Şevket Memedali Bilgişin

Şevket Memedali Bilgişin (d. 26 Mayıs 1892, İşkodra – ö. 9 Haziran 1953, Bursa), Türk hukukçu, akademisyen, siyasetçi, bürokrat.

26 Mayıs 1892 tarihinde topçu albaylığından emekli Mehmet Ali Bey ile Ülfet Saliha Hanım’ın oğlu olarak İşkodra’da doğmuştur. Babasının görevi icabı bulunduğu Manastır’da sırasıyla Manastır Askeri Rüştiyesi ve Manastır İdadisi’nden mezun olmasının ardından, 1913 yılında Darülfünun Hukuk Şubesi’nden (şimdiki İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi) mezun olmuştur. Hukuk eğitiminin ardından Ziraat Bankası bursu ile ihtisas yapmak üzere İsviçre’ye gönderilmiş, burada ikinci defa hukuk eğitimi alarak 1918’de Cenevre Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur.

Cenevre Hukuk Fakültesi’nden mezun olmasının ardından İstanbul’a dönen Bilgişin, 20 Şubat 1919’da kurulan Türkiye Sosyalist Fırkası’nın kurucuları arasında yer almıştır. Parti içinde yaşanan anlaşmazlıklar üzerine kısa bir süre sonra partiden ayrılan Bilgişin, hukuk alanında çalışmalarına devam etmiştir. Bu yıllarda “Beşer ve Tabiat” dergisi, “İçtihad” gazetesi gibi dönemin süreli yayınlarında makaleleri yayınlanmıştır.

1922 yılında İstanbul’dan ayrılan Bilgişin, Ankara Hükûmeti’ne katılarak çeşitli vazifeler edinmiş ve memuriyet hayatına başlamıştır. Sırasıyla Adalet Bakanlığı ve Ziraat Bankası’nda çeşitli görevler edindikten sonra o dönemde yeni kurulan Türkiye İş Bankası’nın hukuk müşavirliği görevini üstlenmiş, bu görevi 1924-1940 yılları arasında, 16 yıl boyunca kesintisiz sürdürmüştür.

1925 yılında Ankara Adliye Hukuk Mektebi’nin (şimdiki Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) kurulması üzerine, bu fakültenin kurucu kadrosunda “Hukuk tarihi profesörü” olarak yer almıştır. 1926 yılından itibaren ise aynı fakültede “Ticaret hukuku profesörü” olarak görevine devam etmiş, 1933 yılında ordinaryüslüğe terfi etmiş ve bu görevi Ankara Hukuk Fakültesi’nden ayrıldığı 1943 yılına kadar sürmüştür.

Bu yıllarda Bilgişin, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin temel hukuk metinlerinin oluşturulmasında da kendine bir yer edinmiş; Türk Medeni Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu gibi temel kanunların oluşmasında önemli roller üstlenmiştir.

Bütün bu görevlerinin yanı sıra; Milli Reasürans T.A.Ş.’nin kurucularından olan Bilgişin, aynı zamanda Milletler Cemiyeti Türk Milli Müzaheret Cemiyeti’nin de kurucuları ve komisyon üyeleri arasında yer almıştır.

Daha sonra Bilgişin, Ernst Hirsch’in teklif ve ısrarları sonucunda 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde göreve başlamış, 1943 yılında ise “Kara Ticareti Hukuku Ordinaryüs Profesörü” unvanıyla kadroya tayin olunmuştur.

1950-1952 yılları arasında, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi dekanlığı görevini de üstlenmiştir.

Fransızca, İngilizce ve Almanca bilen Şevket Memedali Bilgişin, 9 Haziran 1953 tarihinde Bursa’da ölmüştür. Cenazesi 10 Haziran 1953 tarihinde Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilmiştir.

2021 yılında anısına İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından "Ord. Prof. Dr. Şevket Memedali Bilgişin’in Anısına Armağan" isimli bir kitap çıkarılmıştır.

Bilgişin, İktisat ve Ticaret Ansiklopedisi’nin oluşturulmasında 7 madde ile katkıda bulunmuştur.

• Ord. Prof. Dr. Şevket Memedali Bilgişin’in Anısına Armağan, Haz. Arslan Kaya, Abuzer Kendigelen, Mustafa Halil Çonkar, İbrahim Çağrı Zengin, Ahmet Özsoy, İstanbul, 2021