İçeriğe atla

Şirket

Şirket (veya Firma), Türkiye yasalarına göre iki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelerek emek veya mallarını müşterek (ortak) bir amaçla bir sözleşme ile birleştirmeleri sonucu ortaya çıkan ticari işletmedir.

Şirket sözcüğü Arapça kökenli olup “Ortaklık” demektir.[1] Ticari işletme birden fazla girişimciyle kurulması hâlinde "şirket" olarak tanımlanır.

Türleri

Şirketler farklı kriterlere göre sınıflandırılabilirler.

Şirketlerin Sınıflandırılması
Şirket Türleri

Düzenlendiği kanuna göre

  1. Adi şirketler, Borçlar Kanunu'nda düzenlenmiştir.
  2. Diğer şirketler Türk Ticaret Kanunu'nda düzenlenirler.
  3. Kooperatifler ise Kooperatifler Kanunu'nda düzenlenmiştir.

Sermaye yapılarına göre

Kişi (şahıs) şirketleri ve sermaye şirketleri olarak ikiye ayrılır.

A. Şahıs şirketleri

Şahıs şirketlerinde kuruluş ve devamlılık için kişisel itibar ile ortaklar arasındaki güven esastır. Ortaklar kişisel mal varlığı ile de sorumludurlar. Borçlarını ödeyemediği takdirde evine ve sahip olduğu diğer gayrimenkullerine, taşıtlarına da haciz gelebilir.

B. Sermaye şirketleri

Sermaye şirketleri olarak adlandırılan şirketlerde anapara (kapital / sermaye) ön plandadır ve şirketin varlığı için en önemli unsurdur. Kurumsal itibar söz konusudur. Yalnızca ortaklık payı ile sorumludurlar.[2] Şahsi mal varlığı haczedilemez. Örneğin, şirketin arabası haczedilebilir ama özel arabası haczedilemez. Limitet ve anonim şirketler yeni düzenleme ile (2011 sonrası) tek kişi ile de kurulabilmektedir.[3] Ancak bu durum kavramsal bir çelişkiye neden olmaktadır. Çünkü “Şirket” sözcüğü Arapçada “Ortaklık” demektir.

  • Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket
  • Limitet şirket
  • Anonim şirket

Hukuki niteliğine göre

  • Adi şirketlerin tüzel kişiliği yoktur.[4]
  • Diğer şirket türlerinin tüzel kişiliği vardır.

Kaynakça

  • Ticaret Hukuku Bilgisi; Prof.Dr. Fatih BİLGİLİ, Doç.Dr. Ertan DEMİRKAPI, Dora Yayınları, 19. Baskı, Ekim 2020
  • Ticaret Hukuku 1 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Prof. Dr. Mustafa Çeker, Karahan Kitabevi, 2013
  • Ticari İşletme Hukuku, Sabih ARKAN, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2021, ISBN 9789755372815
  • Ticari İşletme ve Şirketler Hukuku; Öğr. Üyesi Selma Çetiner, Doç. Dr. Armağan Ebru Bozkurt Yüksel, Eylül 2021, 5. Baskı

Dipnotlar

  1. ^ Şirket 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., EtimolojiTürkçe, Erişim Tarihi: 29 Nisan 2022
  2. ^ Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Limited Şirket Ortağının Borçları ve Yükümlülükleri 29 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2011, Cilt: 15, Sayı: 4, Sayfa: 1-23
  3. ^ Türk Ticaret Kanunu 19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Madde; 573 (“Tanım ve Kuruluş” başlıklı), Kanun No: 6102, Kabul Tarihi: 13/1/2011
  4. ^ Ticaret Hukuku 2 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Prof.Dr. Mehmet BAHTİYAR, Anadolu Üniversitesi, - Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Yayın No: 2905/1862, Yıl: 2019

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

Bilanço ; bir şirketin dönemsel faaliyetleri sonucu, dönem sonunda hazırladıkları ve yayımladıkları tablolardır. Dönem kârı ya da zararı bu tablodan anlaşılır. Bilanço ile gelir tablosu, yıl sonu finansal tablolarını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Dava</span>

Dava, bir hakkın, devlet kanalıyla devletin organları olan mahkemeler vasıtasıyla kullanılmasıdır. Dava; asli ve feri olur. İhtilaflı ve ihtilafsız veya ceza davası, hukuk davası, idari dava, amme (kamu) davası, şahsi dava olarak da tarif edilir. Tek başına dava sözcüğü, sıklıkla hukuk davalarını işaret eder.

