İçeriğe atla

101.Yedek Ordnungspolizei Taburu

Tabur tarafından Biala Podlaska'da gerçekleştirilen tehcir (1942)

101.Yedek Ordnungspolizei Taburu (Almanca: Reserve-Polizei Bataillon 101) Nazi Almanyasında SS liderliğinde görev yapan Ordnungspolizei taburudur. II. Dünya Savaşı sırasında askeri örgütlenmeye geçen Ordnungspolizei taburu Hamburg'da kurulduktan sonra Polonya Seferi'nin ardından Wehrmacht ile beraber işgal edilen topraklara girmiştir. 101. Tabur Leh savaş esirlerinin denetimi gerçekleştirmiş, Lehlerin sürülmesini sağlamıştır. Sonraki dönemde Polonya'da Holokostun gerçekleştirilmesinin asli unsuru olmuş, milyonlarca insanın katledilmesinde rol almıştır.

Tarihçe

Savaş dönemi faaliyetleri

Polonya Seferi'nin ardından 17 adet Ordnungspolizei taburu faaliyete geçmiştir. 101. Yedek Tabur Hamburg'dan çıkan üç taburdan birisiydi. Tabur kısa süre içinde Nazi işgali altındaki Polonya'nın Kielce kentine gönderilmiştir. 1939 yılı Aralık ayına kadar burada görev yapan tabur Almanya'ya geri gönderilmiş ve kadrosu güçlendirilmiştir. Genişleyen mevcuduyla tabur Mayıs 1940'da yeniden Polonya'ya gönderilir. Burada Lehleri topraklarından uzaklaştıran Naziler Volksdeutsche için yer açmaktaydı. 101. Yedek Tabur bu faaliyetlerde aktif olarak yer almıştır. Yerlerinden edilen Lehlerin çocukları ise büyük çoğunlukla Cermenleştirme faaliyetine tabi tutulmak için ailelerinden ayrılıp Hauptamt Volksdeutsche Mittelstelle ve Reichskommissar für die Festigung deutschen Volkstums kurumları tarafından yetiştirilmek üzere alıkoyulmaktaydı. Boşaltılan ve Lebensraum olarak adlandırılan bu bölgelere Besarabya, Romanya ve Baltık ülkelerindeki Cermen halk yerleştirilmekteydi. 101. Yedek Tabur yaklaşık 37 bin Leh vatandaşını bu ilk dönemde yerlerinden ederek sürmüş, bu sırada sayısız insanı da katletmiştir.

101. Yedek Tabur 1940 yılı Kasım ayından itibaren Lodz kentinde kurulan gettonun denetimini sağlamış, burada çok sağlıksız koşullarda alt alta üst üste yaşamak durumunda bırakılan 160 bin Yahudinin burada muhafaza edilmesini sağlamıştır. Varşova Gettosundan sonra en büyük ikinci getto olan Lodz Gettosunda 101. Yedek Tabur sayısız insanı katletmiştir.

Bu dönemde Polis amiri Wilhelm Trapp komutasındak tabur Mayıs 1941'de Hamburg'a geri dönmüştür. Taburdaki deneyimli askerler diğer taburların kurulmasında kullanılmış ve bu sayede 102, 103 ve 104. Yedek Taburlar oluşturulmuştur. Yeni tabur üyelerinin eğitimi kapsamında Hamburg ve Bremen kentlerinden kovulan Yahudiler doğuya götürülmüş ve toplu şekilde katledilmiştir. Ayrıca Lodz Gettosundaki Yahudilerin katledilmesi amacıyla gaz kamyonları kullanılmıştır.

30'lu yaşlarında 500 kişiden oluşan 101. Yedek Tabur 1942 yılıyla beraber artık faaliyete geçmiş olan imha kampları olan Belzec ve Sobibor imha kamplarına Holokost trenleriyle Yahudi sevkiyatına dahil olmuştur. Mart-Nisan 1942 döneminde Lublin'deki 40 bin tutuklu bu kamplara ölüme gönderilmiştir.

