İçeriğe atla

1421 (kitap)

1421: Çin'in Dünyayı Keşfettiği Yıl (İngilizcesi 1421: The Year China Discovered the World) 2002 yılında emekli denizaltı komutanı ve amatör tarihçi Gavin Menzies tarafından yazılan eser. Eserde Avrupalı kaşiflerden önce bilinen dünyanın Çinli denizciler tarafından keşfedildiği iddia edilmektedir. Menzies'in iddiaları modern akademik tarih çevreleri tarafından sorgulanmaktadır.

Cantino haritası
Kangnido haritası
Fra Mauro haritası
Piri Reis haritası

Kitabın kurgusu

Kitaptaki bölümler aşağıda sıralanmıştır:
1. İmparatorluk dönemi Çin

  • İmparatorun büyük planı
  • Bir yıldırım düşer
  • Donanma yola çıkıyor

2. Yol Gösteren Yıldızlar

  • Ümit Burnunu dönmek
  • Yeni Dünya

3. Hong Bao'nun Yolculuğu

  • Antarktika ve Avustralya'ya

4. Zhou Man'ın Yolculuğu

  • Avustralya
  • Mercan Kayalıkları ve Baharat Adaları
  • Amerika'daki ilk koloni
  • Orta Amerika'daki koloniler

5. Zhou Wen'in Yolculuğu

  • Şeytan Adası
  • Define Filosu karaya oturuyor
  • Kuzey Amerika kolonisi
  • Kuzey Kutup seferi

6. Yang Qing'in Yolculuğu

  • Bilmecenin çözümü

7. Portekiz tahtın varisi

  • Dünyanın sonu
  • Yeni dünyanın kolonizasyonu
  • Devlerin omuzlarında

Genel bakış

Menzies kitabın girişinde amacının aşağıdaki soruya cevap vermek olduğunu açıklar:

“ Bazı erken dönem Avrupa kaynaklı dünya haritalarında Avrupalılarca bilinmeyen yerler çizilmiş gibi görünüyor. Buralar Avrupalılar tarafından keşfedilmeden önce kim buraları araştırmış, keşfetmiş ve haritalandırmış olabilir? „

Menzies'e göre o dönemde Çin bu keşifleri yapabilecek ekonomik güce, zamana, insan kaynağına, bilimsel yeterliliğe ve önderliğe sahip tek ülkedir. Kitapta eski haritalarda ayrıntıyla çizilmiş bölgelerin Çinliler tarafından keşfedildiği ispat edilmeye çalışılır.

Menzies'e göre 1421-1423 yılları arasında Çin'de Ming Hanedanı hüküm sürmekteyken o dönemde Avrupalılarca bilinmeyen bölgelere Amiral Zheng He (鄭和), Çinli kaptanlar Zhou Wen (周聞), Zhou Man (周滿), Yang Qing (楊慶) ve Hong Bao (洪保) komutasındaki Çin donanmasının gitmiştir. Bu şekilde Menzies Avustralya, Yeni Zelanda, Kuzey ve Güney Amerika, Antarktika'nın Çinliler tarafından keşfedildiğini iddia ederen, Grönland'ın çevresinin katedildiğini ileri sürer. Menzies'in tezlerine 1421 Hipotezi de denmektedir.

Menzies bu keşiflerin Mandarin yöneticilerin denizaşırı seferleri ekonomiye verdiği ağıt yükün imparatorluğu iflasa sürükleyeceğinden korktukları için durdurduğunu ve bunlara dair her türlü bilgi ve belgeyi imha ettirdiğini belirtir. Menzies 1424 yılında İmparator Zhu Di öldüğünde tahta geçen İmparator Hong Xi yeni seferleri yasaklayacak, denizaşırı görevlerdeki donanmayı geri çağıracak ve ülkenin dış dünyayla deniz ticaretini kontrol altına alıp önemli ölçüde azaltacaktır. Ayrıca yeni keşfedilen yerlere dair bilgiler de yokedilerek buralara yönelik yeni seferler de gündemden düşürülecektir.

Bu keşifler sırasında Menzies'in iddiasına göre bazısı zoraki bazısı gönüllü olmak üzere çok sayıda Çinli yeni keşfedilen topraklarda bırakılacak ve bu koloniler zaman içerisinde yerel halkla bütünleşecektir.

