İçeriğe atla

Şerif Ordusu

Şerif Ordusu
الجيش الشريفي
Kuzey Yenbu'da Arap İsyanı bayrağını taşıyan Şerif Ordusu askerleri.
Etkin1916-1925
ÜlkeHicaz Krallığı
BağlılıkHüseyin bin Ali
Genel MerkezlerMekke
Cidde
Taif
Takma AdıArap Ordusu
Hicaz Ordusu
SavaşlarıArap İsyanı
Bririnci Suud-Haşimi Savaşı
Suudların Hicaz'ı Fethi

Arap Ordusu (Arapça: الجيش الشريفي) olarak da bilinen Şerif Ordusu (Arapça: الجيش العربي) veya Hicaz Ordusu (Arapça: الجيش الحجازي), I. Dünya Savaşı'nın Osmanlı cephelerinin bir parçası olan Arap İsyanı'nın arkasındaki askerî güçtü. 1916'da "Arapların Sultanı"[1] ilan edilen Hicaz Krallığı'ndan Şerif Hüseyin bin Ali, Arap halkını bağımsız bir hükûmet altında birleştirme nihai hedefiyle Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir isyanda Şerif Ordusu'na liderlik etti.[2] İngilizler tarafından hem mali hem de askeri olarak desteklenen Hüseyin'in kuvvetleri Hicaz'dan kuzeye doğru yavaş yavaş ilerledi ve İngiliz kontrolündeki Mısır Seferi Kuvvetleri ile birlikte savaşarak sonunda Şam'ı ele geçirdi. Şerif Ordusu mensupları burada Şerif Hüseyin'in oğlu Faysal liderliğinde Suriye Arap Krallığı olarak bilinen kısa ömürlü bir monarşi kurdu.

Arka plan

Yüzyıllar boyunca Hicaz'da (Müslümanların kutsal şehirleri Mekke ve Medine'nin bulunduğu Arabistan'ın batı bölgesi) güç, şerif ailesinin elinde güçlü bir şekilde merkezileşti. Muhammed'in soyundan gelen bu ailenin üyeleri Haşimiler olarak da adlandırılıyordu. Osmanlı İmparatorluğu'nun birçok bölgesinin aksine, kentli elitler arasında birbiriyle rekabet eden çok az siyasi etki vardı.[] Aşiret reisleri kendi aşiretleri ile şerif arasında aracı olarak görev yapıyor ancak şerifin otoritesine nadiren meydan okuyorlardı. Şerifin tek siyasi rakibi, bölge üzerinde Osmanlı egemenliğini sağlamaktan sorumlu olan bölgenin Osmanlı valisiydi. Şerif ve vali arasında bir güç mücadelesi vardı; karar verme yetkisi zaman içinde ikisi arasında gidip geliyordu. Genel olarak bu siyasi iklim, 20. yüzyılın ilk yıllarında Şerif Hüseyin'in elinde büyük miktarda nüfuz bıraktı.[3]

Sınırlı gücünden memnun olmayan Şerif Hüseyin, bölgedeki aşiret liderleri, Arap milliyetçileri ve Mısır'daki İngiliz Yüksek Komiseri Sir Henry McMahon ile görüşmelere başladı. Hüseyin, pek çok Müslüman'ın Mekke Şerifi'nin, o sırada Osmanlı İmparatorluğu hükümdar ailesinin elinde bulunan halifeliğin gerçek hak sahibi olduğuna inandığını biliyordu. Hüseyin-McMahon Yazışmaları'nda taahhüt edilen İngiliz desteği, Hüseyin'in bu görüşmelerden hem halifelik hem de bölgedeki Arap toprakları üzerinde egemenlik iddiasında bulunma hakkına olan inancı güçlenmiş olarak çıkmasına neden oldu. Dahası ve daha da önemlisi, 1915 ve 1916'daki Huseyin-McMahon Yazışmaları'nda İngilizlerin Huseyin'e verdiği sözler, Hüseyin'in Osmanlılara karşı başarılı bir isyan başlatması halinde İngilizlerin Arap Yarımadası'nın çoğunu kapsayan ve günümüz Türkiye'sinin kuzeyine kadar uzanan bir Arap Halifeliği kurmasına yardım edeceğini düşünmesine yol açtı.[] İngilizler, Fransızlara vermeyi taahhüt ettikleri birkaç bölgeyi vadedemeseler de Şerif Hüseyin için taşlar yerine oturuyor gibi görünüyordu ve Arap İsyanı'nı başlatmaya hazırlandı.[4]

