İçeriğe atla

Şumnu

Kontrol Edilmiş
Şumnu
Шумен
Şumen
Şumnu'dan görünüm
Şumnu bayrağı
Bayrak
Şumnu arması
Arma
Bulgaria üzerinde Şumnu
Şumnu
Şumnu
ÜlkeBulgaristan Bulgaristan
İlŞumnu
İdare
 • Belediye BaşkanıKrasimir Kostov (BSP)
Yüzölçümü
 • Şehir136.358 km²
Rakım184 m
Nüfus
 (2018)[1]
 • Şehir75.550
 • Kent
106,439
Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)
Posta kodu
9700
Alan kodu054
Resmî site
www.shumen.bg/en

Şumnu (BulgarcaШумен Şumen), Bulgaristan'ın kuzeydoğusunda, Deliorman bölgesinde bulunan il (oblast) ve bu ilin merkezi olan şehirdir.

Şumnu adının kökeni hakkında pek çok rivayet vardır, değişik kaynaklarda değişik teoriler ileri sürülmektedir. Bunlardan birisi 7. yüzyılda bu bölgede yaşayan "Şu" adlı bir Türkmen derebeyinin buraya kendi adını verdiğidir. Bir diğeri, Bulgar Hanı Simeon'un şehre bu adı verdiği; bir diğeri de Bulgar Hanı'nın şehrin kurulduğu yerin zengin doğal yapısından meydana gelen orman ve hayvan gürültüsünden dolayı şehre Bulgarca'da "gürültülü" anlamına gelen "Şumen" adını verdiğidir.

Osmanlı Devleti zamanında, ordu karargahlarının bulunduğu, büyük stratejik önemi olan bölgenin en önemli şehirlerinden olan Şumnu, zamanla Türklerin Türkiye'ye göçmesiyle nüfusunun çok büyük kısmını kaybetmiştir. Yeşil bir dağ yamacının eteğinde kurulan Şumnu'nun sosyalizm döneminde büyük zarar gören eski mahallelerinde hâlâ bazı tarihi binalar ve evler korunmaktadır. Çömlekçi, Kılyak (Grivica) mahallelerin yakınında olan eski şehir merkezi de sonradan biraz güneye kaydırılmıştır. Eski merkezinde hâlâ çok sayıda Türk oturmaktadır, köylerden göç eden Türkler de genellikle bu mahallelere yakın yerleşmektedir. Ayrıca eski Ermeni mahallesi, eski Yahudi mahallesi de bu bölgededir.[2][3]

Tarihi

Şumnu, 1389 yılında Çandarlı Ali Paşa tarafından Osmanlı toprağına katılan, stratejik önemi olan ve Osmanlı İmparatorluğu'na askeri üs ve doğal kale görevi yapmış bir şehirdir. 1810 yılında Osmanlı-Rus savaşlarında Ruslar 50.000 ölü vererek savaşı kaybetmişlerdir. Şehirde tarihi Tombul bir diğer adıyla Şerif Halil Paşa camisi de bulunmaktadır. Bu cami Balkanlar yarımadasında Hristiyan bir ülkedeki en büyük ikinci camidir. Dilimize de yerleşmiş olan, babanın oğluna "Ben sana vali olamazsın demedim, adam olamazsın dedim" deyimi bu caminin önünde yaşanan bir olaydan kalmıştır.[4]

İklim

 Şumnu iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 4,3 6,5 11,3 17,8 23,2 26,5 29,5 30,1 25,1 18,8 12,0 5,8 17,6
Ortalama sıcaklık (°C) 0,7 2,6 6,9 12,5 17,2 20,6 23,3 23,7 19,1 13,5 7,9 2,4 12,5
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −2,9 −1,3 2,6 7,1 11,2 14,7 17,1 17,2 13,0 8,1 3,9 −1,1 7,2
Ortalama yağış (mm) 35,6 40,6 38,1 53,3 63,5 78,7 48,3 40,6 35,6 35,6 53,3 50,8 584,2
Kaynak: Bulgar Meteoroloji Enstitüsü[5]


Tarihi eserleri

Tarihi Şumnu Kalesi

Osmanlı döneminde 63’ü şehir merkezinde olmak üzere, tarihi belgelere baktığımızda Şumnu’nun genelinde 229 Osmanlı eseri bulunuyordu. Şehirde Osmanlı'dan bugüne kalan en belirgin mekân 1741 yılında Şerif Halil Paşa tarafından yaptırılan Tombul Camii’dir. Şerif Halil Paşa camii ve medresesi, Türkçede sık kullanılan bir deyiş olan “Ben sana paşa değil, adam olamazsın dedim” diyen babayı memnun etmek için yapılan camidir. Yine Şerif Halil Paşa tarafından yaptırılan Kurşun çeşmesi. Ayrıca Şumnu Saat Kulesi, Mehmet Doducuoğlu tarafından yapılmış. 1740 yılından beri her 15 dakikada bir Çan sesi ile Şumnu’yu çınlatıyor.

