İçeriğe atla

1432-1436 Arnavut İsyanı

1432-1436 Arnavutluk İsyanı
Tarih1432-1436
Bölge
Arnavutluk
Sonuç İsyan bastırıldı
Taraflar
Arnavut isyancılar Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Gjergj Arianiti
Andrea Thopia
Depë Zenebishi
Nicholas Dukagjini		 Sinan Paşa
Turahan Bey
Ali Bey
İshak Bey
Kayıplar
15,000 - 20,000

1432-1436 Arnavutluk İsyanı, 1432-1436 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır.

Tarihçesi

Turahan Bey tarafından mağlup edilen Depë Zenebishi'nin kuşattığı Ergiri Kalesi

Bölgedeki yerel soyluların tımar sistemi kapsamında Osmanlı toprak sahipleri, merkezi yönetimi ve vergi sistemi ile değiştirilmesi sonucu[1] yerel sakinleri ve soylular Gjergj Arianiti önderliğinde Osmanlılara karşı ayaklandı. Andrea Thopia 1432'de Orta Arnavutluk'ta yer alan Osmanlı güçlerini yenmesi[1] sonucu isyan tüm bölgeye yayıldı ve Osmanlılar baş liman olan Avlonya'nın kontrolünü kaybetti.[2]

İsyan sırasında Kutsal Roma German İmparatorluğu da dahil olmak üzere Osmanlı karşıtı bir koalisyon kurmak pek çok girişim yapıldı. Papa IV. Eugene ayaklanmaya yardım etmek için birlik gönderilmesini istedi ve para toplamaya çalıştı.[3]

1440'larda Osmanlı-Arnavut Savaşları'nın esas aşamasının lideri olan İskender Bey

1435 yılında Kutsal Roma Germen İmparatoru Lüksemburglu Sigismıund, Bulgar bir soylusu olan Frujin'i ve 1436 yılının başlarında asilerle bir iş birliği olasılığını görüşmek üzere Osmanlı tahtında hak sahibi olan Davud'u gönderdi.[4]

Tüm bu girişimlere rağmen ayaklanma, 1436 yılının ortasında Turahan Bey'in komutasında toplanan büyük bir askerî güç tarafından, askeri zaferlerine rağmen asilerin merkezi bir liderlik olmaksızın özerkçe davranmaları ve bu eksikliklerinin son yenilgilerine katkıda bulunması yüzünden bastırıldı.[4] Osmanlı egemenliğini kabul edenlerle başlangıçtaki mülklerinin ve kısmi özerkliklerinin korunacağına dair anlaşma yapıldı.

Sonrasında

Osmanlı otoritesini sağlamlaştırmak için II. Murad, Yakub Muzaka ve İskender Bey gibi yerli Arnavutları Arnavutluk Sancağı'nda yüksek mevkilere atadı. Diğerleri sürgüne gönderilirken veya savaşmaya devam ederken Osmanlı hakimiyetini kabul eden soylulara bir miktar özerklikle birlikte Osmanlı'nın önceden elinde tuttuğu topraklar ve yerler verildi. 1436-1437'de asiler Ergiri ve Avlonya'da hala etkindiler. Teodor Korona Muzaka, Berat[4] bölgesinde bir isyan başlattı. Asiler İşkodra ve Parga gibi Venedik bölgelerini Osmanlı topraklarına baskın yapmak için üs olarak kullanırken II. Murad'ın elçileri Ekim 1436 yılında Venediklilere asilerin faaliyetlerini şikayet etti.[4]

1431'de Arnavutluk Sancağı

Osmanlı yönetimi Balkanlar'da genişlerken Arnavut tımar sahipleri ve yetkilileri Anadolu'daki tımar sahipleri ve yetkilileriyle bir kez daha yer değiştirdi.[4] Osmanlılar yavaş yavaş 1444 yılında İskender Bey yönetiminde Leş Birliği'nin kurulmasına ve Osmanlı-Arnavut Savaşları'nda yeni bir dönemin başlamasına yol açtılar.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4. 
  2. ^ İnalcık, Halil (1954). Hicr ̂ı835 tarihli sûret-i defter-i sancak-i Arvanid. Türk Tarih Kurumu Yayınlarından. 
  3. ^ Buda, Aleks (2002). Shkrime historike (in Albanian). Toena. ISBN 978-99927-1-651-9. Retrieved 19 September 2012.
  4. ^ a b c d e f Islami, Selim; Anamali, Skënder; Korkuti, Muzafer; Prendi, Frano; Shukriu, Edi (2002). Kristaq Prifti, Muzafer Korkuti (Ed.). Historia e popullit shqiptar (Arnavutça). Botimet Toena. 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Murad</span> 6. Osmanlı padişahı (1421–1444; 1446–1451)

