İçeriğe atla

11. Ordu (Sovyetler Birliği)

11. Ordu
EtkinEkim 1918 - Mart 1919
1939 - Mart 1943
ÜlkeRusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Rusya SFSC
Sovyetler Birliği Sovyetler Birliği
BağlılıkKızıl Ordu
TipiOrdu
Büyüklük70.000 - 100.000
(Rusya İç Savaşı sırasında)[1]
ParçasıKuzey Kafkasya Askerî Bölgesi
Belarus Özel Askerî Bölgesi
Baltık Askerî Bölgesi
Kuzeybatı Cephesi
Bryansk Cephesi
KarargâhKutaisi (c.1966-1989)
SavaşlarıRusya İç Savaşı Kafkasya Cephesi
II. Dünya Savaşı
Polonya Seferi
Kursk Muharebesi
Komutanlar
Ünlü
komutanları
Pavel Kuroçkin

11. Ordu (Rusça: 11-я армия), SSCB'nin Kızıl Ordu'suna bağlı ordu.

Ekim 1918'de Bolşevikler tarafından Güney Cephesi olarak harekete geçirilmiştir. Şubat 1919'da lağvedilmiş ve Mart 1919'da Hazar-Kafkasya Cephesi'nin alt kolu olarak yeniden kurulmuştur.

1939'da 11. Ordu ikinci defa olarak Belarus Özel Askerî Bölgesi'nde eski Minsk Ordular Grubu'ndan kurulmuştur.

Rusya İç Savaşı Kafkasya Cephesi

Erivan'a giren 11. Kızıl Ordu askerleri (29 Kasım 1920).
Tiflis'i işgal eden 11. Kızıl Ordu askerleri (25 Şubat 1921)

11. Kızıl Ordu, Rusya İç Savaşı sırasında Kuzey Kafkasya'nın batı kesiminde Hazar-Kafkasya Ordular Grubu'nun ana gücü olarak General Anton Denikin komutasındaki Gönüllü Ordu'na bağlı Beyaz birliklerine karşı savaşmıştır. Ocak 1919'da Kafkas Dağlarının eteği ve Güney Rusya bozkırı arasındaki 200 millik cephe, 11. Kızıl Ordu'nun telaşlı savaşmasının sonucu olarak Beyaz Ordu tarafından ikiye yarılmıştır.[2]

Nisan 1920'da Azerbaycan'a, Mayıs 1920'de İran'a, Aralık 1920'de Ermenistan'a ve nihayet Şubat 1921'de Gürcistan'a girmiştir. Modern Fransız tarihçisi Marie Broxup, bu aşamadaki 11. Kızıl Ordu'yu "Rus komutanlar ve Rus siyasi kadroları tarafından yönetilen saf Rus ordusu" olarak nitelendirmektedir.[3] Mayıs 1921'de adını kaybetmiş ve daha sonra Kuzey Kafkasya Askerî Bölgesi'nin bir parçası olacak Kafkasya Cephesi'ne katılmıştır.

Kafkasya'da ilk ele geçirdiği ülke Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olmuştur. Komşu Ermenistan ile yaşanan mücadelesinden istifade ederek 11. Ordu kolaylıkla Azerbaycan'ı sovyetleştirmiştir. Oradan diğer cumhuriyetlerin başkentleri Tiflis (Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti) ve Erivan (Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti)'a karşı saldırıları hazırlanmıştır.[4]

Oysa Moskova'daki yetkililer bölgedeki harekâtı durdurmayı emretmiştir.[5] Kısa süre içerisinde Kızıl Ordu, İcevan'daki Ermenistan hükûmetine karşı savaşmakta olan Ermeni komünistlere yardım etmiştir.

11. Ordu'nun Devrimci Askerî Konseyi Başkanı Sergo Ordzhonikidze, 1921'de 11. Ordu'nun askerî önderleri: V. P. Raspopov, J. P. Butyagin, M. İ. Vasilenko, M. K. Levandovski ve A. İ. Gekker idi. Askerî karaları denetleyen "Savaş Konseyi" üyeleri 1921'de: Sergey Kirov, Valerian Kuybişev, J. P. Butyagin, K. A. Mehonoşin, Sokolov, J. İ. Vesnik, Lukin, B. D. Mihailov, Kvirkeliya, S. S. Eliava, J. İ. Vesnik and P. İ. Kuşner idi.

