İçeriğe atla

Şeyh Muciburrahman

Bangabandhu Şeyh Muciburrahman
শেখ মুজিবুর রহমান
1. Bangladeş Cumhurbaşkanı
Görev süresi
25 Ocak 1975 - 15 Ağustos 1975
Yerine geldiğiMuhammed Muhammedullah
Yerine gelenHandekar Mustak Ahmed
Görev süresi
17 Nisan 1971 - 12 Ocak 1972
Başbakan Tacüddin Ahmed
Yerine geldiğiYeni makam
Yerine gelenNazrul İslam (Geçici)
2. Bangladeş Başbakanı
Görev süresi
12 Ocak 1972 - 24 Ocak 1975
BaşkanEbu Seyyid Çavduri
Muhammed Muhammedullah
Yerine geldiğiTacüddin Ahmed
Yerine gelenMuhammad Mansur Ali
Kişisel bilgiler
Doğum 17 Mart 1920(1920-03-17)
Tungipara, Bengal, Britanya Hindistanı
(şimdi Bangladeş)
Ölüm 15 Ağustos 1975 (55 yaşında)
Dakka, Bangladeş
Partisi Tüm Hindistan Müslüman Ligi (1949 öncesi)
Awami Ligi (1949–1975)
Bangladeş Krishak Sramik Awami Ligi (1975)
Evlilik(ler) Şeyh Faziletünnisa Mucib
Bitirdiği okul İslam Koleji
Dakka Üniversitesi
İmzası

Bangabandhu Şeyh Muciburrahman (17 Mart 1920 - 15 Ağustos 1975), Bangladeş'in ilk cumhurbaşkanı ve 2. başbakanıydı.

Orta hâlli bir toprak sahibinin oğluydu. Kalküta ve Dakka üniversitelerinde hukuk ve siyasal bilimler eğitimi gördü. Genç yaşta İngilizlere karşı sürdürülen bağımsızlık hareketine katıldı ve kısa süre hapis yattı.

1949'da Avami Birliği'nin kurucuları arasında yer aldı ve daha sonra Birliğin Genel Sekreterliğini üstlendi. 1955'te Pakistan Ulusal Meclisine seçildi. 1958'de askeri bir darbeyle başa geçen Muhammed Eyüb Han'a direnerek halkın sevgisini kazandı. 1965'te Doğu Pakistan'a özerklik verilmesini öngören altı maddelik bir program hazırladı. Ülkeyi bölmeye çalıştığı gerekçesiyle tutuklanması, halkın Eyüb Han yönetimine duyduğu tepkiyi daha da arttırdı ve 1969 Doğu Pakistan kitlesel ayaklanması ile beraber Mucibur Rahman Şubat 1969'da serbest bırakıldı.

Ülke içindeki karışıklıkların artması üzerine Mart 1969'da istifa eden Eyüb Han'ın yerini Yahya Han aldı. Aralık 1970'te yapılan seçimlerde Avami Birliği, Doğu Pakistan'a ayrılan sandalyelerin tümüne yakın bölümünü kazanarak Ulusal Mecliste çoğunluğu sağladı. Mucibur Rahman'ın özerklik talebine karşı uzlaşmaz bir tutum takınan Yahya Han meclisi süresiz kapattı. Bunun üzerine Mucibur Rahman Doğu Pakistan'da genel grev ilân etti. Uzlaşma çabalarının sonuçsuz kalması üzerine Batı Pakistan birlikleri Dakka'ya girdi ve Mucibur Rahman tutuklandı. Doğu Pakistan'da iç savaş sürerken milyonlarca insan Hindistan'a sığındı. Sonunda Hindistan birliklerinin yardımıyla, Batı Pakistan ordusu geri çekilmeye zorlandı.

Devlet Başkanlığına gelen Zülfikar Ali Butto tarafından serbest bırakılan Mucibur Rahman, yeni Bangladeş Devletinin ilk Başbakanı oldu. (Ocak 1972) Ama Bangladeş'in artan sorunları çözmekte başarısız kaldı ve giderek daha baskıcı bir yönetim kurarak 1975 başlarında Devlet Başkanlığı görevini de üstlendi. 15 Ağustos 1975'teki bir askerî darbeyle devrildi ve ailesiyle birlikte öldürüldü.

