Şuhut
| Şuhut | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Afyonkarahisar |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Harun Reşit Han |
| • Belediye başkanı | Muhittin Özaşkın |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1.182 km² |
| Rakım | 1.130 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 36.947 |
| • Kır | 21,833 |
| • Şehir | 14.857 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 03800 |
| İl alan kodu | 0272 |
| İl plaka kodu | 03 |
Şuhut, Afyonkarahisar iline bağlı, İç Ege Bölgesi'nin en doğusunda yer alan bir ilçedir. İl merkezine uzaklığı 29 km'dir. 1946 yılında ilçe olmuştur.
Tarih
İlçenin tarihinin Neolitik çağa kadar uzandığı Şuhut Hisar, Karaadilli Höyüğü, Kepirtepe Höyüğü'nün bu çağa ait eserler olduğu tahmin edilmektedir. Hitit döneminde ise Afyonkarahisar ve Kütahya illerinde hüküm süren Mira Krallığı'na bağlı bir prenslik olan Kuvalya'nın başkentinin Şuhut olduğu bilinmektedir. Şuhut'un netleşmiş biçimdeki tarihi ise, Alemas adlı Frig komutanının Truva Savaşlarına katılan ve mağlûplar arasında yer alan birliklerini buraya kadar çekerek MÖ hâkimiyeti 1180 yıllarında "Synnada" kentini kurmasıyla başlamaktadır. MÖ 3500'lere kadar uzanan tarihi içinde Roma döneminde bir başkent ve medeniyet merkezi olmuştur.
Bugünkü Şuhut, Truva Savaşları sonunda Trakyalı, Makedonyalı ve Ahiyalı birlikleriyle bölgeye gelen Akomas tarafından "Synnada" adıyla MÖ 1180'de kurulmuştur. Daha sonraki yıllarda ise Synnada'nın önce Lidya, daha sonra da Pers hâkimiyeti altına girdiği görülmektedir. Hatta Perslere sığınan Atinalı ünlü komutan Alkibiyedes MÖ 404 yılında bugünkü Balçıkhisar Kasabası sınırları içerisinde yer alan "Melisse" çiftliğinde ölmüştür. Daha sonraki yıllarda Antik Romalılar ve Bizanslıların egemenliğine girdiği bilinmektedir. Bizans döneminde "cfut" olan adı ise değişikliğe uğrayarak önce "çıfut" olmuştur.1- Şuhut 1219 dan önce de hatta 1150 den önce de Türk ve İslam Yurdudur. Şuhut Adı Şeyh Şuhudi Ömer Efendiye, izafeten Şuhut'a verilmemiştir. Şuhut'a izafeten Şeyh Ömer Efendiye Şuhutlu manasında Şuhudi denmiştir. 2- Akan ya da Akhan adında Türk boyu yoktur. Muhtemelen matbaa ya da harf hatası nedeniyle yeni bir boy icat etmenin de lüzumu yoktur. Şuhut Halkı Akhun'lara bağlı KHALAÇ= HALAÇ Boyundandır. Khalaç= Halaç'lar koyunculukla geçimlerini sağlayan Orta Asya'nın güneyinde kuzey Azerbaycan- İran (kum kentinin bulunduğu) Halacistan ve Afganistan'daki Türkistan olarak bilinen bölgede devletler kurmuş, diğer bir kısmı 1500 yıllara kadar yenidelhi başkent olmak üzere Hindistan'ı yönetmiş, Hindistandakiler yine bir Türk boyu olan Çağatay Türkleri tarafından devletleri yıkılmış, İran ve Afganistandakiler yine bir Türk boyu olan Avşarlar tarafından yıkılarak yerine Avşar Hanedanlığının kurulmasından sonra bir kısmı İrandan Hakkari, Malatya yoluyla Anadolu topraklarına dağılmışlardır. Kaşgarlı Mahmut divanı lügati Türk'te Kalaç'ın aç kal, aç kalasın anlamında ilenme ilenç sözü olarak söylendiğini belirttiği çağ yayınlarınca basılan İslam tarihinde ifade edilmektedir. İran ve Arap tarihçiler Kalaç'ı khalaç olarak yazdıkları bununda zamanla Anadolu ağzından düşerek Halaç a dönüştüğü, Halac'ı Mansur'un da aynı boydan olduğu belirtilmektedir.