II. Murad veya Koca Murat, 6. Osmanlı padişahı, I. Mehmed'in oğlu, Fatih Sultan Mehmed'in babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avlonyalı İsmail Kemal Bey</span>

Avlonyalı İsmail Kemal Bey Arnavut bir diplomat, Osmanlı Meclis-i Mebusanı I. dönem Berat milletvekili, rilindas ve modern Arnavutluk'un kurucu babasıdır. Bağımsızlık bildirgesi'nin baş yazarı, daha sonra 1912'den 1914'e kadar olan dönemde Arnavutluk'un ilk başbakanı ve dışişleri bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk bayrağı</span> Ulusal bayrak

Arnavutluk bayrağı, Arnavutluk Cumhuriyeti'nin resmî bayrağıdır. Kırmızı olan bayrağın ortasında çift başlı siyah bir kartal vardır.

<span class="mw-page-title-main">İskender Bey</span> Arnavut asilzade ve askeri komutan (1405–1468)

İskender Bey, Arnavutların ulusal kahramanı. Arnavutluk'un feodal hanedanlıklarından Kastriyota Hanedanı'ndandır. Babası Con, Gergi'yi Osmanlı sarayına rehin olarak gönderdi. Edirne'de II. Murad'ın hizmetinde bir içoğlanı eğitimi gören Gergi Müslüman oldu ve İskender adını aldı. Osmanlı sarayına alındığı zaman 18-19 yaşlarındaydı. Osmanlı'da önemli askerî hizmetlerde bulundu, Anadolu ve Rumeli seferlerine katıldı. 1443 yılında Morava Muharebesi sırasında kaçıp sancak beyi olduğunu ilan eden sahte bir fermanla Kroya kalesini ele geçirdi. 1468'de ölümüne kadar Osmanlı Devleti'nin Arnavutluk'ta yerleşmesine karşı mücadele etti.

<span class="mw-page-title-main">Leka Dukagin</span>

Leka Dukagin

<span class="mw-page-title-main">Thopia ailesi</span> aile

Thopia Hanedanı, Geç Orta Çağ Arnavutluk'unun en güçlü soylu ailelerinden biriydi. Ailenin kökeni Angevin Arnavut Krallığı'na dayanmaktaydı. Thopialar, Osmanlı Balkanlar'da yükselirken Arnavutların birleşip kurduğu Leş Birliği'nin kurucu üyesiydi. Kuruluş toplantısında Andrea Thopia ve yiğeni Tanush Thopia bulunmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Leş Birliği</span>

Leş Ligası veya Arnavut Ligi olarak da bilinen Leş Birliği, Arnavut soylular tarafından 2 Mart 1444'te Leş'te kurulan askeri ve diplomatik bir birlikti. İskender Bey ve çeşitli Arnavut soylularının ve şeflerinin Osmanlı İmparatorluğu'na karşı birleşmesi ile oluşan bu birlik Arnavutların tarihlerindeki ilk birleşik devleti olmuştur. Leş Birliği'nin lideri olan İskender Bey, birliğin lideri olduğu süre boyunca hep "Dominus Albaniae" yani "Arnavutların Birliğinin Şefi" unvanını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muzaka Prensliği</span>

Muzakalar Arnavutluk'un orta bölgesinde toprakları olan bir Arnavut soylu ailesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Albulena Muharebesi</span> Osmanlı-Arnavut savaşlarından biri

Albulena Muharebesi, 2 Eylül 1457 tarihinde İskender Bey komutasındaki Arnavut güçleriyle İshak Bey ve İskender Bey'in yeğeni Hamza Kastrioti komutasındaki Osmanlı Ordusu arasında yapılan bir muharebedir.

