İçeriğe atla

14 Masum-u Pak

14 Mâsûm-u Pâk, Alevîlik'te küçük yaşta öldürülen Ehl-i Beyt ve On İki İmâmlar'ın oğulları için kullanılan bir kavramdır.

Şiîlikteki "On Dört Mâsûm" tanımları

Yaşları küçük olduğu için pâk ve mâsum diye adlandırılmıştır. Câferî fıkıh mezhebinde ise bu ifadeye benzer, "Ondört Mâsum" denilen bir kavram bulunmaktadır. Alevîlik'teki "Ondört Mâsûm-u Pâk" ve Caferîlik'teki "Ondört Mâsûm"; Muhammed, Fatıma Zehra ile On İki İmâmları kapsamaktadır.

Alevîler, Zilhicce ayının 28-29-30 günlerinde Mâsûm-u Pâk Orucu'nu tutarlar. Bu orucun peşinde, Muharrem ayının ilk günü başlayan ve On İki İmâmlar anısına "On İki gün" devam eden Mâtem Orucu tutulur.

14 Mâsûm-u Pâk ve kimlikleri

NoAdıBabasıYaşıŞehadet durumu
1 Muhammed Ekber Mûhsin ibn Ali
محمد اکبر محسن
I. İmâm Ali علی
/ Emir ül Mumîn
امیر المومنین
40 gün Şiîler'e göre, Ebu Bekirin izniyle[1][2][3][4][5][6][7][8] Ömer bin Hattabın Ali'nin evine düzenlediği baskında şahsen Ömer bin Hattabın emriyle Kunfuzun Fatımayı vurması[9][10][11][12][13][14] neticesinde annesinin karnında ezilerek öldürüldü. Sünnîler'e göre, çocuklukta doğal nedenlerden vefât etti.[]
2 Abdullah
عبداللّه
II. İmâm Hasan حسن /
"Mûctebâ" مجتبی
7 Muâviye'nin adamlarından Talha bin Amir tarafından öldürüldü.
3 Abdullah
عبداللّه
III. İmâm Hüseyin حسین /
"Seyyid eş-Şehîd" سید الشهداء
2 Kerbelâ Savaşı'nda Erzak Dımışki tarafından öldürüldü.
4 Kâsım
قاسم
II. İmâm Hasan حسن /
"Mûctebâ" مجتبی
3 Kerbelâ’da Hezime Kahl tarafından öldürüldü.
5 Ali Asgar
علی‌اصغر
III. İmâm Hüseyin حسین /
"Seyyid eş-Şehîd" سید الشهداء
6 ay Kerbelâ'da babasının su vermek için Yezid'in askerlerine gösterdiğinde Ömer bin Sa'd'ın emriyle okçu Harmele tarafından öldürüldü.
6 Kâsım
قاسم
IV. İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn / علی زین العابدین 3 Bekir İbni Ur tarafından öldürüldü.
7 Ali Eftan
علی
V. İmâm Muhammed Bakır محمد باقر 6 Öldürüldü.
8 Abdullah
عبداللّه
VI. İmâm Câʿfer Sâdık جعفر صادق 3 Öldürüldü.
9 Yâhya
یحیی
VI. İmâm Câʿfer Sâdık جعفر صادق 3 Abbâsîler tarafından öldürüldü.
10 Sâlih
صالح
VII. İmâm Musa Kâzım موسی کاظم 4 Öldürüldü.
11 Tâyyib
طيب
VII. İmâm Musa Kâzım موسی کاظم 7 Öldürüldü.
12 Câʿfer Tâhir
طاهر جعفر
IX. İmâm Muhammed Cevâd محمد تقی 4 Öldürüldü.
13 Câʿfer
جعفر
X. İmâm Ali Nakî
علی نقی
1 Öldürüldü.
14 Kâsım
قاسم
XI. İmâm Hasan Askerî حسن عسکری 1 Öldürüldü.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Tabarani, "Mucem el-Kebir", c. 1, s. 62". 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 
  2. ^ Taberi, "Tarihi Taberi", c. 3, s. 429-430
  3. ^ İbni Esakir, "Tarih", c. 30, s. 417-418[]
  4. ^ "Ez-Zehebi, "Tarih el-İslam", c. 3, s. 118". 18 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 
  5. ^ Muttki Hindi, "Kenzul Ummal", c. 5, s. 252, hadis : 14113
  6. ^ İbn Ebilhedid, "Şerhi Nehcül Belağe" c. 2, s. 47
  7. ^ Mesudi, "Murucuz Zeheb", c. 2, s. 194
  8. ^ "Muhammed ibn Ebdülvahid ibn Ahmed el-Mekdisi, "el-Ehadisil Muhtara", c. 1, s. 90". 20 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 
  9. ^ "إجابة عن التحدي : ( فاطمة بضعة مني ) بسند صحيح من كتب الشيعة الإمامية" (Azerice). alkafi.net. 19 Nisan 2010. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  10. ^ "Şeyh Taberi, "Delailul Eimme", sayfa 45-46, Hz. Fatıma s.a'ın vefat ve defni hakkındaki haberler babı". 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 
  11. ^ "Şeyh Abbas Kummi, "Beytul Ahzan", sayfa 189". 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 
  12. ^ "Şeyh Mamekani, "Mirahul İkmal", 3/267". 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 
  13. ^ "Şeyh Tebrizi, "Siratun Necat", 3/441". 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 
  14. ^ "Seyyid Cafer Murtaza el-Amuli, "Zehra s.a'ın müsibeti", 2/66". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Alevilik, Ali ve On İki İmam'ın öğretilerini öğretmiş olduğu varsayılan Hacı Bektaş-ı Veli'nin mistik Alevi İslami öğretilerini takip eden yerel bir İslami gelenektir. Alevi öğretileri dede adı verilen din adamları tarafından aktarılır. İslam'ın altı iman esası kabul edilir, ancak yorumlamada diğer mezheplerle farklılıklar bulundurur. Alevi öğretileri, yerel bir Türk dünya görüşüyle harmanlandı ve İslam'ın heterodoks bir yorumuna yol açtı. Geçmişin aksine günümüz Alevilerinin bir kısmı kendini Müslüman olarak tanımlandırmamaktadır. Hak-Muhammed-Ali teslis inancına bağlıdırlar.

