İçeriğe atla

Şyaulyay Taarruzu

Şyaulyay Taarruzu
Bagration Harekâtı
Tarih5 Temmuz – 29 Ağustos 1944
Bölge
Belarus / Letonya
Sonuç Sovyet zaferi
Taraflar
 Almanya Sovyetler Birliği
Komutanlar ve liderler
Nazi Almanyası Georg-Hans Reinhardt
Nazi Almanyası Paul Laux		Sovyetler Birliği Hovhannes Bagramyan
Güçler
3. Panzer Ordusu
16. Ordu		1. Baltık Cephesi

Şyaulyay Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1. Baltık Cephesi kuvvetlerince girişilmiş bir taarruzdur ve genellikler Bagration Harekâtı olarak bilinir. Taarruz, Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın üçüncü evresinde girişilen bir harekâttır ve ana taktik hedefi Şyaulyay kenti olarak, Alman kuvvetlerinin Litvanya'dan çıkarılmasını amaçlamaktadır.

Kuvvetler

Wehrmacht

  • Mareşal Walter Model komutasındaki Merkez Ordular Grubu'na bağlı olan, General Georg-Hans Reinhardt'ın 3. Panzer Ordusu'nunve General Gerhard Matzky komutasındaki 25. Ordu'su.
  • General Johannes Frießner komutasındaki Kuzey Ordular Grubu'nun General Paul Laux komutasındaki 16. Ordu'su.

STAVKA

General Ivan Bagramyan komutasındaki 1. Baltık Cephesi kuvvetleri. Bu kuvvetler, 2. ve 6. muhafız ordularla, 39., 43. ve 51. ordulardan oluşmaktadır.

Taarruz

İlk evre

Kızıl Ordu'nun Bagration harekâtı, 1944 yılı Temmuz ayında büyük bir başarı elde etmişti. Alman Merkez Ordular Grubu, dağılmıştı ve Sovyet taarruzunun kuzey kanadı, Alman Kuzey Ordular Grubu için Litvanya ve Estonya'da bir tuzak tehdidi geliştirmekteydi. Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'na katılan cephe kuvvetleri, 4 Temmuz'dan itibaren Naroch Gölü ve Voropaevo'nun batısından Druya Nehri hattına ilerlediler. Bu kuvvetler, Švenčionys ve Kaunas yönünde bir ileri hareket başlatmakla görevliydiler. Bu harekât için Cephe bünyesine katılan 39. Ordu'nun da 10 Temmuz itibarıyla Cephenin sol kanadında toplanması gerekiyordu. Cephe kuvvetleri, STAVKA ihtiyatı olan 2. Muhafız Ordusu ve 51. Ordu tarafından takviye edildi. Ancak bu birlikler Temmuz ayının ikinci yarısında bölgeye ulaşabilecekdi. Taarruz, 5 Temmuz'da eksik kadrolu 1. Tank Kolordusu'nun desteğinde, 6. Muhafız Ordusu'nun iki piyade kolordusu ve 43. Ordu'nun üç piyade kolordusunun saldırısıyla başladı.

Sovyet saldırısı, Kuzey ve Merkez Ordular Grubu'nun sınır bölgesindeki iki Alman kolordusunun cephe hattını hedef almıştır. Strachwitz Panzer Grubu, Litvanya başkenti Riga'ya gönderildi. Buradaki sert savunma muharebeleri sonunda Temmuz ayı sonu itibarıyla 1. Baltık Cephesi kuvvetlerinin ileri hareketi durduruldu.

Sovyet 39. Ordu'su, 10 Temmuz sabahı Kaunas'a yönelik bir taarruz başlattı. İnatçı bir Alman direnmesiyle karşılaşan Sovyet komutanlığı, üç ordunun taarruz hattını 12 Temmuz'da 200 kilometrelik bir cephe hattına yaydı. Ağustos ayı başlarında Kızıl Ordu, Alman Kuzey Ordular Grubu ile Merkez Ordular Grubu bağlantısını kesmek için

Taarruzun Kaunas'a kaydırılması

Taarruzun ilerleyişine bağlı olarak STAVKA, taarruzun ana eksenini Siaulyay'dan Kaunas'a kaydırdı. 39. Ordu ile birlikte bu orduya verilen taarruz görevi de 3. Belarus Cephesi'ne aktarıldı. 1. Baltık Cephesi'ne ise 3. Muhafız Mekanize Kolordusu aktarıldı.