II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi

1939'da 11. Ordu, ikinci defa olarak Belarus Özel Askerî Bölgesi'nde eski Minsk Ordular Grubu'ndan kurulmuştur.

Eylül 1939'da Polonya Seferi'ne katılmıştır. 1940 yazın Baltık Askerî Bölgesi (17 Ağustos 1940 tarihinden beri Baltık Özel Askerî Bölgesi)'nin kollarından olmuştur.

22 Haziran 1941'de Nazi Almanyası'nın Barbarossa Harekâtı'na başlattığında 11. Ordu, 16. Piyade Kolordusu (5., 33. ve 188. Piyade Tümeni'nden ibaretti) ve 29. Piyade Kolordusu (179. ve 184. Piyade Tümeni'nden ibaretti) ve 3. Mekanize Kolordu (640 tank), 23., 126. ve 128. Piyade Tümeni, 42. ve 46. müstahkem mevkileri ve diğer küçük kuruluş ve birimlerden oluşturuluyordu ve Sovyetlerin Kuzeybatı Cephesi'nin kolu olarak Kaunas ve Vilnius'un batısı ve güneybatısında askerî harekâtına katılmıştır.

Temmuz 9 1941 tarihinden itibaren 41. ve 22. piyade ve 1. Mekanize Kolordu da komutası altına girmiştir. 1942 - 1943 yılları arasında Solzy ve Staraya Russa yakınlarında Wehrmacht'a karşı saldırılara ve Demyansk Harekâtı'na katılmıştır. 1943 yaz ve güz aylarında Batı Cephesi'nin bir kolu olmuş ve Temmuz 1943 yılının Temmuz ayın ortalarında 11. Ordu, 53. Piyade Kolordusu, 4., 96., 260., 273. ve 323. piyade tümenleri, 225. Tank Alayı ve diğer birimlerden oluşturulmaktaydı. 30 Temmuz'dan sonra 11. Ordu Bryansk Cephesi'nin emrine girmiş ve Kursk Muharebesi'nde savaşmıştır. Aralık 1943'te 11. Ordu lağvedilmiş ve personeli diğer Sovyet ordularına verilmiştir.

11. Ordu komutanları:

  • 1939 - V. İ. Morosov, P. A. Kurtoşkin, A. İ. Lopatin ve İ. İ. Fedyuninski.
  • Kasım 1942 - Mart 1943'te Pavel Kuroçkin

Muharebe düzeni[6]

Haziran 1941

  • 3. Mekanize Kolordu + 2. Tank Tümeni, 5. Tank Tümeni, 84. Motorize Tümen
  • 16. Piyade Kolordusu + 33. Piyade Tümeni
  • 19. Litvanya Piyade Kolordusu + 179. Piyade Tümeni, 184. Piyade Tümeni
  • 23., 126., 128 ve 188 piyade tümenleri

Temmuz 1941

  • 70., 183., 202. ve 237. piyade tümenleri

Mayıs 1943

  • 53. Piyade Kolordusu
  • 4., 96., 260., 273., 323. ve 369. piyade tümenleri

Kaynakça

  1. ^ Orlando Figes, A People's Tragedy: The Russian Revolution: 1891-1924, Penguin Books, New York, 1998, ISBN 0-14-024364-X, p. 712, 715
  2. ^ Evan Mawdsley (2007), The Russian Civil War, p. 161. Pegasus Books, ISBN 1-933648-15-5
  3. ^ Broxup, "The Last Ghazawat: The 1920-1921 Uprising," cited in: John B. Dunlop (1998), Russia Confronts Chechnya: Roots of a Separatist Conflict, p. 40. Cambridge University Press, ISBN 0-521-63619-1.
  4. ^ Richard G. Hovannisian, The Republic of Armenia, Vol. IV: Between Crescent and Sickle - Partition and Sovietization, University of California Press, Berkley, California, 1996, ISBN 0-520-08804-2, p. 62.
  5. ^ Hovannisian, The Republic of Armenia, pp. 62-63
  6. ^ Robert G. Poirier & Albert Z. Zonner, The Red Army Order of Battle in the Great Patriotic War: including data from to postwar years, Presidio, 1985, ISBN 0-89141-237-9, p. 37.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küçük Satürn Harekâtı</span>

Küçük Satürn Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, Stavka'nın gerçekleştirdiği bir karşı taarruzdur.

