İçeriğe atla

Şiraz şarabı

Şiraz üzümü (Şahana, Khalalar)
Bir kadeh California Şiraz şarabı

Şiraz, Pers İmparatorluğu’nun yıllarca başkenti olmasıyla bilinen İran’ın güneyinde bulunan bir kenttir. Şarap çoğu kişinin yanlış bildiği ancak arkeolojik olarak ıspatlanmış bir Pers icadıdır. Ancak, Perslerin icat ettiği şarap geleneksel Fransız şaraplarından biraz daha farklı yapılmaktaydı. O özgün lezzet ve tarif 5,000 yıldan beri muhafaza edilmiş ve Şiraz Musevilerince günümüze kadar getirilmiştir. Son yıllarda o özgün lezzet şarap fabrikalarınca benimsenmiş ve piyasaya sunulmuştur. Şiraz şarabı geleneksel şaraptan farklı bir biçimde yapılır. Yapımında üzüm suyu yerine üzüm direkt olarak kullanılır. Bu tarz bir şarabı yapmak için özenle seçilmiş siyah üzüm (Orijinal olarak yapılması istenilirse Şiraz üzümü kullanılması gerekir. Şiraz üzümü ilk olarak Kanada'da İran İslam Devrimi ile beraber yurtdışına göçmüş İran Yahudilerince yetiştirilmeye başlanmış oradan dünyaya yayılmıştır. En önemli özelliği ise çekirdeksiz çok tatlı bir siyah üzüm olmasıdır. İran Azerileri bu üzüm türüne Şahana, Persler ise Khalalar ismini vermişlerdir.) tanelerine ayrılarak büyük bir küp (anfora) içine konur ve serin bir yerde bekletilir. 3 gün sonra su salan üzümler karıştırılır daha sonra beklemeye devam edilir. Yaklaşık 7 gün sonra üzümler el ile sıkılır ve suyunu salması istenilir. Daha sonra karıştırılmaya devam edilir ve sonunda tadı beğenildiği zaman süzülür. Tortusu ayrılır tekrar küplere doldurulur ve beklenir. Birkaç ay içinde sifonlanır, (Hortumlarla üst kısmı şişelere doldurulur ve dibine çöken tortular küpte kalması ve şaraba karışmaması sağlanır.) şişelenen şaraplar mantarları preslenir ve üzerine mum (şişe ağzı ve mantar arasındaki gözeneklerin havaya tamamıyla kapalı olması için) dökülür; mahzende muhafaza edilir. Günümüzde en büyük Şiraz şarabı üreticileri Kaliforniya, Fransa ve Kanada'da bulunmaktadırlar ancak İran Şeriat kurallarına karşı evlerde Şiraz şarabı üretimi devam etmektedir.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kalecik Karası; Ankara'nın Kalecik ilçesi sınırları içerisinde yetişen ve kırmızı şarap üretiminde kullanılan bir üzüm çeşididir. Ankara haricinde Denizli, Yozgat ve Nevşehir bölgelerinde de üretimi yapılmasına karşın; Kızılırmak'ın boydan boya geçerek yarattığı mikroklima ve deniz fosili bakımından zengin topraklar sayesinde en çok verim alınan yer Kalecik'tir.

<span class="mw-page-title-main">Üzüm</span> meyve, cins için Q191019 kullanın, türler için Q30046 kullanın

Üzüm, yaprak döken odunsu asmaların vitis cinsinden çiçekli bitki meyvesinin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan şarabı</span>

İtalyan şarabı, dünyada şarapçılık yapılan en eski ülkelerden biri olan İtalya'da yapılan şaraba verilen addır. İtalya dünyanın en önemli şarap üreticilerinden biridir ve 2005 yılı itibarı ile dünya üretiminin yaklaşık beşte birini üretmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şarapçılık</span>

Şarapçılık, şarap üretimine verilen addır. Şarabın yapılacağı üzüm veya başka bir meyvenin seçimiyle başlar, yapımı biten şarabın şişelenmesiyle sona erer. Çoğu şarap üzümden yapılsa da, diğer meyvelerden veya zehirli olmayan bitkilerden de yapılabilir. Bal şarabının sudan sonraki en önemli malzemesi baldır. Şarap yapımının tarihi bin yıldan fazladır. Şarap ve şarap yapımı bilimi önoloji olarak bilinir. Şarap üreticisine şarap tüccarı da denilebilir. Üzüm yetiştiriciliği bağcılıktır ve birçok üzüm çeşidi vardır.

Emir, Kapadokya yöresinin sulu, beyaz bir üzüm cinsidir. Beyaz şarap üretiminde yoğun olarak tercih edilen bir türdür. Nevşehir, Kırşehir, Kayseri ve Niğde civarındaki bağlarda yaygın üretimi yapılmaktadır. Sek şarap yapımında kullanılır. Monosepaj olarak kullanıldığı gibi, diğer bazı beyaz üzümlerle kupajı da yapılmaktadır. Emir üzümünden üretilen şaraplar yeşil-sarı ya da açık sarı renge sahiptir. Kendine özgü ince aromaları ve serinletici bir lezzeti vardır. Köpüklü şarap yapımına da elverişlidir.

