İçeriğe atla

10.000 metre

10,000 metre, Yaz Olimpiyat Oyunları ve Dünya Atletizm Şampiyonası'nda da koşulan bir uzun mesafe koşusu dalı.

Tarihi

1912 yılında başlayan dal, atletizmdeki en uzun yarıştır. 1960'lara kadar Fin atletlerin domine ettiği yarış, daha sonra Afrikalı atletlerin hakimiyetine girdi.[1]

Tüm Zamanların En İyi 25 Derecesi

Erkekler

Kenenisa Bekele (sağda), 10,000m dünya rekorunu elinde bulundurmakta.

(Güncelleme Nisan 2010)

SıraZamanAtletYerTarih
1.26:17.53 Kenenisa Bekele (ETH)Brüksel26 Ağustos 2005
2.26:22.75 Haile Gebrselassie (ETH)Hengelo1 Temmuz 1998
3.26:27.85 Paul Tergat (KEN)Brüksel22 Ağustos 1997
4.26:30.03 Nicholas Kemboi (KEN)Brüksel5 Eylül 2003
5.26:30.74 Abebe Dinkesa (ETH)Hengelo29 Mayıs 2005
6.26:35.63 Micah Kogo (KEN)Brüksel25 Ağustos 2006
7.26:36.26 Paul Koech (KEN)Brüksel22 Ağustos 1997
8.26:37.25 Zersenay Tadese (Eritre)Brüksel25 Ağustos 2006
9.26:38.08 Salah Hissou (MAR)Brüksel25 Ağustos 1996
10.26:38.76 Abdullah Ahmad Hassan (QAT)Brüksel5 Eylül 2003
11.26:39.69 Sileshi Sihine (ETH)Hengelo31 Mayıs 2004
12.26:39.77 Boniface Kiprop Toroitich (UGA)Brüksel26 Ağustos 2005
13.26:41.75 Samuel Wanjiru (KEN)Brüksel26 Ağustos 2005
14.26:49.02 Eliud Kipchoge (KEN)Hengelo26 Mayıs 2007
15.26:49.20 Moses Ndiema Masai (KEN)Brüksel14 Eylül 2007
16.26:49.38 Sammy Kipketer (KEN)Brüksel30 Ağustos 2002
17.26:49.55 Moses Mosop (KEN)Hengelo26 Mayıs 2007
18.26:49.90 Assefa Mezgebu (ETH)Brüksel30 Ağustos 2002
19.26:50.20 Richard Limo (KEN)Brüksel30 Ağustos 2002
20.26:50.67 Albert Chepkurui (KEN)Brüksel30 Ağustos 2002
21.26:51.49 Charles Kamathi (KEN)Brüksel3 Eylül 1999
22.26:52.23 William Sigei (KEN)Oslo22 Haziran 1994
23.26:52.30 Mohammed Mourhit (BEL)Brüksel3 Eylül 1999
24.26:52.33 Gebregziabher Gebremariam (ETH)Hengelo26 Mayıs 2007
25.26:52.87 John Cheruiyot Korir (KEN)Brüksel30 Ağustos 2002

Kadınlar

(Güncelleme Nisan 2010)[2]