101. Yedek Taburun bizzat dahil olduğu ilk katliam 13 Temmuz 1942'de gerçekleşmiştir. Lublin'in 100 km güneyindeki Josefow Gettosundan 1500 Yahudi tabur askerleri tarafından katledilmiştir. Katliamdan önce 500 kişilik taburdan 12 polis katliama katılmak istemediklerini bildirmiş ve kendilerine izin verilmiştir. Yakın mesafeden kurşuna dizilerek katledilen Yahudilerin cesetleri ormanlık alanda bırakılmış, gömülmemiştir. Bölgede etkili olan Polonya direnişi, burada Nazilerle işbirliği yapan Alman aileleri hedef almış, işbirlikçileri cezalandırmıştır.

101. Yedek Tabur 1942 yılı Ağustos auında Łomazy'de yaklaşık 1700 Yahudiyi kadın, çocuk ve yaşlı ayırt etmeden katletmiştir.

İzleyen dönemde 101. Yedek Tabur Treblinka imha kampına giden demiryollarındaki kentlerden sorumlu olarak belirlenir, böylece tabur doğrudan katliamlara dahil olmaz. Ancak zorunlu tahliyelerde yerlerinden kımıldayamayacak durumda olan yaşlılar, hastalar ve engelliler yerinde infaz edilmekteydi. 101. Yedek Taburun beraber hareket ettiği işbirlikçi Trawniki birliklerinin işlediği suçlara tabur üyeleri de dahil olmuş ve binlerce insan keyfi olarak katledilmiştir. Savaşın sonuna dek 101. Yedek Taburun toplamda en az 83 bin Yahudinin öldürülmesinden sorumludur.

Sonraki dönem

Savaşın ardından tabur komutanı Wilhelm Trapp İngilizler tarafından yakalanmış ve Neuengamme toplama kampında hapsedilmiştir. Sorgulanan komutan Polonya Halk Cumhuriyeti yetkililerine 1946 yılı Ekim ayında iade edilmiştir. 6 Temmuz 1948 tarihinde yargılanan ve suçlu bulunarak idama mahkûm edilen Trapp 18 Aralık 1948 tarihinde idam edilmiştir. Bu dönemde Soğuk Savaş'ın başlamasıyla beraber Nazilerden arındırma siyaseti gündemden çıkarılmış ve Batı Almanya hükûmetleri Nazi savaş suçlularını yasal takibata almamış, tersine bu kadrolar NATO eliyle Sovyetler Birliği ve Doğu Bloku hükûmetlerine karşı aktif olarak kullanılmaya başlanmıştır. Savaş suçu işlemiş olan tabur üyeleri 1960'lı yılların sonlarına kadar hiçbir takibata uğramamıştır. 1968 yılında tabur üyesi 3 asker 8 yıllık hapis cezasına çarptırılsa da tabur üyeleri çoğunlukla normal hayatlar sürmüş kovuşturmaya uğramamıştır.

Gerçekleştirilen katliamlar

101. Yedek Tabur tarafından işgal altındaki Polonya'da gerçekleştirilen katliamlar
Konum Tarih Harekât ve katılanlar Yahudi kurbanlar
JózefówTemmuz 1942Kurşuna dizme1,500
ŁomazyAğustos 1942Kurşuna dizme, Hiwiler1,700
ParczewAğustos 1942Katliam, Hiwiler5,000
Międzyrzec Podlaski GettosuAğustos 1942Katliam, Hiwiler12,000
RadzyńEkim 1942Katliam, Hiwiler2,000
ParczewEkim 1942Kurşuna dizme, Hiwiler5,000
Biała PodlaskaEkim-Kasım 1942Międzyrzec Podlaski Gettosu katliamı10,800
KomarówkaEkim-Kasım 1942Międzyrzec Podlaski Gettosu katliamı600
WohyńEkim-Kasım 1942Międzyrzec Podlaski Gettosu katliamı800
CzemiernikiEkim-Kasım 1942Międzyrzec Podlaski Gettosu katliamı1,000
RadzyńEkim-Kasım 1942Katliam2,000
Międzyrzec Podlaski Gettosu katliamıEkim-Kasım 1942İmha kampları15,200
Międzyrzec Podlaski Gettosu katliamıMayıs 1943Majdanek imha kampı, Treblinka imha kampı3,000
Aktion Erntefest3 Kasım 1943İki gün süren katliam43,000
ToplamTemmuz 1942 – Kasım 1943101.Yedek Tabur83,000

