Şimon Peres
| Şimon Peres | |
|---|---|
 | |
| Ocak 1995'te Peres | |
| 9. İsrail devlet başkanı | |
| Görev süresi 15 Temmuz 2007 - 24 Temmuz 2014 | |
| Başbakan | Ehud Olmert Binyamin Netanyahu |
| Yerine geldiği | Moşe Katsav |
| Yerine gelen | Reuven Rivlin |
| 8. İsrail başbakanı | |
| Görev süresi 4 Ekim 1995 - 18 Haziran 1996 | |
| Başkan | Ezer Weizman |
| Yerine geldiği | İzak Rabin |
| Yerine gelen | Binyamin Netanyahu |
| Görev süresi 13 Eylül 1984 - 20 Ekim 1986 | |
| Başkan | Haim Herzog |
| Yerine geldiği | İzak Şamir |
| Yerine gelen | İzak Şamir |
| Görev süresi 22 Nisan 1977 - 21 Haziran 1977 Vekâleten | |
| Başkan | Efraim Katzir |
| Yerine geldiği | İzak Rabin |
| Yerine gelen | Menahem Begin |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Szymon Perske 2 Ağustos 1923 Vişyeva, Polonya |
| Ölüm | 28 Eylül 2016 (93 yaşında) Ramat Gan, Tel Aviv, İsrail |
| Defin yeri | Herzl Tepesi, Kudüs |
| Milliyeti | İsrailli |
| Partisi |
|
| Evlilik(ler) | Sonya Gelman (e. 1945; ö. 2011) |
| Çocuk(lar) |
|
| Bitirdiği okul | New York Üniversitesi Harvard Üniversitesi |
| Mesleği | Politikacı |
| Dini | Reformist |
| Ödülleri |  Nobel Barış Ödülü (1994) |
| İmzası |  |
Şimon Peres (İbranice: שִׁמְעוֹן פֶּרֶס, doğum adı: Szymon Perski; 2 Ağustos 1923, Vişneva - 28 Eylül 2016, Ramat Gan), İsrailli siyasetçi ve İsrail Devleti'nin 9. Başkanı.
Peres iki defa başbakanlık yaptı ve bir defa geçiş dönemi başbakanlığı yaptı. 66 yılı aşan siyaset kariyeri boyunca, 12 kabinede üye olarak görev aldı.[1] Peres, İsrail devletinin yasama organı Knesset’e 1959 Kasımında seçildi. 2006 yılının başlarındaki üç aylık bir ara dışında 2007 yılında Devlet Başkanı seçilene kadar görevde bulundu.
İsrail Bağımsızlık Savaşı esnasında birçok diplomatik ve askeri görevlerde bulundu. Kariyeri boyunca Knesset’te beş farklı partide görev aldı; Mapai, Rafi, İşçi, Gruplaşma ve Kadima. Bu partiler arasında Gruplaşma ve İşçi Partisi için liderlik yaptı. Peres, 1994 yılında, Yaser Arafat ve İzak Rabin’le birlikte Barış anlaşması girişimine Dış İşleri Bakanı olarak katılmasından dolayı, Nobel Barış Ödülü’nü kazandı.[2]
2007 yılı başlarında, Kadima, Şimon Peres’i başkanlık seçimlerinde aday gösterdi ve 13 Haziran 2007 tarihinde Knesset tarafından Devlet Başkanı seçildi Peres. 15 Temmuz 2007’de yemin ederek yedi yıllık başkanlık görevine başladı.[3][4] Başbakanlıktan sonra devlet başkanlığı görevine seçilen ilk politikacı oldu.