İsyan

Haziran 1916 başlarında Osmanlı hükûmeti Şerif Hüseyin'e Hicazi birlikleri tedarik etmesi ve Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'na katılmasını desteklemek için Mekke'den cihat çağrısı yapması için baskı yapıyordu. Hüseyin birlikler karşılığında daha fazla özerklik istiyordu, ancak Osmanlı yetkilileri bunu kabul etmeyecekti. Osmanlı yetkilileri Hüseyin'in oğlu Faysal'ı alıkoyuyor ve Hüseyin'e oğlunu bir daha görmek istiyorsa askerleri göndermesi gerektiğini söylüyordu.[] Osmanlılar 9 Haziran 1916'da Faysal'ı Hüseyin'in organize etmekte olduğu silahlı kuvvetleri alması için Medine'ye gönderdi, ancak Faysal oraya vardığında kardeşi Ali ile birlikte kaçtı.

İsyanın başlangıcında Şerifyan Ordusu, Hüseyin ve oğulları tarafından Osmanlı kuvvetleriyle savaşacakları görüntüsü altında bir araya getirilen bu kuvvetlerden oluşuyordu. Kaçtıktan sonra Faysal, Hüseyin'in daha fazla özerklik taleplerinin karşılanmaması halinde Osmanlılarla ilişkilerinin sona ereceğini belirten bir mektup yazdı. Cevap beklemek yerine, Arap İsyanı, yerel Arap kabilelerinin üyeleri ve Osmanlı'dan kaçanlardan oluşan güçlerin Hicaz Demiryolu'na saldırmasıyla başladı.[5] Ertesi gün isyanın ilk kurşunları Mekke'de atıldı ve iki gün içinde Şerif Ordusu, Mekke'nin kontrolünü ele geçirdi. Şerif Ordusu 16 Haziran'da İngiliz Kraliyet Donanması'nın yardımıyla önemli Cidde Limanı'nı ele geçirdi. Yaz sonunda Şerif Hüseyin'in kontrolü altındaki Arap kuvvetleri Yenbu'ya kadar kuzeydeki ve Kunfuza'ya kadar güneydeki kıyı şehirlerini ele geçirmeyi başarmıştı.

Osmanlılar, Şerif Ordusu Ekim 1916'da Medine'ye saldırdığında ilk kez bir muharebeyi kesin olarak kazandı. Osmanlı kuvvetleri, zayıf donanımlı Şerif Ordusu'nun sahip olmadığı topçularla Medine'ye yerleşmişti. Şerif kuvvetleri geri çekildi ve Medine'ye ilişkin yeni bir strateji geliştirmek zorunda kaldı. Araplar, iyi korunan Osmanlı ordusuna saldırıp büyük kayıplar vermektense şehri kuşatarak diğer Osmanlı kuvvetlerine erişimini kestiler. Osmanlılar savaşın büyük bölümünde Hicaz Demiryolu'nu Medine'ye açık tutmayı başardılar ve bu sayede savaşın sonuna kadar adamlarına silah, mühimmat ve diğer teçhizatı tedarik etmeye devam edebildiler. Medine'deki sürekli ikmal ihtiyacı, Araplar Kızıldeniz kıyısında ilerlemeye devam ederken Osmanlıların demiryolu boyunca ve Medine'de birlikler konuşlandırarak asker ve malzeme israfına yol açacak şekilde tasarlanan Şerif stratejisine hizmet etti.

