İçeriğe atla

1. İcra Vekilleri Heyeti

1. İcra Vekilleri Heyeti
TBMM hükûmeti
Kuruluş tarihi3 Mayıs 1920
Fesih tarihi24 Ocak 1921
Kişiler ve kuruluşlar
Hükümet başkanıMustafa Kemal Paşa
Bakan sayısı11
Meclisteki durumuMeclis hükûmeti
Tarihçe
Seçim1920 Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi
Yasama dönemi1. dönem
Öncülİstanbul Hükûmeti
ArdılII. İcra Vekilleri Heyeti

I. İcra Vekilleri Heyeti (Osmanlıca: Meclis-i Vükelâ/Heyet-i Vükelâ; 3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921),[1] Türk Kurtuluş Savaşı sırasında milliyetçiler tarafından kurulan ilk hükümettir. 3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921 tarihleri arasında görev yapmıştır. Reisliğini Mustafa Kemal Paşa yapmıştır.

Arka plan

Heyetin başkanı (başbakana eşdeğer) Mustafa Kemal Paşa'ydı. Heyetin diğer üyeleri Meclis tarafından teker teker seçiliyordu.

Heyet

Görev[2][3]Vekil
İcra Vekilleri Heyeti ReisiMustafa Kemal Paşa
Umuru Şeriyye ve Evkaf VekiliMustafa Fehmi Efendi
Dahiliye Umuru VekiliCami Bey
3 Mayıs 1920 - 13 Temmuz 1920
Hakkı Behiç Bey
17 Temmuz 1920 - 4 Eylül 1920
Nazım Bey
4 Eylül 1920 - 6 Eylül 1920
Refet Bey
16 Eylül 1920 - 24 Ocak 1921
Adliye VekiliCelalettin Arif Bey
Nafia Vekiliİsmail Fazıl Paşa
26 Mayıs 1920 - 27 Aralık 1920
Ömer Lütfi Bey
27 Aralık 1920 - 24 Ocak 1921
Hariciye VekiliBekir Sami Bey
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye VekiliAdnan Bey
İktisat VekiliYusuf Kemal Bey
Müdafaa-i Millîye VekiliFevzi Paşa
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekiliİsmet Bey
Maliye VekiliHakkı Behiç Bey
3 Mayıs 1920 - 17 Temmuz 1920
Ahmet Ferit Bey
17 Temmuz 1920 - 24 Ocak 1921
Maarif VekiliRıza Nur Bey
3 Mayıs 1920 - 13 Aralık 1920
Hamdullah Suphi Bey
14 Aralık 1920 - 24 Ocak 1921

Sonrası

Bir sonraki heyetin başkanı, ilk heyette Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili olan Fevzi Paşa'ydı.

Kaynakça

  1. ^ "İcra Vekilleri Heyeti". Atatürk Ansiklopedisi. 11 Şubat 2021. 23 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2024. 
  2. ^ "I. icra Vekilleri Heyeti". arsivbelge.com. Erişim tarihi: 10 Ekim 2024. 
  3. ^ "Prime minister's page". 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsmet İnönü</span> 2. Türkiye cumhurbaşkanı (1938–1950)

Mustafa İsmet İnönü, Türk asker, siyasetçi ve devlet adamıdır. Türkiye'nin 2. cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Dönemi'ndeki ilk başbakanı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk genelkurmay başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de cumhuriyetin ilanı</span> 29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye devletinin yönetim biçiminin cumhuriyet olarak belirlenmesi

Cumhuriyetin ilanı, hukukî olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923 günü gerçekleşen oturumunda Mustafa Kemal'in hazırladığı anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesiyle Türk devletinin yönetim şeklinin cumhuriyet olarak belirlenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Fevzi Çakmak</span> 2. TSK Genelkurmay Başkanı

Mustafa Fevzi Çakmak, Türk asker, siyasetçi ve devlet adamı. Türkiye'nin Mustafa Kemal Atatürk'ten sonraki ikinci ve son mareşali. İlk Millî Savunma Bakanı ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Cumhuriyet dönemindeki ilk genelkurmay başkanı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun 3 Şubat 1920 ile 5 Nisan 1920 tarihleri arasındaki Harbiye Nazırı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Orbay</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüseyin Rauf Orbay, Türk asker, siyasetçi. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, Kurtuluş Savaşı'nda ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde önemli görevlerde bulunmuştur. Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nda gösterdiği başarıdan ötürü Hamidiye Kahramanı olarak tanındı. 1918 Ekim'inde Osmanlı Devleti'nin Bahriye Nazırı olarak görev yapan Orbay, devletin çöküş belgesi olan Mondros Mütarekesi'ni hükûmet adına imzalayan kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Fehmi Gerçeker</span> Türk din adamı ve siyasetçi

Mustafa Fehmi Efendi veya Soyadı Kanunu'ndan sonra Mustafa Fehmi Gerçeker, TBMM'nin kuruluşuyla yürütme görevi verilen I. İcra Vekilleri Heyeti, II. İcra Vekilleri Heyeti ve III. İcra Vekilleri Heyeti'nde Umuru Şeriye ve Evkaf Vekili olarak görev yapmış, TBMM'de 1. Dönem, 2. Dönem, 3. Dönem, 4. Dönem, 5. Dönem, 6. Dönem, 7. Dönem ve 8. Dönem'de 1920'den 1950'ye, ölüm tarihine kadar, 30 yıl boyunca Bursa milletvekilliği yapmış din ve siyaset adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Celalettin Arif</span> Türk siyasetçi ve diplomat