İlk yılları ve eğitimi
Şimon Peres (Szymon Perski), 2 Ağustos 1923[5][6] tarihinde Wiszniewo, Polonya’da (şimdi Vişnieva, Belarus) doğdu. Babası, İzak (1896-1962) ve annesi, Sara Perske’dir.[2][7] Aile evde, Rusça, İbranice ve Yidiş konuşurdu ve Peres, okulda Lehçe öğrendi. Peres, İbranice’nin yanı sıra, İngilizce ve Fransızca konuşur.[8] Babası bir odun tüccarıydı (sonra diğer ürünlerin tüccarlığına geçti) ve annesi kütüphane görevlisiydi. Peres’in, Gerşon adlı bir erkek kardeşi vardır.[9] Polonya ve Yahudi asıllı dünyaca ünlü Amerikalı Hollywood aktrisi Lauren Bacall'un (Betty Joan Perske) kuzenidir ve aynı soyadı paylaşıyorlardı. Babaları kardeş idi.[10][11]
Peres’in büyükbabası Zvi Meltzer, bir hahamdı ve Peres’in hayatında büyük etkilere sahipti. Bir röportajda, Peres; “Büyük babamın evinde büyüdüm ve o beni eğitti… Büyük babam bana Talmud’u öğretti. Kulağa geldiği gibi kolay değildi. Ailem çok dindar değildi fakat ben aşırı muhafazakârdım. Bir keresinde, ailem Şabat’ta radyo dinlediğinden radyoyu parçaladım.”.[12] 1941’de Wiszniewo’da kalan Peres’in bütün akrabaları Yahudi Soykırımı’nda öldürüldü.[13] Birçoğu (Haham Meltzer de) kasabanın sinagogunda diri diri yakıldı.[14]
1932 yılında Peres’in babası Filistin’e göçtü ve Tel Aviv’e yerleşti. Aile, 1934’te Peres’i takip etti.[9] Peres Tel Aviv’de Balfour İlkokulu ve lisesinde ve sonra Geula lisesinde (Ticaret okulu) eğitim gördü. 15 yaşında, Ben Şemen Tarım Okuluna geçti ve Geva Kibbutz’unda birçok yıl yaşadı.[9] Peres, Alumot Kibbutz’unun yapımcılarından biriydi. 1941 yılında, Peres, Hanoar Haoved Vehalomed adlı işçi-Siyonist hareketin sekreteri olarak seçildi ve 1944 yılında Alumot’a dönerek, çiftçi, çoban ve Kibbutz sekreteri olarak çalıştı. 1945 yılında, Peres, Sonya Gelman ile evlendi. Üç çocukları oldu. Sonya Gelman, 20 Ocak 2011 tarihinde 87 yaşında öldü [15].
Askeri kariyeri
1947 yılında, Peres, Haganah’ya katıldı. David Ben-Gurion, Peres’i personel ve silah alımında görevlendirdi.
1952'de Peres, Savunma bakanlığının yardımcı yönetici amiri oldu ve bir sonraki yıl yönetim amiri oldu. 29 yaşında bu görevi aldığından, pozisyonda görev alan en genç insan oldu. Sorumlu olduğu alanlar, silah satın alımı ve İsrail Devleti’ne katkı sağlayacak stratejik ilişkiler kurmaktı. Peres, Fransa’yla iyi ilişkiler kurmakta ve dolayısıyla, bölgedeki dengeleri değiştirecek kaliteli silah alımında yararlı oldu.[16] Peres sayesinde, Israil, Fransa’dan Dassault Mirage 3 jetini aldı, Dimona Nükleer reaktörünü kurdu ve Fransa ve Birleşik Krallıkla üçlü bir anlaşmaya girdi.
Politik kariyeri
Peres Knesset’e ilk olarak 1959 yılı seçimlerinde, Mapai partisinin bir üyesi olarak seçildi. 1965 yılına kadar, Savunma Bakanlığı Yardımcılığı görevini sürdürdü. Peres ve Moşe Dayan, David Ben-Gurion’la birlikte Mapai’den, yeni bir parti kurmak için ayrıldı. Yeni kurdukları parti, Rafi; Mapai ile uzlaştı ve 1968’de bir solcu birlik olan gruba katıldı. 1969 yılında, Peres, Göçmen İltihak Bakanlığına atandı ve 1970 yılında Ulaşım ve İletişim Bakanı oldu. 1973 yılında, bir süre yaptığı İstihbarat Bakanlığından sonra, İzak Rabin hükûmetinde Savunma Bakanlığına atandı. Bu süreçte, İzak Rabin’le parti başkanlığı için çok çekişti fakat 1977 yılında, Rabin’e yine yenildi.
