İçeriğe atla

Şuşa Muharebesi (2020)

1992'de muharebe için Şuşa Muharebesi (1992) sayfasına bakınız.
Şuşa Muharebesi
2020 Dağlık Karabağ Savaşı

Harekât sırasında Azerbaycan güçlerinin ilerleyişi
Tarih4-7 Kasım 2020
Bölge
Şuşa, Dağlık Karabağ
Sonuç Azerbaycan zaferi
Taraflar
 Azerbaycan Dağlık Karabağ
 Ermenistan
Komutanlar ve liderler
Azerbaycan Hikmet Mirzayev[1]Ermenistan Seyran Ohanyan[2]
Kayıplar
200+ (Ermenistan'a göre)[3] 800+ (Azerbaycan'a göre)[4]

Şuşa Muharebesi (Azerice: Şuşa döyüşü; Şuşa uğrunda döyüş; Ermenice: Շուշիի ճակատամարտ Şuşa) veya Azerbaycanlılar tarafından dile getirildiği şekilde Şuşa'nın Kurtuluşu (Azerice: Şuşanın azad edilməsi; Şuşanın qurtuluşu), 4-7 Ekim 2020 tarihleri arasında de jure Azerbaycan'ın Şuşa rayonunun parçası olan ancak de facto olarak artık Azerbaycana ait olan Şuşa şehrinde gerçekleşen muharebe.

Şuşa ve çevresindeki dağlık arazi, tartışmalı Dağlık Karabağ bölgesindeki stratejik açıdan en önemli yerlerden biriydi.[5] 19. yüzyılın ortalarına kadar şehir, bölgesel Azerbaycan nüfusunun kültürel ve siyasi merkezi olarak kabul edilirken,[6] Ermeniler için Dağlık Karabağ içinde savunma omurgası olarak hizmet vermekteydi ve başkent Stepanakert'i (Hankendi) Laçın Koridoru ile Ermenistan'ın Goris kasabasına bağlamaktaydı.[7] Şehir, 1992 yılında Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan tarafından ele geçirildi ve çoğunlukla Azeri olan nüfusu şehirden kaçmak zorunda kaldı.[8]

Cebrayıl şehrinde iki kola ayrılıp ilerleyen Azerbaycan ordusunun kuzeye yönelen grubu Ekim ayı ortasında Cebrayıl'dan Şuşa'ya giden yol üzerindeki Hadrut kasabasını ele geçirdi. Azerbaycan kuvvetleri daha sonra 17 Ekim'de aynı yol üzerindeki Füzuli'ye girerek kuzeye ilerlemeye devam ettiler. Şuşa, çatışmanın başlangıcından bu yana bombardıman altında olmasına rağmen 29 Ekim'de şehir yakınlarında yerel savaş patlak verdi. Azerbaycan, 4 Kasım'da Şuşa yakınlarındaki Çanakçı köyünü işgalden kurtardı ve ardından şehre batıdan yaklaşarak stratejik Şuşa-Laçın-Hankendi yolunun bir bölümünü ele geçirdi ve ardından Ermeni güçleri sivillere giden yolu kapattı. Le Monde gazetesi, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yönetiminin inkârına rağmen savaşın 6 Kasım'da Azerbaycan lehine döndüğünü bildirdi.[9] 8 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, babası ve 3. Azerbaycan cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in kabrini ziyaretinin ardından Şehitler Hiyabanı'nda askeri üniformayla yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında Azerbaycan kuvvetlerinin şehrin kontrolünü ele geçirdiğini açıkladı.[10] Ertesi gün Azerbaycan Savunma Bakanlığı, şehirden Azerbaycan'ın tam kontrolünü doğrulayan bir video yayınladı.[11] Aynı gün, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı sözcüsü Vahram Poğosyan, Şuşa'nın kontrolünü kaybettiğini doğruladı,[12][13] ancak bu daha sonra Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan[14] ve Ermenistan Savunma Bakanlığı'nın açıklamalarıyla çelişti.[15] 10 Kasım'da üçlü ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin 7 Kasım'da şehrin kontrolünü kaybettiği ortaya çıktı.[16]

