İçeriğe atla

Şems-ül maarif

Kitabın tanıtımı. Bir el yazması nüsha, 17. yüzyıl başı

Şems-ül maarif (Arapçaكتاب شمس المعارف ولطائف العوارف), Ahmed b. Ali el-Bûnî tarafından Arapça sihir üzerine odaklanan ve havas ilimleri hakkında 13. yüzyılda Cezayir'de yazılmış eseri.[1] Kitap, El-Buni'nin özgün eserlerinin ve diğer yazarların metinlerinin parça parça bir araya getirilmesinden oluşmaktadır.[2]

Çağdaş haliyle kitap, "Şemsü'l-Maarifü'l-Kübra"[a] ve "Şemsü'l-Maarifü's-Suğra" olmak üzere iki ciltten oluşmaktadır,[b] ilki ikincisinden daha büyüktür.[3][4] İslâm dünyasında bâtınî ilimlere dair yazılmış ansiklopedik özellikte en hacimli kitaplardan biri olup, kırk bölümden oluşur.[5] Eserin daha sonraki baskılarında sunulan içindekiler tablosu, 40'a kadar uzanan numaralandırılmamış bölümlerin (faṣl) bir listesini içerir. Bununla birlikte, matbaa ve diğer çeşitli standartlaştırmalardan önce, her biri farklı uzunlukta olan üç bağımsız cilt dolaşımda idi.[6]

İçerdiği konular

  • Harfler ilmi
  • Sayılar ilmi
  • Cefr ve vefkler ilmi
  • Zâyirçe ilmi,
  • Anâsır-ı erbaa ilmi,
  • Yıldızlar, felekler, burçlar ve menziller ilmi;
  • İsimler, rukyeler, tılsımât ve dualar ilmi; simya ilmi.

Eserin girişinde, amacın esmâ-i hüsnânın yüceliğini belirtmek, harflerin sayılarla muvafakatinden (vefk) ortaya çıkan ilâhî hikmetleri açıklamak, dua, ilâhî isimler ve onlara tâbi olan sûre ve âyetlerdeki harflerdeki mesajları anlamanın ve büyü yapmanın yollarını bildirmek olduğunu belirtilmiştir.[5]

Ayrıca eserin tasavufi bir durum arzettiği, maddî ve mânevî temizlenmeyi gerçekleştiren, Allah’ı zikreden, seyrüsülûk yapan kimselerin faydalanabileceği de belirtilmiştir.[5]

Notlar

  1. ^ Arapçaشمس المعارف الكبرى
  2. ^ Arapçaشمس المعارف الصغرى

Kaynakça

  1. ^ Owen Davies, Grimoires: A History of Magic Books, Oxford University Press, 2009, s. 27
  2. ^ Gardiner, Noah (2012), Forbidden Knowledge? Notes on the production, transmission, and reception of the major works of Ahmad Al-Buni, Journal of Arabic and Islamic Studies 12 (2012). Michigan Üniversitesi.
  3. ^ Shams Al-Ma‘aref al-Kubrah, Al Nour Library, Beirut, Lebanon: 2006.
  4. ^ Shams Al-Ma‘aref al-Sughra, Al Nour Library, Beirut, Lebanon: 2005.
  5. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  6. ^ Francis Maddison, Emilie Savage-Smith, Ralph H. Pinder-Wilson, Tim Stanley, Science, Tools And Magic Vol. 12, Oxford University Press, 1997, p. 65

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbn Rüşd</span> Arap filozof, bilim insanı ve yazar (1126–1198)

İbn Rüşd, Endülüslü-Arap felsefeci, hekim, fıkıhçı, matematikçi ve tıpçı. Tercüme ve yorumlamalarıyla Aristo'yu Avrupa'ya yeniden tanıtmıştır. İslam felsefesinde Aristocu akım olan meşşailiğin temsilcilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">İbn Haldun</span> Arap tarihçi, düşünür ve sosyolog (1332–1406)