<span class="mw-page-title-main">Uranüs Harekâtı</span> II. Dünya Savaşı sırasında Stalingrad Cephesinin son evrelerinde gerçekleşen imhaya yönelik oprasyonunun gizli adıdır.

Uranüs Harekâtı II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde Rumen 3. Ordusu, 4. Ordusu, Alman 6. Ordu ile 4. Panzer Ordusu'ndan bazı birliklerin Stalingrad ve batısında kuşatılmasıyla sonuçlanan bir Sovyet stratejik taarruzunun kapalı adıdır. Harekât, Stalingrad Muharebesi'nin son evrelerinde, Stalingrad ve civarındaki Mihver kuvvetleri imha etmeyi amaçlamıştır. Harekâta ilişkin planlar 1942 yılının Eylül ayı ortaları gibi erken bir tarihte oluşturulmaya başlanmıştı. Esas olarak Kafkasya'daki Mihver kuvvetlerini ve Stalingrad'a taarruz durumundaki B Ordular Grubu'nu kuşatmayı ve imha etmeyi, eş zamanlı olarak planlıyordu. Kızıl Ordu, Alman kuvvetlerinin Stalingrad içindeki yırtıcı çatışmalara çekmiş, zaman kazanmak için toprak vermiş, inatçı bir savunma sürdürerek bu kuvvetlerin gücünü zayıflatmış ve moral olarak yıpratmıştır. Öte yandan Mihver kanatlarının savunması, zayıf donanımlı ve fazlasıyla yayılmış Macar, Rumen ve İtalyan birlikleri tarafından tutulmaktaydı. Kızıl Ordu taarruzu da Rumen kuvvetlerin cephesi üzerinden yapılmıştır. Ayrıca bu birliklerin, Kızıl Ordu taarruzlarını göğüslemeyi sağlayacak ağır silahları yoktu ya da yetersizdi.

8. Süvari Kolordusu, Sovyetler Birliği'nin Kızıl Ordu'suna bağlı ve II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde katılan süvari kolordusu.

4. Ordu, SSCB'nin Kızıl Ordu'suna bağlı ordu.

9. Ordu, SSCB'nin Kızıl Ordu'suna bağlı ordu. 1939 - 1943 yılları arası ve savaştan sonra 1966 - 1989 yılları arasında aktif olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lvov-Sandomierz Taarruzu</span>

Lvov-Sandomierz Taarruzu ya da Lvov-Sandomierz Stratejik Taarruz Harekâtı, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı Temmuz ayı ortalarında başladığı ve Alman kuvvetlerini Ukrayna'dan ve Doğu Polonya'dan atmayı amaçlayan genel taarruzudur. Bir aydan uzun bir süre devam eden Sovyet taarruzları, belirlenen hedeflerine ulaşmıştır. Lvov-Sandomierz Stratejik Taarruz Harekâtı, üç taarruz harekâtından oluşmaktadır.

Prohorovka Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Alman 4. Panzer Ordusu ile Sovyet 5. Muhafız Tank Ordusu arasında gerçekleşen muharebedir. Askeri tarihteki en büyük tank savaşlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Rumyantsev Harekâtı</span>

Rumyantsev Harekâtı, Belgorod - Harkiv Stratejik Taarruz Harekâtı’nın kapalı adıdır. Harekât, Kızıl Ordu tarafından 3 Ağustos 1943 ve 23 Ağustos 1943 tarihleri arasında Wehrmacht'ın 4. Panzer Ordusu ve Kempf Ordu Müfrezesi’ne karşı yapıldı. Harekât, Voronej ve Step Cepheleri tarafından Kursk çıkıntısının güneyinde, Belgorod ve Harkov civarında ve derinliğinde icra edilmiştir.