İngiliz ve Şerif kuvvetleri Akabe'deki Osmanlı kuvvetlerini ele geçirmenin bir yolunu ararken, İngilizler Faysal'ın kuvvetlerini yönetmesine yardım etmesi için Yüzbaşı (daha sonra Albay) T. E. Lawrence'ı (genellikle "Arabistanlı Lawrence" olarak anılır) göndermeye karar verdi.[6] Lawrence'ın planı, Baalbek'teki bir demiryolu köprüsünün yıkılması da dahil olmak üzere birkaç şaşırtmaca yaratarak Osmanlıların, Arapların Şam'a saldırmayı planladığını düşünmelerini sağlamaktı. Şerif kuvvetleri 6 Temmuz 1917'de Akabe'ye vardıklarında, üstleri onları kontrol altına alamadan yaklaşık üç yüz Osmanlıyı vahşice katletti. Diğer 150 Osmanlı askeri esir alındı ve Osmanlılar tarafından gerçekleştirilen birkaç küçük çaplı saldırının ardından Arap ve İngiliz kuvvetleri Akabe'de kontrolü sağlamlaştırdı.[7] Bu noktadan itibaren Şerif Ordusu, İngiliz işgali altındaki Mısır'dan gelen İngiliz silahlı kuvvetlerinin yanında savaştı. İyi yönetilen Megiddo Muharebesi, isyanları neredeyse tamamlanmış olarak 1 Ekim 1918'de Şam'a yürüyen az miktarda Şerif kuvvetini de içeriyordu. Hicaz'da hâlâ Osmanlı kontrolü altında olan tek şehir Medine'ydi. Osmanlı dünyasının geri kalanıyla bağlantıları kesilmiş olmasına rağmen, Medine'deki kuvvetler, erzak eksiklikleri onları Ocak 1919'da teslim olmaya zorlayana kadar Şerif kuvvetlerine direnmeye devam etti.

Kuvvetler

Şerifyan Ordusu yaklaşık 5000 kişilik bir düzenli kuvvet ve binlerce kişilik düzensiz kuvvetlerden oluşuyordu.[8] Düzenli kuvvetlerin çoğu, Osmanlı ordusundan firar edip Arap İsyanı'na katılan eski Arap üyeleriydi. Düzensiz kuvvetler, savaş, evlerinin yakınında gerçekleşirken kısa bir süreliğine isyana katılan büyük ölçüde eğitimsiz Arapları ifade etmektedir. Çatışmalar Mekke'den uzaklaştıkça, Mekke çevresinden birçok asker üzerlerine düşeni yaptıklarına karar vererek evlerine döndü. Şerif Ordusu'nun eline sürekli olarak İngiliz altını ve silahı geçmesi isyanın arkasındaki ana itici güçtü. Birçok aşiret, kendilerine en çok parayı kim teklif ederse onun için savaşacaktı. Bazı aşiret liderleri İngilizler için savaşmayı kabul ediyor, onların ödemelerini ve silahlarını kabul ediyor ve kısa bir süre sonra aşiretlere daha fazla ödeme yapmayı teklif ettikleri için Osmanlılar için savaşmaya başlıyorlardı. Bu kararsızlık, aşiretlerin çoğunun Şerif Hüseyin'in nihai hedefi olan Arap birliğiyle ilgilenmediğini, bunun yerine sadece para almak istediğini gösteriyordu. Bu durum Şerif Ordusu için işleri zorlaştırsa da Faysal'ın güçlü müzakere becerileri birçok aşiret reisini kazanarak Haşimilere Osmanlılara meydan okumak için ihtiyaç duydukları desteği verdi.[9]