Siaulyay eksenindeki taarruzu geliştirmek için, 2. Muhafız Ordusu ve 51. Ordu, 14 Temmuz'da muharebeye sokuldu. Bu birlikler 22 Temmuz'da Panevežys kentini kontrol altına aldı. Kent, Alman Kuzey Ordular Grubu için önemli bir kavşak sayılmaktadır. 3. Muhafız Mekanize Kolordusu, 51. Ordu'nun kombine kuvvetleriyle koordinasyon içinde hareket ederek 27 Temmuz'da, General Hellmuth Mäder komutasındaki Alman birliklerince tutulan Siaulyay'ı ele geçirdiler. Cephenin sağ kanat birlikleri, 2. Baltık Cephesi kuvvetleriyle birlikte Daugavpils'i geri aldı.

Sovyet kuvvetleri taarruzu ileri götürerek 30 Temmuz'da Biržai ve Bauska kavşağını ve bazı direnek noktalarını ele geçirdiler, 31 Temmuz'da Jelgava'ya girdiler. Tukum'a girerek Riga Körfezi'nde sahile ulaşan Kızıl Ordu birlikleri Alman Kuzey Ordular Grubu'nun geriyle kara bağlantısını kestiler.

Alman karşı taarruzu

General Bagramyan kuvvetleri Temmuz ayı sonu ve Ağustos başlarında Biržai ve Raseiniai bölgelerinde Alman karşı taarruzlarını püskürttüler. Sovyet kaynaklarına göre Biržai bölgeslinde dört piyade tümeni ile 100 tank ve taarruz topundan oluşan Alman kuvvetlerinin, Raseiniai bölgesinde ise bir piyade tümeni ile bir tank tümeninden oluşan Alman kuvvetinin taarruzları püskürtülmüştür. General Strachwitz'in panzer grubu, kuşatmanın dışında tuzağa düşürüldü. Bunun üzerine eldeki diğer birliklerden unsurlarla birleştirilerek yeniden düzenlendi. Kuşatma altında kalan Alman birlikleri de, kuşatmayı yarmak için yeni düzenlemerle teşkillendi.

Doppelkopf Harekâtı kapalı adı verilen Alman taarrzu 16 Ağustos'ta başladı. Alman ağır kruvazörü DKM Prinz Eugen, Litvanya'daki bir kasaba merkezindeki 48 T-34'ü bir bombardıman sırasında imha etti. Bu bölgedeki Sovyet savunması, 3. Hava Ordusu tarafından desteklendi. Alman kuvvetleri, Tukum'un ve Sloki'nin batısında Alman Deniz Kuvvetleri Kriegsmarine desteğinde 20 Ağustos'ta giriştikleri bir karşı taarruzla Sovyet kuvvetlerini sahilin gerisine atabildiler. Böylece Riga civarındaki birliklerin deniz üzerinden bağlantısını yeniden kurdular. Strachwitz grubu ile Ordular Grubu arasındaki bağlantı da ayın 21'inde yeniden kuruldu.

Sonuç

Bu bölgede serbest kalan zırhlı birlikler, Narva'daki Alman savunmasını desteklemek üzere aktarıldı. Narva'da ortaya çıkabilecek kritik durum böylece önlenmiş oldu, fakat hâlen durum Alman savunması açısından sağlam değildi. Öte yandan Kuzey Ordular Grubu'nun durumu da kritik bir hal almıştır. Sonbaharda 1. Baltık Cephesi taarruzlarına yeniden başladı. Memel Savaşı sırasında Kızıl Ordu birliklerince Güney Ordular Grubu ile Kuzey Ordular Grubu bağlantısı kesildi ve 3. Panzer Ordusu nun büyük kısmı imha edildi.

Dipnotlar

Kaynakça

  • Ostfrontdrama 1944 - R. Hinze
  • Fight for the Soviet Baltic in the Great Patriotic War 1941-1945 Riga, 1967

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küçük Satürn Harekâtı</span>

Küçük Satürn Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, Stavka'nın gerçekleştirdiği bir karşı taarruzdur.