Kadirilik ya da Kadiriyye, Seyyid Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan tarikattır.

<span class="mw-page-title-main">Ali</span> İslam Devletinin dördüncü halifesi ve Şiilerin birinci imamı

Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki halifesi. İslam peygamberi Muhammed'in damadı ve amcası Ebu Talib'in oğlu olan Ali, Muhammed'in İslam'a davetini kabul eden ilk erkek kişidir. Sünni İslam'a göre Ali, dört halifenin sonuncusu, Şii İslam'a göre ise imamların ilki ve Muhammed'in hak vârisidir. Şii ve Sünni İslam arasındaki farklılaşmanın ana nedeni Muhammed'in gerçek vârisinin kim olduğu konusundaki görüş farklılığından ileri gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fatıma</span> İslam peygamberi Muhammedin küçük kızı

Fatıma bint Muhammed, Fatımatü'z-zehra, İslam peygamberi Muhammed'in kızı, Ali bin Ebu Talib'in eşi.

<span class="mw-page-title-main">On İki İmam</span> Vikimedya liste maddesi

On İki İmam, İslam'ın Şia mezheplerinden biri olan İmâmiyye-i İsnâaşeriyye İsnâaşeriyye itikadındaki imam silsilesine verilen addır. Sünnilik'te de On İki İmam'a saygı gösterilir. Ehl-i Beyt'ten Ali ile başlayan On İki İmam, Muhammed'in torunlarından Hüseyin bin Ali'nin soyundan devam eder.

Zahiri mezhebi ya da Zâhiriye, bir İslâm dini fıkhı mezhebidir. İslâmî hükümleri Kur'ân ve sünnetin zâhirî mânâsına bakar. İbni Hazm, âyet ve hadislerin zahir, yani görünen mânâlarından başka hiçbir delili ve kıyası kabul etmezdi.