Arnavut-Venedik Savaşı, Aralık 1447-Ekim 1448 tarihleri arasında Leş Birliği ile Venedik Cumhuriyeti ve Osmanlı İmparatorluğu arasında gerçekleştirilen bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Torvioll Muharebesi</span>

Torvioll Muharebesi veya Aşağı Debre Muharebesi, 29 Haziran 1444 tarihinde Torvioll Ovası'nda Osmanlı İmparatorluğu ile Leş Birliği arasında gerçekleşen bir muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Yuvan Kastrioti</span>

Con veya Yuvan Kastrioti, Arnavut soylu Kastrioti Hanedanı'nın üyesi ve Arnavut lideri İskender Bey'in babası. Rodon Burnu ile Debre arasındaki bölgeyi yönetmiştir ve emrinde 2.000 atlı bir orduya sahipti. 1402 Ankara Muharebesi'nde Sultan I. Bayezid, Vılkoğlu Brankoviç ve Stefan Lazareviç ile birlikte Timur'a karşı savaşmıştır.

Kastrioti Prensliği Geç Orta Çağ'da Arnavut prensliklerinden biriydi. 1407'ye kadar onu yöneten Pal Kastrioti tarafından kuruldu, ardından oğlu Gjon Kastrioti 1437'de ölümüne kadar hüküm sürdü ve sonra Arnavutların ulusal kahramanı İskender Bey tarafından yönetildi.

Evrenosoğlu Ali Bey ya da kısaca Ali Bey, 15. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı akıncı beyi. Osmanlı akıncı beyi olan Evrenos'un oğullarından biriydi. 1430'larda Arvanid Sancağı'nın sancakbeyiydi ve ilk yenilgilerden sonra Turahan Bey'in komuta ettiği kuvvetlerin yardımıyla 1432-1436 Arnavut İsyanı'nı bastırdı. 1440 yılında başarısızlıkla sonuçlanan Osmanlı Belgrad Kuşatması'na katıldı.

Pal Dukagjini Dukagjini ailesine mensup Arnavut bir soyluydu. O ve akrabası Nicholas Dukagjini, İşkodra civarını Venedik Cumhuriyeti'nin vassalı olarak yöneten Lekë Zaharia'nın vassallarıydı. İlerleyen yıllarda Nicholas Lekë'yi öldürdü ve Dukagjiniler, Venedik'in vassalı olarak kendi himayesindeki köyleri yönetmeye devam etti. Pal ve Nicholas, Türkler Arnavutluk'a seferler düzenlemeye başladığında İskender Bey'in liderliğinde kurulan ve saldırıları savuşturmayı amaçlayan Leş Birliği'nin üyeleriydi. Pal, 1454'te çevredeki çoğu asilzadenin üç yıl önce yaptığı gibi Aragon Krallığı V. Alfonso'nun vassallığını kabul etti. Daha sonra Pal, İskender Bey'i ve Leş Birliği'ni terk ederek birlikleri ile birlikte Türklere katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Muzaka ailesi</span>

Muzaka Hanedanı, Arnavut soylu bir aile olup Geç Orta Çağ boyunca Myzeqe'i yönetmiş bir ailedir. Ayrıyeten bazı kaynaklarda Muzakalardan bir kabile veya klan olarak da bahsedilir. Muzakalara dair tarihteki ilk belge ise 1090 civarında Bizanslı tarihçi Anna Komnene tarafından yazılan belgelerdir. Kökenleri daha eskilere dayansa da 13. ve 14. yüzyıllarda Muzakalar etkili olmuş ve Devoll ve Vyosa nehirleri arasını kontrol etmişti. Ailenin bası üyeleri Bizans İmparatorluğu'na, bazı üyeleri ise onlara Bizansvari unvanlar veren Napoli Kralı I. Carlo'ya tabiydi. Bu düzen uzun süre böyle sürse de kısa bir süreliğine Muzakaların toprakları da dahil tüm Arnavutluk'u fetheden Sırp İmparatoru Stefan Duşan döneminde bağlılıkları Duşan'a oldu ancak Duşan öldükten sonra her şey eski haline geri döndü.

