İçeriğe atla

1-Bromopropan

1-Bromopropan
Diğer adlar
Bromopropan, 1-propil bromür, n-propil bromür
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
Kısaltmalar n-PB
505936
ChemSpider
ECHA InfoCard100.003.133 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 203-445-0
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • CCCBr
Özellikler
Kimyasal formülC3H7Br
Molekül kütlesi122,99 g mol−1
Görünüm renksiz sıvı
Yoğunluk1.354 g/mL
Erime noktası−110.5 °C; −166.8 °F; 162.7 K
Kaynama noktası70.3 ila 71.3 °C; 158.4 ila 160.2 °F; 343.4 ila 344.4 K
Çözünürlük (su içinde) 2.5 g/L (25 °C'de)
Çözünürlük (etanol ve dietil eter içinde) çözünür
log P2.319
Buhar basıncı20 °C'de 19.5 kPa
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS02: AlevlenirGHS07: ZararlıGHS08: Sağlığa zararlı
İşaret sözcüğü TEHLİKE
Tehlike ifadeleri H225, H315, H319, H335, H336, H360, H373
Önlem ifadeleri P201, P210, P261, P305+P351+P338, P308+P313
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 2: Yoğun veya sürekli ancak kronik olmayan maruziyet geçici iş göremezliğe veya olası kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: KloroformYanıcılık 3: Hemen hemen tüm ortam sıcaklık koşullarında tutuşabilen sıvılar ve katılar. Alevlenme noktası 23 ila 38 °C arasındadır (73 ila 100 °F). Örnek: BenzinKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
2
3
0
Parlama noktası22
Kendiliğinden tutuşma
sıcaklığı
490
Patlama sınırları4,6–%?
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
2,950 mg kg−1 (periton içi, sıçan)
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

1-Bromopropan veya n-propil bromür, CH3CH2CH2Br formülüne sahip bir organik brom bileşiğidir. Çözücü olarak kullanılan renksiz bir sıvıdır. Kullanım alanları arasında asfalt ve lif üretimi de yer almaktadır.

Diğer birçok sıvı halokarbon gibi, 1-bromopropan da sıvı veya gaz hâlinde bir çözücü olarak kullanım alanı bulur. Asfalt üretiminde, havacılık endüstrisinde bakım için ve sentetik elyaf üretiminde çözücü olarak kullanılır.[1] Elektronik devre kartlarından lehim kalıntılarını çıkarmak için plastik, optik ve metal yüzeylerde yağ giderme için iyi bir çözücüdür.[2]

21. yüzyılın başlarında kuru temizlemede perkloroetilene alternatif olarak sunulmuş olsa da maruz kalınmasının sinir sistemini etkilediği ve kafa karışıklığı, geveleyerek konuşma, baş dönmesi, paresteziler ve yürüme güçlüğü, olağandışı yorgunluk ve baş ağrıları, artralji gelişimi, görme bozuklukları (odaklanma güçlüğü) ve kas seğirmesi gibi bir yıl kadar devam edebilen ağır yan etkileri nedeniyle kullanımı kısa sürede terk edilmiştir.[3][4] 1-Bromopropanın hayvan çalışmaları, bazı hayvanlar için kanserojen olduğunu göstermiştir.[2] 1-Bromopropana maruz kalan kemirgenlerde daha yüksek oranlarda akciğer, kolon ve cilt kanseri gelişti.[1] İnsanlarda kansere neden olup olmadığı kesin olarak bilinmiyor.