Anonim şirket () ya da anonim ortaklık (AO); sermayesi ortak tarafından taahhüt edilmiş ve paylara bölünmüş olan, tüzel kişiliği haiz, borçlarından dolayı kendi mal varlığıyla sorumlu bulunan şirkettir.

Varlık Dayalı Menkul Kıymetleştirme (securitization), borçlanma aracı olarak banka kredilerinin yerini alan ciro edilebilir enstrümanların gelişimidir. Tasarruf kurumlarının ve diğer aracıların likit olmayan aktiflerinin paketlenerek menkul kıymetlere dönüştürülmesi işlemidir.

Tüzel kişi, hukuk bakımından birçok kişinin veya malın topluluğundan doğan ve tek bir kişi sayılan oluşum. Belli bir amacı gerçekleştirmek üzere kişi veya emtia (mal) topluluğu şeklinde bağımsız olarak örgütlenmiş, haklara sahip olabilen, borç veya alacak edinebilen varlıklardır. Ör: Şirketler, vakıflar, dernekler, belediyeler, üniversiteler. Bir ülkedeki en büyük tüzel kişilik devlettir. Gerçek kişi olmadıkları hâlde gerçek kişi gibi işlem görürler. Kendilerini oluşturan ortaklardan, üyelerden veya temsilcilerden bağımsızdırlar. Örneğin üniversitenin mal varlığı rektöre değil, üniversite tüzel kişiliğine aittir.

Limited şirket bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan ticaret şirketi. Limited şirketler, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanırlar. Sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur. TK m. 573/3'e göre limited şirket kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir. Limited şirketler bankacılık ve sigortacılık yapamazlar. Sayısı anonim şirketlerden fazladır. 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun Altıncı Kısım Birinci Bölüm hükümleri uyarınca tek ortaklı limited şirket kurmak mümkün hale gelmiştir. Ortak sayısı en fazla 50 olabilir. Ortakların sorumlulukları anonim şirketteki gibi sermayeleri ile sınırlıdır. Limitet şirketler 50.000 TL esas sermaye ile kurulabilir.

<span class="mw-page-title-main">Finans</span> Akademik disiplin

Finans, para, döviz ve sermaye varlıklarının incelenmesi ve disiplinidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi olan ekonomi ile ilgilidir ancak ondan farklıdır. Kapsama dayalı olarak Finansal sistemlerde finansal faaliyetlere ilişkin disiplin, kişisel, kurumsal ve kamu finansmanı olarak ayrılabilir.

Ticaret hukuku, hukukun, ticaretle ilişkili tüm mevzuatı kapsayan bir alt dalıdır. İşletmeler, tacirler, bireyler arasındaki ticari ilişkileri, alışverişi ve tarafların haklarını düzenler.

Adi şirket, sahibinden ayrı bir varlığı olmayan şirketlerdir. En basit şirket modelidir.

Kollektif şirket, Türk Ticaret Kanununa göre Kolektif Şirket "Ticari bir işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gercek kişiler arasında kurulan ve ortakların hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir. Pek yaygın olmayan bir şirket türüdür. Ortakların kişisel emek ve gayretlerinin önem kazandığı ticari işletmeler bakımından düşünülebilecek bir türdür. Bununla birlikte şirkete ortak olan kişilerin, şirketin borçlarından ötürü tüm mal varlıkları ile sorumlu olmaları, sınırlı sorumluluğun hakim olduğu limited ve anonim şirketlere karşı kolektif şirketlerin en zayıf noktasını teşkil etmektedir. Benzer ihtiyaçlara cevap veren kolektif ve limited şirketlerin kurulma oranlarına bakıldığında, kolektif şirketin ticaret hayatında tercih edilmeyen bir tür olduğu sonucuna varılmaktadır. Gerçekten de, Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2007 yılı Ekim ayı verilerine bakıldığında kurulan 4126 şirketin sadece 1 tanesinin kolektif, buna karşın 3666 tanesinin limited şirket olduğu görülmektedir. Bütün şirket tipleri içerisinde tüzel kişilerin ortak olarak yer alamayacağı tek şirket türü kolektif şirketlerdir.