Peres, 1977 seçimlerinden önce Rabin’in eşinin döviz skandalı sebebiyle geri adım atmasıyla, Rabin’e karşı başarı sağladı. Rabin yasal olarak geçiş hükûmetinden istifa edemediği için resmi olarak başbakan kaldı ama Peres resmi olmasa da başbakan gibi davranıyordu. Peres, Menachem Girişimi’nin altında Likud’un, geriye kalan herkesi saf dışı bırakarak koalisyon için yeterli sandalyeyi kazanmasıyla, seçimle ilgili ilk yenilgiye sebep olmuş oldu. En fazla bir ay sonra, Peres muhalefet lideri olmayı kabullendi.1980’de Rabin tarafından yapılan geri dönüş teklifinin reddetmesiyle,Peres partisinin 1981 seçimlerinde bir başka yenilgisine neden oldu. 1984'te bütün partilerden daha fazla sandalye kazandı ama, sol kanat koalisyonu oluşturmak için gereken 61 mandanın çoğunluğunu toplayamadı. Alignment ve Likud Peres’in başbakan olacağı, Likud lideri İzak Shamir’in de dış işleri bakanı olacağı bir düzenlemeyle alışılmadık bir yönde anlaştı. Bu süre içindeki en önemli şey Kral Hasan ile Fas’da yapılan görüşmeydi. 2 yıl sonra Peres ve Shamir yerlerini takas ettiler. 1986’da Peres dış işleri bakanı oldu. Peres’in siyasal örgütü 1988’de bir başka yenilgi aldı ve koalisyonu Likud ile yenilemeyi kabul etti, ama bu kez tüm süreç boyunca Shamir’in koalisyon liderliğine razı olarak.1988-1990 ulusal hükûmetinde, Peres başbakan yardımcı ve ekonomiden sorumlu bakan olarak görev yaptı. Peres ve örgütü sonunda kirli bir numaranın “ Peres’in örgütü,küçük sol gruplar ve ultra Ortodoks partilerle koalisyon denemesinin başarısız olmasının” ardından koalisyondan ayrıldı. 1990’dan 1992 başarına kadar muhalefet liderliği yapan Peres, İsrail İşçi Parti’sinin seçimlerinde 15 yıl önce devraldığı koltuğu Rabin’e karşı kaybetti. Peres politikada aktif olarak kaldı ama Rabin’in Dış İşleri Bakan’ı olarak. Yasser Arafat ile gizli görüşmeler Oslo Anlaşmasıyla sonuçlandı ki bu anlaşmayla Yasser Arafat, Peres ve Rabin Nobel Barış Ödülünü kazandı. 1995'te Rabin’in suikasta uğramasının ardından, Peres 1996 seçimlerine kadar başbakanlık ve savunma bakanlığı yaptı ki bu süreçte de barış sürecindeki dengeyi izledi.[17] Dönemi boyunca, Peres internet kullanımını destekledi ve İsrail başbakanı’nın ilk web sitesini kurdu. Buna karşın 1996'daki başbakanlık için ilk direkt seçimlerde Benyamin Netanyahu’ya karşı kaybetti. 1997’de İsrail İşçi Partisi lideri olarak yeni bir seçim arayışına girmedi ve Ehud Barak onun yerini aldı. Barak Peres’in parti liderliğini koruma girişimini geri çevirdi ve hükûmeti kurduktan hemen sonra Peres’i Bölgesel İşbirliği Bakanı olarak atadı. Peres Barak Hükûmeti’nde çok az bir rol oynadı.
2000'de Peres başbakana da yetki veren 7 yıllık ülke başkanlığı için yarıştı. Beklendiği gibi kazansaydı, İsrail’in başbakanlık yapmış ilk başkanı olacaktı. Ama Likud’un adayı Moshe Katsav’a karşı kaybetti.
2001'de Ehud Barak’ın Ariel Sharon’a karsı başbakanlık seçimlerde yenilmesinin ardından, Peres bir başka geri dönüş yaptı. İşçi Parti’sinin Sharon’un Likud’u ile birlikte ulusal birleşim hükûmetine girmesini sağladı ve dış işleri bakanlığı pozisyonunu güvence altına aldı. Resmi parti liderliği Binyamin BenEliezer’e geçti ve 2002’de Hayfa belediye başkanı Emram Mitzna’ya geçti. Peres sol güruhta dış işleri bakanlığı koltuğuna yapışıp kaldığı ve barışçı tutumuna rağmen barış sürecinde ilerleme kaydedemediği için çok eleştirildi.Görevini İşçi partisinin 2003 seçimlerinden önceki istifasıyla bıraktı. Mitzna’nın liderliğindeki partinin ağır yenilgisinden sonra, Peres yeniden geçici lider olarak ortaya çıktı. 2004’un sonunda partiyi Sharon ile tekrar koalisyona soktu.