Kısıtlamalar

AB'de 1-bromopropan, Kimyasalların Kaydı, Değerlendirmesi, İzni ve Kısıtlaması uyarınca üreme için toksik madde olarak sınıflandırılmıştır, bu da onu "çok yüksek önem arz eden riskli bir madde" yapar.[5]

5 Ocak 2022 itibarıyla, Amerika Birleşik Devletleri Temiz Hava Yasası – Tehlikeli Hava Kirleticileri (HAP) listesine 1-bromopropan eklendi.[6]

Üretimi

1-bromopropana giden endüstriyel yollar, karşılık gelen alkenlere serbest radikal eklemeleri içerir. Bir laboratuvar sentezi, propanolün bir hidrobromik ve sülfürik asit karışımı ile işlenmesini içerir:

CH3CH2CH2OH + HBr → CH3CH2CH2Br + H2O

Alternatif sentetik yollar, 1-propanolün fosfor tribromür ile işlenmesini içerir.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b "Hazard Alert: 1-Bromopropane" (PDF). DHHS (NIOSH) Publication Number 2013-150. National Institute for Occupational Safety and Health. July 2013. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ocak 2015. 
  2. ^ a b Trout, Doug; Hudson, Naomi; Dotson, Scott; Hanley, Kevin (1 Ağustos 2013). "1-Bromopropane". National Institute for Occupational Safety and Health. 16 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2015. 
  3. ^ "Neurologic Illness Associated with Occupational Exposure to the Solvent 1-Bromopropane --- New Jersey and Pennsylvania, 2007--2008". Centers for Disease Control. 5 Aralık 2008. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2013. 
  4. ^ Smith, Carr J; Perfetti, Thomas A; Morford, Richard G (1 Ocak 2020). "Use of 1-bromopropane (N-propyl bromide) in dry cleaning is rare and rapidly declining toward obsolescence". Toxicology Research and Application (İngilizce). 4: 2397847320966961. doi:10.1177/2397847320966961. ISSN 2397-8473. 
  5. ^ "AGREEMENT OF THE MEMBER STATE COMMITTEE ON THE IDENTIFICATION OF 1-BROMOPROPANE [n-PROPYL BROMIDE] AS A SUBSTANCE OF VERY HIGH CONCERN According to Articles 57 and 59 of Regulation (EC) 1907/20061" (PDF). European Union. 29 Kasım 2012. 10 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2014. 
  6. ^ 87 FR 396, https://www.govinfo.gov/content/pkg/FR-2022-01-05/pdf/2021-28315.pdf 31 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ "A Publication of Reliable Methods for the Preparation of Organic Compounds" (PDF). Organic Syntheses. ; Collective Volume, 1, s. 25 

İlgili Araştırma Makaleleri

Propan, Parafinlerin (alkanların) metan ve etandan sonra gelen üçüncü üyesi olup, karbon ve hidrojenden meydana gelmiş renksiz bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Propanol</span> kimyasal bileşik

Propanol, üç karbonlu doymuş alifatik alkol. Normal propanolün (n-propanol) formülü CH3CH2CH2OH olup buna 1-propanol de denir. Renksiz, akışkan, keskin ve hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Su ve organik çözücülerde çözünür. n-Propanol, karbon monoksit ve hidrojenden metanol elde ederken, propan ve bütanın oksidasyonu esnasında ve Fischer-Tropsch reaksiyonunda yan ürün olarak elde edilir. Etilen, karbon monoksit ve hidrojenden okso sentezi ile imalatı cezbedici bir yoldur. n-propanol en çok çözücü ve kimyasal ara madde olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Benzen</span>

Benzen, aren veya aromatik hidrokarbonlar olarak adlandırılan organik bileşikler sınıfının en basit üyesidir. Renksiz, yanıcı, kaynama noktası 80,1 °C, erime noktası 5,5 °C olan bir sıvıdır. Moleküler formülü C6H6'dır. Benzen, endüstriyel bakımdan değerli olduğu gibi yapısı bakımından da kimya çalışmalarında önemlidir. Kan hücrelerini öldürme etkisi olduğundan kanser yapıcı bileşikler arasına girer.

