İçeriğe atla

Ӛ

Kiril harfi Ӛ
Kiril alfabesi
Slav harfleri
АА̀ А̂ А̄ ӒБВГ
ҐДЂЃЕЀЕ̄ Е̂
ЁЄЖЗЗ́ ЅИІ
ЇЍИ̂ Ӣ ЙЈК
ЛЉМНЊОО̀ О̂
ŌӦПРСС́ ТЋ
ЌУУ̀ У̂ Ӯ ЎӰФ
ХЦЧЏШЩЪ
Ъ̀ ЫЬѢЭЮЮ̀ Я
Я̀
ӐА̊ А̃ Ӓ̄ ӔӘӘ́ Ә̃
ӚВ̌ Ԝ Г̑ Г̇ Г̣ Г̌ Г̂
Г̆ Г̈ г̊ Ҕ ҒӺ Ғ̌
ғ̊ ӶД́ Д̌ Д̈ Д̣ Д̆
Ӗ Е̃ Ё̄ Є̈ Ԑ Ԑ̈ ҖӜ
ӁЖ̣ ҘӞ З̌ З̣ З̆ Ӡ
И̃ Ӥ ҊҚӃ ҠҞҜ
К̣ к̊ қ̊ ԚЛ́ Ӆ Ԯ
Ԓ Л̈ Ӎ Н́ Ӊ ҢԨ
Ӈ Ҥ О̆ О̃ Ӧ̄ ӨӨ̄ Ө́
Ө̆ Ӫ Ԥ П̈ Ҏ Р̌ С̌ Ҫ
С̣ С̱ Т́ Т̈ Т̌ Т̇ Т̣ Ҭ
У̃ Ӳ У̊ Ӱ̄ ҰҮҮ́
Х̣ Х̱ Х̮ Х̑ Х̌ ҲӼ х̊
Ӿ ӿ̊ ҺҺ̈ Ԧ Ц̌ Ц̈ Ҵ
ҶҶ̣ Ӵ ӋҸЧ̇ Ч̣
ҼҾШ̣ Ы̆Ы̄Ӹ
ҌҨЭ̆Э̄ Э̇ Ӭ Ӭ́ Ӭ̄
Ю̆Ю̈Ю̄Я̆Я̄Я̈Ӏ ʼ
ˮ
Arkaik harfler veya kullanılmayan harfler
А̨ Б̀ Б̣ Б̱ В̀ Г̀ Г̧
Г̄Г̓ Г̆ Ҕ̀ Ҕ̆ ԀД̓
Д̀ Д̨ Ԃ Е̇ Е̨
Ж̀ Ж̑ Џ̆
Ꚅ̆ З̀ З̑ Ԅ Ԇ
ԪІ̂ І̣ І̨
Ј̵ Ј̃ К̓ К̀ К̆ Ӄ̆
К̑ К̇ К̈ К̄ ԞК̂
Л̀ ԠԈ Л̑ Л̇ Ԕ
М̀ М̃ Н̀ Н̄ Н̧
Н̃ Ԋ ԢН̡ Ѻ
П̓ П̀
П́ ҦП̧ П̑ ҀԚ̆ Р́
Р̀ Р̃ ԖС̀ С̈ Ԍ Ҫ̓
Т̓ Т̀ Ԏ Т̑ Т̧
Ꚍ̆ Ѹ У̇
У̨ ꙋ́ Ф̑ Ф̓ Х́ Х̀ Х̆ Х̇
Х̧ Х̾ Х̓ һ̱ Ѡ Ѽ
Ѿ Ц̀ Ц́ Ц̓ Ꚏ̆
Ч́ Ч̀ Ч̆ Ч̑ Ч̓
ԬꚆ̆ Ҽ̆ Ш̀
Ш̆ Ш̑ Щ̆ Ꚗ̆ Ъ̄ Ъ̈
Ъ̈̄ Ы̂ Ы̃ Ѣ́ Ѣ̈ Ѣ̆
Э̨ Э̂ Ю̂
Я̈Я̂ Я̨ ԘѤѦ Ѫ
Ѩ ѬѮѰ Ѳ Ѵ
Ѷ
  • Kiril harfleri listesi
  • Kiril digrafikler