Ordu, Şerif Hüseyin'in oğulları Ali, Abdullah, Faysal ve Zeyd tarafından yönetilen dört gruba ayrılmıştı. Nuri es-Said ve daha önce Osmanlı Ordusu'nda albay olan kayınbiraderi Cafer el-Askeri, Arap milliyetçiliğine olan güçlü inançları nedeniyle Şerif Ordusu'na katıldı ve Şerif Ordusu içinde lider konumuna yükseldi. İsyanın ilk birkaç ayı Ali ve çoğu sadece kısa bir süre için savaşan düzensiz kuvvetlerden oluşan yaklaşık 30.000 kişilik kuvvetleri tarafından yönetildi. Eylül 1916'ya gelindiğinde bu 30.000 kişi Hüseyin'in dört oğlu arasında paylaştırılmıştı ve artık her birinin kontrolünde en az 6000 kişilik düzensiz kuvvet vardı. Şerif Ordusu 1917 yılı başında yaklaşık 4000 kişilik düzenli kuvvetten oluşuyordu. Bu düzenli askerlerin çoğu Hüseyin ya da Ali'nin emrinde görev yapıyordu. İsyan devam ettikçe Faysal dört kardeşin en başarılısı olarak ortaya çıktı ve kuvvetlerin çoğu onun kontrolü altına girdi. Faysal'ın Arabistanlı Lawrence'ın yanında çalışması ona daha fazla İngiliz istihbaratına erişim imkânı sağlamıştır ki bu da Faysal'ın en başarılı olmasının nedenlerinden biridir.