SıraZamanAtletYerTarih
1. 29:17:45  Almaz Ayana (ETH)Rio 12 Ağustos 2016
1.29:31.78 Wang Junxia (CHN)Pekin8 Eylül 1993
2.29:53.80 Meselech Melkamu (ETH)Utrecht14 Temmuz 2009
3.29:54.66 Tirunesh Dibaba (ETH)Pekin15 Ağustos 2008
4.29:56.34 Elvan Abeylegesse (TUR)Pekin15 Ağustos 2008
5.29.59.20 Meseret Defar (ETH)Birmingham11 Temmuz 2009
6.30:01.09 Paula Radcliffe (GBR)Münih6 Ağustos 2002
7.30:04.18 Berhane Adere (ETH)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
8.30:07.15 Werknesh Kidane (ETH)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
9.30:07.20 Sun Yingjie (CHN)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
10.30:11.53 Florence Jebet Kiplagat (KEN)Utrecht14 Temmuz 2009
11.30:11.87 Wude Ayalew (ETH)Utrecht14 Temmuz 2009
12.30:12.53 Lornah Kiplagat (NED)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
13.30:13.37 Zhong Huandi (CHN)Pekin8 Eylül 1993
14.30:13.74 Ingrid Kristiansen (NOR)Oslo5 Haziran 1986
15.30:17.49 Derartu Tulu (ETH)Sidney30 Eylül 2000
16.30:18.39 Ejegayehu Dibaba (ETH)Sollentuna28 Temmuz 2005
17.30:22.22 Shalane Flanagan (USA)Pekin15 Ağustos 2008
18.30:22.48 Gete Wami (ETH)Sidney30 Eylül 2000
19.30:22.88 Fernanda Ribeiro (POR)Sidney30 Eylül 2000
20.30:23.07 Alla Zhilyaeva (RUS)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
21.30:24.36 Xing Huina (CHN)Atina27 Ağustos 2004
22.30:26.20 Galina Bogomolova (RUS)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
23.30:26.50 Linet Chepkwemoi Masai (KEN)Pekin15 Ağustos 2008
24.30:29.36 Liliya Shobukhova (RUS)Şupaşkar23 Haziran 2009
25.30:30.26 Edith Masai (KEN)Helsinki6 Ağustos 2005

Yıllara Göre En İyi Dereceler

Erkekler

YılZamanAtletYer
1980 27:29.16 Craig Virgin (ABD)Paris
1981 27:27.1 Fernando Mamede (POR)Lizbon
1982 27:22.95 Fernando Mamede (POR)Paris
1983 27:23.44 Carlos Lopes (POR)Oslo
1984 27:13.81 Fernando Mamede (POR)Stockholm
1985 27:37.17 Bruce Bickford (ABD)Stockholm
1986 27:20.56 Mark Nenow (ABD)Brüksel
1987 27:26.95 Francesco Panetta (ITA)Stockholm
1988 27:21.46 Brahim Boutayeb (MAR)Seul
1989 27:08.23 Arturo Barrios (MEX)Berlin
1990 27:18.22 Arturo Barrios (MEX)Berlin
1991 27:11.18 Richard Chelimo (KEN)Hengelo
1992 27:14.26 Fita Bayissa (ETH)Oslo
1993 26:58.38 Yobes Ondieki (KEN)Oslo
1994 26:52.23 William Sigei (KEN)Oslo
1995 26:43.53 Haile Gebrselassie (ETH)Hengelo
1996 26:38.08 Salah Hissou (MAR)Brüksel
1997 26:27.85 Paul Tergat (KEN)Brüksel
1998 26:22.75 Haile Gebrselassie (ETH)Hengelo
1999 26:51.49 Charles Kamathi (KEN)Brüksel
2000 27:03.87 Paul Tergat (KEN)Brüksel
2001 27:04.20 Abraham Chebii (KEN)Palo Alto
2002 26:49.38 Sammy Kipketer (KEN)Brüksel
2003 26:29.22 Haile Gebrselassie (ETH)Brüksel
2004 26:20.31 Kenenisa Bekele (ETH)Ostrava
2005 26:17.53 Kenenisa Bekele (ETH)Brüksel
2006 26:35.63 Micah Kogo (KEN)Brüksel
2007 26:46.19 Kenenisa Bekele (ETH)Brüksel
2008 26:25.97 Kenenisa Bekele (ETH)Eugene
2009 26:46.31 Kenenisa Bekele (ETH)Berlin
2010 26:56.74 Josphat Kiprono Menjo (KEN)Turku