Belgorod Muharebesi, Stavka'nın Belgorod – Bogoduhov Taarruz Harekâtı sırasında gerçekleşen muharebedir. Belgorod – Bogoduhov Taarruz Harekâtı, Kızıl Ordu ile Alman kuvvetleri arasında, Kursk Muharebesi'ni izleyen Rumyantsev Harekâtı'nın bir bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">1. Muhafız Tank Ordusu</span> II. Dünya Savaşında Doğu Cephesinde görev almış Sovyet tank ordusu

1. Tank Ordusu, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde, Kızıl Ordu'ya bağlı olarak görev almış bir Sovyet tank ordusudur. Ordunun komutanlığını uzun süre boyunca General Mikhail Katukov yapmıştır. Ordu, Temmuz 1942'de Sovyet 38. Ordu'sundan Stalingrad Muharebesi sırasında oluşturuldu. Fakat aynı yılın Ağustos ayında başka birliklere dağıtıldı. Esas kuruluşu 30 Ocak 1943 tarihinde, ünlü zırhlı birlikler komutanı General Mikhail Katukov komutasında oldu ve Kuzeybatı Cephesi'ne katıldı. Uranüs Harekâtı'na katılan birlik daha sonra Kursk Muharebesi'ne katılmak üzere Voronej Cephesi'ne aktarıldı. Başarılı muharebeleri dolayısıyla ödüllendirilen ordu Nisan 1944'te 1. Muhafız Tank Ordusu olarak yeniden adlandırıldı ve teşkilatlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Suvorov Harekâtı</span>

İkinci Smolensk Muharebesi, 7 Ağustos – 2 Ekim 1943 tarihleri arasında Kızıl Ordu tarafından icra edilen bir stratejik taarruz harekâtıdır. Harekât, Rusya’nın batısında, 1943 yılı yaz – sonbahar seferinin bir parçasını oluşturmaktadır. Aşağı Dinyeper Taarruzu ile birbirine yakın tarihlerde başlanıldı ve taarruz iki ay sürdü. General Yeremenko’nun komutası altında Kalinin Cephesi ile Sokolovski komutasındaki Batı Cephesi tarafından yürütüldü. Harekâtın hedefi, Alman kuvvetlerini Smolensk ve Bryansk bölgesinden çıkarmaktı. Smolensk, 1941 yılındaki I. Smolensk Muharebesi’nden beri Alman işgalindeydi.

<span class="mw-page-title-main">Korsun-Şevçenkovski Taarruzu</span>

Korsun - Şevçenkovski Taarruzu, 24 Ocak - 16 Şubat 1944 tarihleri arasında yer alan ve Korsun - Çerkassi Kuşatması'na yol açan bir muharebedir. Taarruz, Dinyeper-Karpatlar Taarruzu'nun bir parçasıdır. Bu harekât sırasında Nikolay Vatutin'in komutasındaki 1. Ukrayna Cephesi ve Ivan Konev komutasındaki 2. Ukrayna Cephesi kuvvetleri, Alman Güney Ordular Grubu'na bağlı bazı birlikleri Dinyeper Nehri kıyılarında tuzağa düşürüp kuşattılar. Haftalar boyunca süren çatışmalarda Kızıl Ordu kuvvetleri kuşatma altındaki Alman kuvvetlerini imha etmeye çalıştılar. Kuşatma altındaki Alman birlikleri dışarıdan yardıma gelen başka Alman birlikleriyle iş birliği halinde kuşatmayı yarıp kaçmayı başardı. Bu kuvvetlerin yaklaşık üçte ikisi kurtulmayı başarmıştır.

Sinyavin Harekâtı, Kızıl Ordu'nun Leningrad Kuşatması'nı sona erdirmek için kuşatmadaki Alman birliklerine karşı giriştiği bir harekâttır. Bu harekâtla neredeyse eşzamanlı olarak uygulamaya konulması planlanan Alman harekâtı ise "Operation Nordlicht" kapalı adıyla planlanmıştır. Sovyet harekâtı Alman kuşatmasını kırmayı, Alman harekâtı ise kenti düşürmeyi hedeflemektedir. Her iki taraf da diğerinin plan ve hazırlıkları konusunda bilgi sahibi değildi ve taraflar muharebeleri, önceden hesaplamadıkları bir tarzda sürdürdüler. İlk taarruza geçen Sovyet güçleriydi ve 19 Ağustos'ta harekâta başladılar. Bu saldırı, Alman komutanlığını taarruz için hazırlanan kuvvetlerle, savunmayı takviye etmek durumunda bıraktı. Kızıl Ordu taarruzları durdurulunca da bu kez söz konusu kuvvetler karşı taarruz için kullanıldı. Sonuçta Sovyet taarruzları, kuşatmayı yarmakta başarılı olamadı. Bununla birlikte Alman tarafı da planladıkları taarruz harekâtını uygulamaya koyamadılar.