Komuta heyeti

  • Tabur komutanı Binbaşı Wilhelm Trapp[1]
    • 1. Bölük komutanı SS-Hauptsturmführer Julius Wohlauf
    • 2. Bölük komutanı Oberleutnant Hartwig Gnade
    • 3. Bölük komutanı Yüzbaşı Wolfgang Hoffman

Kaynakça

  1. ^ Hamburg Üniversitesi sitesindeki ilgili madde (İngilizce) 10 Ekim 2023 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Gettosu Ayaklanması</span>

Varşova Gettosu Ayaklanması, Alman işgali döneminde, 19 Nisan - 16 Mayıs 1943 tarihleri arasında Polonya Genel Hükûmeti 'nin merkezi Varşova şehrinde bulunan Varşova Gettosu'nda devam eden ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Treblinka imha kampı</span>

Treblinka imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal altındaki Polonya'da inşa edilen ve işletilen en ölümcül ikinci imha kampıydı. Varşova'nın kuzey doğusunda, günümüzde Mazovya voyvodalığı olan Treblinka köyünün 4 km güneyindeki bir ormanda bulunuyordu. Kamp, Nihai Çözüm'ün en ölümcül aşaması olan Reinhardt Operasyonu'nun bir parçası olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Bu süre zarfında gaz odalarında 700.000 ila 900.000 Yahudi'nin ve 2.000 Roman'ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Treblinka'da Auschwitz-Birkenau dışındaki diğer Nazi imha kamplarından daha fazla Yahudi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Jeckeln</span>

Friedrich August Jeckeln, Nazi Almanyasında görev yapmış olan Schutzstaffel komutanıdır. II. Dünya Savaşı sırasında Barbarossa Harekâtıyla birlikte işgal edilen Sovyetler Birliği topraklarında üst düzey komutan ve idaresi olarak görev yapmıştır. Jeckeln'in emrindeki Einsatzgruppen ölüm mangaları III. Reich tarafından örgütlenen en geniş birliklerdendi. Jeckeln, 100 binin üzerinde Yahudi, Çingene ve Nazi ideolojisince istenmeyen olarak ilan edilen kişinin yargısız bir şekilde öldürülmesinden bizzat sorumluydu. Nazi Almanyasının yenilgisinin ardından yakalanmış, işlediği savaş suçlarından dolayı Riga'daki Sovyet Askeri Mahkemesinde yargılanmış, suçlu bulunmuş ve 1946 yılında idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Genel Hükûmet</span>

Genel Hükûmet, aynı zamanda İşgal Altındaki Polonya Bölgesi Genel Valiliği olarak da anılır. İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcında 1939'da Nazi Almanyası, Slovakya ve Sovyetler Birliği tarafından Polonya'nın işgalinden sonra kurulan bir Alman işgal bölgesiydi. Yeni işgal edilen İkinci Polonya Cumhuriyeti üç bölgeye ayrıldı: Merkezde Genel Hükûmet, batıda Nazi Almanyası tarafından ilhak edilen Polonya bölgeleri ve doğuda Sovyetler Birliği tarafından ilhak edilen Polonya bölgeleri. Bölge, 1941'de, Sovyetler Birliği'nin Alman işgalinden sonra, yeni Galiçya Bölgesi'ni içerecek şekilde önemli ölçüde genişletildi.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Gettosu</span>

