İçeriğe atla

12 Mart: İhtilalin Pençesinde Demokrasi

12 Mart - İhtilalin Pençesinde Demokrasi
AnlatıcıMehmet Ali Birand
MüzikFahir Atakoğlu
Görüntü yönetmeniYusuf Akçura
Sanat yönetmeniNihat Özcan
KurguBülent Çelik - Bülent Avanoğlu
TürüBelgesel
Yapım yılı1994, Türkiye
Çıkış tarih(ler)i3 Nisan - 12 Haziran 1994 (Show TV)
DilTürkçe

12 Mart: İhtilalin Pençesinde Demokrasi, 27 Mayıs ve 12 Mart dönemini konu alan Mehmet Ali Birand, Can Dündar ve Bülent Çaplı imzalı belgesel dizisidir. 10 bölümden oluşan belgeselin her bölümünün başında Mehmet Ali Birand şu sözleri söylemektedir:

Demokrasi yolunda 1960'ların sokaklarından önce ihtilalciler geçti, sonra zafer şarkılarıyla gençler, isyan bayraklarıyla işçiler, sağcılar, solcular ve yeniden darbeciler, ülke ihtilalin pençesinde 12 yıl geçirdi ve sonunda tüm yollar yine aynı kavşağa çıktı.

Yine Mehmet Ali Birand ve 32. Gün ekibi tarafından yapılan Demirkırat belgeselinin bıraktığı yer olan Adnan Menderes ve iki bakanının idamı ile başlayan belgesel dizi, 1961 genel seçimleri, Cemal Gürsel'in cumhurbaşkanı seçilişi, İnönü başbakanlığındaki koalisyonlar, Albay Talat Aydemir liderliğindeki 22 Şubat ve 20 Mayıs ayaklanmaları, Süleyman Demirel'in iktidara gelişi, Cevdet Sunay'ın cumhurbaşkanı seçilmesi, 68 kuşağı, sağ-sol çatışması, 9 Mart cuntası ve 12 Mart 1971'de hükûmete verilen muhtıra konuları ele alınmaktadır. Üç idam ile başlayan belgesel yine üç darağacıyla, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam cezalarının infazıyla sona ermektedir.[1]

Belgesel dizisi, ilk kez 3 Nisan-12 Haziran 1994 tarihleri arasında 10 bölüm olarak Show TV'de yayımlandı. Müziği, aynı zamanda belgeselin müziklerini yapan Fahir Atakoğlu'na, sözleri Sezen Aksu'ya ait olan belgeselin müziklerinden "Lâ'l" isimli şarkı Deniz Gezmiş'e ithaf edilmiştir.[2]

Bölümler[3]

  1. Sancı (3 Nisan 1994)
  2. Albay (10 Nisan 1994)
  3. İsyan (17 Nisan 1994)
  4. Baskın (24 Nisan 1994)
  5. Demir - El (1 Mayıs 1994)
  6. Sağ - Sol (8 Mayıs 1994)
  7. Başkaldırı (15 Mayıs 1994)
  8. Cunta (29 Mayıs 1994)
  9. Muhtıra (5 Haziran 1994)
  10. Rovanş (12 Haziran 1994)

Kaynakça

  1. ^ "Yakın tarihimize dair iki kitap: "12 Mart" ve "Demirkırat"". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Nihat Özcan". www.kameraarkasi.org. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021. 
  3. ^ "12 Mart Belgeseli Tüm Bölümler - YouTube". 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fahir Atakoğlu</span> Türk besteci ve enstrümantalist

Mustafa Fahir Atakoğlu, Türk besteci ve piyanisttir. Senfonik eserler, film müziği ve caz alanlarında tanınır. Eserleri Avrupa ve ABD'de çeşitli müzik festivallerinde yer almış ve uluslararası ödüller kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">12 Mart Muhtırası</span> 1971 yılında III. Demirel Hükûmetini istifaya zorlayan askerî uyarı

12 Mart Muhtırası, 12 Mart 1971 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri Komuta Kademesinin; Genelkurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Faruk Gürler, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Celal Eyiceoğlu ve Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur imzasıyla Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'a bir muhtıra vererek 32. Türkiye Hükûmetini istifaya zorladığı askerî müdahaledir.

<span class="mw-page-title-main">Can Dündar</span> Türk gazeteci ve araştırmacı

Can Dündar, Türk araştırmacı, gazeteci, televizyoncu ve belgesel yapımcısı.

22 Şubat Olayı; 1962'de, Kara Harp Okulu Komutanı Kurmay Albay Talat Aydemir ve arkadaşlarının, ordu içindeki 27 Mayısçılar'ın tasfiyesi için 20 Şubat günü başlatılan atama ve gözaltına almalara karşı direnişi olayıdır.