Peres 2006 seçimlerinden önce İşçi Partisi başkanlığına seçildi. Parti lideri olarak, seçimleri mümkün olduğunca daha sonra yapma tarafında oldu. Erken bir seçimin Eylül 2005 Gazze’den geri çekiliş planını ve Sharon ile olan ulusal hükûmette partinin duruşunu tehlikeye sokacağını iddia ediyordu. Ama çoğunluk daha erken bir seçim için baskı yaptı ve Peres liderliği %42.4 e %40 ile Peretz’e karşı kaybetti.[18] 30 Kasım 2005'te Peres İşçi Partisi’nden ayrıldı ve Ariel Sharon’u ve onun partisi Kadima’yı desteklemeye karar verdi. Sharon’un felç geçirmesinin hemen ardından Peres’in partinin başına geçmek istediği spekülasyonları ortaya çıksa da önde gelen ki birçoğu Likud eski üyesi olan Kadima liderleri desteklerini Ehud Olmert’den yana olarak açıkladılar.[19] Söylentiye göre İşçi Partisi Peres’e yuvaya dönmesi için sevgi gösterisinde bulundular.[20] Buna karşı Peres Olmert’i desteklediğini ve Kadima’da kalacağını belirtti. Peres niyetinin Mart seçimlerinde yarışmak olmadığını belirtmişti. Kadima’nın seçimleri kazanmasının ardından, Peres’e başbakan yardımcısı, Negev, Galilee geliştirme bakanlığı ve bölgesel ekonomi bakanlığı görevi verildi.
Devlet Başkanlığı: 2007 - 2014
Peres 13 Haziran 2007’de Knesset tarafından İsrail Devlet Başkanı olarak seçildi. İlk turda 120 üyenin 58’i ona oy verirken, 38’i Reuven Rivlin’e, 21’i ise Colette Avital’a oy vermiştir. Daha sonra 2. turda rakipleri de Peres’i desteklemiş ve Peres, Knesset’de 86 evet ve 23 karşı oyla başkan seçildi.[21] Peres aynı gün 1959’dan beri İsrail tarihindeki en uzun Knesset üyeliğine sahip olduğu görevinden istifa etti. Peres 15 Temmuz 2007’de Başkanlık yemini etti.[4]
2008 Kasım’da Peres Londra’da Buckingham Sarayı’nda Kraliçe Elizabeth’den Onursal Şövalyelik unvanını almıştır.[22]
Peres'in TBMM konuşması[23]
8 Kasım 2007 günü Peres ve Filistin lideri Abbas, TBMM'de bir konuşma gerçekleştirdiler. Meclis'teki ilk konuşmayı İsrail lideri Şimon Peres yaptı. Bu konuşmalar TBMM'de aynı gün iki devlet başkanının da konuşma yapması bakımından ilktir. Yabancı haber ajansları, Peres'in konuşmasını "Müslüman ülke parlamentosunda konuşan ilk İsrail Devlet Başkanı" ifadesiyle duyurdu.[24] Peres konuşmasında Atatürk'ün bazı sözlerini ve Cahit Sıtkı Tarancı'nın "Memleket İsterim" şiirini okudu.[25]
2009 Davos krizi
2009 yılında İsviçre'nin Davos şehrinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu zirvesinde dönemin Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından eleştirildi. Erdoğan Peres'e yönelik olarak "öldürmeye gelince siz öldürmeyi iyi bilirsiniz, plajlardaki çocukları nasıl öldürdüğünüzü nasıl vurduğunuzu çok iyi biliyorum, sesinin (Peres'in) yüksek çıkması bir suçluluk psikolojisinin gereğidir" ifadelerini kullandı. Erdoğan ayrıca oturumun moderatörü David Ignatius'e kendisine daha az konuşma süresi verdiğini söyleyerek tepki gösterdi ve oturumu terk etti. Bu krizden sonra moderatör Ignatius'un görevine son verildi.[26][27]
Politik görüşleri
Peres “Şahin” olarak bilinirdi.[28] Ben-Gurion ve Dayan’ın himayesi altındaydı ve Batı Şeria’daki yerleşimlerin destekçisiydi. Fakat, partisinin liderliğini aldığında, duruşu değişti. Yakın dönemde daha çok güvercin olarak bilinir ve Ekonomik işbirliğiyle gelişen barışın büyük destekçisidir. 1970 ve erken 1980’li yıllardaki ana akım İsrailli liderler gibi Filistin otoriteleriyle konuşmaya karşıdır ama diğerlerinden farklı olarak, Batı Şeria ve Gazze sınırları hakkında bir anlaşmaya varmak gerektiğini savunur. Bir süre Ürdün Kralı Hüseyin’in, Yaser Arafat yerine, anlaşmalarda Arap tarafı temsil etmesini istedi Peres. 1987 yılında, Kral Hüseyin’le Londra’da buluşup bir anlaşma taslağı hazırladı, fakat anlaşma, dönemin İsrail başbakanı İzak Şamir tarafından reddedildi. Zamanla, Peres, Filistin otoriteleriyle konuşmayı desteklemeye başladı ve 1993 yılına kadar bu politika üzerinde pek çalışmadı. Peres, Oslo Anlaşmalarındaki katkısından dolayı, hem anlaşmaların hem de Filistin otoritesinin en büyük destekçisi olarak bilinir.