Osmanlı haberleşme tarihindeki ilk telgraf görüşmesi 1855 yılında Şumnu-İstanbul arasında yapılmıştır. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla ilk telgraf Şumnu'dan İstanbul'a gönderildi. Kırım Savaşı'ndan bilgi veren telgrafta, "Müttefik askerleri Sivastopol'a girmişlerdir." yazılıydı. Osmanlı birlikleri de müttefikler arasındaydı. 1922 yılında tamir gören tarihî Bedesten 17. yüzyıl Osmanlı eseridir. Bedestenin yanı başındaki Köprübaşı hamamı 1990'larda terk edilmiştir. 1749 yılında yapılan Kalak Camii ve 1851 yılında Rıfat Paşa tarafından yaptırılan Rıfat Paşa Tatar Camii ve medresesi hâlâ ibadete açıktır. 1654 yılında yapılan Ravna çeşmesi kurumuş, oluk ve kürünü parçalanmıştır.

Şerif Halil Paşa Camii karşısında Erkek İmam Hatip Lisesi başka bir adla Nüvap okulu bulunur. Şumnu’da şehre hakim bir tepe üzerinde bir Osmanlı eseri vardır. Geçmişte zindan olan bu eser bir süre lokanta olarak kullanılmıştır. Zindanın karşısındaki kale Osmanlı döneminde çok az kullanılmasına rağmen tahminen 3.000 yıllık bir geçmişe sahiptir.[6]

Efsanevi güreşçi Koca Yusuf ve yine Osmanlı'nın başpehlivanlarından Katrancı Mehmet Pehlivan Türk politikacı Ahmet Fikri Tüzer’in de doğum yeridir.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Population in Shumen Town - National statistical institute". www.nsi.bg. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Kasım 2009. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009. 
  5. ^ "Şumnu iklim verileri". Weatherbase. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Mahmud</span> 24. Osmanlı padişahı (1730–1754)

I. Mahmud, divan edebiyatında kullandığı mahlasıyla Sebkati, 24. Osmanlı padişahı ve 103. İslam halifesidir. 1696'da Edirne Sarayı'nda dünyaya geldi. II. Mustafa'nın oğlu ve III. Ahmed'in yeğenidir.

<span class="mw-page-title-main">Razgrad</span> Kuzeydoğu Bulgaristanda kent

Razgrad, Bulgaristan'ın kuzeydoğusunda, Bulgaristan Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Deliorman bölgesindeki bir şehirdir. Razgrad ilinin idari merkezidir. Tuna Nehri'nin 80 kilometre güneyinde yer alır.

Deliorman ya da Deli Orman, Aşağı Tuna Ovası'nda yer alan; Rusçuk, Razgrad, Silistre, Şumnu, Eski Cuma ve Dobriç şehirlerini de kapsayan geniş bir bölgedir. Bu bölge hâlâ Türklerin yoğun olarak oturdukları yerlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Koca Yusuf</span> Türk güreşçi

Koca Yusuf, gerçek adıyla Yusuf İsmail veya ring adıyla Korkunç Türk, Türk güreşçi, Kırkpınar başpehlivanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karagümrük</span> Fatih, İstanbul, Türkiyede mahalle

Karagümrük İstanbul ili Fatih ilçesine bağlı tarihi bir mahalledir.

Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa. Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde büyük katkıları olmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. Tarihe Çandarlılar Ailesi olarak geçmiş olan ailenin üst düzey bir mevkiye gelmiş ilk bireyidir. İlmiye sınıfından yetişmiş; kadılık ve kazaskerlik görevlerinde bulunmuş; Eylül 1364 ile 22 Ocak 1387 tarihleri arasında 22 yıl 4 ay vezirlik yapmış ve vezirliği döneminde de Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa ismiyle anılan devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sinan Paşa Camii (Beşiktaş)</span> İstanbulda cami

Sinan Paşa Camisi İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde yer alan Mimar Sinan tarafından inşa edilmiş bir Osmanlı camisidir. İlçenin merkezinde yer alan Sinanpaşa mahallesine adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kırkpınar Yağlı Güreşleri</span> Geleneksel yağlı güreş festivali

Kırkpınar Yağlı Güreşleri, geleneksel Türk yağlı güreş turnuvası. Her sene haziran ayı sonu ile temmuz ayı başında Edirne'de düzenlenir. Pehlivanlar üç gün süresince er meydanında mücadele ederler. Son gün yapılan finallerde her boyun (kategorinin) birinci, ikinci ve üçüncüleri belirlenir. Bunlardan en önemlisi başpehlivandır. Güreşler esnasında Kırkpınar Festivali düzenlenir ve çeşitli etkinlikler gerçekleştirilir. Osmanlı Devleti'nin her yerinde düzenlenen panayırların hepsinde güreş yapılır ama bunların içinde yalnız Kırkpınar’da “baş”ı kazanan pehlivan, gelecek senenin Kırkpınar güreşlerine kadar “başpehlivan” bilinirdi. Bu düşünce günümüzde de devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ramazanoğulları Beyliği</span> Türk beyliği

Ramazanoğulları Beyliği, XIV. yüzyılda Misis ve Adana yöresinde kurulmuş bir Anadolu beyliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Tombul Camii</span> Bulgaristanda bir camii

Şerif Halil Paşa Camii halk arasında bilinen adıyla Tombul Camii, Bulgaristanın Şumnu (Shumen) ilinde bulunan cami.