<span class="mw-page-title-main">Lvov-Sandomierz Taarruzu</span>

Lvov-Sandomierz Taarruzu ya da Lvov-Sandomierz Stratejik Taarruz Harekâtı, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı Temmuz ayı ortalarında başladığı ve Alman kuvvetlerini Ukrayna'dan ve Doğu Polonya'dan atmayı amaçlayan genel taarruzudur. Bir aydan uzun bir süre devam eden Sovyet taarruzları, belirlenen hedeflerine ulaşmıştır. Lvov-Sandomierz Stratejik Taarruz Harekâtı, üç taarruz harekâtından oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bagration Harekâtı</span> Harekât

Bagration Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun yürüttüğü Beyaz Rusya Stratejik Taarruz Harekâtı'nın kapalı adıdır. Harekât, 22 Haziran ve 19 Ağustos 1944 tarihleri arasında icra edilmiş olup sonuçta Alman kuvvetleri Beyaz Rusya'dan ve Doğu Polonya'dan çıkartılmıştır. Harekâta verilen Bagration kapalı adı, 18. ve 19. yüzyıllarda yaşamış ve Borodino Muharebesi sırasında ölümcül bir yara almış olan Çarlık generali, prens Pyotr Bagration'a dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Seelow Tepeleri Muharebesi</span>

Seelow Tepeleri Muharebesi, Sovyet Seelow-Berlin Taarruz Harekâtı'nın bir parçasıdır. II. Dünya Savaşı'nda geniş savunma mevzilerine yönelen son taarruzdur. Çatışmalar 16 - 19 Nisan tarihleri arasında üç gün sürdü. Mareşal Georgi Jukov'un 1. Beyaz Rusya Cephesi'nin bir milyona yakın askeriyle, Berlin'in Kapısı olarak kabul edilen mevzilere taarruz etti. Bu taarruz kuvvetlerinin karşısında Alman 9. Ordusu'nun yaklaşık 110 bin askeri vardı. Alman 9. Ordu'su, Vistül Ordular Grubu'na bağlı olup General Busse komutası altında idi.

Doğu Prusya Taarruzu, II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde, Kızıl Ordu'nun Alman kuvvetlerine karşı yürüttüğü bir stratejik taarruzdur. Sovyet genel taarruzu 13 Ocak 1945 tarihinde başlamış, bazı Alman birlikleri 9 Mayıs 1945'e kadar çatışmaya devam ettiyse de 25 Nisan 1945 tarihinde hedeflerine ulaşmıştı. Kızıl Ordu'nun parlak bir zaferiyle sonuçlanan Köninsberg Kuşatması, genel taarruzun önemli bir bölümüdür. Alman tarihçiler, Doğu Prusya Taarruzunu 2. Doğu Prusya Taarruzu olarak adlandırırlar. Gumbinnen Harekâtı olarak da bilinen 1.Doğu Prusya Taarruzu, esasen 1. Baltık Cephesi'nin Memel Taarruzu'nun bir bölümü olarak General Çernyahovski komutasındaki 3. Belarus Cephesi kuvvetlerince 16 - 27 Ekim 1944 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş bir harekâttır. Bu harekâtta Sovyet birlikleri Doğu Prusya ve Polonya'da 30 – 60 km derinlikte bir girme sağladılar ama ağır da kayıplara uğradılar. Bu durumda taarruz, daha geniş ihtiyatlar cephe hattında toplanıncaya kadar ertelendi.

<span class="mw-page-title-main">Dinyeper-Karpatlar Taarruzu</span>

Dinyeper-Karpat Taarruzu, 24 Aralık 1943 - 14 Nisan 1944 tarihleri arasında, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde 1., 2., 3. ve 4 Ukrayna Cepheleri ile 1. Belarus Cephesi tarafından yürütülen bir stratejik taarruz harekâtıdır. Bu harekât, Alman Merkez ve Güney ordu gruplarına karşı, Ukrayna'nın tümünü ve Moldova'yı Alman işgalinden geri almayı hedeflemektedir.