Ӛ (IPA: /ɘ/; küçük harf: ӛ), Slav kökenli olmayan bir Kiril harfidir. Sadece Hantıcada kullanılır. Türkçede I'ya yakın bir ses verir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakça</span> Kazakistanın resmî dili olan Türk dili

Kazakça veya Kazak Türkçesi, Kıpçak öbeğine ait, Kazakistan'da konuşulan çağdaş Türk dillerinden biridir. Nogayca ve Kırgızcaya yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Kiril alfabesi</span> Slav dillerinin kullanımında rol oynayan bir alfabe

Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Başkurtlar</span> Türk halkı

Başkurtlar Rusya'ya özgü bir Kıpçak Türk etnik grubudur. Rusya Federasyonu Cumhuriyeti Başkurdistan'da ve Doğu Avrupa'nın Kuzey Asya ile buluştuğu Ural Dağları'nın her iki tarafını da kapsayan daha geniş tarihi Badzgard bölgesinde yoğunlaşmışlardır. Başkurtların daha küçük toplulukları da Tataristan Cumhuriyeti'nde, Perm Bölgesi, Çelyabinsk, Orenburg, Tümen, Yekaterinburg ve Kurgan bölgelerinde ve Rusya'nın diğer bölgelerinde yaşamaktadır; Kazakistan ve Özbekistan'da oldukça büyük azınlıkları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kazak alfabesi</span>

Kazak alfabesi, Kazakistan'ın resmî dili olan ve Türk dilleri ailesinde yer alan Kazakçayı yazarken kullanılan yazı sistemidir. Kazak alfabesinde tarih boyunca; Kiril alfabesi, Latin alfabesi ve Arap alfabesi olmak üzere üç farklı alfabe türü kullanılmıştır. 2017 yılında, dönemin Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından 2025 yılına kadar Kiril alfabesinden Latin alfabesine kademeli olarak geçileceği belirtilmiştir. Arap alfabesi ile yazılan Kazakça, günümüzde Çin, İran ve Afganistan'da yerel olarak kullanılmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Başkurtça</span> Kıpçak grubundan, Başkurdistanın resmi dili

Başkurtça veya Başkırca, çağdaş Türk yazı dillerinden biridir ve Kıpçak grubuna bağlıdır. Çoğunluğu Başkurdistan'da yaşayan Başkurtlarca konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Abhazca</span>

Abhazca, Kuzeybatı Kafkas dillerinden biridir. Esas olarak Abhazya, Türkiye’de, Suriye, Almanya, Hollanda, Rusya ve Acaristan 'da konuşulur. Abhazya Cumhuriyeti’nin Rusça ile birlikte resmi dilidir. Abhazca, Abhazya’da yaklaşık 150 bin kişi tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Nogayca</span>

Nogayca, Türk dillerinin Kıpçak öbeğine bağlı, Nogaylar tarafından konuşulan dildir. Ağırlıklı olarak Rusya'nın güney kesiminde konuşulur. Günümüzde Kiril alfabesiyle yazılmaktadır.

Yeni Türk alfabesi (Tatarca: Яңа төрки әлифбасы, Yaña törki älifbası) veya kısaca Yenielif (Yanelif) (Tatarca: Яңалиф, Yañalif; Tatarca telaffuz: [jɑŋɑˈlif]), 1930'lu yıllarda Sovyetler Birliği'ndeki Slav kökenli olmayan halklar için oluşturulmuş Latin alfabesi temelli bir yazı sistemidir. 1926 yılının Şubat ayında Bakü'de toplanan Birinci Türk Halkları Kurultayı'nda alınan karar ile 1926 yılının Nisan ayında Kazan'da Yeni Tatar Alfabesi adıyla tasarlandı. 3 Temmuz 1927 tarihinde Tataristan hükûmeti tarafından Yanelif, Tatar dilinin resmi yazı sistemi olarak kabul edildi ve 1940 yılına kadar kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ə</span> Latin alfabesinde bir harf

Əə Latin alfabesine eklenmiş bir harftir. Bu harf Azerbaycan alfabesinde açığa yakın ön düz ünlüyü göstermek için kullanılır. 1991 yılında kabul edilen Azerbaycan alfabesinde bu ses için Ä harfi kullanılmışsa da bu ünlü Azerbaycancadaki en yaygın ünlü olduğundan ve mähäbbät örneğinde olduğu gibi nokta çokluğuna yol açtığından bir sonraki yıl Ä'nin yerine Kiril alfabesinde kullanılan Ә harfiyle aynı görünüşteki Ə harfi kabul edilmiştir. Kazan Tatarcasında ise tersi yaşanmış, başlangıçta Ə harfi kabul edilmesine karşın o dönem bu harfi pek çok yazı tipi ve bilgisayar sistemleri desteklemediğinden Ä harfine dönüş yapılmıştır.