Varşova Gettosu, 1 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasında işgal ettiği Polonya'nın başkenti Varşova'da kurmuş olduğu gettodur. Kurucusu Polonya'nın Genel Valisi Hans Frank'tır. Daha sonra Nürnberg duruşmaları sonucunda idam edildi. Aynı zamanda bu getto Nazi Almanyası'nın işgal ettiği diğer bölgelerde kurmuş olduğu 400'den fazla gettonun en büyüğüdür. Burada yaklaşık 400.000'den fazla Yahudi vardı. Bu gettoda kısmi olarak Romanlar da vardı. Nihai çözüm adı altında Yahudiler'i öldürmeye başlanılmasıyla 254.000 Getto sakini Treblinka imha kampına gönderildi. Bunların hepsi öldürüldü. Ancak bu sevkiyatı durdurmak amacıyla direnişler de gösterildi. Varşova Getto Ayaklanması olarak bilinen ayaklanma gerçekleşti. Toplama kamplarında meydana gelen en büyük direniş, bu kampın imha olmasına sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Belzec imha kampı</span>

Belzec, Polonya'nın güney doğusunda bulunan Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı yıllarında özellikle Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) için kullanılmış imha kampı ve toplama kampı. Günümüzde Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'nın güney sınırına yakın bir köyde bulunmaktadır. Auschwitz-Birkenau ve Treblinka'nın ardından en büyük katliamın yaşandığı üçüncü toplama ve imha kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Porajmos</span>

Porajmos, Roman Kırımı veya Çingene Soykırımı, II. Dünya Savaşı'nda Nazi yönetimince gerçekleştirilen Çingenelere yönelik soykırımdır. Kelime anlamı olarak yok etme ve yıkım anlamına gelen Porajmos veya Pharrajimos ve yine toplu katliam anlamındaki Samudaripen kelimeleri bu soykırımı ifade etmede kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nazi Partisi liderleri ve yetkilileri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Nazi Partisinin liderleri ve yetkililerinin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Nihai Çözüm</span> II. Dünya Savaşında Yahudileri yok etmek için yapılan Nazi planı

Nihai Çözüm veya Yahudi Problemine Nihai Çözüm, II. Dünya Savaşı'nda Yahudileri yok etmek için yapılan Nazi planıdır. 1942'nin ocak ayında Berlin'in yanında Wannsee Konferansı'nda Nazilerin liderliğinde sistematik ve kasten yapılacak soykırımın prosedürleri kesinleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Trawniki</span>

Trawniki, Barbarossa Harekatı'ndan sonra Orta ve Doğu Avrupa'da Nazi Almanyası tarafından savaş esiri alınan kişilerden Kızıl Ordu'ya karşı savaşan işbirlikçilere verilen isim. Binlerce işbirlikçi Haziran ayında başlatılan Polonya'nın işgali operasyonunda Genel Hükümet için çalıştı. Polonya'da faaliyet yürüten Trawniki'ler Hiwi kategorisindeydiler. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişinin ölümünden sorumlu oldular.

<span class="mw-page-title-main">Adam Czerniaków</span>

Adam Abram Czerniaków, II. Dünya Savaşı sırasında Varşova Gettosu Yahudi Konseyi'nin (Judenrat) başkanı olan Polonyalı bir mühendis ve senatördü. 23 Temmuz 1942'de Grossaktion Varşova olarak bilinen Yahudilerin toplu imhasının başlamasından bir gün sonra bir siyanür hapı yutarak intihar etti.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'da Holokost</span>

Bulgaristan'da Holokost Bulgaristan Krallığı'nın II. Dünya Savaşı sırasında Mihver devletleri saflarında yer alması süreciye beraber gelişen ve hem Bulgaristan topraklarında hem de işgal edilen Yugoslav ve Yunanistan topraklarında gerçekleştirilen Yahudi soykırımını anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Kraków Gettosu</span>