<span class="mw-page-title-main">Göbel, Susurluk</span>

Göbel, Balıkesir ilinin Susurluk ilçesine bağlı bir mahalledir. Türkiye'nin en önemli et ve sakatat ticareti merkezlerinden biri olan yerleşimin ekonomisinin belkemiğini, bilhassa Göbel Kokoreci olarak Türkiye çapında bilinen sakatat/kokoreç ürününün üretimi ve ticareti ve et lokantacılığı oluşturmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu baş pehlivanlarından Katrancı Mehmet Pehlivan'ın da memleketi olan yerleşim, her yıl Geleneksel Katrancı Mehmet Pehlivan Yağlı Güreşleri'ne ev sahipliği yaparak yağlı güreş kültürüne katkı sunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Camii (Sinop)</span>

Sinop Alaeddin Camii, Sinop ilinde, şehir merkezinde yer alan Selçuklu devri yapısı.

Miralay Ahmet Bey Camii, Mersin'in Tarsus ilçesinde bulunan, adını onu yaptıran kişi olan Miralay Ahmet Bey'den alan camidir. Miralay Ahmet Bey tarafından yaptırılan eserler arasında Eski Hal Camii, 20 odalı bir medrese ve Bozcaada'da bulunan Alaybey Camii de yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Halil Şerif Paşa</span>

Halil Şerif Paşa, 19. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı devlet adamı, diplomattır.

<span class="mw-page-title-main">Rum Mehmet Paşa Camii</span>

Rum Mehmet Paşa Camii ya da Rumi Mehmet Paşa Camii, İstanbulun Üsküdar ilçesinde yer alan, Osmanlı döneminden kalma tarihî bir ibadethanedir. Rum asıllı Osmanlı veziri Rum Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde İstanbul'un Anadolu Yakası'na yaptırılan ilk cami olma özelliğini taşımaktadır. Ters T planlı, zaviyeli bir camidir. İki yanında ikişerden toplam dört oda bulunmaktadır. Sağdaki odalar geçişlidir. Soldaki büyük oda mutfak olarak düzenlenmiştir. Yapımına 1469 yılında başlanan cami, 2 yıllık inşaat sürecinin ardından 1471 yılında tamamlanarak ibadete açıldı. Cami, mimari olarak Bizans ve Osmanlı esintilerini bir arada taşımaktadır. Cami son kapsamlı onarımını 1953 yılında geçirmiştir.

Nalçacı Halil Camii, Şeyh Tului Tekkesi ya da Nalçacı Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Zeynep Kamil Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Şeyh Halil Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1625 (?) yılında başlanan mescit, bir yıllık inşaat sürecinden sonra 1626 (?) yılında ibadete açılmıştır. Cami mimarî olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lala Mustafa Paşa Camii (Erzurum)</span>

Erzurum Lala Mustafa Paşa Camii, Türkiye'de Erzurum İli merkez ilçesi Yakutiye'de Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılmış Erzurum ’daki ilk Osmanlı camisidir.

<span class="mw-page-title-main">Katrancı Mehmet Pehlivan</span>

Katrancı Mehmet Pehlivan, 1859 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nda -bugün Bulgaristan sınırları içinde kalan- Deliorman bölgesinin Şumnu şehrinin bir köyünde doğmuş efsanevi Türk güreşçidir. Diğer Osmanlı İmparatorluğu başpehlivanları gibi onun da Deliorman bölgesinde doğup büyümesi, pehlivan olmasının önünü açmıştır. Tıpkı Koca Yusuf gibi Evlad-ı Fatihan mensubu bir Şumnulu olup, 1453 sonrası Fatih Sultan Mehmet tarafından Balkanlar'a yerleştirilen bir Türk aileden gelmektedir ve 93 Harbi olarak anılan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı öncesi, Anadolu topraklarına göç ederek, Balkanlar'daki memleketine benzettiği Karacabey Ovası'nda bulunan Susurluk'un Göbel beldesine yerleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İşkodra Kurşunlu Cami</span>

Kurşunlu Camii veya Buşatlı Mehmet Paşa Camii, Arnavutluk Cumhuriyeti'nin İşkodra kentinde bulunmakta olan tarihi bir Osmanlı camisidir.

Osmanlı döneminde İstanbul