İbn Haldun, modern tarihyazımının, sosyolojinin ve iktisatın öncülerinden kabul edilen 14. yüzyıl düşünürü, devlet adamı ve tarihçisidir. Ayrıca İslam aleminde Liberalizm ilkelerini kitaplarında bulunduran ilk Müslüman düşünür. Köklü bir aileden geldiği için iyi bir eğitim aldı. Tunus ve Fas'ta devlet görevlerinde bulunduktan sonra Gırnata ve Mısır'da çalıştı. Kuzey Afrika'nın o dönem istikrarsız ve entrikalarla dolu siyasal yaşamı 2 yıl hapiste yatmasına neden oldu. Bedevi kabilelerini çok iyi tanımasından dolayı aranan bir devlet adamı ve danışman oldu. Mısır'da 6 defa Maliki kadılığı yaptı. Şam'ı işgal eden Timur ile görüşmesi bir fatih ile bir bilginin ilginç buluşması olarak tarihe geçti.

<span class="mw-page-title-main">Hârizmî</span> Fars matematikçi, astronom ve coğrafyacı

Hârizmî ya da tam künyesiyle Ebû Ca'fer Muhammed bin Mûsâ el-Hârizmî ; matematik, gök bilim, coğrafya ve algoritma alanlarında çalışmış Fars bilim insanı. Hârizmî 780 yılında Harezm bölgesinin Hive şehrinde dünyaya gelmiştir. 850 yılında Bağdat'ta ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Fârâbî</span> Türk filozof, bilim adamı

Fârâbî, 8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam'ın Altın Çağı'nda yaşamış ünlü filozof ve bilim insanıdır. Aynı zamanda gök bilimci, mantıkçı ve müzisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Sibernetik</span>

Sibernetik (Yunanca kybernétes: "dümenci") veya güdüm bilimi; canlı ve cansız tüm karmaşık sistemlerin denetlenmesi ve yönetilmesini inceleyen bilim dalıdır.

Dâvûd-i Kayserî, Osmanlı devletinin kuruluş döneminde yaşamış İran'lı mutasavvıf, filozof ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Şems-i Tebrîzî</span>

Şems-i Tebrîzî, İranlı mutasavvıf. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin gönül dünyasında büyük değişikliklere sebep olan ve Mevlânâ tarafından yazılan ilâhî aşk şiirlerinden oluşan "Dîvân-ı Şems-î Tebrîzî" adındaki nazım eser sayesinde tanınan Mevlana'nın sohbet şeyhidir.

<span class="mw-page-title-main">Ebced hesabı</span>

Ebced, İslamiyet'in kabulünden ve Arabistan'da Hint rakamları kullanılmaya başlanmadan önce hesap yapabilmek için harflerin rakam olarak kullanıldığı bir sayı sistemidir. Çağdaş ondalık sayı sistemi olan Hint sayıları çıktıktan sonra hesap yapmak için uygun olmayan ebced terk edilmiştir. Ebced rakamları kullanılarak ebced hesabı yapılabilir.

İbnü'n-Nedîm ya da tam adıyla Ebü'l-Ferec Muhammed bin Ebî Ya'kūb İshâk bin Muhammed bin İshâk en-Nedîm, 935- 990 yılları arasında yaşamış Arap bibliyografya bilgini, Fihrist adlı kitabın yazarı.

Hurûfilik ya da Hurûf'îyye, adını Arapça hurûf kelimesinden alan, kutsal metinlerde harf ve kelimelerin sayısı, sırası ve diziliminin belirli şifreler barındırdığı iddiasıyla bunlardan kelime, cümle veya cümlecikleri oluşturan harflerin ebced değerlerinden metnin düz anlamı ile ilgili olmayan, telmih, ima, işaret gibi ikincil anlamlar çıkartan ve bu anlamlar üzerinden yeni anlayış ve kavrayışlara yol açan yaklaşımlara verilen addır.

Anglikanizm, İngiltere'nin resmî kilisesi olan İngiltere Kilisesi'ne has ilke, doktrin ve kurumlar. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin kurduğu bir Hristiyan mezhebidir. İngiliz Reformu, Katoliklik ve Protestanlık arasında bir orta yol olarak görüldüğü için Latince Via Media olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dîneverî</span> Kürt bilim insanı

Ebu Hanife Dinaverî veya sadece Dinaverî, 9. yüzyıl'da yaşamış, astronomi, botanik, metalürji, coğrafya, matematik, tarih ve Kürdoloji gibi pek çok alanlarda çalışmalarda bulunmuş Fars bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Cahiz</span> Basra doğumlu Arap bilim insanı