Vitebsk - Orşa Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı yaz genel taarruzu Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın bir parçasıdır ve genelde Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Minsk Taarruzu, 1944 yılının yazında Kızıl Ordu tarafından gerçekleştirilen Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın ikinci evresini oluşturan bir taarruzdur ve genellikle Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Polotsk Taarruzu, Kızıl Ordu'nun Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın ikinci evresindeki bir taarruzdur ve genellikle Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Lublin-Brest Taarruzu, Kızıl Ordu'nun Belarus Stratejik Harekâtı kapsamında sürdürdüğü bir taarruz harekâtıdır. Harekât, 18 Temmuz - 2 Ağustos 1944 tarihleri arasında yapılmış olup Alman kuvvetlerini merkez ve doğu Polonya'dan çıkarmayı amaçlamaktadır. Genellikler Bagration Harekâtı olarak bilinir. 1. Belarus Cephesi'nin güney kanadı (sol) tarafından Alman Güney Ukrayna Ordular Grubu'na ve Merkez Ordular Grubu'na karşı icra edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Raseiniai Muharebesi</span>

Raseiniai Muharebesi, II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde, Litvanya sınırının 75 km. kuzeybatısındaki Kaunas civarında 23 - 27 Haziran 1941 tarihleri arasında gerçekleşmiş olan bir tank muharebesidir. Muharebe, General Erich Hoepner komutasındaki 4. Panzer Grubu karşısında General Kurkin komutasındaki 3. Motorize Kolordu ve General Şestapolov komutasındaki 12. Mekanize Kolordu arasında gerçekleşmiştir. Bu iki Sovyet mekanize kolordusu, Sovyet Kuzeybatı Cephesi Komutanı General Fiodor Kuznetsov'un, Wehrmacht kuvvetlerinin Neman Nehri geçişlerini engellemekle görevlendirdiği kuvvetlerdir. Muharebenin sonucunda Sovyet kolorduları hemen hemen tümüyle imha edildiler. Aynı zamanda Sovyet Kuzeybatı Cephesi'nin tüm zırhlı kuvvetleri de imha edilmiş oldu. Alman kuvvetlerinin önünde Daugava Nehri yönündeki hat açılmış oldu. Sovyet resmi tarihinde 22 - 27 Haziran arası tarihlerde, cephenin kuzey kesimindeki savaşlar, Baltık Stratejik Savunma Harekâtı'nın bir bölümü olan Sınır Savunma Savaşları olarak geçmektedir. Raseiniai Muharebesi de bu savaşlar çerçevesinde gerçekleşen en geniş kapsamlı muharebelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Tatsinskaya Taarruzu</span>

Tatsinskaya Taarruzu, bir Sovyet tank kolordusunun, Stalingrad'da kuşatılan Mihver kuvvetlerin havadan ikmali için Luftwaffe tarafından kullanılan Tatsinskaya Havaalanı'nın ele geçirilmesi operasyonudur. Havaalanı, Stalingrad'daki Pitomnik Havaalanı'na sefer yapan iki havaalanından biridir. Harekât, General Vasili Badanov komutasındaki 24. Tank Kolordusu tarafından 1942 yılı Aralık ayı sonlarında, Küçük Satürn Harekâtı'nın son aşaması olarak gerçekleştirilmiştir. Sovyet kuvvetleri, taarruz ettikleri Tatsinskaya havaalanını ele geçirerek 300'den fazla uçağı yerde imha ettiler. Ağır tank kayıplarına karşın General Badanov'un başarısı parlak bir stratejik zafer olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">22. Ordu (Sovyetler Birliği)</span>

22. Ordu İkinci Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun bir sahra ordusuydu.