Əə Kiril alfabesinin bir harfidir. Genellikle Tatarca, Başkurtça, Kazakça, Türkmence, Kalmukça, Azerice, Abhazca, Dunganca, Hantıca, Mansice, Hakasça dillerinde kullanılan Kiril alfabesinde kullanılan bir harftir. Latin alfabesinde karşılığı Ä ve Ə harfidir. Azericedeki karşılığı Əə dir. [æ] diye okunur. Ama Abhazca'daki fonemi [ʷ] şeklindedir, yani kendisinden önce gelen ünsüzün dudakların yuvarlatılarak söylenmesini sağlar. Kalmık dilinde ve Dungan dilinde ise [ә] diye okunur. Kimi latin alfabelerinde "Ǝɘ" biçiminde de kullanılır. Latin harfleri arasında da yer almaya başlamıştır. Bu biçimiyle günümüzde Azeri Latin alfabesinde kullanılır. Kısa, kapalı, gırtlaktan gelen ve sert bir E harfidir. Normal E harfine göre daha kısa ve serttir. Ayrıca A ve E arası bir ses olarak öngörülür (Æ). Ses ve harf karşılığı olarak Arapçada ve Almancada da bulunur. Türkçede normal e sesinden tam olarak ayırt edilebilmesi günümüzde çok zordur. Azericede yoğun olarak kullanılır. İnce bir harf olduğu halde kalın uyumludur. Bu harfi içeren sözcüklerin aslında Büyük Ünlü Uyumuna uymadığı hâlde kulağı tırmalamıyor olması bu nedenledir. Örneğin: İncə. Türkçede Selçuk ismi Azericede “Səlcuk” olarak yazılır. Kazakçada ise ince harftir ve ince uyumludur. Örneğin: Әріп/Harf, Әке/Baba, Әже/Nine

<span class="mw-page-title-main">Aman Tuleyev</span> Rus siyasetçi (1944-2023)

Aman Töleyev — (13 Mayıs 1944, Türkmenistan, Krasnovodsk – siyasetçi, teknoloji bilimi doktoru. Rusya Federasyonu Kemerovo Oblastı valisi.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da 1932-1933 yıllarında yaşanan kıtlık</span> 1931–1933 yılları arasında Sovyet Kazakistanını etkilemiş kıtlık

Kazak felaketi olarak da bilinen 1930-1933 Kazak kıtlığı, Sovyet Kazakistan'da 1,3 milyonu etnik Kazak olan 1,5 milyon insanın öldüğü bir kıtlıktı. Tüm Kazakların tahmini %38 ila 42'si bu kıtlık sırasında öldü, bu oran 1930-1933 Sovyet kıtlığı tarafından öldürülen herhangi bir etnik grubun en yüksek yüzdesi. Diğer kaynaklar, 2 milyon ila 2.3 milyon kadarının öldüğünü belirtmektedir.

Ӹ Kiril alfabesinde yer alan bir harftir. Mari dilinde [ə̈] sesini verir. Başka alfabelerde bulunmaz, fakat Hantıcada bununla aynı sesi veren ӛ harfi vardır.

Guzel Ramazanovna Sitdikova, Başkurt yazar, şair, yayıncı ve tercümandır. 2002 yılında Başkurdistan Cumhuriyeti Onur Diplomasını aldı. Başkurdistan Yazma Komisyonu'nun bir üyesidir. 2004'ten 2011'e kadar Başkurdistan Cumhuriyeti Başkurt Kadınlar Derneği lideriydi. 2012'den bu yana, uluslararası gönüllü hareketi Wikimedia'ya katkı yapmakta.

Yessengaly Abdijapbarovich Raushanov bir Kazak şairidir.

Oralhan Bökey, Kazak Türk'ü romancı, gazeteci, hikâye ve tiyatro yazarı.

Alessio Bombacı, İtalyan Türkolog.