İçeriğe atla

Şerif Gören

Şerif Adak Gören
DoğumŞerif Adak Gören
14 Ekim 1944 (79 yaşında)
MilliyetTürk
Vatandaşlık Türkiye
MeslekSenarist, yönetmen
Etkin yıllar1962-2012
ÖdüllerTüm Liste

Şerif Gören ya da tam adıyla Şerif Adak Gören, (Yunanca: Σερίφ Γκιορέν Seríf Gkiorén, d. 14 Ekim 1944; İskeçe, Yunanistan -), Türk film yönetmenidir.

Hayatı

Çocukluğunun ilk yılları İskeçe’de geçti. 1956 yılında dönemin cumhurbaşkanı Celal Bayar adına verilen bir bursu kazanarak Türkiye'ye geldi ve İstanbul Erkek Lisesi'nde okula başladı. Daha sonra bir tanıdık vasıtasıyla Hürrem Erman'ın sahibi olduğu Erman film stüdyosunda kurgucu olarak iş buldu. Sinemayla ilişkisi on sekiz yaşında, 1962 yılındaki bu tesadüfle başladı.

1966'dan itibaren Yılmaz Güney ile çalışmaya başladı. Bu dönemden itibaren Güney ile birlikte senaryo denemelerine başladı. 1970 yılında Yılmaz Güney’in çevirdiği Canlı Hedef filminde yardımcı yönetmenlik yaptı. Gören'in, yönetmen olarak imza attığı ilk film, 1974 yılında senaryosunu Yılmaz Güney ile birlikte yazdığı Endişe filmidir. Bu film kendisine 12. Antalya Film Festivali'nde en iyi yönetmen, Yılmaz Güney'e ise en iyi senaryo ödülü getirdi.

Gören, Deprem (1976) ve Köprü (1975) gibi filmler çekti. 1981 yılında çekilen, senaryosunu Yılmaz Güney'in yazdığı ve Gören'in Güney ile birlikte yönettiği Yol filmi, 1982'deki Cannes Film Festivali'nde "En İyi Film Ödülü"nü (Altın Palmiye) kazandı. Tarık Akan, Şerif Sezer, Halil Ergün, Necmettin Çobanoğlu gibi önemli oyuncularla çalıştığı bu film, anlatımı ve konusuyla hâlen Türk sinemasının en önemli filmlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Gören, Yol filminden sonra yeni çalışmalar yaptı. Sinema hayatının son döneminde Tomruk, Sen Türkülerini Söyle, Kurbağalar, Yılanların Öcü gibi önemli filmler çekti. 1993 yılında çektiği Amerikalı filminden sonra bir daha film çekmeyeceğini açıkladı. Neden olarak da bu filmin yeterince ilgi görmemesi olarak gösteren Gören, sinema dilinin toplumla uyuşmadığını belirtmiştir.

Amerikalı filminden sonra sinemadan uzak kalsa da son dönemlerde Serseri Aşıklar, Kırık Ayna ve Ah İstanbul adlı dizileri yönetti. Son olarak babasına ithaf ettiği İskeçe 1955 adlı kısa filmi çekti; filmin tamamlanmasından kısa bir süre önce babasının vefat etmesiyle bu filmi babasına izletemedi.

Şerif Gören'in yaşamı ve sineması, Ali Karadoğan'ın 2005 yılında Phoenix Yayınları'ndan çıkan Film Çeviriyorum Abi: Şerif Gören Sinemasında Öykü Söylem ve Tematik Yapı adlı kitabında incelendi.

Bir dönem Antalya Film Festivali jüri başkanlığı yapan Gören, festivalin git gide film şirketleri egemenliğine girdiği ve özgünlüğünü yitirdiği gerekçesiyle 2007 yılında bu görevinden istifa etti.

Sanat hayatı

Şerif Gören, 1980 öncesi Türk sinemasına damgasını vuran, Metin Erksan ve Ömer Lütfü Akad'ın başlattığı, Yılmaz Güney'in ise altın çağını yaşattığı toplumsal gerçekçilik akımının ikinci kuşağını oluşturan başlıca yönetmenlerdendir. Kendisinin de her fırsatta dile getirdiği gibi Yılmaz Güney ile olan dostlukları ve işbirlikleri sayesinde deneyimlerinden ve yaratıcılığından daha etkin bir şekilde yararlanma ve bunları çalışmalarında daha iyi bir şekilde kullanma fırsatı bulmuştur.