Sonrası

Arap İsyanı'nın sonunda Şam'ın ele geçirilmesinin ardından Faysal, Suriye'de bir krallık kurdu ve 24 Temmuz 1920'de Fransa-Suriye Savaşı'nı Fransızlar kazanıp onu ülkeden çıkarana kadar burada hüküm sürdü. 1920 yılında Milletler Cemiyeti, Osmanlı İmparatorluğu topraklarının yeni oluşturulan bir manda sistemi ile paylaşılmasına karar verdi. Mandayı alan ülke, manda tarafından kurulan yeni devleti bağımsızlığına götürmekle sorumluydu. İngilizler Filistin ve Mezopotamya (Irak) mandalarını, Fransızlar ise Suriye ve Lübnan mandalarını aldı. Bu mandalar ve haritaları, 1916 tarihli gizli Sykes-Picot Anlaşması'nda sunulan bölünmeleri yakından takip ediyordu. Balfour Deklarasyonu bölgede işleri karıştırdı çünkü İngilizler, Hüseyin-McMahon Yazışmaları nedeniyle Şerif Hüseyin'e Arap krallığının bir parçası olarak vadedilen topraklara Filistin'i dahil etmek yerine bölgede bir Yahudi devleti kurma sözü vermişti. Filistin sorunu hiçbir zaman çözülememiş olsa da 1921'de Kahire'de İngilizler Hüseyin'in oğlu Abdullah'ı yeni kurulan Trans Ürdün devletine emir olarak atamaya karar verdi. İngilizler Hicaz'ın kontrolünü Hüseyin'e bıraktı ve Faysal, 1920'de Fransızlar tarafından Suriye Krallığı'ndan uzaklaştırıldığı için Faysal'ın Irak'ta iktidara gelmesine ve Irak Kralı I. Faysal olmasına yardım etti. Şerif Hüseyin Hicaz'ı yönetmeye devam etti ve 23 Mart 1924'te kendisini halife ilan etti. Aynı yıl Suudiler Hüseyin'i Hicaz'dan çıkardı ve hayatının geri kalanını sürgünde geçirerek 1931'de Ürdün'de öldü. Nuri es-Said, Cafer el-Askeri, Cemil el-Midfay, Ali Cevdet el-Eyyübi ve Cemal Baban da dahil olmak üzere Şerif Ordusu'ndan birçok subay Kral Faysal'ın Irak'ında önemli roller oynadılar. Nuri es-Said ve Cafer el-Askeri başbakanlık görevlerinde bulundular. Şerif Ordusu'ndan subaylar, Albay Ahmed Hasan el-Bekr liderliğindeki 1963 Darbesi'ne kadar Irak siyasetinde önemli bir rol oynamaya devam ettiler.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Marshall Cavendish Corporation. History of World War I, Volume 1. Marshall Cavendish Corporation, 2002. Pp. 255.
  2. ^ Marshall Cavendish Corporation. History of World War I, Volume 1. Marshall Cavendish Corporation, 2002. Pp. 255
  3. ^ Ochsenwald, William. Religion, Society, and the State in Arabia: The Hijaz Under Ottoman Control, 1840–1908. Columbus, Ohio: Ohio State University Press, 1984.
  4. ^ Kedourie, Elie. In the Anglo-Arab Labyrinth: the McMahon-Husayn Correspondence and its Interpretations, 1914–1939. Cambridge, New York: Cambridge University Press, 1976.
  5. ^ Pasha, Djemal. Memories of a Turkish Statesman- 1913–1919. New York: Arno, 1973.
  6. ^ Parnell, Charles L., CDR USN "Lawrence of Arabia's Debt to Seapower" United States Naval Institute Proceedings. August 1979.
  7. ^ Lawrence, T. E. Seven Pillars of Wisdom. Doubleday, Doran, and Co. 1935.
  8. ^ Tauber, Eliezer. The Arab Movements in World War I. London: Cass, 1993.
  9. ^ Lawrence, T.E. “The Howeitat and their Chiefs”. The Arab Bulletin. 24 July 1917.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Eldar, D. “France in Syria: the abolition of the Sharifian government, April–July 1920.” Middle Eastern Studies v. 29 (July 1993) p 487–504.
  • Eldar, D. “French policy towards Husayn, Sharif of Mecca.” Middle Eastern Studies v. 26 (July 1990) p 329–50.
  • Fromkin, David. A Peace to End All Peace. Avon Books. 1989.
  • Goldstein, E. “British Peace Aims and the Eastern Question: the Political Intelligence Department and the Eastern Committee, 1918.” Middle Eastern Studies v. 23 (October 1987) p 419–36.
  • H. A. R. Gibb. “Review of The Independent Arab by Hubert Young.” International Affairs, Vol. 12, No. 3 (May, 1933), p 425–426.
  • Haj, Samira. The Making of Iraq: 1900–1963: Capital, Power, and Ideology. Albany, New York: State University of New York Press, 1997.
  • Johnson, Maxwell. “The Arab Bureau and the Arab Revolt: Yanbu' to Aqaba.” Society for Military History. Military Affairs, Vol. 46, No. 4 (Dec., 1982), p 194–201.
  • Karsh, E., et al. “Myth in the Desert, or Not the Great Arab Revolt.” Middle Eastern Studies v. 33 (April 1997) p 267–312.
  • Leach, H. “Lawrence's Strategy and Tactics in the Arab Revolt.” Asian Affairs (London) v. 37 no. 3 (Nov 2006) p 337–41.
  • Martin, Thomas. “Anglo–French Imperial Relations in the Arab World: Intelligence Liaison and Nationalist Disorder, 1920–1939.” Diplomacy & Statecraft, Dec 2006, Vol. 17 Issue 4, p 771–798.
  • McKale, D. M. “Germany and the Arab question in the First World War.” Middle Eastern Studies v. 29 (April 1993) p 236–53.
  • R. H. Lieshout. “'Keeping Better Educated Moslems Busy': Sir Reginald Wingate and the Origins of the Husayn-McMahon Correspondence.” The Historical Journal, Vol. 27, No. 2 (Jun., 1984), p 453–463.
  • Teitelbaum, Joshua. “Sharif Husayn ibn Ali and the Hashemite vision of the post-Ottoman order: from chieftaincy to suzerainty.” Middle Eastern Studies v. 34 no. 1 (January 1998) p 103–22.
  • Wilson, Jeremy. Lawrence of Arabia: The Authorized Biography of T.E. Lawrence. Atheneum. 1990.
  • Young, Hubert. The Independent Arab. Gorgias Press. London, 1933.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin bin Ali (Mekke emiri)</span> Mekke şerifi ve emiri, Hicaz kralı ve Şerifî halifesi

Hüseyin bin Ali el-Haşimi, bilinen adıyla Şerif Hüseyin, 1908-1916 yılları arasında Mekke Şerifi, 1916-1924 arası Hicaz Kralı olan Arap lideri.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cepheleri</span> 29 Ekim 1914 ve 30 Ekim 1918 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğunun savaştığı cepheler