Müt'a veya muta nikâhı, ilk Müslüman toplumunda ve günümüzde bazı Şii mezheplerinde uygulanan kadın ve erkeğin belirli bir süre ve ücret karşılığında anlaşarak başlattıkları bir evlilik çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin</span> Alinin oğlu, Şianın 3. imamı, sahabe

Hüseyin bin Ali bin Ebu Talib, İslâm peygamberi Muhammed'in torunudur. Dördüncü Hâlife olan Ali bin Ebu Talib'in oğludur. Annesi, Muhammed'in kızı Fatıma Zehra’dır. On İki İmâmlar'ın üçüncüsü olan Hüseyin bin Ali, İslam Devleti’nin bir Emevî saltanatına dönüşmemesi için mücadele vermiş ve Emevîler tarafından öldürülmüştür. Soyundan gelenler Hüseynî ya da Seyyid olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Zeynelâbidîn</span> Alinin torunu, Muhammedin torununun oğlu

Zeynelâbidîn, Ali bin Hüseyin veya Ali el-Asgar, İslam peygamberi Muhammed'in torunu olan Hüseyin'in oğullarından biridir. Annesi ise İran'ın fethinden sonra Müslüman olup, Hüseyin ile evlenen son Sasani İmparatoru III. Yezdigirt'in kızı olan Sasani-Pers prensesi Şehri Bânû Gazele'dir. İsnâaşeriyye’nin dördüncü ve İsmâiliyye’nin üçüncü imamı kabul edilir, tâbiîndendir.

<span class="mw-page-title-main">On Dört Masum</span>

On Dört Masum, Şii İslam'a göre doğal olarak günahtan beri olan on dört kişiyi niteler. Bunlar, İslam Peygamberi Muhammed, kızı Fatıma ve On İki İmâmlar'dır.

<span class="mw-page-title-main">Huneyn Muharebesi</span> 630 yılında gerçekleşmiş bir muharebe

Huneyn Muharebesi ; Hicretin sekizinci yılı olan Miladi 630 yılında, Mekke’nin fethinden hemen sonra Huneyn Vadisi'nde meydana gelmiştir. Savaş İslam Peygamberi Muhammed'in komutasındaki İslam ordusu ile Taif bölgesinde bulunan Hevazin ve Sakif kabileleri arasında gerçekleşmiştir. Paganların baskınları ve yeni Müslüman olan Mekkelilerin de katılımı nedeniyle Huneyn Muharebesi'nin başlarında İslam ordusu sarsılmış ve hatta İslam peygamberi Muhammed'in canı tehlikeye girmiştir. Fakat neticede Müslümanlar galip gelerek çok fazla ganimet elde etmiştir.

Alevîler'in dinî i'tikadı Siyâseten İslâmiyet’in “İmamiye-i İsnâ‘aşer’îyye / Onikicilik” fıkhî mezhebinden olan Alevîler, i’tikaden Horasan Melametîliği’nden köken alan Hoca Ahmed Yesevî’in kurduğu “Sünnîliğin Tasavvufî–Yesev’îyye Tarikâtı” ile Fâtımîler Halifeliği devrinde Orta Asya ve Türkistan’da çok önemli fa’aliyetlerde bulunan Muin’ed-Dîn Nâsır-ı Hüsrev’in kurucusu olduğu Pamir Alevîliği’nin de altyapısını oluşturan “Şiîliğin Bâtınî–İsmâilîyye” fıkhî mezhebinin şiddetli etkisi altında gelişimini tamamlayarak ortaya çıkan “Tasavvufî-Bâtın’îyye” i’tikadî mezhebi mensûplarıdır. Alevîlik içerisinde Kızılbaş, Dazalak, Kalender’îyye, Bedr’îyye, Bektâş’îyye, Câm’îyye, Şems’îyye, Edhem’îyye gibi farklı birçok bâtınî tarîkat (yol) yer almaktadır. 13. asırda Babâîlik’ten ve 14. asrın sonlarından itibaren de yoğun olarak Hurûfîlik’ten etkilenen Anadolu kaynaklı Bektaşilik Tarikatı bunların içlerinde en meşhur olanıdır. 14. ve 15. asırlarda “Fadl’Allah Ester-Âbâdî” tarafından Şiîlikten ayrılarak zuhur eden “Hurûfîlik” mezhebinin tesirleri altında kendisini yeniden yapılandırmış olan Bektâşîlik, Alevîliğin içinde yer aldığı varsayılan bir tarîkat (yol) olması itibarıyla Anadolu Alevîliği’nin tamamını tanımlamamaktadır.