Gören sinema sektöründe pek çok farklı işte çalışmıştır. Yönetmenlik çalışmalarının dışında senaryo, kurgu, post-prodüksiyon, müzik direktörlüğü ve oyunculuk deneyimleri de yaşamıştır.

Filmlerindeki karakterlerin genelde sistem tarafından yok edilmeye çalışılan ya da sisteme uyum sağlayamayan güçlü karakterler olması, Şerif Gören sinemasının en temel ve ayırıcı özelliklerinden biridir. Gören, sinemasında işlediği konuları kendi zamanındaki güncel sorunlardan alır. Kişinin yaşadığı dünya ile olan psikolojik savaşı, toplumdaki düzensizlikten kaynaklanan ağır yaşam koşulları, göçlerin sebep olduğu kimlik bunlarımları ve kentleşmeden kaynaklanan yabancılık duygusu Şerif Gören'in sıklıkla işlediği konular arasındadır. Gören, sinemanın sanatsal gücünü kullanarak alt tabakanın kendi içinde yaşadığı hayata eğilmiş ve pek çok yer altı hikâyesini sinemayı kullanarak gün yüzüne çıkartmıştır. Kent, göç, kimlik, var oluş ve gelenekler gibi ana temeller üzerinden eserler vermiştir.

Dönemin önde gelen oyuncuları ile çalışan Gören genelde ara rollerde bulunan ve izleyicinin dikkat etmediği pek çok oyuncuya alışmışın dışında roller vererek izleyicinin dikkatini çekmiş bu yönüyle de sinemasına oyuncu ve karakter zenginliği katmıştır.

Gören, dönemin teknik imkânsızlıklarına rağmen filmlerinde kullandığı efektler ile Türk sinemasına pek çok yenilik katmıştır. Ayrıca İstasyon ve Yol filmlerinde en az iki köpeğin ve bir atın gerçekten canlarına kıyılmıştır.

Filmografi

Filmler

Yönetmen olarak

TV dizisi

  • 1999: Fanatik
  • 2000: Bana Babamı Anlat
  • 2003: Kırık Ayna
  • 2003: Serseri Aşıklar
  • 2006: Ahh İstanbul

Belgeseller

  • 1988: Kırmızı Yeşil (20 dk. Berlin Belgeseli, Federal Almanya televizyonu için)
  • 1988: Patates Soğan (20 dk. Berlin Belgeseli, Federal Almanya televizyonu için)
  • 1994: Kimlik (Fransa 5. Kanalının talebi ile çekilmiş Strazburg belgeseli)

Ödüller

Kaynakça

  • Kayalı, K., (1994), "Geleneksel Türk Sinemasını Sürdürerek Aşma Eylemi": Şerif Gören, "Yönetmenler Çerçevesinde Türk Sineması", Ankara, Ayyıldız Yay, 187-201.
  • Karadoğan, Ali (2005), "Film Çeviriyorum Abi: Şerif Gören Sinemasında Öykü Söylem ve Tematik Yapı", Ankara, Phoenix Yayınları.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yılmaz Güney</span> Türk sinema sanatçısı (1937–1984)

Yılmaz Güney, Kürt kökenli Türk oyuncu, yönetmen, senarist, yapımcı, yazar, şair ve aktivisttir. Oyuncu olarak yer aldığı Çirkin Kral, hem senaristi hem de yönetmeni olduğu Umut, Ağıt, Baba, Arkadaş ve Duvar, senaryosunu yazdığı ancak 1974–1981 yılları arasında cinayet nedeniyle hüküm giymesi sebebiyle çekimlerinde bulunamadığı eş yönetmenli Yol ve Sürü gibi filmleriyle tanınmaktadır. Güney, eserlerinin birçoğunu sol perspektiften üretmiş ve bunları Türkiye'deki işçi sınıfı insanlarının içinde bulunduğu kötü duruma adamıştır. Filmlerinde Türkiye'deki toplumsal yapı ile birlikte Kürt kültürünün, halkının ve dilinin tasvirini etkin bir şekilde kullanmıştır. Sinemada elde ettiği başarılar, uluslararası bir üne ulaşmasını sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nuri Bilge Ceylan</span> Türk yönetmen, senarist, film yapımcısı ve fotoğrafçı

Nuri Bilge Ceylan, Türk yönetmen, senarist ve fotoğrafçı.