<span class="mw-page-title-main">Misket (üzüm)</span>

Misket üzüm familyası, yüzyıllardır dünyada şarap üretimi, kuru üzüm ve sofralık üzüm olarak tüketilen Vitis vinifera türüne ait 200'den fazla üzüm çeşidini içerir. Renkleri, Muscat Ottonel gibi beyazdan, Moscato Giallo gibi sarıya, Moscato rosa del Trentino gibi pembeye ve siyaha yakın olan Hamburg Misketi 'ne kadar değişir. Misket üzümleri ve şarapları neredeyse her zaman belirgin tatlı çiçek aromalıdır. Misket üzüm çeşidinin çokluğu ve sayısı belki de en eski evcilleştirilmiş üzüm çeşidi olduğunu akla getirir. Vitis vinifera üzüm çeşidindeki çoğu familyanın Misket çeşidinden geldiğine dair teoriler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Trüf mantarı</span> Kara elmas da denilen nadir bir toprak altı mantarı

Trüf mantarı, Meşelik alanlarda, meşe ağaçlarının köklerinde, 5 ila 20 cm toprak derinliğinde yetişen, kokulu ektomikoriza cinsi bir mantardır, Akdeniz bölgesinde bilinir olmasıyla beraber dünyanın birçok bölgesinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Merlot</span> Merlot bir şarap çeşidi yapmada veya yemede kullanılan bir üzümdür.

Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.

<i>Vitis vinifera</i>

Yaygın üzüm asması olan Vitis vinifera Akdeniz bölgesi, Orta Avrupa ve güneybatı Asya'da Fas ve Portekiz'den kuzey Almanya'ya ve doğudan kuzey İran'a kadar uzanan bir Vitis türüdür. Şu anda 5.000 ile 10.000 arasında Vitis vinifera üzüm çeşidi vardır ancak sadece birkaçının şarap ve sofralık üzüm üretimi için ticari önemi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Asmaların yıllık büyüme döngüsü</span>

Asmaların yıllık büyüme döngüsü her yıl bağda oluşan, ilkbaharda tomurcuk kırılmasıyla başlayan ve sonbaharda yaprak dökümü ve ardından kışın uyku hali ile sonuçlanan süreçtir. Şarap yapımı açısından süreçteki her adım şarap yapmak için ideal özelliklere sahip üzümlerin geliştirilmesinde hayati bir rol oynar. Bagcılık uzmanları ve bağ yöneticileri iklim etkisini,asma hastalığını ve asmanın tomurcuklanmasından itibaren ilerlemesini engelleyen ya da kolaylaştıran zararlıları, çiçeklenmeyi, veraison, meyve oluşumunu, hasatı, gölgelik yönetimi gibi bağcılık uygulamalarının kullanılmasıyla gerekirse yaprak düşmesi ve uyku-hali tepkisini, sulamayı, asma eğitimini ve tarımsal kimyasalların kullanımını izlerler. Yıllık büyüme döngüsünün aşamaları genellikle bir asmanın yaşamının ilk yılı içinde gözlemlenebilir hale gelir. Büyüme döngüsünün her aşamasında harcanan zaman bir dizi faktöre bağlıdır - en önemlisi iklim türü ve üzüm çeşidinin özellikleridir.

<span class="mw-page-title-main">Sultaniye üzümü</span>

Sultaniye "beyaz", oval çekirdeksiz üzüm çeşididir aynı zamanda sultanina, Thompson çekirdeksiz, Lady de Coverly (İngiltere) ve oval meyveli Kishmish ) olarak adlandırılır. Bu çeşit İzmir çevresinde yoğun olarak yetiştirildiği için Türkiye'de İzmir üzümü olarak da bilinir. Daha sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan 'dan kaynaklandığı varsayılmaktadır. Bazı ülkelerde özellikle İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde ondan veya iri çekirdeksiz üzümlerden yapılan kuru üzümlere verilen addır; bu tür çekirdeksiz kuru üzümlere genellikle sadece sultan veya sultaniye denir. Bunlar tipik olarak Zante kuş üzümü'nden daha büyüktür ve Thompson çeşidi birçok çekirdekli kuru üzümden daha küçüktür. ABD ve Kanada'da "kuru üzüm" adı tüm kuru üzümlere denir bu nedenle Avustralya, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık'ta "sultana kepeği" olarak bilinen kahvaltılık gevrekler Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da kuru üzüm kepeği olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Zinfandel</span> Üzüm çeşidi

Zinfandel ya da Primitivo, şarap yapımında kullanılan kırmızı bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer alan Zinfandel'in, DNA analizleri neticesinde genetik olarak Hırvat üzümleri Crljenak kaštelanski ve Tribidrag ile Puglia, İtalya'da yetiştirilen Primitivo ile eşdeğer olduğu belirlenmiştir. Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eş anlamlısı olarak tanımlarken ticari anlaşmazlıklar nedeniyle bu süreç Amerika Birleşik Devletleri'nde daha ağır işlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Semillon</span>