II. Kiev Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde Kızıl Ordu tarafından gerçekleştirilen üç stratejik harekâtı ve bir Wehmacht karşı taarruz harekâtını ifade etmektedir. Tüm bu harekâtlar, Wehmacht'ın Kursk'a yönelik başarısız Hisar Harekâtı ardından, 3 Ekim - 22 Aralık 1943 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Savaşın, Kızıl Ordu tarafından başlatılan yaz taarruzu, Dinyeper gerisine çekilmiş olan Mareşal Manstein'in Güney Ordular Grubu'na yöneldi. Bu hatta Manstein, kayıplarını gidermek ve güç kazanmak niyetindeydi fakat gelişmeler buna fırsat vermedi. STAVKA, Merkez Cephesi'ne ve Voronej Cephesi'ne, Almanların kendilerini toparlamalarından önce Dinyeper geçişlerini zorlamaları yönünde emir verdi. Bu girişim, Ekim ayında başarısız olunca, harekâta katılan güçler, 2. Ukrayna Cephesi'nin bazı birlikleriyle de takviye edilerek 1. Ukrayna Cephesi emrine verildi. General Vatutin komutasındaki 1. Ukrayna Cephesi, Kiev'in kuzey ve güneyinde sağlam dayanaklar oluşturdu. Alman tarafında ise General Hermann Hoth komutasındaki deneyimli 4. Panzer Ordusu bulunmaktadır.

Vitebsk - Orşa Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı yaz genel taarruzu Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın bir parçasıdır ve genelde Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Vilnüs Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yaz genel taarruzu olan Bagration Harekâtı'nın üçüncü evresinde gerçekleşmiş olan bir taarruz harekâtıdır. Harekât, 5 - 13 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşti ve Sovyet zaferiyle sonuçlandı.

Lublin-Brest Taarruzu, Kızıl Ordu'nun Belarus Stratejik Harekâtı kapsamında sürdürdüğü bir taarruz harekâtıdır. Harekât, 18 Temmuz - 2 Ağustos 1944 tarihleri arasında yapılmış olup Alman kuvvetlerini merkez ve doğu Polonya'dan çıkarmayı amaçlamaktadır. Genellikler Bagration Harekâtı olarak bilinir. 1. Belarus Cephesi'nin güney kanadı (sol) tarafından Alman Güney Ukrayna Ordular Grubu'na ve Merkez Ordular Grubu'na karşı icra edilmiştir.

Kaunas Harekâtı, İkinci Dünya Savaşında Sovyet Belarus Strateji Taarruz Harekâtı'nın üçüncü evresinde Kızıl Ordu tarafından gerçekleştirilen bir taarruz harekâtıdır ve genellikle Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Radzymin Muharebesi, Kızıl Ordu'nun 1. Belarus Cephesi kuvvetleri ile 39. Panzer Kolordusu arasında gerçekleşen bir dizi çatışmadır. Bu çatışmalar esasen STAVKA'nın Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın bir parçası olan Lublin-Brest Taarruzu harekâtı sırasında, 1 - 10 Ağustos 1944 tarihleri arasında gerçekleşti. Harekât alanı, Varşova'nın yakınlarındaki bir kasaba olan Radzymin civarıdır. Bu muharebeler sırasında, Varşova'ya 20 km. mesafede, Belostok demiryolu hattı üzerindeki Wolomin kasabası civarı, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya'da gerçekleşen en büyük çaplı tank muharebesine sahne olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Vistül-Oder Taarruzu</span> II. Dünya Savaşının Doğu Cephesinde başarılı bir Kızıl Ordu taarruzu

Vistül-Oder Taarruzu, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde başarılı bir Kızıl Ordu taarruzudur. Taarruz Harekâtı 12 Ocak - 2 Şubat 1945 tarihleri arasında icra edilmiştir. Bu taarruzla Sovyet kuvvetleri, Doğu Polonya'da Vistül Nehri üzerindeki taarruz çıkış hatlarından Alman toprakları içlerine kadar ilerlediler. Ulaştıkları hat, Alman başkenti Berlin'e 70 km. mesafede olan Oder Nehri kıyılarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Pomeranya Taarruzu</span>

Doğu Pomeranya Taarruzu ya da Doğu Pomeranya Stratejik Taarruz Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde Kızıl Ordu'nun Pomeranya ve Batı Prusya'daki Wehmacht kuvvetlerine karşı giriştiği ve 10 Şubat - 4 Nisan 1945 tarihleri arasında gerçekleşmiş bir genel taarruz harekâtıdır. Harekât, Sovyet kaynaklarında birbirini izleyen alt operasyonlar olarak değerlendirilmektedir.