Rıfkı Burçak, Türk akademisyen ve siyasetçidir.

Mehmet Fuat Doğu, Türk asker ve istihbaratçı.

<span class="mw-page-title-main">27 Mayıs Darbesi</span> Demokrat Parti hükûmetinin artan otoriterleşmesine karşı yapılan askerî darbe

27 Mayıs Darbesi, 27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşmiş ilk askerî darbe. Ayrıca 27 Mayıs Askerî Müdahalesi, 27 Mayıs İhtilali veya 27 Mayıs Devrimi olarak da anılır. Darbe emir komuta zinciri içinde yapılmamıştır, 37 düşük rütbeli subayın planları ile Tümgeneral Cemal Madanoğlu'nun komutanlığında icra edilmiştir. Kritik mevziler bu subayların ellerindeki asker ve silahlarla önce ordudaki Komuta Kademesinin etkisiz hâle getirilmesi ile ele geçirilmiştir. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ve bazı hükûmet üyeleri tutuklanmıştır. 235 general ve 3.500 civarında subay emekliye sevk edilmiş, üniversitede bulunan 147 öğretim görevlisi görevden alınmış ve bazı üniversiteler kapatılmıştır. Bununla beraber 520 savcı ve yargıç görevden alınmıştır.

<i>Hatırla Sevgili</i> Türk televizyon dizisi (2006–2008)

Hatırla Sevgili, Sis Yapım imzalı, 2006-2008 yılları arasında atv'de yayımlanan dram, romantik ve tarihî türdeki Türk televizyon dizisidir. 2 sezondan oluşan dizi, 68. bölümü ile final yaparak sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ali Birand</span> Türk gazeteci, sunucu ve yazar (1941–2013)

Mehmet Ali Birand, Türk gazeteci, yazar, köşe yazarı, haber sunucusu, televizyon yapımcısı. 1964 yılının temmuz ayında Abdi İpekçi'nin vasıtasıyla Milliyet gazetesinde mesleğe başladı. Bu dönemde Brüksel'e yerleşerek burada yirmi yıl yaşadı ve 1985 yılında TRT 1'de 32. Gün adlı bir aylık haber programı yapmaya başladı. Program oldukça başarılı oldu ve Birand, bu programla birlikte tanındı. 1991'de Türkiye'ye dönerek gazeteciliğe ve sunuculuğa farklı yayın organlarında devam etti. Ayrıca hakkında çeşitli davalar açıldı.

Salih Suphi Karaman, Türk asker ve siyasetçi.

20 Mayıs 1963 ayaklanması veya 20 Mayıs 1963 darbe teşebbüsü, Kara Harp Okulu Komutanı Kurmay Albay Talat Aydemir ve arkadaşlarının 27 Mayıs 1960 darbesinde yer alan subayların tasfiyesine karşı başlatılan ve Talat Aydemir'in geri adım atmasıyla sona eren 22 Şubat 1962 ayaklanmasının devamıdır.

Necdet Adalı, Türk Marksist militan. 10 Temmuz 1977'de kahvehane basıp iki kişiyi öldürdü. Yargılandı ve 2 Ekim 1979'da idama mahkûm oldu. Cezası 12 Eylül Darbesi'nden sonra infaz edildi. 12 Eylül Askerî İdaresi tarafından idam edilen 15'i sol görüşlü 48 mahkûmdan biridir.

Volkan gazetesi, 1908-1909 arasında İstanbul'da Derviş Vahdeti tarafından yayınlanan siyasi gazetedir.

<i>Lâl</i>

Lâ'l, Türk şarkıcı Sertab Erener'in ikinci stüdyo albümü. 14 Ekim 1994'te Tempa Tüm Elektrikli tarafından yayımlandı.

<i>Demirkırat</i>

Demirkırat: Bir Demokrasinin Doğuşu, Mehmet Ali Birand, Can Dündar ve Bülent Çaplı'nın hazırladığı, müziklerini Fahir Atakoğlu'nun yaptığı, Türkiye'de 1946 ile 1961 arasındaki çok partili siyasi yaşama geçiş sürecini, Demokrat Parti dönemini ve 27 Mayıs Darbesini anlatan TRT-Milliyet Gazetesi ortak yapımı belgesel dizisi. Belgesel 10 bölümden oluşmaktadır.