Yöntem

Menzies hipotezlerini çeşitli farklı kaynaklara dayandırmaktadır:

  • Gemi batıklarından elde edilen bilgiler
  • Eski dünya haritalarının yeniden yorumlanması
  • Çinliler tarafından yapılan yazıtların okunması
  • Dönemin Çin edebiyatı
  • DNA örneklemeleri
  • Eski kaşiflerin anıları ve seyir defterleri (Kristof Kolomb, Ferdinand Magellan)
  • Newport Kulesi ve Bimini Adası Yolu gibi varlık sebepleri açıklanamayan yapıların yeniden yorumlanması

Menzies yazmış olduğu eseri kabul gören bir gerçek olan Zheng He'nin seyahatlerine dayandırır. Bilimsel olarak kabul gören bakış açısına göre Çin donanması bu dönemde Hint Okyanusunun neredeyse tamamında ticaret yapmakta, Kızıldeniz ve Doğu Afrika sahillerini çok iyi bilmektedir. Buradan hareketle Menzies, okyanusa dayanabilecek ve zamanına göre ileri gemi mühendisliği seviyesine sahip Çin donanmasının Ümit Burnunu geçmiş ve Büyük Okyanus'a çıkmış olabileceğini iddia etmektedir.[1] Bu iddia dönemin önemli haritalarından Fra Mauro haritasında Hindistan'dan gelen gemilerin Ümit Burnunu geçtiklerinin belirtilmesine dayandırılmaktadır. Bu aşamadan sonra Menzies olasılıklara dayanarak olayları yeniden kurmaya çalışarak akademik bir çalışmanın ötesine geçmektedir. Örneğin Büyük Okyanusun güney kısmında donanmanın üçe ayrıldığını öne sürdüğünde buna dair bir delil göstermemektedir. Donanmanın ayrıldıktan sonra her filonun başına geçen kaptanlar ve izledikleri rotalar da dayanaksızdır. Eserin çoğunda çeşitli olaylar bu dönemde gerçekleşen bir Çin seferiyle açıklanmaya çalışılmıştır.[2]

Haritalar

1421 eserinde birçok haritaya atıfta bulunulur:

Eleştiriler

1421 hipotezi Çin tarihi uzmanları ve akademik tarih çevreleri tarafından reddedilmektedir.[3][4][5][6]

Yapılan eleştirilerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

  • Eserde bazı maddi hatalar vardır
  • Akademik olarak tezlere delil olarak sunulacak veriler bulunmamaktadır
  • Yazar Çince okuyamamakta ve hiçbir Çinçe yazılı eser kaynakça olarak gösterilmemektedir
  • Yazarın iddia ettiği gibi denizcilik bilgisi hakkında kuşkular bulunmaktadır

Ayrıca yazarın vardığı sonuçlarla ilgili bazı tutarsızlıklar şöyle sıralanabilir:

  • Neredeyse dünyanın her kıtasına uğrayan Çin donanmaları Avrupa kıtasına uğramamıştır
  • İddia edildiği gibi Çinliler Orta Amerika'da koloni kurmuş olsalardı yerel Amerikalılar yabancı oldukları hastalıklara yakalanmış ve bağışıklık kazanmış olacaklardı. Eğer böyle olmuş olsaydı Kolomb dönemi Avrupalılar Amerika'ya ayak bastıklarından bir süre sonra yerliler arasında kitlesel ölümlerin gerçekleşmemiş olması gerekirdi.
  • Döneme ait Çin kaynaklarının tamamı iddia edildiği gibi imha edilmemiştir. Zheng He ile üç sefere katılan tercüman Ma Huan tarafından yazılan ve 1433 yılında basılan kitap, Zheng He ile dört sefere tercüman olarak katılan Fei Xin'in basılan 1436 tarihli kitabı ve Zheng He'nin yedinci ve sonuncu seferinde özel sekreteri olarak yanında bulunan Gong Zhen'in 1443 yılında basılmış olan eserleri günümüze kadar gelmiştir.

