрет у држању Срба
Notlar
- ^ Buna Hersek Ayaklanması (Sırpça: hercegovački ustanak) ve Hersek'teki Ayaklanma (Sırpça: Ustanak u Xercegovina) adı verildi. Diğer isimler arasında Patrik Jovan'ın Ayaklanması (Sırpça: ustanak patriarcha Jovan), Grdan'ın Ayaklanması (Sırpça: Grdanov ustanak) ve Grdan'ın İsyanı (Sırpça: Grdanova buna) yer alıyor.
- ^ İsyanın zaman aralığı 1596'nın sonundan 1597'ye kadardı. 1599'da Lazzaro Soranzo, isyancıların 20 Eylül'den 12 Ekim 1596'ya kadar süren Eğri Kuşatması (1596) sırasında ayaklandığını iddia etti. Jovan Kantul'un dilekçelerinden biri,10 Nisan 1597'de elçileri tarafından Papa'ya sunuldu.