Komandit şirket, iki veya daha çok kimse tarafından, bir ticari işletmeyi müşterek ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, bir sözleşmeyle kurulan ve şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir kısmının sorumluluğu sınırlanmamış ve diğer bir kısım ortaklarının sorumluluğu belirli bir miktar ile sınırlanmış olan, hak ehliyeti işletme konusu ile sınırlı, tüzel kişiliğe sahip bir şirket tipidir.

Tacir ya da tüccar, başkası tarafından üretilen malların ticaretini yapan kimse.

Türkiye'deki asliye hukuk mahkemeleri, Türkiye'de adli yargı kolunun içinde yer alan hukuk mahkemelerinden biridir. Sulh hukuk mahkemeleriyle birlikte temel hukuk mahkemelerini oluştururlar. Her iki hukuk mahkemesi de bulundukları il veya ilçenin adı ile adlandırılır.

Ticari işletme, insanların oluşturduğu bir pazarın, piyasası olan gereksinimlerini, yani iktisadi anlamda talebi, karşılama ve bu arzdan kâr etme amacı güden kuruluşlardır.

Türkiye'deki vergi mükellefiyeti, Türk vergi sisteminde yer alan vergi mükellefiyeti kavramını inceler.

Türk Ticaret Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisinde 13 Ocak 2011'de kabul edilen, 14 Şubat 2011'de Resmî gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6102 sayılı Kanun, 29 Haziran 1956 tarihli ve 6762 sayılı eski kanunu yürürlükten kaldırmıştır. Türkiye'de gerçek ve tüzel kişiler arasında yapılan ticari faaliyetleri düzenleyen başlıca kanundur. Ticari İşletme, Ticaret Şirketleri, Kıymetli Evrak, Taşıma İşleri, Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku olmak üzere altı kitap ve toplam 1535 madde ile 13 geçici maddeden oluşur.

Mehmet Helvacı, Türk avukat, hukuk profesörü.

Şirketler hukuku, ticaret hukuku bünyesinde yer alan ve ticaret şirketlerinin kurulması, birleşmesi, bölünmesi, devredilmesi, tip değiştirmesi, tasfiyesi gibi konulara dair normları ihtiva eden ve ticaret şirketlerine ilişkin hukuki ilişkileri inceleyen bir hukuk dalıdır.

Şahıs işletmeler, tek bir kişinin sahip olduğu, yönettiği ve işletme sahibi ile işletme arasında hiçbir hukuki ayrımın bulunmadığı bir işletme türüdür. Bağımsız bir tüccar mutlaka 'tek başına' çalışmak zorunda değildir, tek tüccarın başka kişileri istihdam etmesi mümkündür.

Bir şirket, devlet tarafından tek bir varlık olarak hareket etme yetkisi verilen bir kuruluştur - genellikle bir grup insan veya bir şirkettir ve belirli amaçlar için kanunda bu şekilde tanınmıştır. Erken anonim kuruluşlar, tüzük tarafından kurulmuştur. Çoğu yargı bölgesi artık kayıt yoluyla yeni şirketlerin kurulmasına izin vermektedir. Şirketler birçok farklı türdedir, ancak genellikle iki hususa göre kiralandıkları yargı yetkisi yasasına göre bölünürler: hisse senedi ihraç edip edemedikleri veya kâr etmek için kurulmuş olup olmadıkları. Sahiplerin sayısına bağlı olarak, bir şirket toplu veya tek olarak sınıflandırılabilir. * Amerikalılar, iyi bir yeni fikre ve kararlılığa sahip bulunan ve yoğun çalışmayı kabul eden herkesin bir iş kurabileceği ve zengin olabileceği bir fırsatlar ülkesinde yaşadıklarına her zaman inanmışlardır. Bu teşebbüs inancı uygulamada tek sahipli işletmeden uluslararası holdinglere kadar değişen çeşitli biçimlerde sergilenmiştir.