Ancak bütün bunlara rağmen eser temel olarak kabul gören bir noktadan hareket ettiği için hipotez kesin vargılara varmaksızın değerlendirildiğinde klasik tarih anlatımının açıklayamadığı bazı konuları gündeme getirmektedir:

  • Çin uygarlığı dünyadaki en eski uygarlıklardandır ve kesintisiz[7] şekilde binlerce yıl gelişme fırsatı bulmuştur. Özellikle Avrupa tarihi ve kültürüyle karşılaştırıldığında Çin uygarlığının ve kültürünün Orta Çağ'daki üstünlüğü tartışılmazdır.[8] Çin uygarlığının keşifleri arasında pusula, matbaa, kâğıt, barut, roket teknolojisi, hidrolik pompa, asma tip köprü, demirin işlenmesi ve saban sayılabilir. Çin'deki astronomi ve matematik seviyesi ancak 17.yüzyılda Avrupalılarca yakalanabilmiştir.[9] Bu uygarlık seviyesindeki bir ülkenin denizaşırı ülkelerle ticari ilişkileri olması ve bu sırada yeni bölgeler keşfetmesi hiç de imkânsız değildir.
  • Eserde haritaların sadece okunması değil tarihçesinin ve yorumlanmasının da önem taşıdığı vurgulanmaktadır. Özellikle birbirleriyle rekabet halinde olan Portekiz ve İspanya arasında kesinlikle bilgi ve belge alışverişinin olmadığı, haritaların kraliyet haritacıları tarafından canları pahasına korunduğu bir dönemde geçmişe ait haritalardan da faydalanılmış olabileceği mümkündür.[10][11]
  • Niccolò de' Conti (1395–1469) isminde Venedikli bir tüccar, önce Arapça öğrenerek, sonra da müslüman olarak Asya'da her ülkeyi ziyaret etmiş, Çin'e kadar gitmiş ve ünlü amiral Zheng He'nin gemileriyle seyahat etmiştir. Çinlilerin haritacılık ve dünya ile ilgili keşiflerinin Avrupa'ya getirilmesi konusunda bağlantıyı sağlayanın o olduğu iddia edilmektedir. Seyahatleriyle ilgili yazdığı kitap 1444 yılında basılacak ve dönemin en iyi seyahatnamelerinden birisi olarak kabul edilecektir.[12]

Kaynakça

  1. ^ Needham, J. (1961). Science and Civilisation in China, cilt 4 bölüm 3
  2. ^ Bu açıdan bakıldığında ilgi çekici ve yeni bir bakış açısını yansıtan yorumlar belli bir aşamadan sonra inandırıcılığını yitirmektedir.
  3. ^ "1421 tezlerinin çürütüldüğü internet sitesi". 28 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2009. 
  4. ^ "Mark Newbrook Eylül 2004". 27 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2009. 
  5. ^ "Asian Book Review eleştirisi". 5 Temmuz 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2009. 
  6. ^ "Robert Finlay eleştirisi". 3 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  7. ^ Klasik tarih anlayışına göre Roma İmparatorluğunun varolduğu dönemde köleci devlet sistemi, kurduğu ekonomik ve sosyal yapı sayesinde bilimde ve teknolojide ilerleme göstermiştir. Ancak barbar istilalarının ardından Roma İmparatorluğu yıkılınca özellikle Avrupa 1500'lü yıllara kadar sürecek olan karanlık bir döneme girecektir.Çin'de böyle bir dönem yaşanmamış, bilimsel ve teknolojik gelişmeler kesintisiz bir şekilde aktarılabilmiştir.
  8. ^ Gavin Menzies, 1421:The Year China Discovered The World, Bantam Press, 2002, s.442 ve devamı
  9. ^ Astronom Shen Kuo(1031-1095) ayın ve güneşin yuvarlak olduğunu teorize etmiş, manyetik ve gerçek kuzeyi bulmuş, gezegenlerin yörüngelerini incelemiştir.
  10. ^ Ünlü İtalyan haritacı ve bilim adamı Paolo dal Pozzo Toscanelli'nin edindiği bir haritayı Kristof Kolomb'a verdiği iddia edilmektedir.
  11. ^ Özellikle Kolomb sonrası haritalardaki hassasiyet ve haritalandırma teknikleri o dönemde Avrupalı kaşiflerin sahip olmadığı hassaslıktadır
  12. ^ Eser günümüze kadar gelmiştir.Niccolò de' Conti, Chandeigne, Le voyage aux Indes (Fransızca), 2004, ISBN 2-906462-86-1

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis</span> Türk denizci ve kartograf (1465–1553)

