İçeriğe atla

Şira aymağı

Şira aymağı
Шира аймағы (Hakasça)

Ширинский район
Şirin rayonu
Şira aymağı bayrağı
Bayrak
Şira aymağı arması
Arma
Hakasya içinde Şira aymağı
Hakasya içinde Şira aymağı
ÜlkeRusya Rusya
özerk cumhuriyetHakasya
İdare
 • Belediye BaşkanıSergey Nikolayeviç Сергей Николаевич
Yüzölçümü
 • Toplam6880 km²
 • Su
5 km² (1 mil²)
Rakım1820 m
Nüfus
 (2015)
 • Toplam26.775
Resmî site
[1]

Şira aymağı (Hakasça: Шира аймағы / Şira aymağı ; Сыра аймағы / Sıra aymağı) — Rusya Federasyonu'na bağlı özerk Türk cumhuriyetlerinden Hakasyanın belediyeli olan bir aymağı. Aymak merkezi — 2009 yılından beri Şira köyüdür.

Coğrafya

Hakasyanın kuzey kesiminde yer alır. Yüzölçümü 6880 km²dir.

Nüfus

Nüfus yoğunluğu ise km²ye 3,89 kişi düşer. 2015 yılı istatistiklerine göre toplam nüfusu 26 775 kişidir.[1]

Tarih

Hakasya ve Krasnoyarsk dolayını Rus istilasına kadar Yenisey Kırgız beyleri Altay ve Sayan Dağlarının olduğu batı yönleri yönetmekteydiler. Altınzarhı (ve Altı Sar) ulus olarak geçmektedir. Büyük Kırgız Kağanlığı yönetiminde dolaydaki Türk toplulukları bütünleşmişlerdi. Eski Türk devlet geleneğinde görülen büyük kağan ve yardımcı hakanlar bulunmaktaydı. Büyük kağanların adlarından bazıları Nomçı, İşey, İrenek olarak kaynaklar belirtir. Ülke yapısı belirli bölümlere ayrılırdı. Bu bölümlere veya oymaklara ayrımda Türk aşiret yapısı dikkate alınırdı. Hangi Türk boyundan geliyorsa kendi içinde denetim mekanızması bulunurdu. Bütün Türk boylarının beyleri ulu kağana bağlı kalırdı. Kağanın buyrukları tutulur ve bu töreye uygun hareket edilirdi.[2] Kaynaklara göre Türk topluluklarına göre adlandırılmış bölge adları şöyledir:

  • Kızıl
  • Şuy
  • Açin
  • Tumat

İdari yönetim birimleri

Şira aymağı idaresine bağlı 15 belde ve bu beldelere bağlı 37 yerleşim yeri bulunur.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2015. 
  2. ^ * Bahruşin S. V. Eniseyskie kirgizı v XVII v. // Nauçnıe trudı III. İzbrannıe rabotı po istorii Sibiri XVI—XVII vv. Ç. 2. İstoriya narodov Sibiri v XVI—XVII vv. M.: İzdatelstvo Akademii Nauk SSSR, 1955. * Kozmin N. N. Hakası: ist.-etnogr. i hozyaystv. oçerk Minusinskogo kraya. — İrkutsk: İzd. İrkut.sektsii nauç. rabotnikov Rabprosa, 1925. — H, 185 s. — (Kraevedçeskaya ser. № 4 / pod red. M. А. Azadovskogo; vıp. V).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hakasya</span> Sibirya bölgesinde Rusyaya bağlı özerk cumhuriyet

Hakas Cumhuriyeti veya Hakasya Rusya Federasyonu'na bağlı Türk soylu Hakas Türklerinden adını alan özerk bir cumhuriyet.

<span class="mw-page-title-main">Altay Krayı</span> Rusyanın Sibirya bölgesinde idarî birim

Altay Krayı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nde yer alan ve Altay-Sayan Dağları bölgesinde Obi, Abakan-Yenisey civarında bulunan kraydır. Kuruluşu 28 Eylül 1937'dir.

<span class="mw-page-title-main">Karluklar</span> Orta Asyada göçebe Türk boylarının bir federasyonu

Karluklar, 766-1215 yılları arasında, Orta Asya'da varlığını sürdüren Türk boylarıdır. "Karluk" adı Arap kaynaklarında "حارلوق Harluk", Farsça eserlerde "حاللوه Halluh", Çin yıllıklarında ise "Géluólù" biçimlerinde kullanılmıştır. Kadim Türk çağlarında Karluklara "Üç Oğuz" yani "Üçboy" da denilmiştir. Türkçe anlamı "karlık" olan Karlukların Türk soyundan geldiği ve bir Gök-Türk boyu olduğu Çin kaynağında (T'ang-shu) belirtilmiş ve oturduğu saha olarak Altaylar'ın batısındaki Kara-İrtiş ve Tarbagatay havalisi gösterilmiştir. Karluklar burada üç kabileden kurulu bir birlik halinde bulunuyorlardı. Daha İstemi zamanında Türk hakimiyetinin Hazar'ın kuzeyi ve Maveraünnehir'e doğru genişlemesinde şüphesiz büyük rolleri vardır. 630-680 yılları arasında, diğer Türk boyları gibi kendi başlarına buyruk olarak zaman zaman Çin'e karşı geldikleri görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şorlar</span>