Konitz-Köslin Taarruz Harekâtı 10 Şubat - 6 Mart 1945
Danzig Taarruz Harekâtı 7 - 31 Mart 1945
Arnswalde-Kolberg Taarruz Harekâtı 1 - 18 Mart 1945
Altdamm Taarruz Harekâtı 18 Mart - 4 Nisan 1945

Yukarı Silezya Taarruz Harekâtı II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde Mareşal Konev kuvvetlerinin giriştiği bir genel taarruz harekâtıdır. Bu Sovyet taarruzu, Alman kuvvetlerinin Yukarı Silezya'nın büyük bir bölümünden geri çekilmelerine yol açmıştır.

Gün Dönümü Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesinde gerçekleşen son Alman tank taarruz harekâtıdır. Harekât, bazı kaynaklarda "Stargard Tank Muharebesi" olarak geçmektedir. Alman plânlamasında geniş kapsamlı bir taarruz olarak ele alınmıştı, fakat uygulamada daha dar kapsamlı olarak hayata geçirildi. Alman saldırısı Kızıl Ordu tarafından püskürtüldü. Fakat yine de Sovyet Yüksek Komutanlığı'nı (STAVKA), Berlin Harekâtı'nı ertelemeye yöneltmiştir.

Memel Kuşatması ya da Memel Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, Sovyet kuvvetlerinin 1944 yılı sonlarında başlattıkları Memel Taarruz Harekâtı'dır. Memel, Klaipėda'nın Almanca adıdır. Sovyet taarruzu, Memel'in küçük bir kesiminde ve limanında Alman kuvvetlerinin üç ay boyunca kuşatma altında tutulmasına yol açmıştır.

Riga Taarruzu ya da Sovyet resmi tarihinde Riga Taarruz Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, STAVKA'nın geliştirdiği Baltık Taarruzu'nun bir alt harekâtıdır. Harekât, 1944 yılının sonlarında gerçekleşmiş olup Alman kuvvetlerini Riga kentinden çıkartmıştır.

Oder-Neisse Taarruzu, II. Dünya Savaşı'nın son yılında Kızıl Ordu tarafından gerçekleştirilen Merkezi Avrupa Seferi içinde yer alan son iki stratejik taarruzdan birinin ilk evresine Alman kaynaklarında verilen addır. İlk taarruz evresinde dört gün süren çatışmalar, Berlin Muharebesi'nin daha geniş çerçevesi içinde ele alınır. Sovyet askeri plancıları, Berlin Stratejik Taarruz Harekâtı'nı üç cephe taarruz harekâtı ve bir kıskaç harekâtı olarak dört bölüm olarak planladılar.

<span class="mw-page-title-main">Raseiniai Muharebesi</span>

Raseiniai Muharebesi, II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde, Litvanya sınırının 75 km. kuzeybatısındaki Kaunas civarında 23 - 27 Haziran 1941 tarihleri arasında gerçekleşmiş olan bir tank muharebesidir. Muharebe, General Erich Hoepner komutasındaki 4. Panzer Grubu karşısında General Kurkin komutasındaki 3. Motorize Kolordu ve General Şestapolov komutasındaki 12. Mekanize Kolordu arasında gerçekleşmiştir. Bu iki Sovyet mekanize kolordusu, Sovyet Kuzeybatı Cephesi Komutanı General Fiodor Kuznetsov'un, Wehrmacht kuvvetlerinin Neman Nehri geçişlerini engellemekle görevlendirdiği kuvvetlerdir. Muharebenin sonucunda Sovyet kolorduları hemen hemen tümüyle imha edildiler. Aynı zamanda Sovyet Kuzeybatı Cephesi'nin tüm zırhlı kuvvetleri de imha edilmiş oldu. Alman kuvvetlerinin önünde Daugava Nehri yönündeki hat açılmış oldu. Sovyet resmi tarihinde 22 - 27 Haziran arası tarihlerde, cephenin kuzey kesimindeki savaşlar, Baltık Stratejik Savunma Harekâtı'nın bir bölümü olan Sınır Savunma Savaşları olarak geçmektedir. Raseiniai Muharebesi de bu savaşlar çerçevesinde gerçekleşen en geniş kapsamlı muharebelerden biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.