Kadınlar

YılZamanAtlerYer
1971 34:51.0 Kathy Gibbons (USA)Phoenix
1975 34:01.4 Christa Vahlensieck (GER)Wolfsburg
1976 34:19.0 Peg Neppel (USA)Eugene
1977 33:15.1 Peg Neppel (USA)Westwood
1978 32:43.2 Natalia Betini (ROU)Baile Felix
1979 32:52.5 Mary Shea (USA)Walnut
1980 32:57.17 Kathryn Binns (GBR)Sittard
1981 32:17.19 Yelena Sipatova (RUS)Moskova
1982 31:35.3 Mary Decker-Slaney (USA)Eugene
1983 31:27.58 Raisa Sadreydinova (RUS)Odessa
1984 31:13.78 Olga Bondarenko (RUS)Kiev
1985 30:59.42 Ingrid Kristiansen (NOR)Oslo
1986 30:13.74 Ingrid Kristiansen (NOR)Oslo
1987 31:05.85 Ingrid Kristiansen (NOR)Roma
1988 31:05.21 Olga Bondarenko (RUS)Seul
1989 30:48.51 Ingrid Kristiansen (NOR)Oslo
1990 31:18.18 Viorica Ghican (ROU)Helsinki
1991 30:57.07 Liz McColgan (GBR)Hengelo
1992 31:06.02 Derartu Tulu (ETH)Barselona
1993 29:31.78 Wang Junxia (CHN)Pekin
1994 30:50.34 Wang Junxia (CHN)Hiroşima
1995 31:04.99 Fernanda Ribeiro (POR)Göteborg
1996 31:01.63 Fernanda Ribeiro (POR)Atlanta
1997 30:38.09 Dong Yanmei (CHN)Şangay
1998 30:48.06 Fernanda Ribeiro (POR)Lizbon
1999 30:24.56 Getenesh Wami (ETH)Sevilla
2000 30:17.49 Derartu Tulu (ETH)Sidney
2001 30:55.80 Paula Radcliffe (GBR)Barakaldo
2002 30:01.09 Paula Radcliffe (GBR)Münih
2003 30:04.18 Berhane Adere (ETH)Paris
2004 30:17.15 Paula Radcliffe (GBR)Gateshead
2005 30:15.67 Tirunesh Dibaba (ETH)Sollentuna
2006 30:21.67 Elvan Abeylegesse (TUR)Antalya
2007 31:00.27 Mestawet Tufa (ETH)Valkenswaard
2008 29:54.66 Tirunesh Dibaba (ETH)Pekin
2009 29:53.80 Meselech Melkamu (ETH)Utrecht
2010 31:04.52 Meselech Melkamu (ETH)Ostrava

Dünya Rekorları

Erkekler

Atletizmde ilk 10.000 metre rekoru 1912 yılında, şimdiki adı Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği(IAAF) olan Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu tarafından kabul edilmiştir. İlk rekorun sahibi ise 16 Kasım 1911 tarihinde Paris'te yaptığı 30:40.2'lik derecesiyle Fransız atlet Jean Bouin oldu.[3]