Suikastçıları 26 yıl boyunca kovuşturmadan muafiyetin tadını çıkarmaya devam etti. Tazminat Tüzüğü, kızı Şeyh Hasina Başbakan seçildikten sonra 1996'da yürürlükten kaldırıldı. Daha sonra Bangladeş mahkemelerinde cinayet davası açıldı. Darbe lideri Seyyid Faruk Rahman da dahil olmak üzere on beş suikastçıdan birkaçı tutuklandı ve yargılandı. Khandaker Abdur Raşid gibi diğerleri ise firar etti. Onbeşine 1998'de mahkeme tarafından ölüm cezası verildi.[1] Hükümlülerden beşi 2010'da asıldı.[2] Altıncı hükümlü 2020'de asıldı.[3] Geriye kalan kaçaklardan birkaçı öldü veya saklanmaktadır. 2022'de Bangladeş hükümeti, darbe lideri Raşid de dahil olmak üzere beş kaçağın hala kaçtığını bildirdi.[4] Hükümlü suikastçılardan biri Kanada'da yaşamaktadır.[5] Hükümlülerden biri ise Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşamaktadır.[6] Bangladeş, 2007'de A.K.M. Muhiddin Ahmed'in sınır dışı edilmesiyle oluşturulan emsalin ardından Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nden kaçakları sınır dışı etmelerini talep etti.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Call to execute Bangladesh assassins". BBC News. 21 Nisan 2000. 5 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022. 
  2. ^ "Bangladesh hangs killers of independence leader Mujib". BBC News. 27 Ocak 2010. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022. 
  3. ^ "Sheikh Mujibur Rahman: Army officer hanged for murder of Bangladesh's founding president". BBC News. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022. 
  4. ^ "5 fugitive killers of Bangabandhu: Little progress in bringing them back". The Daily Star. 15 Ağustos 2022. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022. 
  5. ^ "Convicted assassin living freely in Etobicoke". Toronto Star. 17 Şubat 2011. 
  6. ^ "He thought he had asylum. Now, he could face a death sentence". Politico. 24 Temmuz 2020. 12 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024. 
  7. ^ "Bangabandhu's Convicted Killer Muhiuddin deported from US". VOA Bangla. 5 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024. 
Siyasi görevi
Yeni makamBangladeş Cumhurbaşkanı
1971–1972 		Sonra gelen
Nazrul İslam
Geçici
Önce gelen
Tacüddin Ahmed		Bangladeş Başbakanı
1972–1975 		Sonra gelen
Muhammed Mansur Ali
Önce gelen
Muhammed Muhammedullah		Bangladeş Cumhurbaşkanı
1975 		Sonra gelen
Handekar Müstak Ahmad

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş</span> Asyada bir ülke

Bangladeş, resmî olarak Bangladeş Halk Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. Myanmar ile Hindistan sınır komşusudur. Bangladeş'in anlamı "Bengal'in ülkesi" olup resmî dili Bengalcedir. Nüfusun %91'i Müslüman, resmî dini İslam'dır. Geri kalan kısmı çoğunlukla Hindu'dur. Budizm ve Hrıstiyanlık ülkedeki diğer yaygın dinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Zülfikar Ali Butto</span> 4. Pakistan cumhurbaşkanı

Zülfikar Ali Butto, 1973'ten 1977'ye kadar Pakistan'ın dokuzuncu Başbakanı, 1971'den 1973'e kadar Pakistan'ın dördüncü Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Pakistanlı bir avukat ve politikacı. Aynı zamanda Pakistan Halk Partisi'nin (PPP) kurucusudur. 1979'da idam edilinceye kadar partinin başkanlığını üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yahya Han</span> 3. Pakistan cumhurbaşkanı

Ağa Muhammed Yahya Han, Pakistanlı asker ve siyasetçi. 1969-1971 yılları arasında Pakistan Cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Dakka</span> Bangladeşin başkenti

Dakka, Bangladeş'in başkenti ve Dakka ilinin merkezi. Dakka bir megakenttir ve Güney Asya'daki en büyük şehirlerden biridir. Buriganga Nehrinin kıyısında yer alan Dakka'nın nüfusu büyükşehir alanı ile birlikte 12 milyondur ve bu özelliğiyle Bangladeş'in en büyük şehridir. Dünyanın en fazla nüfusa sahip 9. şehridir ve ayrıca dünyadaki nüfusu en yoğun şehirlerden de biridir. Dakka "Camiler Şehri" olarak bilinir ve dünyanın en iyi muslinini üretmesiyle tanınmıştır. Aynı zamanda "dünyanın çekçek başkenti" olarak da bilinir. Her gün yaklaşık 400 bin kişi şehirde çekçek kullanmaktadır. Bugün bölgedeki en büyük kültür, eğitim ve iş merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Hasina Vecid</span> 10. Bangladeş başbakanı

Şeyh Hasina Vecid, Bangladeşli siyasetçi. Vecid, Asya ülkesi Bangladeş'in kurucu cumhurbaşkanı olan Mucibur Rahman'ın kızı olarak iki farklı dönemde başbakanlık makamında bulunmuştur. 2006-2008 siyasi krizi sırasında Hasina gasp suçlamasıyla gözaltına alındı. Hapisten çıktıktan sonra 2008 seçimlerini kazanarak 6 Ocak 2009'da Bangladeş Başbakanı oldu. 2014'te Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP) tarafından boykot edilen ve uluslararası gözlemciler tarafından eleştirilen bir seçimde üçüncü dönem için yeniden seçildi. 2017'de Myanmar'daki soykırımdan kaçarak ülkeye giren yaklaşık bir milyon Rohingyalı'nın ardından Hasina onlara sığınma ve yardım sağladığı için takdir ve övgü aldı. 2018 ve 2024 seçimlerinin ardından dördüncü ve beşinci dönemlerini kazandı; bu seçimler şiddete bulandı ve hileli olduğu yönünde yaygın bir şekilde eleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Begüm Halide Ziya</span> 9. Bangladeş başbakanı