Türk Kurtuluş Savaşında Şuhut, kısa süre de Atatürk'ü ve dolayısıyla da başkomutanlık karargahına ev sahipliği yapmıştır.
Şuhut, 1862'de bir deprem geçirdi ve binaların yarısı ile bazı tarihi anıtlar yıkıldı.
Şuhut 1884 yılında bucak oldu. 1896 yılında köy, 1912 yılında yeniden bucak olmuştur.
Şuhut'ta belediye teşkilatı bucak düzeyinde 1913 yılında kurulmuştur. Şuhut 1946 yılında ilçe olmuştur.
Coğrafya
Şuhut, İç Ege Bölgesinin en Doğusunda ve Afyonkarahisar'ın Güneyindedir. Batı Anadolu'yu İç Anadolu Bölgesi'ne bağlayan eşik arazi üzerinde olup, 1151 m rakımıyla Afyonkarahisar'un en yüksek yerleşim merkezlerinden biridir. İlçenin kuzeyinde Afyonkarahisar ili, batısında Dinar, Sandıklı, Sinanpaşa ilçeleri, doğusunda Çay, güneyinde ise Isparta ilinin Yalvaç ve Senirkent ilçeleriyle çevrilidir. 1 Merkez ve 6 Belde Belediyesi ile 31 köyü mevcuttur. Yüzölçümü ise 1182 km²'dir.
Kültür
Zafer Yürüyüşü
Her yıl Şuhut ilçesinden Kocatepeye Büyük Zafer yürüyüşü yapılmaktadır. (25 Ağustosu 26 Ağustosa bağlayan gece saat 04:00 da) Mustafa Kemal Atatürk 25 Ağustos 1922 de geldiği şuhutta 1 gece konaklamış; buradan gece yolculuğu yaparak, Kocatepeye intikal etmiş ve büyük taarruzu başlatmıştır. Meşaleler eşliğinde gece yapılan Zafer yürüyüşüne Üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve vatandaşların yanı sıra aralarında yüksek rütbeli Subayların da bulunduğu askeri erkan da katılmaktadır.Yürüyüş Şuhut'un Çakırözü Köyü'nden, başlar ve Kocatepede sona erer. Mustafa Kemal Atatürk'ün kullandığı yaklaşık 14 KM olan güzergâh yürüyerek geçilmektedir.
Synnada Antik Kenti
Yerleşim yeri Şuhut ilçe merkezindedir. Geçmişi ET.Ç.’na kadar uzanmaktadır. Helen, Roma ve Bizans dönemlerinde Merkezi Frigyanın başkenti olmuş büyük bir kenttir. Burada Apemeia gibi Hellen döneminde tam özerk, Roma döneminde yarı özerk bir konuma ulaşmış; imparator adına ve Hieropolisle ortaklaşa, gümüş cistophorus ve bronz sikkeleri bastırılmıştır.[2]
Nüfus
İlçenin nüfusu 2020 genel nüfus sayımına göre 36.690'dır. Bunun 14.857'si ilçe merkezinde, 21.833'ü ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.
İlçe; 1 belde (Karaadilli), 36 köy ve 17 mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1950[3] | 25.858 | 4.952 | 20.906 |
| 1955[4] | 27.780 | 5.180 | 22.600 |
| 1960[5] | 31.406 | 5.922 | 25.484 |
| 1965[6] | 34.164 | 6.099 | 28.065 |
| 1970[7] | 36.688 | 7.048 | 29.640 |
| 1975[8] | 38.163 | 8.154 | 30.009 |
| 1980[9] | 40.071 | 8.116 | 31.955 |
| 1985[10] | 43.936 | 10.002 | 33.934 |
| 1990[11] | 48.260 | 12.982 | 35.278 |
| 2000[12] | 59.284 | 13.630 | 45.654 |
| 2007[13] | 40.800 | 12.038 | 28.762 |
| 2008[14] | 40.072 | 12.236 | 27.836 |
| 2009[15] | 39.973 | 12.479 | 27.494 |
| 2010[16] | 39.421 | 12.625 | 26.796 |
| 2011[17] | 38.860 | 12.646 | 26.214 |
| 2012[18] | 39.397 | 12.547 | 26.850 |
| 2013[19] | 38.061 | 12.841 | 25.220 |
| 2014[20] | 37.377 | 13.174 | 24.203 |
| 2015[21] | 37.072 | 13.445 | 23.627 |
| 2016[21] | 37.000 | 13.848 | 23.152 |
| 2017[21] | 36.693 | 13.978 | 22.715 |
| 2018[21] | 36.947 | 14.155 | 22.792 |
| 2019[21] | 36.788 | 14.711 | 20.077 |
| 2020[21] | 36.690 | 14.857 | 21.833 |
Mahalleler[22]