Alevilik'te mübârek günler aşağıda listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin İsmâil eş-Şâkir</span>

Muhammed bin İsmâil eş-Şâkir ya da Muhammed bin İsmâil el-Mektûm İsmail bin Ca'fer es-Sâdık'in oğlu ve İsmaililik Mezhebi'nin kurucusudur. Abbâsîler devrinde çeşitli Şîʿa fırkaları tarafından yönetime karşı gizli bir muhalefet hareketi tertip edilmekteydi. Bu muhalefet gruplarının arasında Ön-İsmâ'îlî topluluklarının destekçilerinin en tanınmışlarından olan “Mûbârek’îyye” adı verilen fırka da yer almaktaydı. İsmâ'îlî düşünce sistemine göre, İmâm Câʿfer es-Sadık ikinci oğlu olan İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek’i İmâmet’e veliaht olarak tayin etmişti. Bununla beraber, İsmâ‘îl'in babasından evvel ölümü üzerine bazıları onun gizlendiğini iddia ettiyseler de, Ön-İsmâ‘îlî fırkaları onun ölümünü kabullenerek İsmâ‘îl’in en büyük oğlu olan Muhammad bin İsmâ‘îl’i imâmları olarak tanıdılar.

Gayba Şiîliğin bazı mezheplerindeki İmâmet i'tikadında mevcût olan bu kavrama göre, bu mezheplerin kabul ettiği imâmlar içerisinde, "Saklanan", "Gizlenen" ya da "Görülmez" hâldeki imâm.

<span class="mw-page-title-main">Ömer'in Fatıma'nın evine saldırması</span>

Ömer, Ali'nin desteğini almak amacıyla Fatıma'nın evine gider ve burada bir dizi olay meydana gelir.

<span class="mw-page-title-main">Muhsin bin Ali</span> Fatıma Zehra ve Ali bin Ebu Talibin oğlu

Muhsin bin Ali veya Muhassin bin Ali, Ali bin Ebu Talib ile Fatıma Zehra'nın oğlu.

<span class="mw-page-title-main">Ümmü'l-Benîn</span>

Ümmü’l-Benin diye meşhur olan Fatıma bint Hizam, Müminlerin Emiri Ali bin Ebu Talib’in eşidir. Ümmü’l-Benin, Şialar nezdinde saygınlığı ve ihtiramı yüksek olan bir hanımefendidir. Ümmü’l-Benin; Ebu’l-Fazlı’l Abbas, Abdullah, Cafer ve Osman’ın annesidir. Bunların her dördü de Kerbela’da Aşura günü şehit olmuşlardır. Dört erkek çocuğun annesi olduğu için kendisine Ümmü’l-Benin denmiştir.

Meveddet Ayeti ; Şura Suresi'nin 23. ayetinin bir bölümünü. Bu ayete göre, Muhammed'in tebliğe karşılık ücreti, akrabalarına meveddet ve sevgidir.

<span class="mw-page-title-main">Silsiletu’z Zeheb Hadisi</span>

Silsiletu’z Zeheb Hadisi ; şiilerin sekizinci imamı olan Ali er-Rızâ tarafından nakl edilmiş kudsi hadis. Şii inancına göre, şii imamlar bu hadisi atalarından ve sonra İslam peygamberi olan Muhammed tarafından nakl etmişler. Genel olarak bu hadis tevhit ve şartları hakkındadır. Ali er-Rızâ, bu hadisi, Merv’e doğru giderken Nişabur’da beyan etti.