Semillon, çoğunlukla Fransa ve Avustralya'da sek beyaz ve tatlı şarap yapmak için kullanılan altın renkli beyaz bir üzüm çeşididir. İnce kabuğu ve Botrytis cinerea'ya duyarlılığı sayesinde tatlı şarap bölgesi Sauternes AOC ve Barsac AOC'de geniş bir alanda yetiştirilmektedir. Adelaide Üniversitesi'nin 2010 yılında açıkladığı istatistiklere göre dünyada yaklaşık 22000 hektar bir alanda ekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Sauvignon blanc</span> Üzüm çeşidi

Sauvignon blanc, Fransa'nın Bordeaux bölgesinin yeşil kabuklu bir üzüm çeşididir. Üzüm adını büyük olasılıkla Güney Batı Fransa'da yerli bir üzüm olarak erken kökenleri nedeniyle Fransızcada sauvage ("yabani") ve blanc ("beyaz") kelimelerinden alır. Muhtemelen Savagnin'in soyundan geliyor. Fransızca: Sauvignon blanc asması dünyanın şarap bölgelerinin birçoğuna ekilir ve gevrek, sek ve ferahlatıcı bir çeşit beyaz şarap üretir. Üzüm aynı zamanda Sauternes ve Barsac'ın meşhur tatlı şaraplarının bir bileşenidir. Sauvignon blanc, ABD'de Fransa, Şili, Romanya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Bulgaristan, Washington ve Kaliforniya eyaletlerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Bazı Yeni Dünya Sauvignon blanclar, özellikle California'dan, Robert Mondavi tarafından Pouilly-Fumé'ye atıfta bulunulan bir pazarlama terimi olan "Fumé Blanc" olarak da adlandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Syrah</span>

Syrah, koyu kabuklu üzüm çeşidi olup başlıca kırmızı şarap üretmek için tüm dünyada yetiştirildi. 1999'da Syrah'ın güneydoğu Fransa'dan, Dureza ve Mondeuse Blanche'den iki meçhul üzümün yavrusu olduğu bulundu. Syrah, Syrah'ın 1880'den kalma Peloursin ile bir melezi olan Petite Sirah ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kelter</span>

Üzüm presi, üzümleri sıkıp üzüm tanelerinin öz sularını çıkarmak için şarap yapımında kullanılan bir prestir. Çeşitli mekanik mekanizmalarla kas gücü veya elektrik enerjisi kullanılarak üzümlere basınç uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Bağcılıkta olgunlaşma</span>

Bağcılıkta olgunlaşma, hasat başlangıcını işaret eden asmadaki şaraplık üzümlerin olgunlaşmasının tamamlanmasıdır. Olgunluğu tam olarak neyin oluşturduğu, hangi tarz şarap üretildiğine ve şarap üreticisinin olgunluk kıstaslarına göre değişir. Üzümler toplandıktan sonra şarabın kalitesini etkileyecek olan üzümün fiziksel ve kimyasal bileşenleri belirlenir. Bu yüzden hasat için en uygun olgunluk anının belirlenmesi şarapçılıkta en önemli karardır.

<span class="mw-page-title-main">Moldova mutfağı</span>

Moldova mutfağı, Moldova halkının ve onun ayrılıkçı bölgesi Transdinyester yöresindeki yemek kültürüdür. Esas olarak çeşitli etler, patates, lahana ve çeşitli tahıl cinsleri gibi bileşenlerden oluşur. Yerel mutfak Rumen mutfağına çok benzer. Aynı zamanda Osmanlı mutfağından kalan büyük bir etki yanında Yunan, Polonya, Ukrayna ve Rusya dahil olmak üzere bölgedeki diğer mutfaklardan ilham ve unsurlar alır.

<span class="mw-page-title-main">Asil çürüme</span>

Asil çürüme, şaraplık üzümleri etkileyen gri bir mantar olan Botrytis cinerea'nın yararlı formudur. Botrytis istilası, genellikle 20 santigrat derece ve %80'in üzerinde nem gibi sıcak ve nemli koşullar gerektirir. Hava nemli kalırsa, istenmeyen form olan "salkım çürümesi" veya "gri çürüme", fermantasyonu bozarak ve son şarabın tadını, aromasını ve görünümünü değiştirerek şarap yapımını olumsuz etkiler. Üzümler genellikle olgunlaştıklarında Botrytis ile enfekte olurlar. Daha sonra daha kuru koşullara maruz kalırlarsa ve kısmen kururlarsa, bu enfeksiyon formu asil çürüme olarak bilinir. İstila sırasında belirli bir noktada toplanan üzümler, özellikle kaliteli ve yoğun tatlı şarap üretebilir. Bu yöntemle üretilen şaraplara botrytize şaraplar denir ve tatlı şarapların ayrı bir kategorisi olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Geç hasat şarabı</span>

Geç hasat şarabı, asma üzerinde normalden daha uzun süre bırakılan üzümlerden yapılan şaraptır. Geç hasat genellikle geç hasat Riesling gibi tatlı şarabın üretiminde kullanılır. Geç hasat üzümleri genellikle kuru üzümlere daha benzerdir, ancak asmada doğal olarak suyu çekilmiştir.