Arap harfleri, 7. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren Emevi ve Abbasi imparatorlukları aracılığıyla Orta Doğu merkezli geniş bir alana yayılma olanağı bulmuş İslam dininin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören, kökeni Arap alfabesine dayalı, ünsüz alfabesi türünde bir yazı sistemidir. Dünyada Latin alfabesinden sonra en çok kullanılan yazı sistemidir.
Latin veya Romen harfleri, kökeni antik Roma tarafından Eski Latinceyi yazmak için kullanılan Latin alfabesine dayanan bir yazı sistemidir. ISO tarafından belirlenmiş standart modern Latin alfabesinde 26 harf bulunur. Latin harfleri şu anda dünyada en yaygın kullanılan yazı sistemidir.
Rumence, Romanya'nın resmî dilidir ve Latin dillerinin doğu koluna mensuptur. Çoğunluğu Romanya ve Moldova'da yaşayan 28 milyon kişi tarafından konuşulur. Moldova'nın resmî dili Moldovaca da Rumence ile aynı olmasına rağmen ülke yasaları kapsamında ülkenin resmî dili Moldovaca olarak yer almaktadır.
Türk dilleri alfabeleri veya çağdaş Türk yazı dilleri alfabeleri çağdaş dönem Türk yazı dilleri için kullanılan çeşitli alfabelerdir. Uzun tarihî dönemler içinde kullanılmış olan Türk yazı sistemlerinin sonrasında, bazılarının terki, bazılarının devamı ile günümüzde kullanımda olmuşlardır.
Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.
Moldovaca, Moldova'nın resmî dili. Rumenceyle aynı dildir.
Gagavuzca veya Gagauzca, çoğunluğu Moldova'daki Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yaşayan Gagavuzların konuştuğu Batı Oğuz grubuna bağlı bir Türk dili. Gagavuzca, Balkan Gagavuzcasından bir dereceye kadar farklı bir dildir. Kimi Türkologlar ise Gagavuzca'yı ayrı bir dil veya lehçe saymayarak Türkiye Türkçesinin Rumeli ağızlarına dahil etmişlerdir. Yaklaşık 300.000 kişi tarafından konuşulur.
Tse, Rus Kiril Alfabesi'nin yirmidördüncü harfidir. Ötümsüz dişyuvasıl patlamalı sürtünmeli ünsüz (dinle) sesini göstermek için kullanılır.
Ayırıcı im, fonetik işaret veya diyakritik; telaffuz, ton ve diğer ayırıcı unsurları belirtmek için gliflere eklenen imdir. Örneğin Latin harflerine geçiş döneminde Türkçedeki ötümsüz artdişyuvasıl sürtünmeli ünsüz sesini karşılamak için yeni arayışlara gidilmiş ve mevcut S harfine sedil eklenerek Ş harfi elde edilmiştir. O > Ö veya A > Â ya da Y > Ý gibi harflerde ayırıcı imlere örnekler görülebilir.
Х Kiril alfabesinin 23. harfidir. Türkçedeki normal H sesinden biraz farklıdır. Ötümsüz artdamaksıl sürtünmeli ünsüz (dinle) sesini göstermek için kullanılır. Normal H sesinden biraz daha sert ve hırıltılıdır. H sesi hiçbir engele takılmadan çıkarken, bu ses boğazın üst kısmında titreşir.
Е harfinin harfin Türkçedeki karşılığı "ie"dir. Kelime başlarında ve sonlarında "ye" diye okunur. Örneğin:
- Ещe : daha
- Еда : yemek
- Önemli Açıklama: Kiril Е (İe) harfinin Rus alfabesindeki ses değeri kesinlikle Türkçe Latin alfabesindeki E harfi ile farklıdır. Tamamen bir şekil benzerliğidir. Kiril Є harfinin Latin karşılığı Ë harfidir.
- Kiril Е harfinin Azeri Kiril alfabesindeki ses değeri Türkçedeki E sesidir.
- Makedonca, Ukraynaca, Sırpça gibi Slav dillerinde ise Türkçedeki E sesidir.
Lje Kiril alfabesinin bir harfidir. "л" ile "ь" birleşimi şeklindedir. Sırpça, Makedonca ve Abhazcada kullanılır. Latin alfabesinde ise "lj" olarak kullanılır.
Dad (ض), Arap alfabesinin on beşinci harfi. Ebced hesabındaki değeri 800'dür. Şemsî harflerdendir.
Lam (ل), Arap alfabesinin yirmi üçüncü harfi. İbranice muadili Lamed harfidir.
Ortak Türk Alfabesi, Türk dillerindeki asal sesler esas alınarak ve aynı kaynaktan çıkanlar sınıflandırılarak tüm harflerin gösterildiği bir sistemdir. Henüz ortak bir biçime ulaşılamamış olmasına rağmen büyük oranda şekillenmiştir.
Çekçe, Çingenece, Gürcüce, Kuzey Laponca, Lazca, Letonca, Litvanca, Megrelce, Sırp-Hırvatça, Slovakça, Boşnakça ve Türkmencede kullanılan bir harftir. Estonca ve Fincede sadece yabancı kelimelerde kullanılır. Harf, Kiril harflerini kullanan Slav dillerinde ж harfinin romanizasyonunda kullanılır. Ž harfi sesini gösterir. Bu ses Türkçedeki "J" harfinin ses değerini taşır.
Ў Latincedeki W sesini karşılayan Kiril harfidir. Dudaklar büzülerek söylenen V harfi gibidir.
Çengel işareti, dil biliminde ve çoğu dilde kullanılan bir diyakritik işarettir. Türkçede yalnız sessiz harflerde kullanılan ve harflerin ses değerlerini değiştiren bir göstergedir.
Haçek, karon veya ters şapka işareti (ˇ), Latin alfabesi kullanan bazı dillerde bulunan bir ayırıcı imdir. Üzerine eklendiği harfin okunuşunu değiştirmek amacıyla kullanılır.
Sırpçanın romanizasyonu veya Sırpçanın latinleştirilmesi, Sırpçanın Latin harfleri kullanılarak temsil edilmesidir. Sırpça, Kiril alfabesinin bir varyasyonu olan Sırp Kiril ve Latin alfabesinin bir varyasyonu olan Gaj Latin alfabesi (latinica) olmak üzere iki alfabe kullanır. Sırpça, birden fazla alfabe kullanan dillerden biridir.
şeklinde bir harf üretilmiştir.