Peres’in dış politikası, oldukça gerçekçiydi.[kime göre?] Türkiye'yle ilişkilerin iyi tutulması adına, Ermeni Meselesini gündeminden uzak tuttu.[29] Peres; “Bizler Holokost ve Ermeni meselesi arasında benzerlik bulma girişimlerine karşıyız. Hiçbir olgu Holokost’a benzemez. Ermenilerin başına gelenlerde bir trajediydi fakat bir soykırım değildi” Dedi.[30][31][32] İran’ın nükleer programı ve İsrail’in varlığına tehdidi üzerine Peres, “İran’a karşı askeri bir saldırıya karşıyım fakat milletler olarak birleşip İran üzerinde ambargo uygulamalı” dedi ve Ahmedinejad’ın “İsraili Haritadan Silmek” çağrısını Adolf Hitler’in Avrupa’daki Yahudilere karşı giriştiği eylemin eşdeğeri olarak adlandırdı.[33] Peres, Orta Doğu ekonomik işbirliğinin bir destekçisidir.[34]
Ölümü
13 Eylül 2016'da Peres ciddi bir felç geçirdi ve Sheba Tıp Merkezi'nde hastaneye kaldırıldı. Ağır bir beyin kanaması ve ciddi kanama geçirdiği için durumunun çok ciddi olduğu bildirildi.[35] İki gün sonra, durumunun ciddi ancak stabil olduğu bildirildi.[36] Ancak 26 Eylül'de yapılan bir muayenede beyin sapında geri dönüşü olmayan bir hasar tespit edildi, bu da onun iyileşmesinin mümkün olmadığını gösterdi ve ertesi gün tıbbi durumu önemli ölçüde kötüleşti.[36] 28 Eylül'de 93 yaşında öldü.[37]
Cenazesi
Cenaze töreni, 30 Eylül 2016'da Kudüs'teki Herzl Tepesi'nde, eski İsrail Başbakanları Yitzhak Rabin ve Yitzhak Shamir arasında Ulusun Büyük Liderleri bölümündeki mezarında gerçekleştirildi.[38][39]
Cenazeye 75 ülkeden yaklaşık 4.000 yas tutan insan ve dünya liderleri katıldı, Başkan Barack Obama da anma töreninde bulunanlar arasındaydı.[40][41] Nelson Mandela'nın cenazesinden bu yana, bu, Obama'nın yabancı bir liderin cenazesi için yurtdışına seyahat ettiği ikinci seferdi.[42] Başbakan Benjamin Netanyahu da cenzazede konuşma yaptı.[43][44] Cenazeye katılan ve konuşan diğer delegeler arasında eski Başkan Bill Clinton da vardı.[45][46] Diğer delegeler arasında Filistin devlet başkanı Mahmud Abbas, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, Meksika Devlet Başkanı Enrique Peña Nieto ve İspanya Kralı VI. Felipe yer aldı.[42] İngiltere heyetinde Prens Charles, Dışişleri Bakanı Boris Johnson, eski Başbakanlar David Cameron, Gordon Brown ve Tony Blair ile İngiltere'nin baş Hahamı Ephraim Mirvis yer aldı.