Arnavut Soylular, Orta Çağ Arnavutluk'unun yönetici sınıfı olan asilzadeler topluluğuydu. Bu soyluların yönetimindeki Arnavut prenslikleri genellikle çevredeki Venedik Cumhuriyeti, Bizans İmparatorluğu, Sırp İmparatorluğu, Napoli Krallığı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun himayesinde yaşıyordu. Bu prensliklerin yöneticisi olan asilzadeler ise genelde Despot, Dux, Kont ve Župan gibi unvanlar kullansa da Sebastokrator gibi Latince veya Slav orijinli unvanlar da kullanıyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Gjergj Arianiti</span>

Gjergj Arianiti (1383–1462), Osmanlı İmparatorluğu'na karşı birçok sefere liderlik etmiş bir Arnavut askerdi. İskender Bey'in karısı Donika'nın babası ve Moisi Arianit Golemi'nin amcasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Arnavutluk</span>

Osmanlı döneminde Arnavutluk, Arnavutluk tarihinde, 15. yüzyılın sonlarındaki Osmanlı fethinden başlayıp Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi ile 1912'de Osmanlı İmparatorluğu'ndan resmi olarak ayrılmasına kadar geçen bir dönemi ifade eder. Osmanlılar Arnavutluk'a ilk kez 1385 yılında Arnavut soylu Karl Thopia'nın Savra Muharebesi sırasında soylu II. Balša'nın güçlerini bastırmak üzere daveti üzerine girmişlerdir. 1385'teki Savra Muharebesi'nden sonra Arnavutluk'un bazı bölgelerinde bir miktar nüfuzları vardı, ancak doğrudan kontrolleri yoktu. Osmanlılar 1420'lerde güney Arnavutluk'a garnizonlar yerleştirdiler ve 1431'de orta Arnavutluk'ta resmi yargı yetkisi kurdular. Osmanlılar tüm Arnavut topraklarının yönetimini talep etse de, Arnavut etnik bölgelerinin çoğu hâlâ Osmanlı yönetiminden bağımsız Orta Çağ Arnavut soyluları tarafından yönetiliyordu. çoğunlukla orta Arnavutluk'u kontrol eden Arvanid Sancağı, 1420 veya 1430'da kurulmuştur; ülkenin çoğunlukla özgür olduğu 1443-1481 döneminden ve İşkodra ve Leş Birliği'nin düşmesinden sonra 1481'de Osmanlı yönetimi daha da sağlamlaşmıştır. Arnavutlar 1481'de yeniden ayaklanmışlar ama Osmanlılar nihayet 1488'de Arnavutluk'u kontrol altına almışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut prenslikleri</span>

Arnavut prenslikleri terimi, Orta Çağ'da Arnavutluk'ta ve Batı Balkanlar'ın çevre bölgelerinde Arnavut soyluları tarafından yönetilen bir dizi prensliği ifade etmektedir. 12. yüzyılda, ilk Arnavut prensliği olan Arbanon Prensliği ortaya çıkmıştır. Ancak daha sonra, 14. yüzyılın 2. yarısında, özellikle 1355'ten sonra Sırp İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla bu prenslikler güçlendi. Bu prensliklerden bazıları, 1444'teOsmanlı İmparatorluğu'nu 28'den fazla savaşta mağlup eden Leş Birliği adı verilen askeri ittifak altında 1480'e kadar birleşmişlerdir. Günümüzün Arnavutluk'unu, Batı ve Orta Kosova'yı, Epir'i, Korint'e kadar olan bölgeleri, Batı Kuzey Makedonya'yı ve Karadağ'ın güneyini kapsıyorlardı. Bu prensliklerin liderleri, Gjin Bua Shpata, II. Andrea Muzaka, Gjon Zenebishi, Karl Thopia, Andrea Gropa, Balşa ailesi, Gjergj Arianiti, Yuvan Kastrioti, İskender Bey, Dukagjini ailesi ve Leka Dukagin gibi 14. ve 15. yüzyıllarda en çok tanınan Balkan figürlerinden bazılarıydılar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.