21 Haziran 2009 tarihi itibarıyla IAAF 37 rekoru onaylamıştır..[3]

Erkekler 10,000 metre Dünya Rekorları
Zaman İlk Zaman Atlet Zaman Yer
30:58.8 Jean Bouin (FRA)16 Kasım 1911 Paris, Fransa[3]
30:40.2 Paavo Nurmi (FIN)22 Temmuz 1921 Stockholm, İsveç[3]
30:35.4 Ville Ritola (FIN)25 Mayıs 1924 Helsinki, Finlandiya[3]
30:23.2 Ville Ritola (FIN)6 Haziran 1924 Paris, Fransa[3]
30:06.2 Paavo Nurmi (FIN)31 Ağustos 1924 Kuopio, Finlandiya[3]
30:05.6 Ilmari Salminen (FIN)18 Haziran 1937 Kouvola, Finlandiya[3]
30:02.0 Taisto Maki (FIN)29 Eylül 1938 Tampere, Finlandiya[3]
29:52.6 Taisto Maki (FIN)17 Eylül 1939 Helsinki, Finlandiya[3]
29:35.4 Viljo Heino (FIN)25 Ağustos 1944 Helsinki, Finlandiya[3]
29:28.2 Emil Zátopek (CZE)11 Temmuz 1949 Ostrava, Çekya[3]
29:27.2 Viljo Heino (FIN)1 Eylül 1949 Kouvola, Finlandiya[3]
29:21.2 Emil Zátopek (CZE)22 Ekim 1949 Ostrava, Çekya[3]
29:02.6 Emil Zátopek (CZE)4 Ağustos 1950 Turku, Finlandiya[3]
29:01.6 Emil Zátopek (CZE)1 Kasım 1953 Stara Boleslav, Çekya[3]
28:54.2 Emil Zátopek (CZE)1 Temmuz 1954 Brüksel, Belçika[3]
28:42.8 Sandor Iharos (HUN)15 Haziran 1956 Budapeşte, Macaristan[3]
28:30.4 Vladimir Kuts (URS)11 Eylül 1956 Moskova, Rusya[3]
28:18.8 Pyotr Bolotnikov (URS)15 Ekim 1960 Kiev, Ukrayna[3]
28:18.2 Pyotr Bolotnikov (URS)11 Ağustos 1962 Moskova, Rusya[3]
28:15.6 Ron Clarke (AUS)18 Aralık 1963 Melbourne, Avustralya[3]
27:39.427:39.89  Ron Clarke (AUS)14 Haziran 1965 Oslo, Norveç[3]
27:38.427:38.35  Lasse Virén (FIN)3 Eylül 1972 Münih, Almanya[3]
27:30.827:30.80  David Bedford (GBR)13 Haziran 1973 Londra, Büyük Britanya[3]
27:30.527:30.47  Samson Kimobwa (KEN)30 Temmuz 1977 Helsinki, Finlandiya[3]
27:22.427:22.47  Henry Rono (KEN)11 Temmuz 1978 Viyana, Avusturya[3]
27:13.81-  Fernando Mamede (POR)2 Haziran 1984 Stockholm, İsveç[3]
27:08.23-  Arturo Barrios (MEX)18 Ağustos 1989 Berlin, Almanya[3]
27:07.91-  Richard Chelimo (KEN)5 Haziran 1993 Stockholm, İsveç[3]
26:58.38-  Yobes Ondieki (KEN)10 Haziran 1993 Oslo, Norveç[3]
26:52.23-  William Sigei (KEN)22 Haziran 1994 Oslo, Norveç[3]
26:43.53-  Haile Gebrselassie (ETH)5 Temmuz 1995 Hengelo, Hollanda[3]
26:38.08-  Salah Hissou (MAR)23 Ağustos 1996 Brüksel, Belçika[3]
26:31.32-  Haile Gebrselassie (ETH)4 Ağustos 1997 Oslo, Norveç[3]
26:27.85-  Paul Tergat (KEN)22 Ağustos 1997 Brüksel, Belçika[3]
26:22.75-  Haile Gebrselassie (ETH)1 Temmuz 1998 Hengelo, Hollanda[3]
26:20.31-  Kenenisa Bekele (ETH)8 Temmuz 2004 Ostrava, Çekya[3]
26:17.53-  Kenenisa Bekele (ETH)26 Ağustos 2005 Brüksel, Belçika[3]

Kadınlar

İlk kadınlar 10000 metre rekoru 1981 yılında, şimdiki adı Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği(IAAF) olan Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu tarafından kabul edilmiştir. İlk rekorun sahibi ise 19 Kasım 1981 tarihinde Moskova'da yaptığı 31:35.3'lük derecesiyle Sovyet atlet Yellena Sipatova oldu.[3]

21 Haziran 2009 tarihi itibarıyla IAAF 8 rekoru onaylamıştır.[3]

Kadınlar 10,000 metre Dünya Rekorları
Zaman Atlet Zaman Yer
32:17.20 Yelena Sipatova (URS)19 Ekim 1981 Moskova, Rusya[3]
31:35.3 Mary Decker-Slaney (USA)16 Haziran 1982 Eugene, ABD[3]
31:35.01 Lyudmila Bragina (URS)29 Mayıs 1983 Krasnodar, Rusya[3]
31:27.58 Raisa Sadreydinova (URS)7 Eylül 1983 Odessa, Ukrayna[3]
31:13.78 Olga Bondarenko (URS)24 Temmuz 1984 Kiev, Ukrayna[3]
30:59.42 Ingrid Kristiansen (NOR)27 Haziran 1985 Oslo, Norveç[3]
30:13.74 Ingrid Kristiansen (NOR)5 Haziran 1986 Oslo, Norveç[3]
29:31.78 Wang Junxia (CHN)8 Eylül 1993 Pekin, Çin[3]