- Altıgöz Mahallesi
- Baş Mahallesi
- Çağlayan Mahallesi (Karaadili Beldesi'nde)
- Develi Mahallesi (Karaadili Beldesi'nde)
- Erenler Mahallesi (Karaadili Beldesi'nde)
- Gazipaşa Mahallesi
- Hacı Musa Mahallesi
- Hisar Mahallesi
- İplik Mahallesi
- İstiklal Mahallesi
- Kurtuluş Mahallesi
- Mehmet Akif Ersoy Mahallesi
- Pazar Mahallesi
- Taşlıca Mahallesi
- Yalı Mahallesi
- Zafer Mahallesi
- Zafer Mahallesi (Karaadili Beldesi'nde)
Ekonomi
İlçe ekonomisinin temel taşını tarım ve hayvancılık sektörü teşkil etmektedir. İlçemizde genellikle buğday, arpa, nohut, patates, şeker pancarı, ayçiçeği, haşhaş ziraatı yapılmaktadır. Meyvecilik son 15 yılda düzenli bir gelişme göstermiştir. Meyve ziraatinde vişne üretimi ön sırayı almaktadır. Bundan başka kiraz, elma, erik, armut gibi meyveler de yetiştirilmektedir. Vişne haricinde diğer meyvecilik alanları ticari amaçtan çok, aile meyveciliği şeklindedir. Sebzecilik, ilçede büyük çapta aile ziraati şeklinde yapılmaktadır. İlçemizde hayvancılık, tarım alanı içinde ekonomik değer bakımından en önemlisidir. Merkez ilçe ve köylerinde çok sayıda besihane bulunmaktadır. Besihanelerin çoğunluğunda dana besiciliği yapılmaktadır. İlçede et kombinaları vardır. Bu kombinalarda hazırlanan etler, firikofirik vasıtalarla, başta İstanbul olmak üzere, Ankara, İzmir ve Antalya'ya sevk edilmektedir.
İlçede hayvancılık içerisinde ikinci sırayı tavukçuluk almaktadır. İlçe merkez ve köylerinde çok sayıda tavuk kümesi mevcut olup, yumurta tavukçuluğu yapılmaktadır. İlçe ekonomisine yumurta üretimiyle çok büyük katkı sağlanmaktadır.Bunlardan başka koyun ve süt sığırcılığı da önemli ölçüde gelişme göstermiştir.
İlçede şahıslara ait yağ ve un fabrikaları mevcuttur. İlçenin Hisartepesi (Synnada Höyüğü),Hüseyinli inleri (Balçıkhisar), Bininler Kaya Mezarları ve Asmakaya Kalesi eski yerleşim yerleri olup, Kayabelen Göleti ve Selevir baraj gölü mesirelik ve dinlenme yerleridir. Bininler; ilçenin Senir Köyü'ne 5 km uzaklıkta, birbirine bağlantılı odalardan meydana gelen Bizans kaya yerleşimidir. Günümüzde ise yayla barınağı olarak kullanılmaktadır. Kayalar üzerinde yer yer mezar odaları ve kaya mezarları ile eteklerinde Bizans dönemine ait ören yeri vardır. Ayrıca Balçıkhisar sınırları içinde Karacemal Mağarası bulunmaktadır.İlçenin Kayabelen Kasabası'nda her yıl Mayıs ayının 1. haftasında Şeyh Hamza Dede'yi Anma ve Hıdırellez Kültür Bayramı, Karaadilli Belde'sinde her yıl Mayıs ayının 4. haftasında geleneksel yağlı güreşler yapılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Şuhut Antik Kenti". T.C Kültür Bakanlığı. 27 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2013. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Şuhut Nüfusu - Afyonkarahisar". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Afyonkarahisar Şuhut Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Merkezi Dağıtım Sistemi". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
Dış bağlantılar
- Şuhut Belediyesi 21 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Şuhut Kaymakamlığı 8 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Şuhut Anayurt 16 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Şuhut Haberleri