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Şuşa Muharebesi (2020) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ Aliyev, İlham (8 Kasım 2020). "Release of the Press Service of the President". Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  2. ^ "Legendary liberator of Shushi Seyran Ohanyan during these days has become legendary defender of Shushi: MOD representative". Aysor.am. 8 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  3. ^ "Դավիթ Բաբայանը հայտնում է՝ Շուշիի ուղղությամբ վտանգն այս պահի դրությամբ չեզոքացվել է". Azatutyun (Ermenice). 30 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  4. ^ "Операция в Шуше завершена: «Чтобы гореть в аду» — 800 трупов армянских солдат". Haqqin.az (Rusça). 8 Kasım 2020. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  5. ^ "Azerbaijan says it seized Nagorno-Karabakh's 2nd-largest city". Al Jazeera. 8 Kasım 2020. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  6. ^ "Why is Shusha/Shushi so important for Azerbaijanis and Armenians?". JAM News. 8 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  7. ^ Kucera, Joshua (8 Kasım 2020). "Fears of civilian exodus rise as Azerbaijan advances in Karabakh". Eurasianet. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  8. ^ "Шуша - цитадель Карабаха: почему она важна для азербайджанцев и армян". BBC Russian Service (Rusça). 7 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  9. ^ Ourdan, Rémy (7 Kasım 2020). "Haut-Karabakh : la bataille de Chouchi, clé du conflit dans la région, fait rage". Le Monde. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  10. ^ "Azerbaijan says it has taken Karabakh's second-largest city, Armenia denies it". Reuters. 8 Kasım 2020. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  11. ^ "İşğaldan azad olunmuş Şuşa şəhərinin videogörüntüləri - VİDEO" (Azerice). Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Key Town In Nagorno-Karabakh Falls As Azerbaijan Presses Forward in Breakaway Region". RFE/RL. 9 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  13. ^ "Ethnic Armenian forces confirm loss of Karabakh's second city, say enemy nearing capital". Reuters. 9 Kasım 2020. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  14. ^ "Премьер-министр Армении: "Бои за Шуши продолжаются"". BBC Russian Service (Rusça). 9 Kasım 2020. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  15. ^ "Twitter". mobile.twitter.com. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  16. ^ "Президент Арцаха прокомментировал мир с Азербайджаном". www.mk.ru (Rusça). 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa</span> Azerbaycanda şehir

Şuşa, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde yer alan bir şehir. Azerbaycan'ın kültür başkenti. Şuşa rayonunun idarî merkezi olan yerleşim, 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edildi ve hiçbir ülke tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto yönetimi altına girdi. 8 Kasım 2020'de ise şehir Şuşa Muharebesi sonucunda Azerbaycan kuvvetlerince ele geçirildi ve 28 yıllık fiili yönetim son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu</span>

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin silahlı gücüydü. 2023 Dağlık Karabağ çatışmalarının ardından 20 Eylül 2023'te lağvedildi.

Bişkek Protokolü, 5 Mayıs 1994'te Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te Azerbaycan, Ermenistan, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ve Rusya yetkilileri arasında imzalanan ateşkes anlaşmasıdır. Hâlâ yürürlükte olan protokol, Karabağ Savaşı'nı sona erdirmiş ve sorunu askıya almıştır. O zamandan beri bu protokolün tek önemli ihlali 2008 Mardakert Çarpışması olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi, öncelikle savaşan tarafların resmî açıklamalarına dayanmaktadır. Çatışmalar siper savaşları, ağır silahlar, çok namlulu roketatarlar, zırhlı savaşlar, roketler, balistik füze saldırıları ve başta Türk yapımı Baykar Bayraktar TB2 ve İsrail yapımı Harop dronları olmak üzere insansız hava aracı saldırıları ile karakterize edildi. Ayrıca Ermenistan veya Azerbaycan dışında uluslararası toplumun çoğu tarafından yasaklanmış olan misket bombalarının da saldırılar sırasında kullanıldığı tespit edilmiştir. Ermenistan ordusu tarafından Azerbaycan'ın Gence kentine düzenlenen bir dizi balistik füze saldırısı sivillerin kitlesel ölümüne neden olurken Azerbaycan ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi ve bölgenin başka yerlerindeki sivil altyapı tesisleri hedef alınarak büyük hasara ve can kayıplarına yol açtı. Tartışmalı toprak miktarı sınırlı olsa da çatışma seviyesi ve uluslararası sınırlara konumlanan mühimmatlar nedeniyle çatışma Dağlık Karabağ sınırlarının ötesine genişledi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ne mermi ve roketler düştü, ancak herhangi bir hasar görülmedi ve İran, kendi toprakları üzerinde birkaç insansız hava aracının (İHA) düştüğünü veya düşürüldüğünü belirtti. Gürcistan ise Kaheti bölgesinde iki insansız hava aracının çarpıştığını bildirdi. Hocavend'e düzenlenen saldırılar sonrası Dağlık Karabağ yetkilileri sivilleri silah altına almaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Laletepe</span>