Şorlar Rusya'nın Kemerovo Oblastı'nda yerli bir Türk etnik grubudur. 1926 yılına kadar Şorların tüm boy gruplarının ortak adı Tadar-Kizhi idi. Güney Kuzbass'ın Türkçe konuşan nüfusunun "Şorlar" adı, Akademisyen V. Radlov'un sözde Mras ve Kondoma Tatarlarının etnokültürel birliği hakkındaki açıklamaları dikkate alınarak, yetkililer tarafından tüm resmi belgelerde yer aldı. Şor ülkesinde Rus egemenliği ve misyonerlik faaliyetleri</ref> sonucu anadilini bilenlerin sayısı azalmıştır. Ak Şor, Kızıl Şor, Kara Şor, Sarı Şor olarak ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kıpçak grubu</span> Türk dillerinin bir kolu

Kıpçak dilleri, Ukrayna'dan Çin'e kadar uzanan Orta Asya ve Doğu Avrupa'nın çoğunda yaklaşık 28 milyon kişi tarafından konuşulan Türk dil ailesinin bir alt koludur. Bu grupta en çok konuşulan dillerden bazıları Kazakça, Kırgızca ve Tatarcadır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızlar</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Kırgızlar, çoğunluğu Kırgızistan'da yaşayan Türk halkı. Türklerin bilinen en eski yazılı belgeleri olan Yenisey ve Orhon Yazıtları'nda Kırgızlar, tarihleri çok eskiye dayanan Türk kavimleri arasında zikredilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kırgız Kağanlığı</span>

Kırgız Kağanlığı (Kırgızca: Улуу Кыргыз Дөөлөтү; Çince: 黠戛斯汗國 ya da Kırgız hanlığı, 840 yılında Ötüken ve çevresini ele geçirerek merkezi Asya'da kurulan Türk devleti. 840 yılında Uygurlar'ı yıkan Kırgızlar, Uygur topraklarının ele geçirerek, Kırgız Kağanlığını kurdular.

<span class="mw-page-title-main">Çulım Tatarları</span>

Çulım Tatarları Rusya'nın Tomsk Oblastı'nda, Ob nehri ile Çulım nehirlerinin birleştiği yerin güneyinde ve Krasnoyarsk Krayı'nda yaşayan bir Türk halkıdır. Bu bölge, Altay ve Tuva özerk bölgelerinin 400 km. kadar kuzeyindedir. Dilleri Türk dilleri grubuna ait Çulım Tatarcası'dır. Konuştukları dile Ös adını verirler. 2002 nüfus sayımına göre sayıları 1000'den azdır.

Tubalar, Rusya'da Altay Cumhuriyetinde Altay Türkleri arasında bir Türk boyudur. Rusya'da 2002 yılında yapılan nüfus sayımına göre sayıları 2000'e yakın Tuba Türkleri yaşarlar. Tubaların en fazla yoğun nüfusu Artıbash, Iogach, Novotroitsk, Tuloi, Tondoshka, Kebezen, Ust-Pyzha, Biyka, Yailu, Chuyka, Torochak, Paspaul, Salganda, Karakoksha, Tunzha, Krasnoselskoye, Uskuch, Uimen ve Karasuk gibi kasaba ve köylerdir.

<span class="mw-page-title-main">Krasnoyarsk Krayı</span> Rusyanın Sibirya bölgesinde idarî birim

Krasnoyarsk Krayı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nde bulunan kray. Krayın idarî merkezi Krasnoyarsk'tır. Yüzölçümü 2.366.797 km²'dir. Yakutistan ve Batı Avustralya'dan sonra dünyanın en büyük üçüncü idari-bölgesel birimidir.

Hakasça veya Hakas Türkçesi Hakas Türklerinin dili. çağdaş Türk yazı dillerinden Sibirya kesiminde konuşulup yazılan kollarından biridir. Hakas eski Kırgız devletinin ismidir. Hakas Türkleri tarafından konuşulmaktadır. Hakaslar Hakasya adı verilen ülkede yaşamakta olup, Güney Sibirya bölgesindedir. Hakas Cumhuriyeti veya Hakasya, Rusya'da yer alır. Hakasların nüfusu 78,500 olup, bunun 60,168 kadarı Hakasça konuşmayı bilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Taştıp aymağı</span>

Taştıp aymağı — Rusya Federasyonu'na bağlı özerk Türk cumhuriyetlerinden Hakasyanın belediyeli olarak idari ilçesi. İdari merkezi — Taştıp köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Mayma ilçesi</span>

Mayma ilçesi, Rusya'ya bağlı Altay Cumhuriyeti'nde bir ilçe. Yönetim merkezi Mayma köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çoya ilçesi</span>

Çoya ilçesi — Rusya Altay Cumhuriyetinde ilçe.

<span class="mw-page-title-main">Altay aymağı (Hakasya)</span>

Altay aymağı — Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.

<span class="mw-page-title-main">Ashıs aymağı</span>

Ashıs aymağı — Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.

<span class="mw-page-title-main">Pii aymağı</span>

Pii aymağı — Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.

<span class="mw-page-title-main">Bograd aymağı</span>

Bograd aymağı — Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.

<span class="mw-page-title-main">Orconikidze aymağı</span>

Orconikidze aymağı — Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.

<span class="mw-page-title-main">Ağban piltiri aymağı</span> Rusya Hakasya Özerk Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim

Ağbanpiltiri aymağı, Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.