İçeriğe atla

10 Aralık Hareketi

10 Aralık Hareketi, Türkiye'de var olan siyaset yapma tarzının değişmesi, yeni bir siyaset anlayışının yaratılması ve yeni bir anayasanın hazırlanması gerektiğine inanan bir grup siyasetçi, sendikacı, bilim insanı, kültür insanı ve çalışanlar tarafından 2005 yılında başlatılan sosyal demokrat siyasal hareket. İstanbul merkezli bu hareketin sözcülüğünü Burhan Şenatalar ve Süleyman Çelebi birlikte yapmıştır.

Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu tarafından 10 Aralık Hareketi için yapılan taslak anayasa çalışmasında hareketin amacı "evrensel ilkelere uygun, herhangi bir kişi, kurum ya da değere kutsallık atfetmeyen, Türkiye coğrafyasının birikimi ve mozaiğiyle barışık, demokratik, sosyal, tüm kurallarının temelini “insanın onuru” ve “hukukun egemenliği”ne dayandıran bir anayasanın kazanılmasına katkıda bulunmak" olarak tarif edildi.[1]

İlhan Tekeli ve Yiğit Gülöksüz'ün düşünsel alt yapısını oluşturduğu yeni siyaset arayışı, ilk olarak Mart 2005'te, SHP Eski Genel Başkanı Erdal İnönü, CHP Eski Genel Başkanı Altan Öymen, Burhan Şenatalar, Erol Katırcıoğlu, Oğuz Kaan Salıcı ve Prof. Dr. Fuat Keyman gibi isimler tarafından bir çalışma toplantısında ele alındı. DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi'nin kolaylaştırıcılığı üstlenmesinin ardından 10 Aralık 2005'te İstanbul Dedeman Oteli'nde yapılan toplantıda, yeni siyaset tarzına ilişkin düşüncelerin tartışılması, hayata geçirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla bir platform oluşturulduğu kamuoyuna duyuruldu.[2] 2006 ve 2007 yıllarında Türkiye'nin çeşitli illerinde gerçekleştirilen kitlesel toplantılarda 10 Aralık Hareketi'nin yaklaşımı sosyal demokrat kamuoyunun tartışmasına ve katkısına açıldı.

22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri öncesinde ÖDP, SHP, DSP ve bağımsız sol hareketlerin ortak bir listeyle seçimlere girilmesi için çalışıldı.[3][4][5] Ancak CHP'nin 13 DSP'li milletvekili adayına kendi listesinde yer vermesi üzerine bu çalışmalar sonuçsuz kaldı. 2008 yılında Türkiye'nin çeşitli illerinde örgütlenilerek, tartışmaların daha geniş bir çevrede ve kurumsal bir çatı altında yürütülmesine çalışıldı.[6]

12 Haziran 2011 seçimlerinde CHP'yi destekleyeceğini açıklayan [7] hareketin öncü isimlerinden bazıları Cumhuriyet Halk Partisi'nde aktif olarak görev almaya başladı. DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi 24. dönem milletvekili olarak CHP'den meclise girdi. Burhan Şenatalar, 18 Temmuz 2012 itibarıyla CHP Bilim Yönetim ve Kültür Platformu kontenjanından Parti Meclisi üyeliğine seçildi. CHP Parti Örgütü ve Örgüt Yönetimlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı 28. dönem milletvekili oldu. 2010'ların sonu itibarıyla CHP'nin öne çıkan isimlerinden İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu, Selin Sayek Böke ve Onursal Adıgüzel de 10 Aralık Hareketi'ndeki çalışmalarda yer almıştı. Böylece hareket kendiliğinden sona ermiştir.[8]

Kaynakça

  1. ^ "'12 Eylül Anayasası bütünüyle değiştirilmeli'". Milliyet. 28 Haziran 2009. 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2008. 
  3. ^ "Bu krizin sorumlusu AKP - Yalçın DOĞAN | Köşe Yazıları". 30 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2008. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2008. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2008. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2008. 
  7. ^ "10 Aralık Hareketi'nden CHP'ye destek". Cumhuriyet. 3 Haziran 2011. 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ odatv4.com. "10 Aralık Hareketi: Kuşatılan CHP". www.odatv4.com (İngilizce). 10 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erdal İnönü</span> Türk fizikçi ve siyasetçi (1926–2007)

Erdal İnönü, Türk fizikçi, akademisyen ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün küçük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Sol Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti

Demokratik Sol Parti, 14 Kasım 1985 tarihinde Bülent Ecevit liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DSP" şeklindedir. Simgesi ak güvercindir. TBMM'de 1 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Önder Aksakal'dır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Baykal</span> Türk siyasetçi (1938–2023)

Deniz Baykal, Türk avukat, siyaset bilimci, akademisyen ve siyasetçidir. Cumhuriyet Halk Partisinin 4. genel başkanıdır. 1995-1996 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürüttü. Birçok hükûmette yer alan Baykal, kısa aralıklar dışında 1992-2010 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisinin genel başkanlığını yaptı. 2002-2010 yılları arasında CHP'yi ana muhalefet partisi olarak yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Çetin</span> 20. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Hikmet Çetin, Türk siyasetçi, devlet adamı ve eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı. CHP Genel Başkanlığı görevini Şubat 1995 - Eylül 1995 tarihleri arasında sürdürmüştür. Mart 1995 - Ekim 1995 ve Ekim 1978 - Kasım 1979 tarihleri arasında Başbakan yardımcılığı görevini sürdüren Çetin, birçok hükûmette görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Cem</span> Türk politikacı ve gazeteci

