İçeriğe atla

Şuşter Tarihi Su Sistemi

Şuşter Tarihi Su Sistemi
UNESCO Dünya Mirası
Konum İran
KriterKültürel: i, ii, v
Referans2015
Tescil2009 (33. oturum)
BölgeAsya-Pasifik

Şuster Tarihi Su Sistemi, (Farsça: سازههای آبی شوشتر), karmaşık bir sulama sistemi olan Sasani döneminden kalma bir ada şehridir. İran'ın Huzistan Eyaleti'nde bulunur.[1][2] 2009 yılında UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edildi ve İran'ın Birleşmiş Milletler'in listesinde yer alan 10. miras alanı oldu.[1][3]

MS 3. yüzyılda Sasani emrinde bir Roma iş gücü tarafından inşa edildi,[4] en doğu Roma köprüsü ve Roma barajıydı[5] ve İran'da bir baraj ile bir köprüyü birleştiren ilk yapıydı.[6]

Site, UNESCO tarafından "yaratıcı dehanın bir başyapıtı" olarak nitelenmiştir.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b UNESCO registers Iran's Shushtar water system 29 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., PressTV, 1 Mayıs 2010 tarihinde erişildi.
  2. ^ Shushtar 4 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., world heritage sites, 1 Mayıs 2010 tarihinde erişildi.
  3. ^ Shushtar Historical Hydraulic System 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UNESCO, 1 Mayıs 2010 tarihinde erişildi.
  4. ^ Smith 1971, ss. 56–61; Schnitter 1978, s. 32; Kleiss 1983, s. 106; Vogel 1987, s. 50; Hartung & Kuros 1987, s. 232; Hodge 1992, s. 85; O'Connor 1993, s. 130; Huff 2010; Kramers 2010
  5. ^ Schnitter 1978, s. 28, fig. 7
  6. ^ Vogel 1987, s. 50
  7. ^ Check out 13 emerging wonders of the world 29 Ocak 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, msn news, 1 Mayıs 2010 tarihinde erişildi.

Başvurular

  • Hartung, Fritz; Kuros, Gh. R. (1987), "Historische Talsperren im Iran", Garbrecht, Günther (Ed.), Historische Talsperren, 1, Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, ss. 221-274, ISBN 3-87919-145-X 
  • Hodge, A. Trevor (1992), Roman Aqueducts & Water Supply, Londra: Duckworth, s. 85, ISBN 0-7156-2194-7 
  • Huff, Dietrich (2010), "Bridges. Pre-Islamic Bridges", Yarshater, Ehsan (Ed.), Encyclopædia Iranica Online 
  • Kleiss, Wolfram (1983), "Brückenkonstruktionen in Iran", Architectura, cilt 13, ss. 105-112 (106) 
  • Kramers, J. H. (2010), "Shushtar", Bearman, P. (Ed.), Encyclopaedia of Islam (2.2 yayıncı = Brill Online bas.) 
  • O'Connor, Colin (1993), Roman Bridges, Cambridge University Press, s. 130 (No. E42), ISBN 0-521-39326-4 
  • Schnitter, Niklaus (1978), "Römische Talsperren", Antike Welt, 8 (2), ss. 25-32 (32) 
  • Smith, Norman (1971), A History of Dams, Londra: Peter Davies, ss. 56-61, ISBN 0-432-15090-0 
  • Vogel, Alexius (1987), "Die historische Entwicklung der Gewichtsmauer", Garbrecht, Günther (Ed.), Historische Talsperren, 1, Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, ss. 47-56 (50), ISBN 3-87919-145-X 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerice</span> Azerbaycanın resmî dili olan Türk dili

Azerice, Azerbaycanca veya Azerbaycan Türkçesi, Türk dilleri dil ailesinin Oğuz grubu içerisinde yer alan ve bir Türk halkı olan Azerilerin ana dilini oluşturan dil. En çok konuşucusu İran Azerbaycanı'nda bulunan dil, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin resmî dilidir. Rusya'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Dağıstan'ın ise resmî dilleri arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İran</span> Batı Asyada bir ülke

İran (Farsça:

<span class="mw-page-title-main">VII. Kleopatra</span> Antik Mısırın son Helenistik kraliçesi

VII. Kleopatra Filopator MÖ 51ʼden 30ʼa kadar Mısır Ptolemaios Krallığıʼnın kraliçesi ve son etkin hükümdarıydı. Batlamyus hanedanının mensubu olan Kleopatra, Makedonyalı Yunan generali ve Büyük İskenderʼin refakatçisi olan Soterʼin soyundan gelmekteydi. Kleopatraʼnın ölümünden sonra Mısır, Roma İmparatorluğuʼnun eyaleti haline gelmiştir; bu da Akdenizʼdeki son Helenistik devlet ve İskenderʼin hükümdarlığından bu yana süren çağın sonuna işaret etmektedir. Yerli dili Yunanca olmasına rağmen, Mısır dilini öğrenen ve kullanan tek Batlamyus hükümdarıydı.