Özel hayatı
Peres, 1945 yılında Sonya Gelman’la evlendi. Sonya, İngiliz Ordusundaki kamyon sürücülüğü görevini bitirdiğinde evlendiler. Yıllar boyunca, Peres’in güçlü politik kariyerinin getirdiği gündemdeliğin yanı sıra, Sonya, medya ve televizyondan uzak durmayı tercih etti. Peres’in başbakan olarak seçilmesinden sonra Sonya, Tel Aviv’deki evinde kalacağını ve Kudüs’e gitmeyeceğini belirtti ve birbirlerinden ayrı yaşamaya başladılar.[47] 20 Ocak 2011 tarihinde 87 yaşında öldü. Şimon Peres ve Sonya Gelman’ın üç çocuğu oldu. (Zvia, Yoni ve Nehemia.)
Yazdığı kitaplar
- The Next Step (1965)
- David's Sling (1970) (ISBN 0-297-00083-7)
- And Now Tomorrow (1978)
- From These Men: seven founders of the State of Israel (1979) (ISBN 0-671-61016-3)
- Entebbe Diary (1991) (ISBN 965-248-111-4)
- The New Middle East (1993) (ISBN 0-8050-3323-8)
- Battling for Peace: a memoir (1995) (ISBN 0-679-43617-0)
- For the Future of Israel (1998) (ISBN 0-8018-5928-X)
- The Imaginary Voyage: With Theodor Herzl in Israel (1999) (ISBN 1-55970-468-3)
- Ben Gurion: A Political Life (2011) (ISBN 978-0-8052-4282-9)
Kaynakça
- ^ Amiram Barkat. "Presidency rounds off 66-year career". Haaretz. 4 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ a b Tore Frangsmyr, (Ed.) (1995). "Shimon Peres, The Nobel Peace Prize 1994". The Nobel Foundation. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ "Peres elected President". The Jerusalem Post. 12 Haziran 2007. Erişim tarihi: 13 Haziran 2007.
- ^ a b Jim Teeple, "Shimon Peres Sworn In as Israel's President" 15 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., VOA News, 15 July 2007.
- ^ "Shimon Peres". The Knesset's internet site. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008.
- ^ "Shimon Peres". Prime Minister of Israel's internet site. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008.
- ^ "Location of Wiszniew on the map of the Second Polish Republic in the years 1921–1939, www.jewishinstitute.org.pl". 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ "Knesset Member, Shimon Peres". Knesset. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2008.
- ^ a b c "Shimon Peres Biography". Academy of Achievement. 13 Şubat 2008. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ Lazaroff, Tovah (10 Kasım 2005). "Peres: Not such a bad record after all". The Jerusalem Post. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2013.
- ^ Weiner, Eric (13 Haziran 2007). "Shimon Peres Wears Hats of Peacemaker, Schemer". National Public Radio. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2013.
- ^ Judy L. Beckham (2 Ağustos 2003). "Shimon Peres, 1994 Nobel Peace Prize". Israel-Times.[]
- ^ "Peres to German MPs: Hunt down remaining Nazi war criminals". Haaretz. 27 Ocak 2010. 13 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2010.
- ^ "Address by Peres to German Bundestag". 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ "Sonia Peres, wife of President Shimon Peres, dies at 87". Haaretz. 20 Ocak 2011. 21 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2011.
- ^ Ziv, Guy. "Shimon Peres and the French-Israeli Alliance, 1954–9". Journal of Contemporary History. 45 (2). ss. 406-429. doi:10.1177/0022009409356915.
- ^ http://www.jewishvirtuallibrary.com/jsource/biograhphy/peres.html []
- ^ "Israel Labour head to meet Sharon". BBC News. 10 Kasım 2005. 1 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2007.
- ^ Verter, Yossi (6 Ocak 2006). "Under Peres, Kadima would win 42 seats; under Olmert – 40". Haaretz. 13 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2007.
- ^ "Shimon Peres calls on his supporters to vote Kadima". Haaretz. 9 Ocak 2006. 13 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2007.
- ^ "Peres elected Israel's president". BBC News. 13 Haziran 2007. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2007.
- ^ "Shimon Peres: State president, Nobel laureate and now – knight". Haaretz. 23 Kasım 2008. 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2009.