Celalettin Arif, İstanbul Barosu'nun eski başkanlarından olan Celalettin Arif, TBMM'nin kurulması ile birlikte yürütme görevi verilen I. İcra Vekilleri Heyeti ve (ismen) II. İcra Vekilleri Heyeti'nde Adliye Vekilliği ve TBMM 1. Dönemde Erzurum milletvekilliği yapmış hukukçu ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">TBMM 1. dönem milletvekilleri listesi</span> 1920 genel seçimleri sonucu (1920–1923)

Birinci Dönem Büyük Millet Meclisi ya da kısaca Birinci Meclis, 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanmış, 1 Nisan 1923'te yeni seçim kararı alarak 15 Nisan 1923'te son oturumunu yapmıştır. Yeni Türk devletinin kurucu meclisi olarak kabul edilir. Meclisin açılış günü olan 23 Nisan, Türkiye'de millî bayram olarak kutlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hakkı Behiç Bayiç</span> Türk politikacı

Hakkı Behiç Bayiç, Türk siyasetçidir. TBMM 1. dönemde Denizli mebusluğu ve bu dönemde kurulan I. İcra Vekilleri Heyeti'nin ilk aylarında vekillik görevi yapmıştır. Mustafa Kemal Paşa'nın 1920 sonunda taktik düşüncelerle kurdurduğu Türkiye Komünist Fırkası'nın umumî kâtipliğini yapmış olması ile tarihe geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan</span> Osmanlı parlamentosunun alt kanadı

Meclis-i Mebûsan, Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli anayasaya göre kurulmuş ve Birinci Meşrutiyet ve İkinci Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmış çift meclisli yasama organının alt organıdır. Seçilmiş parlamenterlerden oluşmakta ve padişah tarafından atanan üst kamara üyelerinin oluşturduğu Seçkinler Meclisi ile birlikte, genel parlamentoyu oluşturmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Cevat Abbas Gürer</span> Türk asker ve siyasetçi

Mehmet Cevat Abbas Gürer, Türk asker, siyasetçi, Mustafa Kemal Paşa’nın başyaveri, Meclis-i Mebûsan ve TBMM I., II., III., IV. ve V. dönem Bolu milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Hükûmeti</span> Türk Kurtuluş Savaşında kurulan direniş hükûmeti

Kendisini Türkiye Devleti veya Türkiye olarak tanımlayan ve yaygın olarak Ankara Hükûmeti adıyla anılan Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Türk Kurtuluş Savaşı (1919-1923) ve Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında Ankara merkezli geçici ve devrimci Türk hükûmetiydi. Osmanlı Sultanı tarafından yönetilen çökmekte olan İstanbul Hükûmeti'nin aksine, Anadolu Hareketi tarafından yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adliye Nezâreti</span>

Adliye Nezâreti ya da Adliye Nazırlığı Son dönem Osmanlı Hükûmetleri'nde bugünkü Adalet Bakanlığı'nın yaptığı işi yapan nazırlıktır. Türkiye'de Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte önce Ankara'ya taşınmış ve sonrasında ise dilde sâdeleşme çalışmalarının ardından adı "Adalet Bakanlığı" olarak değişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Maârif-i Umûmiye Nezâreti</span> Osmanlının son dönemlerinde eğitim işlerinden sorumlu bakanlık

Maarif Nazırlığı ya da Maarif Nezareti son dönem Osmanlı Hükümetleri'nde eğitim işlerinden sorumlu olan nazırlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye başbakanı</span> Türkiye Cumhuriyetinin hükûmet başkanı (1920–2018)

Türkiye Cumhuriyeti başbakanı, Türkiye'de 1920-2018 yılları arasında hükûmetin başı ve Bakanlar Kurulunun başkanı olarak görev yapan makamdı. Başbakan, cumhurbaşkanınca Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından seçilir ve görev süresi boyunca Çankaya Köşkü'nde ikâmet ederdi. Başbakanlık, 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumunun ardından yapılan 2018 Türkiye genel seçimleri ile birlikte kaldırıldı.

Muhittin Baha Pars, Türk gazeteci, avukat, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">2. İcra Vekilleri Heyeti</span> 1920-1921 yılları arasında görev yapan heyet

II. İcra Vekilleri Heyeti, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında milliyetçiler tarafından kurulan ikinci hükümettir. 24 Ocak 1921 - 19 Mayıs 1921 tarihleri arasında görev yapmış, reisliğini Fevzi Paşa yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">3. İcra Vekilleri Heyeti</span> 1921-1922 yılları arasında görev yapan heyet

III. İcra Vekilleri Heyeti Türk Kurtuluş Savaşı sırasında milliyetçiler tarafından kurulan üçüncü hükümettir. 19 Mayıs 1921 - 9 Temmuz 1922 tarihleri arasında görev yapmış, reisliğini Fevzi Paşa yapmıştır.

Bu sayfada, 1922 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır. Bu yılın 1 Kasımında Saltanatın kaldırılmasıyla Osmanlı İmparatorluğu resmen sona ermiştir.

Bu sayfada, 1921 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.