Madalyalar

Olimpiyat Oyunları

Erkekler

Branş Altın Gümüş Bronz
1912 Stockholm Hannes Kolehmainen (FIN) Lewis Tewanima (USA) Albin Stenroos (FIN)
1920 Antwerp Paavo Nurmi (FIN) Joseph Guillemot (FRA) James Wilson (GBR)
1924 Paris Ville Ritola (FIN) Edvin Wide (SWE) Eero Berg (FIN)
1928 Amsterdam Paavo Nurmi (FIN) Ville Ritola (FIN) Edvin Wide (SWE)
1932 Los Angeles Janusz Kusociński (POL) Volmari Iso-Hollo (FIN) Lasse Virtanen (FIN)
1936 Berlin Ilmari Salminen (FIN) Arvo Askola (FIN) Volmari Iso-Hollo (FIN)
1948 Londra Emil Zátopek (TCH) Alain Mimoun (FRA) Bertil Albertsson (SWE)
1952 Helsinki Emil Zátopek (TCH) Alain Mimoun (FRA) Aleksandr Anufriyev (URS)
1956 Melbourne Vladimir Kuts (URS) József Kovács (HUN) Allan Lawrence (AUS)
1960 Roma Pyotr Bolotnikov (URS) Hans Grodotzki (EUA) David Power (AUS)
1964 Tokyo Billy Mills (USA) Mohammed Gammoudi (TUN) Ron Clarke (AUS)
1968 Mexico City Naftali Temu (KEN) Mamo Wolde (ETH) Mohammed Gammoudi (TUN)
1972 Münih Lasse Virén (FIN) Emiel Puttemans (BEL) Miruts Yifter (ETH)
1976 Montreal Lasse Virén (FIN) Carlos Lopes (POR) Brendan Foster (GBR)
1980 Moskova Miruts Yifter (ETH) Kaarlo Maaninka (FIN) Mohamed Kedir (ETH)
1984 Los Angeles Alberto Cova (ITA) Mike McLeod (GBR) Michael Musyoki (KEN)
1988 Seul Brahim Boutayeb (MAR) Salvatore Antibo (ITA) Kipkemboi Kimeli (KEN)
1992 Barcelona Khalid Skah (MAR) Richard Chelimo (KEN) Addis Abebe (ETH)
1996 Atlanta Haile Gebrselassie (ETH) Paul Tergat (KEN) Saleh Hissou (MAR)
2000 Sydney Haile Gebrselassie (ETH) Paul Tergat (KEN) Assefa Mezgebu (ETH)
2004 Atina Kenenisa Bekele (ETH) Sileshi Sihine (ETH) Zersenay Tadese (ERI)
2008 Pekin Kenenisa Bekele (ETH) Sileshi Sihine (ETH) Micah Kogo (KEN)

Kadınlar

Branş Altın Gümüş Bronz
1988 Seul Olga Bondarenko (URS) Liz McColgan (GBR) Yelena Zhupiyeva-Vyazova (URS)
1992 Barcelona Derartu Tulu (ETH) Elana Meyer (RSA) Lynn Jennings (USA)
1996 Atlanta Fernanda Ribeiro (POR) Wang Junxia (CHN) Gete Wami (ETH)
2000 Sydney Derartu Tulu (ETH) Gete Wami (ETH) Fernanda Ribeiro (POR)
2004 Atina Xing Huina (CHN) Ejagayehu Dibaba (ETH) Derartu Tulu (ETH)
2008 Pekin Tirunesh Dibaba (ETH) Elvan Abeylegesse (TUR) Shalane Flanagan (USA)