<span class="mw-page-title-main">Halit Refiğ</span>

Halit Refik Refiğ, Türk sinema yönetmeni, senarist, yazar, öğretim görevlisi, onursal profesördür.

<span class="mw-page-title-main">Yavuz Turgul</span> Türk senarist, yönetmen ve gazeteci

Yavuz Turgul, Türk sinema filmi yönetmeni, senarist ve gazetecidir.

<span class="mw-page-title-main">Atıf Yılmaz</span> Türk yönetmen, yapımcı ve senarist (1926–2006)

Atıf Yılmaz Batıbeki Türk film yönetmeni, yapımcı ve senarist ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Kadir İnanır</span> Türk sinema sanatçısı

Kadir İnanır, Türk oyuncu ve film yönetmenidir.

<i>Yol</i> (film) Yılmaz Güney ve Şerif Gören tarafından yönetilen, Altın Palmiye Ödülü kazanan 1981 yapımı Türk filmi

Yol, senaryosu Yılmaz Güney tarafından yazılan, Yılmaz Güney ve Şerif Gören tarafından yönetilen 1981 yapımı dram, politik ve gerilim filmidir. Tarık Akan, Şerif Sezer, Halil Ergün, Necmettin Çobanoğlu, Meral Orhonsay gibi oyuncuların başrolde yer aldığı film, Türk sinemasının en cesur ve en başarılı filmlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Yurt dışında büyük ilgi gören film, o dönemde sıkıyönetimin yarattığı baskıcı yönetim tarzına ve ülkedeki Kürtlerin sorunlarına açıkça değindiğinden ötürü Türkiye'de uzun bir süre yasaklı kalmış ve izleyenlere cezalar bile verilmiştir. Türkiye'de 1992 yılında izlenme yasağı kaldırılmış ve 1999 yılında Yılmaz Güney'in eşi Fatoş Güney'in çabalarıyla gösterime girebilmiştir. Film, 1982'deki Cannes Film Festivali'nde "En İyi Film" seçilip Altın Palmiye Ödülü'nü kazanmış ve bu ödülü alan ilk Türk filmi olmuştur. Ödül, Türk sinema tarihinde kazanılan en önemli ödüllerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ümit Ünal</span> Türk yönetmen, senarist ve yazar

Ümit Ünal, Türk yönetmen, senarist ve yazar.

Şerif Sezer, Türk sinema ve dizi oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Ökten</span> Türk yönetmen (1941–2009)

Zeki Ökten, Türk yönetmen.

Müjde Ar, asıl adıyla Kâmile Suat Ebrem,, Türk oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Lütfi Ömer Akad</span> Türk yönetmen

Mehmet Lütfi Akad, Türk film yönetmeni, senarist, akademisyen.

Umur Bugay ya da tam adıyla Ali Umur Bugay, Türk senarist, oyuncu, yönetmen, dramaturg ve yazardır.

Orhan Oğuz, Türk sinemacı.

<span class="mw-page-title-main">Yılmaz Duru</span>

Yılmaz Duru, Türk oyuncu, yapımcı, yönetmen, senarist ve dansçı.

Ömer Vargı Türk sinema yönetmeni, yapımcı ve senarist.

<i>Endişe</i> (film) Yılmaz Güneyin 1974 yapımı filmi

Endişe, senaryosunu Yılmaz Güney'in yazdığı, Şerif Gören'in yönetip tamamladığı 1974 yapımı politik filmdir.

<span class="mw-page-title-main">Yılmaz Atadeniz</span> Türk film yönetmeni ve senarist

Ragıp Yılmaz Atadeniz, Türk film yönetmeni, senarist ve yapımcı. Türkiye Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SE-SAM) başkanlığını yürüttü.

<i>Tomruk</i> (film) film

Tomruk, yönetmenliğini Şerif Gören'in yaptığı 1982 tarihli sinema filmi.

Çetin İnanç,, Türk film yönetmenidir. Hızlı film çekmesi sebebiyle jet rejisör olarak anılır, Dünyayı Kurtaran Adam filmiyle üne kavuşmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.