İçeriğe atla

Şiksa

Şiksa (Yidiş: שיקסע) veya şikse, Yidiş dilinde Yahudi olmayan (Goy) kadınlar için kullanılan hakaret içeren sözcük.

Şiksa, iğrenç, kirli, tiksinilen şey anlamına gelen İbranice שייגעץ (şekets) sözcüğünden türemiştir. Yahudi olmayan kadınlara yönelik bir lekeleme amacı taşır. Buna rağmen bugün popüler kültürde nötr bir anlamda kullanılabilir. Örneğin: "shiksa goddess" (İngilizce: şiksa tanrıça) kalıbı, Sex and the City ve Queer as Folk ve The Big Bang Theory gibi dizilerinde, bazı repliklerde kullanılmıştır.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte Seçilmiş Halk inancı</span>

Yahudiler, İbrahim'in putperestliğin ilahlarını değil tek Tanrı'yı arayışından dolayı onun kavminin Tanrı tarafından seçildiğine, onlarla ahit yapıldığına ve kendilerinin de bu kavmin devamı olduklarına inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kipa</span>

Kipa veya yarmulke, inançlı Yahudi erkekler tarafından geleneksel olarak başın örtülmesi gerekliliğini yerine getirmek için takılan, kumaştan yapılmış bir başlıktır. Her zaman Ortodoks Yahudilik mensubu erkekler tarafından muhakkak giyilir. Ortodoks Yahudilik mensubu olmayıp takan insanlar, sadece dua sırasında, Sinagog'da veya bir dinî ritüellere katılırken yaparlar. Çoğu Sinagog ve Yahudi cenaze hizmeti merkezleri, hazır bir kipa kaynağı her zaman bulundururlar.

Yidiş, Aşkenaz Yahudileri tarafından tarihsel süreçler doğrultusunda, İbranice ve Almancanın karışımından oluşmuş Yüksek-Almanca dil grubunda bulunan bir dildir. Yidiş, Yahudi-Roma savaşlarının sonucu olarak, Romalılar tarafından Avrupa'ya sürülmüş Yahudiler tarafından ilk defa 9. yüzyılda şekillenmeye başladı. İbraniceye çok benzeyen Aramiceden; Latince ve Doğu Avrupa'daki Slav dillerinden de etkilenmiştir. Yazılarında İbrani alfabesi kullanılır. 1990'lardan itibaren çoğunlukla Hasidik ve Haredi Yahudileri olmak üzere, 1,5–2 milyon konuşanı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi dilleri</span> Yahudiler tarafından konuşulan ve konuşulmuş olan diller ve lehçeler.

Yahudi dilleri, dünya üzerinde Yahudilerin konuştuğu veya bir zamanlar konuşmuş olduğu diller.

<span class="mw-page-title-main">Klezmer</span> etnik müzik türü

Klezmer sözcüğü, etimolojik olarak müzik enstrümanı anlamına gelen İbranice kle ve zemer sözcüklerinden oluşmuş bir müzik türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Getto</span> bir kentin herhangi bir azınlıkça yerleşilen bölümü

Getto, bir kentin herhangi bir azınlıkça yerleşilen bölümüne genel olarak verilen ad. Orta Çağ'da şehirlerde yabancılar gözlem altında ve hususi mahallerde yaşamak zorundaydılar. Yahudiler gibi gruplar kamusal haklardan mahrum olarak şehrin periferisinde yaşıyordu. Esasen Venedik'te baruthanenin bulunduğu Venedik Gettosu Yahudilere ayrılan mecburi ikâmet mahallesi olduğundan, bu isim zamanla bütün Avrupa şehirlerinde Musevi mahalleleri için yaygınlaşan bir deyim oldu. Özelde Almanya ve Doğu Avrupa şehirlerinde eskiden Yahudilere ayrılan, sonra da Yahudi semtlerine verilen bir addır. Genelde kötü koşulların hakim olduğu bölgeler için kullanılır. Etimolojik kökeni açısından Venedikçe, İbranice, Yidiş, Almanca, Latince, İtalyanca ve Fransızca gibi kökenler önerilmesine rağmen kesin kabul gören bir sav yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Özerk Oblastı</span>

Yahudi Özerk Oblastı, Rusya'ya bağlı özerk oblast. Mayıs 1928'de kuruldu. 1934'te özerk devlete dönüştürülen oblast, Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra tekrar oblast statüsüne getirildi. Bölge, Moskova'nın 8.000 km. doğusunda, Çin ve Yakutistan arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Zarfatik</span>

Zarfatik, nesli tükenmiş bir Yahudi dilidir. Eskiden Kuzey Fransa'da ve Mainz, Frankfurt ve Aachen gibi Almanya'nın batısındaki şehirlerde konuşulurdu.

