İçeriğe atla

Şinto

Makale serilerinden
Şintoizm
Torii kapısı
İnançlar
İbadetler
Önemli kamiler
Edebiyat
Ayrıca bakınız
Itsukuşima Tapınağı'ndaki bir torii
Japonya'nın en eski mabedlerinden İzumo Tayşa - Hayden ve Honden

Şinto (Kanji:神道 Shintō, Kami no Michi) veya Şintoizm, Japonya'nın yerli, Japonların millî dinidir. Eskiden Japonya'nın resmî diniydi.[1][2] Sadece Japonya'da ibadetlere katılan 119 milyon kişi vardır. Dünya'nın en eski dinlerinden olan Şinto bir tür animizmdir ve ayrıca şamanistik uygulamaları da içerir.[3]

Şinto inancında ibadet edilen ruhlara (tanrılara) "kami" denir. Bu terim hayat için önemli olan rüzgâr, yağmur, ağaç, dağ, ırmak ve bereket gibi anlayış ve şeylerin şeklini alan kutsal ruhlar olarak tercüme edilebilir. Bazı kamiler yerel olup sadece belirli bir yerin ruhu veya koruyucusu iken bazıları büyük doğal oluşumları, nesneleri ve işlemleri temsil ederler (Güneş Tanrıçası Amaterasu, Ay Tanrısı Tsukuyomi no Mikoto ve Fırtına Tanrısı Susanoo gibi). Her kaminin kendine has bir karakteri olduğuna inanılır ve doğadaki her türlü olay kamilerin içinde bulundukları ruh hâllerine göre yorumlanır. Kızgın kamiyi yatıştırmak veya kamiyi yüceltmek için festivaller düzenlenir.[4]

Şinto kelimesi iki kanjinin birleştirilmesinden oluşturulmuştur: "神" şin/kami (yani "tanrılar" veya "ruhlar") ve "道" tō/michi (yani "yol"). Yani terim, "tanrıların yolu" (Kami no Michi) anlamına gelir.

II. Dünya Savaşı'ndan sonra Şinto resmî din olma özelliğini kaybetmiştir; bu durumda ABD'nin Japon militarizmini ortadan kaldırma girişimlerinin de etkisi vardır; savaştan sonra silahsızlandırılan Japonya'da feodal kültürü yansıtan Şinto uygulama ve öğretileri, savaş dönemindeki ününü kaybetmiştir ve bugün uygulanmayıp öğretilmemektedir. Diğer uygulama ve öğretiler ise günlük etkinlikler olarak varlıklarını sürdürmektedir. Şu anda Japonya'da daha çok barışçı bir din olan Budizm hâkimdir; ancak Budizm, Japon kültürüne yerleşebilmesini Şinto'nun hoşgörülü doğasına borçludur. Bu iki inanç sistemi birbirine o kadar karışmıştır ki bu birlikteliğe "Shinbutsu/神仏" yani "Kami-Hotoke" denilmiştir. Özellikle II. Dünya Savaşı'nda sürdürülmüş olan saldırgan siyasetten kaynaklanan toplumsal yıkımların giderilmesi açısından Japonya'da milliyetçiliğin diğer simgeleri gibi Şintoizm de değer yitimine uğramış ve barışçı, uzlaşımcı nitelikler taşıyan Budizm batılılaşma, liberalleşme eğilimiyle birlikte güç kazanmıştır.[5]

Uygulama

Temizu Havuzu—İtsukuşima Cinca

Birçok uygulama arasında, mabed ziyaretinde (Omairi) herhangi bir giriş kapısında saygıyla baş eğerek selamlanır. El yıkama havuzu varsa su ile eller ve ağız yıkanır. Buna Temizu denilir:

Maşrapa sağ ele alınıp su doldurulur. Biraz sol ele dökülür, maşrapa sol ele aktarılır ve biraz sağ ele dökülür. Maşrapa yine sağ ele alınıp sol elin avucuna su dökülür. Bununla ağza su verilir, sessizce çalkalanır ve sessizce sol avuca tükürülür. Sonra maşrapa iki el ile tutularak düşey olarak çevrilir ki kalan su tutma yeri ve eller üzerinden akıtılır. Ardından maşrapa alınan yere geri koyulur.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024. 

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Şinto ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uzak Doğu</span> Asyanın doğu ve güneydoğusu

Uzak Doğu, Avrupa merkezli yaklaşımda Asya'nın doğusu ve güneydoğusundaki ülkeler.

Şinigami (死神), ölüm tanrısı (tanrıları) anlamına gelen Japonca bir kelimedir. Ölüm meleği figürünün Meiji döneminde Japonlar tarafından kültürlerine ve dinine kabul edilmiş halidir.