Dünya Şampiyonaları

Erkekler

Şampiyona Altın Gümüş Bronz
1983 Helsinki Alberto Cova (ITA) Werner Schildhauer (GDR) Hansjörg Kunze (GDR)
1987 Roma Paul Kipkoech (KEN) Francesco Panetta (ITA) Hansjörg Kunze (GDR)
1991 Tokyo Moses Tanui (KEN) Richard Chelimo (KEN) Khalid Skah (MAR)
1993 Stuttgart Haile Gebrselassie (ETH) Moses Tanui (KEN) Richard Chelimo (KEN)
1995 Gothenburg Haile Gebrselassie (ETH) Khalid Skah (MAR) Paul Tergat (KEN)
1997 Atina Haile Gebrselassie (ETH) Paul Tergat (KEN) Salah Hissou (MAR)
1999 Sevilla Haile Gebrselassie (ETH) Paul Tergat (KEN) Assefa Mezgebu (ETH)
2001 Edmonton Charles Kamathi (KEN) Assefa Mezgebu (ETH) Haile Gebrselassie (ETH)
2003 Paris Kenenisa Bekele (ETH) Haile Gebrselassie (ETH) Sileshi Sihine (ETH)
2005 Helsinki Kenenisa Bekele (ETH) Sileshi Sihine (ETH) Moses Mosop (KEN)
2007 Osaka Kenenisa Bekele (ETH) Sileshi Sihine (ETH) Martin Mathathi (KEN)
2009 Berlin Kenenisa Bekele (ETH) Zersenay Tadese (Eritre) Moses Ndiema Masai (KEN)

Kadınlar

Şampiyona Altın Gümüş Bronz
1987 Roma Ingrid Kristiansen (NOR) Yelena Zhupiyeva (URS) Kathrin Ullrich (GDR)
1991 Tokyo Liz McColgan (GBR) Zhong Huandi (CHN) Wang Xiuting (CHN)
1993 Stuttgart Wang Junxia (CHN) Zhong Huandi (CHN) Sally Barsosio (KEN)
1995 Gothenburg Fernanda Ribeiro (POR) Derartu Tulu (ETH) Tegla Loroupe (KEN)
1997 Atina Sally Barsosio (KEN) Fernanda Ribeiro (POR) Masako Chiba (JPN)
1999 Sevilla Gete Wami (ETH) Paula Radcliffe (GBR) Tegla Loroupe (KEN)
2001 Edmonton Derartu Tulu (ETH) Berhane Adere (ETH) Gete Wami (ETH)
2003 Paris Berhane Adere (ETH) Werknesh Kidane (ETH) Sun Yingjie (CHN)
2005 Helsinki Tirunesh Dibaba (ETH) Berhane Adere (ETH) Ejegayehu Dibaba (ETH)
2007 Osaka Tirunesh Dibaba (ETH) Elvan Abeylegesse (TUR) Kara Goucher (USA)
2009 Berlin Linet Masai (KEN) Meselech Melkamu (ETH) Wude Ayalew (ETH)

Kaynakça

  1. ^ "Olympics Men's 10 KM Winners - List of Gold, Silver & Bronze Medalists at Olympic Games". 13 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2011. 
  2. ^ "10,000 Metres All Time (Women)". IAAF. 15 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2009. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw "12th IAAF World Championships In Athletics: IAAF Statistics Handbook. Berlin 2009" (pdf). Monte Carlo: IAAF Media & Public Relations Department. 2009. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Atletizm</span> spor dalı

Atletizm; koşu, yürüyüş, atma ve atlama branşlarını içeren; bir pist veya sahada yapılan dünyanın en eski sporlarından biridir. Bu tür fiziksel aktiviteler, çağlar boyunca tüm dünyada yaygın ilgi görmüştür.

Süreyya Ayhan Kop, orta mesafede yarışmış eski Türk atlet. Dünya Atletizm Şampiyonası tarihinde finale kalan (2001), madalya kazanan (2003) ve Avrupa Atletizm Şampiyonası'nda altın madalya kazanan (2002) ilk Türk atlettir.

<span class="mw-page-title-main">Elvan Abeylegesse</span> Etiyopya kökenli Türk atlet

Hewan Abeye, Elvan Abeylegesse veya Elvan Can, Türkiye ve Avrupa rekoru sahibi Etiyopya asıllı Türk orta ve uzun mesafe koşucusu.