Osmanlı cepheleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'nda çarpıştığı cephelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Edward Lawrence</span> Britanyalı arkeolog, asker ve diplomat

Thomas Edward Lawrence, takma adı ile Arabistanlı Lawrence veya kendini Araplara tanıttığı ismi ile John Hume Ross, İngiliz ordu subayı, arkeolog, diplomat ve yazar. Birinci Dünya Savaşı sırasında, Arap Bürosu bünyesinde diğer İngiliz subay ve istihbarat görevlileri ile birlikte, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı düzenlenen Arap Ayaklanması'nın (1916-1918) başarılı olmasındaki en mühim figür olması ile tanındı. Aynı zamanda, İngilizlerin zaferi ile sonuçlanmış Suriye-Filistin Cephesi'nde de (1915-1918) etkili bir isim olmuştur. Seçkin Hizmet Rütbesi sahibi olan Lawrence, elde ettiği başarılar sebebi ile Britanya Hükûmeti tarafından En Saygıdeğer Askerî Bath Nişanı ile ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Hâşimoğulları (Hicaz)</span> Arap kraliyet ailesi

Hâşimoğulları veya Hâşimîler, Hüseyin bin Ali tarafından kurulan Arap ailesi. İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Benî Haşim ailesine bağlı bir Kureyş boyu olduğunu iddia etmektedirler. Ayrıca kan bağı ve kabile birlikteliği yoluyla Kızıl Deniz boyunca kurulan hanedanların sahibi olan boy. Sülale ismini İslam peygamberi Muhammed'in büyük-büyükbabası Haşim bin Abdimenaf'dan alır. I. Dünya Savaşı esnasında İngiliz desteğiyle Osmanlı Devleti'ne isyan etmiş, Arap Yarımadası'nın kontrolünü eline geçirmiş, fakat birkaç yıl sonra Suudi Hanedanlığı'na yine bir isyanla kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Ayaklanması</span> Arapların, 1916-1918 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

Arap Ayaklanması, Arap İsyanı veya Arap İhaneti, I. Dünya Savaşı sırasında Haziran 1916 tarihinde Yemen'de Aden, Suriye'de Halep'i kapsayan bağımsız ve birleşik bir Arap devleti kurmak amacıyla Şerif Hüseyin bin Ali tarafından başlatılan silahlı isyandır.

<span class="mw-page-title-main">I. Abdullah</span>

I. Abdullah,, Ürdün Kralı. Arap-İsrail savaşları sırasında öldürüldü, yerine oğlu 1. Talal geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz-Yemen Cephesi</span> Savaş cephesi

Hicaz-Yemen Cephesi, halk arasında Yemen Cephesi adıyla da anılır. I. Dünya Savaşı boyunca Osmanlı İmparatorluğu 4 Tümenlik bir kuvvetle Arabistan'daki kutsal İslam şehirlerini korumaya çalıştı. 7. Kolordu'nun birer tümeni Hicaz, Asir, San'a ve Hudeybe'de konuşlandırılmıştı. Uzaklık sebebiyle bu tümenlere yeni asker, malzeme ve silah desteği sağlanamıyordu. 1916 yılında İngilizlerin kışkırtmasıyla, Araplar kendilerini koruyan Osmanlı Kuvvetlerine karşı ayaklandı. Mekke Emiri Şerif Hüseyin, bağımsızlığını ilan ederek Hicaz'ı büyük oranda ele geçirdi. Buradaki Osmanlı direnişinin sembolü Medine müdafaası oldu. Yemen'de İmam Yahya Osmanlılara bağlı kalırken Asir'de Seyyid İdris de ayaklanmaya katıldı.