<span class="mw-page-title-main">II. Kiros</span> Ahameniş İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı

II. Kiros, yaygın olarak Büyük Kiros olarak bilinir, Ahameniş İmparatorluğu'nun kurucusudur. Persis kökenli olan bu hükümdar, Med İmparatorluğu'nu yenerek ve Antik Yakın Doğu'nun tüm önceki medeni devletlerini kucaklayarak Ahameniş Hanedanı'nı iktidara getirdi, geniş bir alana yayıldı ve sonunda Batı Asya'nın çoğunu ve Orta Asya'nın büyük bir bölümünü fethederek o dönemde insanlık tarihinin en büyük siyasi topluluğu haline gelecek bir yapı yarattı. Ahameniş İmparatorluğu'nun en geniş topraklarına ulaştığı dönem, Büyük Darius döneminde gerçekleşmiştir. Darius'un egemenliği batıda Balkanlar'dan ve Güneydoğu Avrupa'nın geri kalanından, doğuda İndus Vadisi'ne kadar uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Medler</span> Antik İranlılar

Medler, İran'ın kuzeybatı bölgesinde yaşayan eski İran halklarından biridir. Yunanlar bu halkın yaşadığı bölgeye Medya adını vermişlerdir. Medler ilk kez Asur kralı III. Salmaneser'in dönemindeki yazılarda "Mada" adı ile kaydedilmişlerdir. Medler'in şu anki adı Antik Yunan dilindeki Mêdos'tan (Μῆδος) gelmektedir. Asurlular "Medyan ülkesi", Kurmada, Mata veya Manda olarak kendilerinden bahsederken, Babiller onları Ummān-manda olarak adlandırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Muhsin Mahmelbaf</span> İranlı film yönetmeni, yazar, editör ve yapımcı

Muhsin Mahmelbaf İranlı yönetmen, senarist, film editörü ve film yapımcısıdır. Hâlen Asya Film Akademisi'nin başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fars edebiyatı</span> İranın sözlü ve yazılı edebî birikimi

Fars edebiyatı, Farsça sözlü kompozisyonlardan ve yazılı metinlerden oluşan dünyanın en eski edebiyatlarından biridir. 2500 yıldan uzun bir dönemi kapsayan Fars edebiyatına ait kaynaklar bugünkü İran sınırlarının ötelerine, Orta Asya, Batı Asya, Anadolu, Hint alt kıtası, Mısır ve Balkanlar'a yayılmıştır. Gaznelilerin Orta ve Güney Asya'yı fethinden sonra Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Orta Asya'ya yayılmıştır. Yalnız İranlılar değil, Türk, Kafkas, Hint, Pakistanlı ve Slav şair ve yazarların Fars dilinde oluşturdukları eserler de Fars edebiyatı içinde sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İran halkları</span> çeşitli Hint-Avrupa etno-linguistik grubu

İran halkları, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin, bir alt grubu olan İran dillerini konuşan dilsel ve etnik toplulukların bir toplamıdır. İran platosu boyunca Hindukuş Dağları'ndan Anadolu'ya kadar ve Orta Asya'dan Basra Körfezi'ne dek yayılmışlardır. İran halkları veya İrani halklar ifadeleri, bugünkü İran devletinin sınırları içinde yaşayan İran vatandaşları ile karıştırılmaması için "İranlı" yerine kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İran tarihi</span> İranın tarihsel gelişimini ele alan tarihyazımı alanı

İran tarihi, tarihin en eski uygarlıklarından biri olan İran'ın tarihsel gelişimini ele alan tarih yazımı alanıdır. Bu tarih; batıdaki Anadolu'dan doğudaki Hindistan ile Siri Derya Nehri'ne, kuzeydeki Kafkaslar ve Avrasya steplerinden de güneydeki Basra Körfezi ile Umman Körfezi'ne kadar geniş bir alanı içine alan Antik İran bölgesinin tarihini kapsamaktadır.

Type 56, Çin yapımı bir piyade tüfeğidir. Silah, AK-47 ve AKM tüfekleri üzerinden geliştirilmiştir ve 1956 yılında üretimine başlanmıştır. 1981 yılında yerini Type 81'e bırakmış olup günümüzde Norinco tarafından ihracat amacıyla üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Humus Gölü Barajı</span>

Humus Gölü Barajı, Antik Roma Dönemi'nde, Romalılar tarafından, MÖ 284 kadar eski bir tarihte, Humus, Suriye yakınlarında kurulmuş ve bugüne kadar gelip, geliştirilerek hala kullanımda olan bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Talışça</span>