Dekatlon, atletizmde 10 pist ve saha yarışından oluşan etkinlik. Bu yarışma peş peşe iki gün içerisinde gerçekleşir ve atletlerin tüm branşlardaki performansı değerlendirilir. Performanslar IAAF'ın hazırladığı tüm branşların derecelerinin karşılığı olan bir puan cetveline göre yapılır. Atletin hangi branşta, kaçıncı olduğunun önemi yoktur. Önemli olan, 10 yarışma bittiğindeki toplam puandır. Dekatlon, 1912'de ortaya çıkıp aynı tarihte Olimpiyat Oyunları programına dâhil edildi. Oyunların sırası 1914'ten beri aynıdır. Erkekler dekatlona katılım gösterirken kadınlar heptatlon yarışmalarına katılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Nevin Yanıt</span> Türk kadın atlet

Nevin Yanıt Baltacı, Türk kısa mesafe koşucusudur, 100 metre engelli ve 60 metre engelli branşında Türkiye rekortmeni ve 2012 Londra Olimpiyatları beşincisidir. 2012 ve 2010 Avrupa şampiyonudur, kısa mesafe tarihinde olimpiyatlarda yarı final ve final gören ilk ve tek kadın atlettir.

Dünya Atletizm Birliği, eski adıyla Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği [International Association of Athletics Federations (IAAF)] atletizmin uluslararası yönetim birimi. 1912 yılında Stokholm'de 17 ülke tarafından Uluslararası Amatör Atletizm Federasyon adıyla kurulmuştur. Ekim 1993'ten beri federasyonun merkezi Monako'dur.

1995 Dünya Atletizm Şampiyonası, 5 Ağustos-13 Ağustos 1995 tarihleri arasında İsveç'in Göteborg şehrinde, Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliğinin yönetiminde düzenlenen ve Dünya Atletizm Şampiyonalarının 5.si olan uluslararası organizasyon.

5000 metre olarak koşulan bir atletizm yarış türüdür. Dünya Şampiyonası ve Olimpiyat Oyunları'nda Atletizm dalında açık ya da kapalı salonlarda koşulur. Taktikler de önemli bir rol oynadığı için ve birçok kombinasyon kullanıldığından her zaman cazip bir branş olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Erkekler 100 metre dünya rekorunun gelişimi</span> Vikimedya liste maddesi

Atletizmde ilk 100 metre rekoru 1912 yılında, şimdiki adı Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği olan Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu kabul etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ramil Guliyev</span> Türk atlet

Ramil Guliyev, Azerbaycan kökenli Türk sprint atleti. 2011 yılında Türk vatandaşı olmuştur. Türk vatandaşlığına geçişi, Azerbaycan Atletizm Federasyonu tarafından öfkeyle karşılandı. 2012 yılında Londra'da düzenlenecek olan Olimpiyat Oyunları'nda Türkiye'yi temsil edebilmesi Azerbaycan Atletizm Federasyonu'nun iznine bağlıydı ve yetkili kurumdan izin çıkmadı. Bu durum Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığına kadar ulaştırılsa da Azerbaycan Atletizm Federasyonu kararından dönmeyeceğini kesin olarak bildirdi.

<span class="mw-page-title-main">2005 Dünya Atletizm Şampiyonası</span>

10. Dünya Atletizm Şampiyonası, Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği (IAAF) tarafından, 1983'teki ilk dünya şampiyonasına da ev sahipliği yapmış olan, Finlandiya'nın başkenti Helsinki'deki Olimpiyat Stadyumu'nda düzenlenen spor organizasyonu. Yarışmaların büyük bölümü yoğun yağmur altında yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kenenisa Bekele</span>

Kenenisa Bekele 5000 ve 10000 metrede dünya ve olimpiyat rekorlarını elinde bulunduran Etiyopyalı uzun mesafe koşucusu. Bekele 5000 metrede son, 10000 metrede son iki Olimpiyat şampiyonu ve altı uzun, beş kısa mesafe birinciliğiyle Dünya Kros Şampiyonası tarihindeki en başarılı atlettir. 10000 metrede 2003'ten 2011'e kadar hiç yarış kaybetmeyen Etiyopyalı, kazandığı madalyalarla birçok kişi tarafından tüm zamanların en iyi uzun mesafecileri arasında sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">4 × 400 metre bayrak yarışı</span>

4 x 400 metre bayrak yarışı ya da uzun bayrak yarışı, her birinin 400 metrelik bir turu koştuğu dört kişiden oluşan takımların yarıştığı bir atletizm yarışması. Geleneksel olarak şampiyonalardaki son mücadeledir.