Cahiz veya el-Cahız gerçek ismi ve tam künyesi Ebu Osman Amr bin Bahr el-Kinani el-Fukaimi el-Basri olan, Basra doğumlu Afro-Arap yazar ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Cezerî</span> Cizreli mühendis, matematikçi ve polimat (1136–1206)

Cezerî ya da tam adıyla İsmâil bin er-Rezzâz el-Cezerî, İslam'ın Altın Çağı döneminde çalışmalar yapan Cizreli Müslüman âlim, mucit ve mühendistir. Sibernetiğin ilk adımlarını attığı ve ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilen Cezerî'nin, ünlü sanatçı Leonardo da Vinci'ye ilham kaynağı olduğu düşünülür.

Latinizasyon (Romanizasyon) tabiri genel olarak Latin alfabesi dışındaki ses sistemlerinin Latin alfabesine çevrilmesini ifade eder. Arapçanın Latin alfabesine çevirisi yapılırken bu uygulamaların hiçbirinde (fonetik alfabeler hariç) ortak bir uygulama geliştirilememiştir. Çünkü her ülke kendi harflerini esas alan bir çeviri sistemi benimsemiştir. Fakat yine de ana hatlarıyla genel kabul görmüş bazı sesler ve simgeler tercih edilmeye başlanmıştır. Ortak Türkçe alfabesi esas alınarak yapılan bir işaret sistemi büyük oranda geliştirilmiş durumdadır. Fakat yine de çeşitli ülkelerin, sesleri simgelerken kullandıkları harflerin değişik olması nedeniyle farklılıklar ortaya çıkmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fazlurrahman Malik</span> Pakistanlı filozof

Fazlurrahman Malik, Pakistanlı akademisyen, ilim ve fikir adamı. Kendisini eğitim reformuna ve içtihadın farklı bir anlayışla yeniden canlanmasına adayan, İslam'ın önde gelen bir reformcusu olarak ve tarihselci görüşleriyle bilinir. Eserleri Pakistan, Malezya, Endonezya ve Türkiye gibi ülkelerde büyük ilgi görüyor.

Hazini veya Abdurrahman Hazinî, 11. ve 12. yüzyıl'da yaşamış astronomi ve matematik bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Merdeiler</span>

Merdeiler or al-Jarajima, Nur Dağları'nın yükseklerinde yaşarlar. Merdeiler, ya Miafizitizm ya da Monotelitizmi takip eden erken Hristiyandırlar. Muhtemelen fakat doğrulanmamış şekilde Maruniler ile bağları vardır. Kökenleri konusunda çok az şey bilinmektedir, Fars ya da Ermeni olabileceklerine dair spekülasyonlar vardır, ancak diğer kaynaklar Levant yerlisi ya da muhtemelen Arap yarımadasından olduklarını iddia ederler. Diğer Arapça isimleri, al-Jarājimah, bazılarının Kilikya'da (Tachkastan) bulunan Jurjum kasabası yerlileri olduklarını ima eder. Daha sonraları onlara, isyan eden kaçak köle ve köylüler katılmıştır ve bölgelerinin Kara Dağlar'ın "Kutsal Şehri" olduğunu iddia ettikleri söylenir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Tusi</span>

Muhammed b. Hasan Tusi ; meşhur adıyla "Şeyh Tusi" hicri 385 / 460 yılında Tus şehrinde dünyaya gelmiştir. Hicri kameri dördüncü ve beşinci asırlarda yaşayan Şeyh Tusi, İranlı şii alim ve büyük fakihlerinden sayılmaktadır. 51 kadar eserinin olduğu belirtilmiştir. Şeyh Tusi, şiilerin büyüğü olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oxyrhynchus Papirüsleri</span>

Oxyrhynchus Papirüsleri, arkeologlar tarafından 19. yüzyılın sonunda Mısır'daki tarihi Oxyrhynchus bölgesi yakınlarındaki eski bir çöplükte bulunan papirüs üzerine yazılmış el yazmalarıdır. Bu geniş papirüs koleksiyonu, antik Yunanca ve Latince binlerce belge, mektup ve edebi eser içermektedir. Ayrıca bazı parşömen el yazmaları ve kağıt üzerinde daha yeni Arapça el yazmaları da vardır.