İsmail Cem, Türk siyasetçi ve gazeteci. 1997 ile 2002 yılları arasında Türkiye Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Suikast sonucu hayatını kaybeden gazeteci-yazar Abdi İpekçi ile kuzenlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1995)

Sosyaldemokrat Halkçı Parti, 12 Eylül Darbesi'nden sonra Türkiye Cumhuriyeti'nde, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Kısaltması "SHP" şeklindedir. Aynı kulvarda kurulmuş olan Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin arasında yaptığı protokol ile kurulmuştur. Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 tarihli kurultayında adını ve logosunu Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirmiş, 3 Kasım 1985 tarihinde Sosyal Demokrasi Partisi'nin kendini feshedip SHP'ye katılmasıyla parti son halini almıştır. Partinin amblemi zeytin dallarıyla çevrelenmiş Altı Ok olarak benimsenmişti. Sosyaldemokrat Halkçı Parti 18 Şubat 1995'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmiş, böylece hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Sarıgül</span> Türk politikacı

Mustafa Sarıgül, Türk iş insanı ve siyasetçidir. 1999-2014 yılları arasında İstanbul'un Şişli ilçesinin belediye başkanlığını yaptı. 23 Haziran 2023'e kadar 17 Aralık 2020'de kurduğu Türkiye Değişim Partisi'nin genel başkanlığı görevini üstlendi. 14 Mayıs 2023 itibarıyla Cumhuriyet Halk Partisi Erzincan milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Ecevit</span> 16. Türkiye başbakanı

Mustafa Bülent Ecevit, Türk gazeteci, şair, yazar, çevirmen ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin eski başbakanı, çalışma bakanı, devlet bakanı ve başbakan yardımcısıdır. 1974, 1977, 1978-1979 ve 1999-2002 yıllarında beş kez Türkiye başbakanlığı görevini üstlenmiştir. 1972-1980 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığında, 1987-2004 yılları arasında ise Demokratik Sol Parti genel başkanlığında bulunmuştur. 1961-1965 yılları arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükûmetlerde çalışma bakanı olarak yer almıştır. Ecevit, 20 Temmuz 1974 tarihinde ilk Kıbrıs Harekâtı'nı, 14 Ağustos 1974 tarihinde ise "Ayşe tatile çıksın." parolasıyla ikinci harekâtı başlatmıştır. 1999'da PKK'nın kurucusu Abdullah Öcalan'ın Kenya'da yakalanarak Türkiye'ye getirilmesini sağlamıştır. 1974'te genel af, 2000'de eşi Rahşan Ecevit'in etkisi ile Rahşan Affı'nı çıkarmıştır. Anne tarafından dedesi olan Medine Harem Şeyhi Hacı Emin Paşa'dan kendisine kalan Medine'deki yüklü mirası 2005 yılında Türk hacılarının yararlanması koşuluyla devlete, Diyanet İşleri Başkanlığına bağışlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Murat Karayalçın</span> Türk siyasetçi

Murat Karayalçın, Türk siyasetçi. 1993–1994 arasında Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı, 1994-1995 arasında Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı, 1995-1999 arasında CHP Samsun Milletvekili, 1997-1999 arasında TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı ve 1989-1993 arasında SHP'den Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">1999 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 21. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1999 Türkiye genel seçimleri, 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan ve TBMM 21. dönem milletvekillerinin belirlendiği genel seçim. Türkiye'nin 80 ilindeki 84 seçim çevresinde, %10 ülke barajlı d'Hondt sisteminin uygulanarak gerçekleştirilen seçimlerde 550 milletvekili TBMM'ye girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halk Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2002–2010)

Sosyaldemokrat Halk Partisi (SHP), 24 Mayıs 2002'de Murat Karayalçın tarafından kuruldu. Parti, sol kulvarda bulunan partilerin ihtiyaca cevap vermediği savını taşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye siyasi tarihi</span> Türkiye Cumhuriyeti siyasetine genel bakış

Türkiye siyasi tarihi, Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk ulus devletini ihdas etmesine giden yolda bir evre olan Türk Kurtuluş Savaşı ile başlar.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Günay</span> Türk siyasetçi ve hukukçu

Ertuğrul Günay, Türk siyasetçi ve hukukçu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Değişim Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2020–2023)

Türkiye Değişim Partisi, 17 Aralık 2020 tarihinde Mustafa Sarıgül liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partiydi. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TDP" şeklindeydi. Simgesi Trakya ve Anadolu'yu simgeleyen iki kalpten ve iki kıtayı birleştiren bir yıldızdan oluşmaktaydı. 23 Haziran 2023'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşme kararı aldı ve partinin varlığı son buldu.

Nail Atlı -, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Oğuz Kaan Salıcı</span> Türk politikacı

Oğuz Kaan Salıcı, Türk siyasetçi ve siyaset bilimci.

Türkiye'de 1999 yılındaki olaylar.

<span class="mw-page-title-main">Memleket Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Memleket Partisi, 17 Mayıs 2021 tarihinde Muharrem İnce liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "Memleket" şeklindedir. Simgesi mavi renkli, döngüsel, birbirinden bağımsız yedi spiral ve nokta ikonundan ve içinde nazar boncuğundan oluşmaktadır. Genel başkanı Muharrem İnce'dir.

27 Mart 1994 Türkiye genel seçimleri'nde Nevşehir Belediyesi ile 7 ilçenin ve 33 beldenin belediye başkanı seçilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.