Pîrî Reis, Türk denizci ve kartograf. Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey'dir. Künyesi Ahmed ibn-i el-Hac Mehmed El Karamanî'dir. Amerika'yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. Ayrıca Hadikat'ül Bahriye, Bilad-ül Aminat ve Eşkalname gibi eserleride bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis Haritası</span> Piri Reisin oluşturduğu dünya haritası

Pîrî Reis Haritası günümüze kalan, Amerika kıtasını gösteren en eski haritalardan birisidir. Osmanlı Kaptan-ı Derya'sı (Amiral) Pîrî Reis tarafından 1513'te çizilmiştir. Avrupa ve Afrika'nın batı kıyıları ile Güney Amerika'nın doğu kıyılarını göstermektedir. Aralarında Kristof Kolomb'a ait bir haritanın da bulunduğu yirmi kaynağın bütünleştirilmesiyle hazırlanmış, 16. yüzyıl Avrupa ve Müslüman denizcilerinin coğrafya bilgilerini içeren değerli bir tarihi belgedir.

<span class="mw-page-title-main">Zheng He</span> Çinli denizci, amiral ve kâşif

Zheng He (1371-1433) ünlü Çinli denizci, amiral ve kâşif.

<span class="mw-page-title-main">Coğrafi keşifler</span> Dönem

Keşifler Çağı olarak da bilinen Coğrafi keşifler dönemi, 15. yüzyılın ilk yarısından 17. yüzyılın ortalarına kadar Portekizli ve İspanyol kaptanlar tarafından Asya'daki baharat ve değerli maden zenginliğine ulaşacak alternatif ticaret yollarının bulunması amacıyla başlatılıp bu yolda yeni kıtalar, okyanuslar ve denizaşırı toprakların Eski Dünya tarafından keşfedilmesine sebep olan tarihsel aralıktır.

Gavin Menzies İngiliz emekli denizaltı komutanı ve amatör tarihçi – yazar. Menzies 1421 adlı eseriyle tanınmış ve bu eserinde Çinli Amiral Zheng He komutasındaki donanmanın Amerika kıtasını Kristof Kolomb'dan önce keşfettiğini iddia edecektir. Ayrıca aynı donanmanın dünyanın çevresinde Ferdinand Magellan'dan önce döndüğünü savunur. Menzies'in iddiaları modern akademik tarih çevrelerince kabul edilmemektedir.

Zhou Man, 15. yüzyılda yaşamış olan Çinli amiral ve kâşif.

<span class="mw-page-title-main">Newport Kulesi</span>

Newport Kulesi, ABD'de Newport Rhode Island bölgesindeki Touro Parkındaki dairesel taş kule. Kulenin 17. yüzyılda inşa edilen bir yeldeğirmeni olduğu düşünülse de son yıllarda ortaya atılan iddialarda çok daha eski olduğu ve Kolomb öncesi okyanus ötesi temasa dair bir kanıt olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kolomb öncesi okyanus ötesi temas</span>

Kolomb öncesi okyanus ötesi temas, Kristof Kolomb'un 1492 yılında Amerika kıtasına ayak basmasından önce Amerika yerli halklarıyla diğer kıta halkları – Afrika, Asya, Avrupa ve Okyanusya - ile olduğu iddia edilen temasları kapsar. Çeşitli dönemlerde tarihi, arkeolojik ve kültürel kanıtlara dayanılarak değişik iddialar ortaya atılsa da sadece tek bir temas kanıtlanmıştır. Akademik çevrelerce ispatlanmış olarak kabul edilen temas Avrupalı halklardan Vikinglerin Kanada Newfoundland’da MS 1021 yılında L'Anse aux Meadows yerleşimini kurmalarıdır. Diğer tüm temas iddiaları akademik çevreler tarafından dayanaksız olarak reddedilmektedir.

Bimini Adası Yolu veya Bimini Yolu, Bahama Adalarındaki Kuzey Bimini Adası açıklarında su altında bulunan kaya oluşumu. Yol 0,8 km boyunda ve doğrusaldır. Yolu oluşturan kayalar kabaca dörtgendir. Yolun oluşumuna dair çeşitli teoriler mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Fra Mauro haritası</span>

Fra Mauro Haritası veya Rahip Mauro Haritası, 1450'li yıllarda Venedikli Rahip Mauro tarafından yapılan haritadır. Parşomen üzerine düzlemküre şeklinde çizilen harita yaklaşık iki metre çapında ve ağaç çerçevelidir. Haritanın bir kopyası Rahip Mauro ve yardımcısı denizci-haritacı Andrea Bianco tarafından Portekiz Kralı V. Alfonso için yapılmıştır. Çizilen harita 24 Nisan 1459 tarihinde tamamlanarak Portekiz' e gönderilmiştir. Ancak harita günümüze kadar gelmemiştir. Harita Venedik açıklarındaki Murano Adasındaki Isola kentinde San Michel manastırında bulunmuştur. Harita şu anda Venedik'deki Correr Müzesinde sergilenmektedir.