<span class="mw-page-title-main">I. Faysal</span> 1921den 1933e kadar Haşimi Irakın ilk kralı

I. Faysal, 1920 yılında kurulan kısa ömürlü Suriye Krallığı ve ardından Irak Krallığı kralı. Taç giydiği 23 Ağustos 1921 tarihinden, kalp krizi geçirerek öldüğü 1933 yılına kadar 12 sene hüküm sürmüştür. Kendisini Hicaz Kralı ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap İsyanını başlatan Şerif Hüseyin'in üçüncü oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Mekke Şerifliği</span> 1517-1917 yılları arasında var olmuş özerk bölge

Mekke Şerifliği ya da Hicaz Şerifliği, Osmanlı döneminde Arap Yarımadasının batı kısmında yer alan, Mekke ve Medine şehirlerini kapsayan Hicaz bölgesinin yönetimine verilen isimdi. Mekke Şerifliği geleneksel olarak İslam Peygamberi Muhammed'in torunu Hasan bin Ali'nin soyundan gelen şerifler tarafından yönetilirdi.

Cidde Redif Kışlası, Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 1525 yılında Kızıldeniz'de Portekiz ile çatışmalar sırasında Cidde'de Osmanlı İmparatorluğu ordusu için bir askeri kale olarak inşa edilmiştir. Kışla 2000'den fazla askeri içinde barındırmıştır. Yedi kapılı kale, 19. yüzyılda küçültülmüş, dört dev kapı ile dört kule bırakılmıştır. Bu kalenin, kuzeyinde Şam, doğusunda Mekke, güneyinde Şerif ve deniz tarafında da Al-Maghāribah adında dev kapıları vardı.

Medine Müdafaası, Şerif Hüseyin'in 1916'da İngiliz desteğiyle isyan ederek Medine'yi hedef alması üzerine başlayıp, 2 yıl 7 ay sürdü ve Mondros Mütarekesi'nin imzalanması üzerine Padişah VI. Mehmet'in, müdafaada ısrar eden garnizon komutanı Fahrettin Paşa'yı iknasıyla sona erdi. Medine'deki Osmanlı garnizonu, mütarekeye göre silah bırakan son Osmanlı birliği oldu ve Medine'de kısa süreli Haşimi iktidarı başladı. Çatışmalardan ötürü Medine halkının ciddi bir kısmı göç etmek zorunda kaldı. Kuşatma sonunda, garnizon komutanı Fahrettin Paşa İngilizler tarafından tutuklanarak Malta'ya sürgün edildi.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Kuvve-i Seferiyesi</span>

Hicaz Kuvve-i Seferiyesi veya Hicaz Seferi Kuvvetleri, Osmanlı Ordusu'na bağlı olarak kurulan bir seferi kuvvetti. Ordu komutanlığı rütbesindeki bir asker komutanlığını yapardı. I. Dünya Savaşı sırasında Medine Kuşatması öncesinde Medine'de kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Arap Krallığı</span> 1919-1920 Batı Asyada fiili devlet

Suriye Arap Krallığı ; varlığı dört aydan biraz fazla sürmüş, Hicaz Krallığı'ndan sonra kurulmuş ikinci modern Arap devleti. Kısa süreli bu devletin yöneticisi, Mekke emiri Hüseyin'in oğlu I. Faysal'dı. Tüm Büyük Suriye'de hak iddia etmesine rağmen, Faysal hükûmeti ancak sınırlı bir bölgeyi kontrol ediyordu ve varlığı da Birleşik Krallık'ın desteğine bağlıydı. İngiltere ise, Fransa ile birlikte genel olarak, Büyük Suriye fikrine karşıydı ve Faysal'ı kral olarak tanımayı reddediyordu. Nihayetinde, Faysal'a bağlı birlikler, 25 Temmuz 1920'de, Fransız kuvvetlerine teslim oldular.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Krallığı</span> Orta Doğuda Hicaz bölgesinde hüküm sürmüş bir devlet

Hicaz Haşimi Krallığı, Orta Doğu'da Hicaz bölgesinde Haşimi Hanedanlığı tarafından yönetilmiş bir devletti. Arap İsyanı esnasında Mekke Şerifi Hüseyin'in Osmanlı ordusunu Arabistan Yarımadası'ndan sürmek için Britanya İmparatorluğu güçleri ile ittifak içinde mücadele etmesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı'nda Britanya İmparatorluğu'na yenilerek, bölgeyi tamamen kaybetmiş ve Hicaz millî bağımsızlığını kazanmıştır.