<span class="mw-page-title-main">Tenrikyō</span> Japon Şinto inancı kökenli, Budizmden etkilenmiş bir din

Tenrikyō bir başka ismiyle Tenri, Japon Şinto inancı kökenli, Budizm'den etkilenmiş bir dindir. Nakayama Miki isimli bir kadın çiftçi tarafından kurulmuştur. İnanışa göre Nakayama Miki 1838 yılından itibaren aydınlatıcı ve ilham veren çeşitli tecrübeler yaşamıştır. Bu tarihten sonra dinin bağlıları tarafından Oyasama diye anılmıştır. Dünya çapında Tenrikyo dinine bağlı yaklaşık 2 milyon kişi olduğu, bu sayının yaklaşık 1,5 milyonunun Japonya'da olduğu sanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Japonca</span> Doğu Asya dili

Japonca, Japonlar tarafından konuşulan Japon dil ailesine bağlı bir dildir. Başta Japonya ve Japon diasporasındakiler olmak üzere yaklaşık 128 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Japonya'da de facto millî dil olarak kabul edilip Palau'da tanınmış azınlık dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Japonlar</span>

Japonlar, Japon Takımadalarına ve %98,5'ini oluşturdukları Japonya'ya özgü bir etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Şinbutsu-şuugō</span>

Şinbutsu-şūgō, Japonya'nın yerel Şinto'suyla ile Budizmin karıştırılıp tek bir inanç sistemi şeklinde yeniden inşasıdır. Bu olguya Şinbutsu-konkō da denir.

<span class="mw-page-title-main">Şinbutsu-bunri</span>

Şinbutsu-bunri, Şinbutsu-şuugō geleneğini yasaklayıp, Şintō ile Budizmin, kamiler ile budaların, Şinto ile Budist tapınakların birbirinden kesin çizgilerle ayrılmasına denir.

<span class="mw-page-title-main">Şinto tapınağı</span>

Şinto tapınağı, Şintoizm'de bir veya birden fazla Şinto kamisini barındırma amaçlı bir yapıdır. Şinto tapınağı bir ibadet yeri olmayıp kutsal nesneleri saklamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Inari Ōkami</span>

Inari Ōkami, Japon tilkiler, bereket, pirinç, çay, sake, tarım ve sanayi, genel refah ve dünyevi başarı kamisidir. Inari Ōkami, Şintoizm'in baş kamilerinden biridir. Eski Japonya'da Inari, kılıç ustalarının ve tüccarların de himayesi altında kaldı. Erkek, kadın ya da androginos olarak temsil edilen Inari, bazen üç ya da beş bireysel kami topluluğu olarak da görülür. Inari, MS 711 yılında Inari Dağı'nda bir tapınak kurulduğundan bu yana ibadet edildiği görülüyor. Efsaneye göre İnari dokuz kuyruğunun hepsini insanlar için bağışlamış ve yok olmuştur. Bu sebeple insan olarak, hiç anlamayacağınız bir surette dirilir. Şinto inancında İnari sureti kızıl sarı saç ve yeşil gözle açıklanır. Tanrılık hayatında insanlık için bahşettiği iyi niyetinin cezasını bu hayatında çekecektir ve kıyameti getirecek tanrı olarak bilinir. Günümüzdeki Şinto tapınma ayinlerinde “watashi no O-Inari-sama” “Benim İnari’me” kavramı vardır. Bu da İnari'nin hiçbir şeye ait olamayacağından gelmektedir. İnari'nin ölümlü hayatında insanlığa verecek canı yoktur, bu yüzden o artık kimsenin tanrısı değildir. İnari ruhuyla dirilen insanın geçmişte verdiği sağlık, sevgi ve neşe gibi kavramlardan mahrum kalacağına inanılmaktadır. Bir Toyokawa rahibine göre İnari, Mayıs yağmurunda dirilir ve göklerin aklını kaybettiği bir gün yeniden yok olacaktır. Bazı bilginler ibadetin 5. yüzyılın sonlarında başladığına inansa da, Inari'ye MS 711'de Inari Dağı'nda bir türbenin kurulmasından bu yana tapınıldığı görülüyor. 16. yüzyılda Inari, demircilerin hamisi ve savaşçıların koruyucusu olmuştu ve Inari'ye tapınma Edo döneminde Japonya'ya yayıldı. Inari, Japonya'da hem Şinto hem de Budist inançlarında popüler bir figürdür. Japonya'daki Şinto tapınaklarının üçte birinden (32.000) fazlası Inari'ye adanmıştır. Kozmetik şirketi Shiseido gibi modern şirketler, şirket merkezlerinin tepesinde mabetlerle Inari'yi bir patron kami olarak görmeye devam ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Japonya'da din</span> Japonyada yaşayanların dinî demografisi

Japonya'da Şintoizm ve Budizm olarak 2 din hakimdir. 2006 ve 2008 yıllarında yapılan araştırmalara göre, Japonya nüfusunun %40'ından azı örgütlü bir dine mensuptur.