Begüm Halide Ziya Bangladeş'in Mart 1991-Mart 1996 ve Haziran 2001-Ekim 2006 tarihleri arasında görev yapan ilk kadın başbakanıdır. Ayrıca Benazir Butto'dan sonra islam dünyasındaki ikinci kadın başbakandı. Bangladeş'in eski cumhurbaşkanı Ziaur Rahman'ın dul eşidir. 1978'de merhum kocası tarafından kurulan Bangladeş Milliyetçi Partisi'nin (BNP) 1984'ten beri başkanı ve lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Zillurrahman</span> 14. Bangladeş cumhurbaşkanı

Muhammed Zillurrahman, eski Bangladeş devlet başkanı ve Avami üst düzey Başkanlık heyeti üyesi. Bangladeş Seçim Komisyonu tarafından 11 Şubat 2009'da Avami parlamento seçimlerinde sandalyelerin büyük çoğunluğu kazanmasından bu yana cumhurbaşkanlığı seçimlerinde on dokuzuncu devlet başkanı ilan edildi ve 12 Şubat 2009 tarihinde göreve başladı.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş Avami Birliği</span> Bangladeşteki bir siyasi parti

Bangladeş Avami Birliği, Bangladeş'in iki büyük siyasi partisinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş-Türkiye ilişkileri</span>

Bangladeş-Türkiye ilişkileri, Bangladeş ve Türkiye arasındaki ikili ilişkileri ifade eder. Her iki ülke de Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir. Türkiye'nin Dakka'da bir elçiliği var ve Bangladeş'in Ankara'da elçiliği ve İstanbul'da bir konsolosluğu var.

<span class="mw-page-title-main">Ziyaur Rahman</span> 6. Bangladeş cumhurbaşkanı

Ziyaur Rahman, Bangladeşli siyasetçi, asker. 1977-1981 yılları arasında Bangladeş devlet başkanlığı görevinde bulunmuştur.

Şeyh Md Abdullah, 2019'dan 2020'deki ölümüne kadar Diyanet İşleri Bakanı olarak görev yapan Bangladeşli politikacı ve avukat. Ocak 2019'da Dördüncü Şeyh Hasina Kabinesi'ne bakan olarak atandı.

Bangabandhu Caddesi Dakka Gülistanı'da bulunan bir kentsel yoldur. Eski adı Cinnah Caddesi'dir. Bangladeş Awami Ligi'nin merkez ofisi Bangabandhu Bulvarı'nda yer almaktadır. 2004 yılında Dakka bombalı saldırı Bangabandhu Caddesi'nde meydana geldi.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş Soykırımı</span> Pakistan Ordusu tarafından Doğu Pakistandaki Bengallilere yönelik soykırım

Bangladeş Soykırımı, 26 Mart 1971'de, Batı Pakistan'ın egemen olduğu Pakistan hükûmeti, Bengallilerin kendi kaderini tayin etme çağrılarını bastırmak için ülkenin Doğu Pakistan'ına askeri bir baskıya başladığında - Işıldak Operasyonu - başladı. Dokuz ay süren Bangladeş Kurtuluş Savaşı sırasında, Pakistan Silahlı Kuvvetleri ve Cemaat-i İslamiden Pakistan yanlısı İslamcı milisler 300.000 ile 3.000.000 arasındaki Bengalliyi öldürdü ve sistematik bir soykırım tecavüzü kapsamında 200.000 ile 400.000 arasında Bengalli kadına tecavüz etti. Bangladeş Hükûmeti, soykırım sırasında 3.000.000 kişinin öldürüldüğünü ve bunun da Holokost'tan bu yana yaşanan en büyük soykırım olduğunu belirtiyor.

<span class="mw-page-title-main">1969 Doğu Pakistan kitlesel ayaklanması</span>

Doğu Pakistan'daki 1969 kitlesel ayaklanması Doğu Pakistan demokratik bir siyasi hareketti. Ayaklanma, bir dizi kitlesel gösteri ve hükûmetin silahlı kuvvetleri ile göstericiler arasındaki ara sıra çıkan çatışmalardan oluşuyordu. Huzursuzluk, 1966'da Awami Ligi'nin Altı puan hareketiyle başlamasına rağmen, 1969'un başında ivme kazandı ve Pakistan'ın ilk askeri hükümdarı olan Mareşal Eyüp Han'ın istifasıyla doruğa ulaştı. Ayaklanma ayrıca Agartala Komplo Davasının geri çekilmesine ve Şeyh Mujibur Rahman ve meslektaşlarının beraatine yol açtı.

Şah Muazzam Hüseyin, Bangladeşli siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şeyk Anne Rahman</span>

Şeyk Anne Rahman, Bangladeşli kadın siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Panna Kaiser</span>

Panna Kaiser, Bangladeşli kadın siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">A. K. M. Şahcahan Kamal</span>

A. K. M. Shahjahan Kamal, Bangladeşli siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şahcihan Mia</span>

Şahcihan Mia, Bangladeşli hukukçu ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Matia Chowdhury</span>

Matia Chowdhury, Bangladeşli siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.