Kraków Gettosu, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgâli altında olduğu sırada oluşturulan beş büyük Nazi gettosundan biriydi. Polonyalı Yahudilerin sistematik olarak yok edilmesi amacıyla kurulmuştur. Getto daha sonra Reinhardt Operasyonu sırasında işgücü potansiyeli olanları imha kamplarına gönderilecek olanlardan ayırmak için bir bekleme alanı olarak kullanıldı. Getto, Haziran 1942'yle Mart 1943 arasında tasfiye edildi ve sakinlerinin çoğu 60 kilometrelik demiryolu mesafesi olan Belzec imha kampının yanı sıra Płaszów köle işçi kampına ve Auschwitz toplama kampına sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'da Holokost</span>

Polonya'da Holokost, Nazi Almanyasının Avrupa çapında çoğunlukla 101.Yedek Ordnungspolizei Taburu eliyle işlediği Holokost'un o dönem Alman işgâlinde bulunan Polonya'daki tezahürlerini kapsar. Bu soykırım kapsamında üç milyon Polonya Yahudisi, yani Holokost'ta katledilmiş tüm Yahudilerin yarısı, öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Minsk Gettosu</span>

Minsk Gettosu, Nazi Almanyası'nın Sovyetler Birliği'ni istilasından kısa süre sonra kuruldu. Alman işgâli altındaki Sovyet topraklarındaki en büyük gettolardan biriydi. Neredeyse 100 bin Yahudi barındırdı; bunların çoğu Holokost'ta öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Theresienstadt Gettosu</span>

Theresienstadt Gettosu, II. Dünya Savaşı'nda, Nazi Almanyası'nın Çekoslovakya'dan ilhâk edip işgâl ettiği Bohemya ve Moravya Protektorası'nda yer alan Terezín kasabasında Schutzstaffel (SS) tarafından kuruldu. Gettonun iki ana amacı vardı: hem imha kamplarına yönelik bir "ara durak" olarak işlev göstermek hem de bir "emeklilik yerleşimi" olarak yaşlı ve ünlü Yahudilere ev sahipliği yaparak Yahudi toplulukları Nihai Çözüm konusunda yanıltmak. Getto, hem tutsakların ölümünü hızlandıracak şartlarla kasıtlı bir şekilde tasarlandı, hem de Nazi propagandasının bir aleti olarak kullanıldı. Diğer gettolardan farklı olarak, bu gettoda zorla çalıştırmanın büyük bir ekonomik önemi yoktu.

<span class="mw-page-title-main">Ordnungspolizei taburları</span>

Ordnungspolizei taburları Nazi Almanyası'nda Ordnungspolizei'a bağlı askerî birliklerin genel adıdır. II. Dünya Savaşı sırasında SS yönetimine verilmiştir. Bu taburlar Barbarossa Harekâtıyla işgal edilen Sovyet topraklarında cephe gerisinde görev yapmış, bu bölgelerde sivil halka karşı işlenen savaş suçlarını işlemiş, Holokost sürecinde kitlesel katliamlar yapmıştır. Einsatzgruppen ve Waffen-SS birlikleriyle beraber en çok katliam gerçekleştirmiş kurumlardandır.

<span class="mw-page-title-main">Nazi gettoları</span>

İkinci Dünya Savaşı sırasında Polonya'nın işgaliyle başlayan Nazi rejimi, Yahudileri ve bazen de Romanları, sömürülerini daha da artırmak için kasaba ve şehirlerin küçük bölümlerine ayırmak ve hapsetmek amacıyla Alman işgali altındaki Doğu Avrupa'da gettolar kurdu. Alman belgelerinde ve getto girişlerindeki tabelalarda, Naziler onlardan genellikle Jüdischer Wohnbezirk veya Wohngebiet der Juden olarak bahsediyordu ve her ikisi de Yahudi Mahallesi olarak tercüme ediliyordu. Holokost tarihçilerinin tanımladığı şekliyle açık gettolar, kapalı gettolar, çalışma, geçiş ve yıkım gettoları dahil olmak üzere birçok farklı tür vardı. Bazı durumlarda, topluca getto ayaklanmaları olarak bilinen, Alman işgaline karşı Yahudi yeraltı direnişinin mekanıydılar.