<span class="mw-page-title-main">Şinto tarikatları ve okulları</span>

Şinto, Japonya'nın halk dini, Budizmin altıncı yüzyılda Japonya'ya tanıtılmasından bu yana orijinal Ko-Shintō'den salınan okullar ve mezhepler çeşitliliği geliştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Japon felsefesi</span>

Japon felsefesi tarihsel olarak hem yerli Şinto hem de Budizm, Taoizm ve Konfüçyüsçülük gibi kıtasal dinlerin bir birleşimi olmuştur. Eskiden, Mitogaku ve Zen'de olduğu gibi, hem Çin felsefesinden hem de Hint felsefesinden büyük ölçüde etkilenen modern Japon felsefesinin çoğu, artık Batı felsefesinden de etkilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Torii</span>

Torii Kapısı en çok Şinto tapınaklarının girişinde veya içinde bulunan geleneksel bir Japon kapısıdır ve sembolik olarak dünyadan kutsal aleme geçişi ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Mikoshi</span> Dini tahtırevan

Mikoshi, Şintoizm'de taşınabilir Şinto tapınağı olarak da bilinen kutsal bir dini tahtırevandır. Şinto takipçileri, bir festival sırasında veya yeni bir tapınağa taşınırken ana türbe ile geçici türbe arasında hareket ederken bir tanrıyı taşımak için bir araç olarak hizmet ettiğine inanırlar. Mikoshi genellikle sütunları, duvarları, çatısı, verandası ve korkuluğu olan minyatür bir binaya benzer.

<span class="mw-page-title-main">Kamidana</span>

Kamidana, bir Şinto kamiyi korumak için sağlanan minyatür ev sunaklarıdır. En yaygın olarak kami ibadetinin evi olan Japonya'da bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Hachiman</span>

Hachiman veya Yahata, hem Şintoizm hem de Budizm'den unsurlar içeren okçuluk ve savaşın senkretik tanrısıdır.

Kegare (穢れ・汚れ, kirlilik, pisletme) kirlilik ve pisletmeye işaret eden bir Japonca terimdir; özellikle şintoizm inancında önemli bir yere sahiptir. Kegare'nin tipik nedenleri her türlü ölü bedenle olan etkileşim, doğum, hastalık, adet döngüsü, ve tecavüz gibi eylemlerdir. Şintoizm'de kegare birey tarafından düzeltilmesi gereken bir çeşit tsumi'dir. Kegare durumundan arınmak için misogi ve harae gibi arınma ritüellerinden geçmek gerekir. Kegare yalnızca bu durumdan etkilenen bireyin üzerinde kötü bir etkiye sahip değildir, aynı zamanda ait olduğu toplum üzerinde de kötü bir etkiye sahip olduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Shugendō</span>

Shugendō, Japonya'nın Nara Dönemi'nde ortaya çıkan, 7. yüzyılda yerel halk dini uygulamalarından, Şinto dağ ibadetinden ve Budizm'den alınan inançlar, felsefeler, doktrinler ve ritüel sistemlerin birleşiminden gelişen bir münzevi uygulamalar bütünüdür. Shugendō'nun nihai amacı, uygulayıcıların doğaüstü güç bulmaları ve dik dağ sıralarında yürürken dini eğitim vererek kendilerini ve kitleleri kurtarmalarıdır. Uygulayıcılara Shugenja (修験者) veya Yamabushi denmektedir. Shugenja'nın uygulandığı dağlar Japonya'nın her yerinde bulunur ve Hakkyō Dağı ve Ōmine Dağı gibi Ōmine Dağları'nın çeşitli dağlarını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Japon Budist mimarisi</span>

Japon Budist mimarisi, Çin'de doğan mimari tarzların yerel olarak geliştirilmiş çeşitlerinden oluşan, Japonya'daki Budist tapınaklarının mimarisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ofuda</span>

Ofuda, kağıt, ahşap, kumaş veya metal gibi çeşitli malzemelerden yapılmış bir tılsımdır. Ofuda, hem Şinto hem de Budist tapınaklarında yaygın olarak bulunur ve orada saygı duyulan tanrıların (kami) veya Budist figürlerin gücüyle dolu olduğu kabul edilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.