- ^ "TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ". TBMM. 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ "Israeli president addresses Turkish Parliament". The New York Times (İngilizce). 13 Kasım 2007. ISSN 0362-4331. 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ "Peres ve Abbas'tan TBMM'de barış mesajı". CNN Türk. 21 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ ""Benim için Davos bitti". Hürriyet. 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2016.
- ^ "'One minute' muhatapsız kaldı!". NTV. 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2016.
- ^ "Shimon Peres: From Hawk to Dove". Vision.org. Kış 2000. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2007.
- ^ Yair, Auron (2003). "Chapter 5 – The Armenian Genocide's Recognition by States: The Israeli Aspect". The Banality of Denial: Israel and the Armenian Genocide (1. bas.). New Brunswick (U.S.A.): Transaction Publishers. s. 127. ISBN 0-7658-0191-4.
- ^ "Peres stands accused over denial of 'meaningless' Armenian Holocaust" 19 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Robert Fisk
- ^ ""Protest [against] Israeli foreign minister's remarks dismissing Armenian genocide as 'meaningless'"". 1 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ ""Peres to Turks: 'Our stance on Armenian issue hasn't changed'"". 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ Pfeffer, Anshel. "Peres: 'Fight terror – reduce global dependence on oil'" 19 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Haaretz. 5 May 2008.
- ^ "Speech by Peres at Waterloo University, Canada" (PDF). 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ Ravid, Barak; Efrati, Ido (14 Eylül 2016). "Former President Shimon Peres in Induced Coma After Suffering Major Stroke". 24 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi – Haaretz vasıtasıyla.
- ^ a b "Peres to remain sedated, condition still 'serious but stable'". www.timesofisrael.com. AFP. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Former Israeli President Shimon Peres' Medical Condition Deteriorates After Major Stroke". 27 Eylül 2016. 24 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi – Haaretz vasıtasıyla.
- ^ "World leaders to attend funeral for Israel's Shimon Peres". BBC News. 28 Eylül 2016. 28 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2016.
- ^ Peter Beaumont (30 Eylül 2016). "Shimon Peres funeral: Obama evokes 'unfinished business' of peace talks". The Guardian. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.
- ^ Obama speaks at Shimon Peres' funeral 28 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Euronews, Sept. 30, 2016
- ^ Statement by the President on the Death of Former Israeli President Shimon Peres 19 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. September 27, 2016
- ^ a b Baker, Peter. "World Leaders Gather to Mourn Shimon Peres, and Possibly His Dream" 28 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New York Times, Sept. 30, 2016
- ^ "Netanyahu gives speech at funeral of Shimon Peres" 28 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Times of Israel, Sept. 30, 2016
- ^ " Abbas's farewell to Shimon Peres stirs controversy among Palestinians" 28 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Jerusalem Post, Oct. 4,2016
- ^ "Thousands join world leaders for Peres funeral" 1 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Fox News, Sept. 30, 2016
- ^ "Bill Clinton Speech at Farewell Ceremony for Former Israeli President Shimon Peres" 28 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Channel 90, Sept. 30, 2016
- ^ "Jerusalem Post article on Sonya Gelman". 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
| Önce gelen: Moşe Katsav | İsrail devlet başkanı 2007 - 2014 | Sonra gelen: Reuven Rivlin |
| Önce gelen: İzak Rabin | İsrail başbakanı 1995 - 1996 | Sonra gelen: Benyamin Netanyahu |
| Önce gelen: David Levy | İsrail Dışişleri Bakanı 1992 - 1995 | Sonra gelen: Ehud Barak |
| Önce gelen: Moşe Nissim | İsrail Ekonomi Bakanı 1988 - 1990 | Sonra gelen: İzak Şamir |
| Önce gelen: İzak Şamir | İsrail Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı 1986 - 1988 | Sonra gelen: Moşe Arens |
| Önce gelen: İzak Şamir | İsrail başbakanı 1984 - 1986 | Sonra gelen: İzak Şamir |
| Önce gelen: Moşe Dayan | İsrail Savunma Bakanı 1974 - 1977 | Sonra gelen: Ezer Weizman |
| Önce gelen: Ezer Weizman | İsrail Ulaştırma Bakanı 1970 - 1974 | Sonra gelen: Aharon Yariv |
İsrail Devlet Başkanları  | ||
|---|---|---|
 | Geçici Devlet Konseyi Başkanları |
|
| Devlet Başkanları |
| |
|  | |