Şam Protokolü, 23 Mayıs 1915'te İstanbul'daki Türk yetkililere danışma misyonu sırasında Şam'a yaptığı ikinci ziyarette Arap gizli toplumları el-Fatat ve Al-'Ahd tarafından Faysal bin Hüseyin'e verilen bir belgedir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Rikabi</span> Ürdünlü siyasetçi (1864-1942)

Ali Rıza Paşa Rikabi modern Suriye'nin ilk başbakanı ve aynı zamanda Ürdün başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Meyselun Muharebesi</span> Fransa-Suriye Savaşında bir muharebe

Meyselun Muharebesi, Meyselun Geçidi Muharebesi veya Han Meyselun Muharebesi olarak da adlandırılır, Suriye Arap Krallığı güçleri ile Fransız Levant Ordusu arasında 24 Temmuz 1920'de Şam'ın yaklaşık 25 kilometre batısında Anti-Lübnan Dağları'ndaki Han Meyselun yakınlarında yapılan dört saatlik bir savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Yasin el-Haşimi</span>

Yasin el-Haşimi, iki kez başbakanlık yapan Iraklı bir politikacıydı. Irak'ın ilk liderlerinin çoğu gibi, el-Haşimi de ülkenin Osmanlı kontrolü sırasında askeri subay olarak görev yaptı. Siyasi olarak ilk çıkışını selefi Cafer el-Askerî'nin hükûmeti altında yaptı ve kısa bir süre sonra, Ağustos 1924'te onun yerine başbakan oldu. El-Haşimi on ay boyunca hizmet etti, ardından yerini Abdulmuhsin es-Sa'dun aldı. Sonraki on yıl boyunca çeşitli hükûmet pozisyonlarını doldurdu ve nihayet Mart 1935'te başbakanlık makamına geri döndü. 30 Ekim 1936'da Haşimi, General Bekir Sıdkî ve etnik azınlıklardan oluşan bir koalisyon tarafından yönetilen bir darbeyle görevden alınan ilk Irak başbakanı oldu. O zamanlar savunma bakanı olan el-Askerî'nin aksine, el-Haşimi darbeden sağ çıktı ve üç ay sonra öldüğü Suriye'nin Şam kentine gitti. Ağabeyi ve yakın müttefiki Taha el-Haşimi, 1941'de Irak Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Mekke Müdafaası (1916)</span>

Mekke Müdafaası veya Mekke Savaşı, Haziran ve Temmuz 1916'da Müslümanların kutsal şehri olan Mekke'de gerçekleşen ve Arap İsyanı'nın bir parçası olan olaydır. Mekke Şerifi ve Banu Haşim aşiretinin lideri olan Hüseyin bin Ali, 10 Haziran'da Osmanlı Halifeliğine karşı bir isyan başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Kahire Konferansı (1921)</span>

Resmi tutanaklara 12-30 Mart 1921'de Kahire ve Kudüs'te düzenlenen Orta Doğu Konferansı olarak geçen Kahire Konferansı, İngiliz yetkililerin Ortadoğu'daki sorunları incelemek bu sorunları tartışmak ve bu sorunlar hakkında ortak bir politika oluşturmak amacıyla yaptığı bir dizi toplantıya verilen isimdir. İngiliz uzmanların gerçekleştirdiği bu gizli konferanslar, hem Irak hem de Ürdün üzerindeki İngiliz kontrolünün nasıl olacağına dair planları oluşturdu. Churchill, Arap isyanını başlatan Mekke Şerifi Hüseyin'in oğullarına bu iki bölgenin sembolik liderliğini teklif etti. Bu sayede Britanya'nın isyan zamanı Araplara vadettiği bağımsız devlet sözü tam olarak gerçekleşmese de bu vaadin ruhu yerine getirilecekti.