Pizzigano Haritası, İtalya kaynaklı,1424 yılına ait portolan haritasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kangnido Haritası</span>

Kangnido veya Gangnido Haritası, uzun ismi Honil Gangni Yeokdae Gukdo Jido olan ve 1402 yılında Kore'de yapılan harita. Joseon Hanedanından kral Taejong hükümdarlığında yapılmıştır. İpek üzerine çizilmiştir ve 158.5 cm eninde, 168 cm boyundadır.

Johannes Schöner Dünya Küreleri, 1515 ve 1520 yılında Alman astronom ve haritacı Johannes Schöner (1477-1547) tarafından yapılan ve günümüze kadar gelen en eski dünya küreleridir. Burada henüz Avrupalılarca keşfedilmemiş olan Macellan Boğazı ve Antarktika gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Vinland Haritası</span> Harita

Vinland Haritası, 15. yüzyıla ait olduğu iddia edilen ve özellikle Kuzey Amerika’daki Viking keşiflerinin gösterildiği Dünya haritası. Haritanın 20. yüzyılda hazırlanan sahte bir harita olduğuna dair şüpheler bulunmaktadır. Harita Afrika, Asya ve Avrupa kıtalarının yanı sıra Grönland’ı ve Grönland’ın güneybatısında ve Atlantik Okyanusunda Vinland olarak isimlendirilen bir toprak parçasını da gösterir. Haritada bu bölgenin Avrupalılarca 11. yüzyılda ziyaret edildiği iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Paolo dal Pozzo Toscanelli</span>

Paolo dal Pozzo Toscanelli, İtalyan matematikçi, gök bilimci ve haritacı.

Niccolò de' Conti (1385–1469) Chioggia doğumlu Venedikli tüccar ve gezgin. 15.yüzyılda Hindistan, Güneydoğu Asya ve Güney Çin'i gezmiştir. Marco Polo ve ekibinin Çin'den dönmelerinden sonra buradan gelen ilk Avrupalı kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz coğrafi keşifleri</span> Avrupada Portekiz öncülüğünde başlatılan coğrafî keşifler

Portekiz Coğrafi Keşifleri (1415-1542), 15. ve 16. yüzyılda Portekizliler tarafından dünya çapında özellikle denizde yapılan coğrafi keşifleri tanımlar. Bu dönemde Portekiz, Afrika kıtasının etrafını Ümit Burnu yoluyla dolanıp Hindistan'a giden doğu yolunu keşfetmiş, bu sayede Güneydoğu Asya'nın neredeyse tamamıyla temas kurmuş, Afrika'nın bazı bölgelerini sömürgeleştirmiş, Brezilya'yı keşfetmiş ve Çin'e, Avrupa'dan giden ilk ticari ve diplomatik elçileri göndermiştir.

Çin coğrafi keşifleri, Çin İmparatorluğu'nun MÖ 2. yüzyıl ile MS 15. yüzyıla kadar ülke dışında karadan veya deniz yoluyla keşfettiği yerleri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kolomb öncesi Amerika</span>

Kolomb öncesi Amerika, Amerika olarak adlandırılan bölgede Avrupalı sömürgecilerin varlığının hissedilir derecede olan döneme kadarki tarihsel dönemi kapsar. Bu uzun dönem Eski Taş Çağından Orta Çağa kadar uzanır. Teknik olarak Kolomb öncesi dönem Kolomb'un 1492 ile 1504 yılları arasında yaptığı yolculuklara vurgu yapsa da bu tarihsel dönem yerli Amerika halkların egemenliğinin Avrupalılarca sona erdirilmesine kadar sürer, bu bazı durumlarda Kolomb'un Yeni Dünya'ya gelişinden sonra birkaç yüzyıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ma Huan</span> seyyah ve tercüman

Ma Huan, Çinli bir kaşif, tercüman ve devlet adamıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.