Aşağıdaki listelerde, atletizmin uzun atlama branşında erkekler ve kadınlar için dünya rekorunun gelişimi yer almaktadır. Tüm veriler Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği (IAAF) tarafından onaylanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Polat Kemboi Arıkan</span> Kenya kökenli Türk atlet

Polat Kemboi Arıkan, Kenya asıllı Türk uzun mesafe koşucusu. 3000 metre, 5000 metre ve 10000 metre koşularında yarışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sally Pearson</span> Avustralyalı atlet

Sally Pearson Avustralyalı atlet. Son Kadınlar 100 metre engelli şampiyonu olan Pearson; 2012 Yaz Olimpiyatları'nda altın, 2008 Yaz Olimpiyatları'nda da gümüş madalya kazanmıştır.

2013 Akdeniz Oyunları'nda kadınlar çekiç atma mücadelesi 26 Haziran'da, Mersin'in Yenişehir ilçesindeki Nevin Yanıt Atletizm Kompleksi'nde yapıldı. Dört ülkeden birer sporcunun mücadele ettiği etkinlikte, iki sporcu daha önceki oyunlarda da yer almıştı. Dört yıl önce, İtalya'nın Pescara şehrinde düzenlenen 2009 Akdeniz Oyunları'nda şampiyonluğa ulaşan İtalyan atlet Silvia Salis ile 2005 ve 2009 oyunlarında ülkesini temsil eden İspanyol atlet Berta Castells Akdeniz Oyunları'ndaki kadınlar çekiç atma müsabakalarına birden fazla kez katılan isimler oldu.

2013 Akdeniz Oyunları'nda kadınlar yüksek atlama mücadelesi 29 Haziran'da, Mersin'in Yenişehir ilçesindeki Nevin Yanıt Atletizm Kompleksi'nde yapıldı.

Kadınlar çekiç atma dünya rekorunun gelişimi, bu dalda rekorlarin Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği (IAAF) tarafından 1994 yılında tanınmasıyla başlar. İlk rekor 66,84 metreyle Rus atlet Olga Kuzenkova'ya aitti, rekor 1999 yılında kendisi ile Romanyalı atlet Mihaela Melinte arasında el değiştirdi ve bu rekabette 5,5 sene içinde 9,23m gelişerek Melinte'nin elinde senelerce duracak olan 76,07m seviyesine ulaştı. Altı sene sonra Rus atlet Tatyana Lısenko rekoru 77,06m'ye çıkardı. 2006 yılında rekor 12 gün süreyle Rus rakibi Gulfiya Hanafeyeva'nın elinde kaldıktan sonra iki kere daha rekoru kırdı ve rekoru 77,80m seviyesine ulaştırdı. Üç sene sonra, 2009 yılında rekoru 77,96m seviyesine ulaştırmasıyla, günümüzde tüm zamanların en iyi kadın çekiç atıcısı olarak anılan Polonyalı atlet Anita Włodarczyk'in dönemi başladı. Włodarczyk bir sene sonra rekorunu 34 cm geliştirdi. 2011 yılında Almanya'da Alman atlet Betty Heidler rekoru 112 cm geliştirerek 79,42m'ye ulaştırdı. Üç sene Heidler'in elinde kalan rekor, gene Almanya'da 79,58m ile Włodarczyk'in eline geçti. 2015 yılında Włodarczyk, ülkesi Polonya'da önce 79,83m ile 80m barajına iyice yaklaştı, sonra rekorunu 125 cm geliştirerek 81,08m ile çekiç atmada 80 metrenin üzerine çıkan ilk kadın atlet oldu. Rekor son olarak 15 Ağustos 2016 tarihinde Rio Olimpiyatları'nda, Włodarczyk tarafından 121 cm geliştirilerek 82,29 metreyle kırıldı.

Kadınlar yüksek atlama dünya rekorunun gelişimi Uluslararası Kadınlar Spor Federasyonu tarafından 1922 yılında tanındı. İlk rekor 1,46 metreyle Amerikalı atlet Nancy Vorhees'e aitti. 1936 yılında bu kurumun Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliğine dahil olmasının ardından rekorlar da bu kurum tarafından tutulmaya başlandı. 55 kez yenilenen rekor son olarak 30 Ağustos 1987'de, Bulgar atlet Stefka Kostadinova tarafından 2,09 metreyle kırıldı.