<span class="mw-page-title-main">Aseton</span>

Aseton, propanon ya da dimetil keton, (CH3)2CO formüllü organik kimyasal bileşiktir. Keskin, yanıcı, zehirli olmayan renksiz bir sıvıdır. Çözücü olarak çokça kullanılır. Kapalı formülü C3H6O olarak gösterilir. Su, etanol ve dietil eterle her oranda karışır. Odunun kuru kuruya damıtılmasından, asetat tuzlarının ısıtılmasından ve teknikte izopropil alkolün bakır katalizörlerinden 250 °C'de dehidrojenasyonundan elde edilir. Yağ, boya, kauçuk ve diğer maddelerin çözücüsü olarak kullanılır. Ayrıca izopropil alkol, izopren, kloroform, bromoform, iyodoform ve poli(metil metakrilat) (PMMA) gibi ürünlerin elde edilişinde öncü madde olarak kullanılır. İnsan vücudunda, normal metabolizma ürünü olarak yüksek miktarlarda üretilip atılır.

<span class="mw-page-title-main">Formik asit</span>

Formik asit, HCOOH, tek karbonlu karboksilik asittir. Metanoik asit olarak da bilinir. Formik asit, karbonil karbonuna bağlı alkil grubu içermemesiyle en basit karboksilli asit özelliği taşır. Hem aldehit hem de karboksilik asit özelliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Asetonitril</span>

Asetonitril (ACN ya da MeCN olarak kısaltılır) formülü CH3CN olan bir kimyasal bileşiktir. Bu renksiz sıvı en basit organik nitril ve sıklıkla kullanılan bir çözücüdür. Siyano grubuna metil kökü bağlanmasıyla oluşur. Bu yüzden metil siyanür de denebilir. Akrilonitril üretiminde yan ürün olarak ortaya çıkmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İş sağlığı ve güvenliği</span>

İş sağlığı ve güvenliği, insanların iş yerinde güvenliği, sağlığı ve refahı ile ilgilenen multidisipliner bir alandır. Bir iş sağlığı ve güvenliği programının hedefi, güvenli ve sağlıklı bir iş ortamının oluşturulmasıdır. İSG aynı zamanda iş ortamından etkilenebilecek tüm genel halkı da korur. Küresel olarak, her on beş saniyede bir ölüme tekabül edecek şekilde, yılda 2,78 milyondan fazla insan işyeri kaynaklı kazalar veya hastalıklar sonucunda hayatını kaybetmektedir. İşle ilgili olarak yılda 374 milyon ölümcül olmayan yaralanma meydana gelmektedir. Mesleki yaralanma ve ölümlerin ekonomik yükünün her yıl küresel gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde dördü olduğu tahmin edilmektedir. Ortak hukukunun geçerli olduğu ülkelerde, işverenler çalışanlarının güvenliğine makul ölçüde özen gösterme konusunda teamül hukuku yükümlülüğüne sahiptir. Ayrıca, kanunlar başka genel görevler yükleyebilir, özel görevler getirebilir ve iş güvenliği konularını düzenleme yetkisine sahip hükûmet organları tesis edebilir. Söz konusu hususların ayrıntıları yargıdan yargıya değişiklik göstermektedir.

Siklopentan; yüksek yanıcılığa sahip olan bir sikloalkandır.

<span class="mw-page-title-main">Siklohekzan</span>

Siklohekzan; molekül formülü C6H12 olan, bir tane halka bulunduran sikloalkanlara dâhil olan bir bileşiktir. Siklohekzan renksiz, yanıcı bir sıvıdır. Çeşitli yollardan eldesi mümkündür. Siklohekzanın erime sıcaklığı 6,47 °C, kaynama sıcaklığı ise 80,74 °C'dir.

<span class="mw-page-title-main">Etilen glikol</span>

Etilen glikol ya da 1,2-etandiol, (CH2OH)2, bir diol türüdür. Esas olarak iki amaçla, poliester elyaf üretiminde hammadde olarak ve antifriz formülasyonları için kullanılır. Kokusuz, renksiz, viskoz, tatlı tada sahip olup orta düzeyde toksiktir.

<span class="mw-page-title-main">Tetrahidrofuran</span> Kimyasal Bileşik

Tetrahidrofuran, kısaca THF olarak bilinen, (CH2)4O formüllü bir halkalı eterdir. Suda çözünen, dietil eter benzeri bir kokusu olan renksiz, organik bir sıvıdır. Polar olduğundan iyi bir çözücüdür. Zehirli değildir. Başka bir çözücü olan bütanonun izomeridir.