Laletepe veya Lale İlahi Tepe, Azerbaycan'ın Cebrayıl rayonunda bulunan bir tepedir. Tepe, 271.1 metre yüksekliğinde olup Çocuk Mercanlı köyünün 2.9 km kuzeybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları</span> Eskiden işgal edilmiş Azerbaycan toprakları

Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları, de jure Azerbaycan'a ait olan ve Dağlık Karabağ Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Ermenistan ve uluslararası alanda tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin askerî kuvvetleri tarafından işgal edilmiş, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın dışında yer alan topraklardır. Günümüzde eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir bölümünü içeren Kelbecer rayonu dışında tüm rayonlar, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin eski rayonlarıyla aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hadrut Muharebesi</span>

Hadrut Muharebesi, 7-30 Ekim 2020 tarihleri arasında de jure Azerbaycan'ın Hocavend rayonunun parçası olan ancak de facto tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından kontrol edilen Hadrut ve çevresindeki köy ve yüksekliklerde Azerbaycan ve Ermenistan arasında meydana gelen çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

Hikmet İzzet oğlu Mirzayev, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Korgenerali, Azerbaycan Kara Kuvvetlerinin Komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Bayramı (Azerbaycan)</span> Azerbaycanın 2020 Dağlık Karabağ savaşında galip olması anısına Azerbaycanda resmi tatil.

Zafer Bayramı, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Dağlık Karabağ Savaşı galibiyeti şerefine ilan edilen bayramdır. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 3 Aralık 2020 tarihli Zafer Bayramı ilanına ilişkin emriyle kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Bayrağı (Azerbaycan)</span>

Zafer bayrağı, 8 Kasım 2020 tarihinde Ermenistan işgalinden kurtarıldıktan sonra Azerbaycan Özel Kuvvetleri tarafından Şuşa Valiliği binası üzerinde kaldırılan bayraktır. Bu bayrak Azerbaycan'ın 2020 tarihli Karabağ Savaşında Zafer Bayrağı ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ'da barışı koruma operasyonları</span> Dağlık Karabağda barışı koruma operasyonları

Dağlık Karabağ'da barışı koruma misyonu 2020 Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden barışı koruma operasyonlarını ifade eder. Ermenistan ve Azerbaycan güçleri arasındaki ateşkesi izlemeyi amaçlayan operasyon Rusya ve Türkiye tarafından yürütülüyor.

<span class="mw-page-title-main">Gündüz Seferli</span> Azerbaycan askeri subayı

Gündüz Ağemmed oğlu Seferli, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin özel kuvvetlerinde görev yapan bir Azeri askeri subayıdır. 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Şuşa Muharebesi zamanı Azerbaycan özel kuvvetlerinin komutanlarından biri oldu ve faaliyetine göre Vatan Savaşı Kahramanı unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">2020 Gazançetsots Katedrali bombardımanı</span>

2020 Gazançetsots Katedrali bombardımanı, 8 Ekim'de Gazançetsots Katedrali olarak da bilinen Şuşa Kutsal Kurtarıcı Katedrali'nin füzelerle iki kez vurulması sonucu binanın çatısının bir kısmının çökmesiyle sonuçlandı. Ermenistan bu saldırı için Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerini suçladı.

<span class="mw-page-title-main">2020 Rus Mil Mi-24 helikopterinin düşürülmesi</span>

9 Kasım 2020'de Rus Mil Mi-24 helikopteri 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından düşürüldü. Helikopter taşınabilir hava savunma sisteminin ateşi sonucu Ermenistan sınırları içinde, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin yakınlarına düştü. Saldırı sonucunda mürettebattan ikisi öldü, biri yaralandı. Azerbaycanlı yetkililer kısa süre sonra bir özür bildirisi yayınlayarak saldırının yanlışlıkla gerçekleştiğini belirttiler.

Aras Vadisi seferi 2020 Dağlık Karabağ savaşı sırasında Azerbaycan-İran sınırındaki Aras Nehri boyunca Azerbaycan tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne karşı başlatılan askeri bir operasyondur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.