Talışça veya Talişçe, İran ve Azerbaycan'da konuşulan bir Kuzeybatı İran dilidir. Tatça ve Zazaca ile yakından ilişkili dil, İran'ın Hazar Denizi kıyılarındaki Gilan ve Erdebil eyaletleri ile Azerbaycan'ın güney illerinde yaklaşık 220.000 kişi tarafından konuşulmaktadır. Konuşurlar Hazar Denizi'nin batı ve güneybatı kıyı bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Glottolog Talişçeyi Türkiye'de konuşulan Zazaca ile Hazar Denizi'nin güney kıyılarında konuşulan Tatça ve lehçeleri ile birlikte Eski Azerice'den türeyen Azeri dilleri grubu içinde sınıflandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bendi Keyser</span>

Bendi Keyser, İran'ın Şuşter kentinde bulunan bir kemer köprüdür. Köprü, 3. yüzyılda Sasani ve Roma ile ortak inşa edilmiştir. Köprü aynı zamanda en doğudaki Roma köprüsü ve barajıdır.

Eski Farsça, Avestaca ile beraber kayıt altına alınmış iki Eski İran dilinden biridir. Eski Farsça, başlıca Ahameniş dönemi yazıtlarında, kil tabletlerinde ve mühürlerinde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Erivan Kuşatması (1804)</span> kuşatma

Erivan Kuşatması, Rusya-İran Savaşı (1804-13) sırasında Temmuz-Eylül 1804 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Zor bir ilerlemenin ardından Pavel Tsitsianov komutası altındaki Ruslar, Erivan'ı kuşatmışlardır. Erivan kalesinin içindeki İran kuvvetleri Rusların doğrudan saldırı yapmasını engellerken kalenin dışındaki güçler, Rusları kuşattı ve işgalcilerin tedarik hatlarını kesti. Veliaht Prens Abbas Mirza ve Kral Feth Ali Şah komutasındaki İran güçleri, şehri başarıyla savunmuş ve Rus saldırılarını engellemiştir. Tsitsianov, itibarını korumak için suçu birçok kişi ve meseleye atarak kendi hatalarını görmezden gelmiştir.

Anti-Azerizm, Azeri karşıtlığı, Azerbaycan Türklerine yönelik karşıtlık veya Azerbaycanofobi, Azerbaycan Türkleri'ne ve Azerbaycan'a karşı nefret ve korku olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">İran mutfağı</span>

İran mutfağı İranın yöresel mutfağıdır. İran'ın yüzyıllar içerisinde ilişki kurduğu bölge ve ülkelerin mutfaklarından da izler taşır: Türk mutfağı, Yunan mutfağı, Mezepotamya mutfağı, Orta Asya mutfağı, Kafkasya mutfağı ve Rus mutfağı bunlardan bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan-İran ilişkileri</span>

Ermenistan ve İran arasında ikili ilişkiler mevcuttur. Dini ve ideolojik farklılıklara rağmen, iki devlet arasındaki ilişkiler son derece samimi ve her ikisi de bölgede stratejik ortaklar. Ermenistan ve İran, Batı Asya'da komşu ülkelerdir ve aynı zamanda 44 kilometrekare uzunluğunda ortak bir kara sınırına sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Anahita (tanrıça)</span>

Anahita, bir İran tanrıçasının Eski Farsça adıdır ve eski tam adı Aradvi Sura Anahita olarak geçmektedir. Avestaca olan bu ad, "Sular" (Aban) tanrısı olarak tapınılan ve bu nedenle bereket, şifa ve bilgelik ile ilişkilendirilen, Hint-İran dilindeki kozmolojik bir figürün adıdır. İran'da Anahita adında bir tapınak da bulunmaktadır. Anahita, Orta ve Modern Farsça Ardvisur Anahid ve Ermenicede Anahit olarak bilinir. Aradvi Sura Anahita'nın ikonik tapınak kültü, diğer tapınak kültleriyle birlikte "görünüşe göre MÖ 4. yüzyılda ortaya çıkmış ve Sasaniler dönemindeki ikonoklastik hareketle bastırılana kadar devam etmiştir." Tanrıça Anahita'nın sembolü Lotus çiçeğidir. Lotus Festivali, her yıl Temmuz ayının ilk haftasının sonunda düzenlenen bir İran festivalidir. Bu festivalin bu dönemde yapılmasının nedeni altında yazın başında lotus çiçeklerinin açması yatıyor olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bâduspânîler</span> Royan topraklarının en uzun süre hüküm süren İran hanedanı (665–1598)

Bâduspânîler, Ruyan/Rustamdar'ı yöneten Taberistan'daki yerel bir İran hanedanıdır. Hanedanlık 665 yılında kurulmuş ve 933 yıllık yönetimiyle İran'daki en uzun hanedanlık olmuş ve Safeviler'in topraklarını işgal edip fethetmesiyle 1598 yılında sona ermiştir.