Yahudi İtalyancası ya da İtalkian bir İtalo-Romans dili çeşididir. Ağırlıklı olarak 10. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında İtalya ve Korfu'da konuşulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Latincesi</span>

Yahudi Latincesi veya La'az başta İtalya Yarımadası ve Gallia Narbonensis'de olmak üzere eski Roma İmparatorluğu'nda yaşayan Yahudiler'in konuştukları dildir. "La'az" (לעז) "yabancı dil" özellikle "İbranice olmayan dil" demektir.

<span class="mw-page-title-main">Yingliş</span>

Yingliş, İngilizce konuşulan ülkelerde Yidiş dilini konuşanların bu iki dili sentez haline getirip yarattıkları neolojizmler bütünüdür. İngilizce gramere Yidiş kelimeler katılarak konuşulan bu dil Ortodoks Yahudiler'in konuştuğu Yeşiviş diliyle paralellik göstermesine rağmen bu iki dil birbirinden farklıdır.

<i>Goy</i> Yahudi olmayanlar için kullanılan aşağılayıcı sözcük

Modern İbranice ve Yidiş'te goy, Yahudi olmayan bir kimse için (centil) kullanılan terimdir. Torah'da, kurumları ve toprakları olan bir "millete" atıfta bulunmak için kullanılmıştır.

Şabos goy Yahudiler için kutsal olan Şabat günü, Yahudilere yasak olan şeyleri Yahudilerin yararına yapan, Yahudi olmayan (Goy) kimse. Yahudiler için Şabat günü çalışmak, ateş yakmak, araba kullanmak gibi şeyler yasak olduğundan Yahudiler için bu işleri yapan gönüllü kişilere denir. Sinagoglar'da Yahudi olmayan ve böyle işlerde yardımda bulunan kimseler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Pogrom</span> etnik veya dinî bir gruba karşı gerçekleştirilen, yerel yönetimlerin yürüttüğü, onayladığı veya sessiz kaldığı saldırılar

Pogrom veyahut kıyın; dinsel, etnik veya siyasi nedenlerle bir gruba karşı yapılan şiddet hareketleridir. Bu şiddet hareketleri genellikle evleri, iş yerlerini veya ibadet yerlerini tahrip etmek, insanları dövmek, yaralamak, tecavüz etmek veya öldürmekten oluşur. Bu deyim ilk olarak tarihin çeşitli dönemlerinde Yahudilere karşı yapılan şiddet hareketlerini tanımlamak için kullanılmış, sonra da anlamı diğer gruplara karşı yapılan benzer şiddet olaylarını kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre'deki Yahudilerin tarihi</span>

İsviçre Yahudilerinin ülkede uzun ve çeşitli bir tarihi vardır. 2000 nüfus sayımına göre İsviçre'de 18,000 Yahudi bulunmasına rağmen yabancı uyruklu ve gayriresmî Yahudilerle birlikte bu nüfus 75,000'e yakındır. 2009 itibarıyla İsviçre'de 38 sinagog bulunmaktadır.

Filistin Yahudileri, tarihin herhangi bir anında Filistin'de yaşamış Yahudilere denir. İsrail devleti kurulmadan önce Filistin Yahudilerine "Yahudi cemaati" anlamına gelen Yişuv denmekteydi. 1881'de Yahudilerin Filistin'e olan göçleri başlamadan önce bölgede yaşayan Yahudilere "Eski Yişuv", 1881'den sonra göç edenlere "Yeni Yişuv" denmeye başlandı. Modern İsrail devleti 1948'de kurulduktan sonra, Filistinli Yahudiler İsrail vatandaşı olduğundan, "Filistinli Yahudi" terimi kullanılmamaya başlandı.

Odar, Ermeniler tarafından Ermeni olmayan kimseleri tanımlamak için kullanılan bir sözcüktür. Çoğu zaman aşağılayıcı bir şekilde kullanılır. Yine Ermeniler tarafından Müslüman kimseler için kullanılan Dacik sözcüğünden farklı olarak dinsel değil, ırksal bir anlam taşır.

<span class="mw-page-title-main">Kantor</span> Yahudi koro şefi

Kantor ya da hazan, melodik duaları yöneten, şan sanatı konusunda eğitim almış Yahudi müzisyen ya da koro şefidir. Bu kişiler cemiyet tarafından belli bir süreliğine görevlendirilmiş olabileceği gibi, yalnızca kimi dinî bayramlarda törenin düzenlenmesine yardımcı olan bir kişi de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'daki Yahudilerin tarihi</span>

Ukrayna'daki Yahudilerin tarihi bin yıldan fazladır. Yahudi toplulukları, Kiev Rusları zamanından beri Ukrayna topraklarında var olmuş ve Hasidik gibi en farklı modern Yahudi teolojik ve kültürel geleneklerinin çoğunu geliştirmiştir. Dünya Yahudi Kongresi'ne göre, Ukrayna'daki Yahudi cemaati, Avrupa'nın üçüncü en büyük ve dünyanın beşinci en büyük Yahudi cemaatini oluşturmaktadır.

Yidiş edebiyatı, Aşkenaz Yahudilerinin Yidiş dilinde üretilmiş yazılı eserler bütünü.