<span class="mw-page-title-main">Nitrobenzen</span> Kimyasal Bileşik

Nitrobenzen kimyasal formülü C6H5NO2 olan bir organik bileşiktir. Acıbadem benzeri bir kokuya sahip, suda çözünmeyen soluk sarı renkli bir yağdır. Donduğunda yeşilimsi sarı renkli kristallere dönüşür. Anilinin öncül maddesi olarak benzenden büyük ölçüde üretilir. Laboratuvarda, özellikle elektrofil reaktifler için, bazen bir çözücü olarak kullanılır.

Bromoetan olarak da bilinen etil bromür, haloalkanlar grubuna ait bir kimyasal bileşiktir. Kimyacılar tarafından EtBr olarak kısaltılır. Bu uçucu bileşik, eter benzeri bir kokuya sahiptir.

1,1-Dikloroetan, etiliden klorür olarak da bilinen klorlu bir hidrokarbondur. Kloroform benzeri bir kokuya sahip, renksiz yağımsı bir sıvıdır. Suda kolayca çözünmez ancak çoğu organik çözücüyle karışabilir. 1,2-Dikloroetanın izomeridir.

<span class="mw-page-title-main">Pentakloroetan</span>

Pentakloroetan, C
2HCl
5 kimyasal formülüne sahip, etanın 5 klorlu türevidir. Yağ ve gres için çözücü olarak, metal temizliğinde, kömürün yabancı maddelerden ayrılmasında kullanılan, renksiz, yanmaz bir sıvıdır.

<span class="mw-page-title-main">Klorobenzen</span>

Klorobenzen, C
6H
5Cl kimyasal formülüne sahip aromatik bir organik bileşiktir. Bu renksiz, yanıcı sıvı, yaygın bir çözücüdür ve diğer kimyasalların üretiminde yaygın olarak kullanılan bir ara maddedir.

Morfolin, O(CH
2CH
2)
2NH kimyasal formülüne sahip organik bir kimyasal bileşiktir. Bu halkalı bileşik, hem amin hem de eter fonksiyonel grupları içerir. Amin nedeniyle morfolin bir bazdır; konjuge asidine morfolinyum denir. Örneğin, morfolinin hidroklorik asitle işlenmesi, morfolinyum klorür tuzunu oluşturur. Zayıf, amonyak veya balık benzeri bir kokuya sahip, renksiz bir sıvıdır. Morfolinin adlandırılması, onun morfinin yapısının bir parçası olduğuna inanan Ludwig Knorr'a atfedilir.

<span class="mw-page-title-main">Dikloroasetilen</span>

Dikloroasetilen (DCA), C
2Cl
2 formülüne sahip bir organoklorür bileşiğidir. Tatlı ve "hoş olmayan" bir kokuya sahip, renksiz, patlayıcı bir sıvıdır.

<span class="mw-page-title-main">Halojenli çözücüler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, tarihî veya aktif güncel kullanım durumu fark etmeksizin sanayi, laboratuvar ve ev ortamlarında kullanılan yaygın halojenli çözücüleri sıralar. Aşağıdaki tabloda verilen kullanımları maddenin yalnızca çözücü olarak kullanıldığı alanları verir, daha fazla bilgi için verilen maddenin sayfasına bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Dimetilasetamid</span>

Dimetilasetamid, CH3C(O)N(CH3)2 formülüne sahip bir asetamid türevi. Yüksek kaynama noktasına sahip ve suda çözünen renksiz bir sıvıdır, organik sentezlerde çözücü olarak kullanılır. Bu bileşik bazlara karşı dirençlidir ve bu nedenle sodyum hidroksit içeren reaksiyonlar için ideal bir çözücüdür. Poliakrilonitril ve Spandex gibi sentetik lifler için de çözücü olarak kullanılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.