Andıç skandalı, 1998’de yakalanan PKK'nın üst düzey yöneticilerinden Şemdin Sakık'ın soruşturma zabtına, yalan ifadeler eklenerek basına sızdırılmasıdır. Bu ifadeler, 25 Nisan 1998 tarihinde Hürriyet ve Sabah gazetelerinde iki gün boyunca yayımlandı. Sakık'a ait olduğu söylenen itirafların yayımlanmasıyla itiraflarda adı geçen gazeteciler işlerinden çıkarıldılar ve Akın Birdal suikasta uğradı. Daha sonradan çıkartıldığı mahkemede Sakık, böyle bir ifade vermediğini açıkladı. 2000 yılının ekim ayında Nazlı Ilıcak, bütün bunların Genelkurmay istihbaratında hazırlanan bir psikolojik savaş taktiğinin gereği olduğunu gösteren bir belgeyi gazetecilere ulaştırdı ve belgenin yayımlanmasından on gün sonra Genelkurmay, "andıç" adı verilen belgenin varlığını kabul etti.

<i>12 Eylül</i> (belgesel) Türk yapımı belgesel (1998)

12 Eylül, yönetmenliğini Mustafa Ünlü'nün gerçekleştirdiği ve gazeteci Mehmet Ali Birand'ın sunduğu 1998 çıkışlı belgesel türündeki dizi film. Film, 1972 ile 1983 yılları arasında Türkiye'de yaşanan siyasi gelişmeler ile birlikte 12 Eylül Darbesi'nin öncesi ve sonrasını konu edinmektedir. Filmin araştırma ve metin yazarlığını gazeteci Hikmet Bila, redaksiyonunu ise Rıdvan Akar gerçekleştirmiştir. 12 Mart: İhtilalin Pençesinde Demokrasi belgeselinin devamı niteliğinde olup o belgeselin sona erdiği yerden yani Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamlarıyla başlamış; İsmet İnönü'nün siyasete vedasıyla Bülent Ecevit'in 3. CHP Genel Başkanı olması, Faruk Gürler'in cumhurbaşkanı olma girişimi, Fahri Korutürk'ün cumhurbaşkanı olması, 1973 Türkiye genel seçimleri, CHP-MSP Koalisyonunun kurulması, Kıbrıs Harekâtı ve harekât sonrası ABD'nin başlattığı ekonomik yaptırımlar neticesinde başlayan ve 70'li yıllar boyunca sürecek ekonomik kriz ve bunalım dönemi, Türkiye'den Almanya'ya işçi göçü, CHP-MSP Koalisyonunun bozulması, Milliyetçi Cephe hükûmetlerinin kurulması, artan sağ-sol çatışması, Kanlı 1 Mayıs, CHP'nin 1. parti çıktığı 1977 Türkiye genel seçimleri, Güneş Motel Olayı, Maraş Katliamı, 1979 Türkiye milletvekili ara seçimleri, Çorum Olayları, 12 Eylül Darbesi, darbe sonrası bazı liderlerin tutuklanması ve tamamının siyasi yasaklı hâle gelmesi, darbe sonrası idamlar ve tüm siyasi partilerin feshedilmesi gibi birçok önemli olayı ele alarak 1983 Türkiye genel seçimleri ve Turgut Özal'ın başbakan olmasıyla sona ermiştir. Belgesel daha sonra Mehmet Ali Birand, Hikmet Bila ve Rıdvan Akar tarafından 12 Eylül Türkiye'nin Miladı adıyla kitaplaştırılmıştır. 9 bölümden oluşan belgeselin her bölümünün başında Mehmet Ali Birand şu sözleri söylemektedir:

<i>Özallı Yıllar</i> Türk yapımı belgesel (2000-2001)

Özallı Yıllar, Mehmet Ali Birand, Soner Yalçın ve Serdar Akinan'ın hazırladığı, 12 Eylül Darbesi'nden önce Turgut Özal'ın başbakan müsteşarlığına getirilmesinden ölümüne kadar geçen dönemin anlatıldığı belgesel dizi. İlk kez 5 Kasım 2000 - 7 Ocak 2001 tarihleri arasında CNN Türk'te yayımlanmıştır.

<i>Son Darbe: 28 Şubat</i>

Son Darbe: 28 Şubat, Mehmet Ali Birand'ın yapımıcısı olduğu 2012 tarihli belgesel dizisi. 28 Şubat Süreci özelinde, Türkiye siyasi tarihinin 1993 ile 2003 yılları arasındaki kesitine ışık tutan belgesel, ilk kez 12 bölüm olarak 13-28 Şubat 2012 tarihleri arasında CNN Türk'te yayınlandı.

Ahmet Kerse, Türk Ülkücü militan. 22 Mayıs 1979 günü sol görüşlü Battal Türkaslan'ı öldürdü. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.