İçeriğe atla

Şemokmedi Manastırı

Koordinatlar: 41°54′26″K 42°03′46″D / 41.90722°K 42.06278°D / 41.90722; 42.06278
Şemokmedi Manastırı
Gürcüce: შემოქმედის მონასტერი
Şemokmedi kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumOzurgeti, Guria, Gürcistan
Koordinatlar41°54′26″K 42°03′46″D / 41.90722°K 42.06278°D / 41.90722; 42.06278
İnançGürcü Ortodoks Kilisesi
Mimari
Mimari türGürcü
Tamamlanma15. yüzyıl

Şemokmedi manastırı (Gürcüce: შემოქმედის მონასტერი) Gürcistan'ın güneybatısında kalan bölge Guria'nın Şemokendi kasabasında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks manastırdır. 15. yüzyılda kurulan Şemokmedi manastırı, piskoposun malikanesi ve Gurieli hanedanlığının mezarlığı olarak işlev görüyordu. Kilise hazinelerinin tutulması için güven bir yerdi ve yüzyıllar boyunca diğer Gürcü manastırlarından çok çeşitli nesneler buraya getirilip saklanmıştır. 19. yüzyıldaki soygundan kurtulan koleksiyonun bölümleri şu anda Gürcistan'daki müzelerde sergileniyor.

Tarihi

Şemokmedi Manastırı, 1830'larda Marie-Frédéric Dubois de Montpéreux'un gezi günlüğünden bir resim.

Şemokmedi Manastırı, 15. yüzyılda Guria, Cumati ve Khino piskoposlarının kalacakları yer olarak kuruldu. Yerel piskoposlar başpiskopos veya metropolit rütbesini ve Şemokmedeli'nin sıfatını taşıyordu. Aynı zamanda manastır, Gurieli Prens hanedanlığına bir mezarlık olarak hizmet etti. Günümüze kadar gelen mezarlar Gurieli hanedanından Rostom (ö. 1564) ve III. Mamia'ya ait (ö. 1714).[1]

Mimarisi

200
Şemokmedi'deki Mesih Kilisesi
200
Şemokmedi'deki Zarzma Başkalaşım Kilisesi

Şemokmedi Manastırı, mimari açıdan basit iki kiliseden oluşur; Mesih kilisesi ve Zarzma olarak da bilinen Başkalaşım kilisesi. Manastırda bulunan üçüncü yapı ise manastırın çitinin üzerine inşa edilmiş bir çan kulesidir. Bu kompleks, Bzhuzhi nehrinin sol kıyısında, Şemokmedi köyüne bakan küçük bir tepe üzerinde yer almaktadır.[1]

Mesih Kilisesi, 10 x 13 m boyutlarında üç nefli bir bazilikadır. Bazilika, mavi taşlarla kaplı ve beyaz mermer zeminli, yontma taşlardan yapılmış bir yapıdır. Süslü bir kıvrım batı cephesinde bir pencerenin dış hatlarını izler. Manastırın içi bir zamanlar tamamen fresklenmişti. Hala bozulmamış parçalar Guria prensi II. Mamia (ö. 1627) ve eşi Tinatin'i, tanımlayıcı Gürcüce yazıtlarla göstermektedir.[1]

Başkalaşım Kilisesi, 1570'lerin sonunda Prens I. Vahtang'ın emriyle inşa edildi. Kilise, Osmanlının işgal ettiği Samtshe Atabeyliği'ndeki Zarzma Manastırı'ndan getirilen 9. yüzyıl yapımı İsa'nın Başkalaşımı ikonuna ev sahipliği yapmaktadır; bu nedenle kilisenin diğer adı "Zarzma"dır. Bu kilise, Mesih kilisesinden küçüktür, 9 × 7 m boyutlarındadır. Sekizgen kubbe ile taçlandırılmış tek nefli bir tasarımdır. Yapı tuğla ve yontma taş ile kaplanmıştır. Gürcüce ve Yunanca yazıtların parçalarının yanı sıra, Şemokmedi'nin ilk piskoposu Besarion Machutadze'nin fresk tasviri de duvarlarda bulunur. Kilise çiti üzerine kurulmuş olan çan kulesi aslen 16. yüzyılda inşa edilmiş ve 1831'de yenilenmiştir. Kompleksin tüm yapılarında çoklu yenilenmelerin izleri görülmektedir.[1]

Şemokmedi manastırının yaklaşık 1.5 km kuzeydoğusunda, Bzhuzhi nehrinin sağ kıyısında, yakın zamanda yenilenmiş Gorisperdi kilisesi bulunmaktadır. Kilisenin bahçesinde yıkılmış, Orta Çağ'dan kalma yapıya ait süslü parçalar bulunmaktadır.[1]

Koleksiyonlar

Şemokmedi Manastırı'ndaki antikalar, Kondakov'un Gürcü kilisesi koleksiyonları kataloğundan (1890).

Yüzyıllar boyunca Şemokmedi Katedrali, dini hazinelerin güvenli bir evi oldu. Gürcistan'ın diğer kilise ve manastırlarından çeşitli dini nesneler ve el yazmaları buradaki koleksiyona getirildi.[2][1]1873 yılında kilise ziyaret edildi ve koleksiyonunun ilk bilimsel açıklaması Dimitri Bakradze tarafından derlendi. Daha sonra, manastır bir dizi soyguna maruz kaldı. Kalan hazineler, 1889'da manastır ziyareti sırasında Nikodim Kondakov tarafından kataloglandı.[3] 1924'ten bu yana, mevcut eserlerin çoğu Gürcistan Ulusal Müzesi'nin koleksiyonlarında bulunuyor.

Notlar

  1. ^ a b c d e f Gamkrelidze et al. 2013, ss. 566-567.
  2. ^ Eastmond 2011, ss. 59, 81.
  3. ^ Kondakov 1890, ss. 111-133.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Şemokmedi Manastırı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zarzma Manastırı</span> manastır

Zarzma Başkalaşım Manastırı, zarzmis p'erists'valebis monasteri) güneybatı Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde yer alan Zarzma köyündeki bir Orta Çağ Ortodoks Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Timotesubani Manastırı</span>

Timotesubani Manastırı Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Borjomi Vadisinin manastırla aynı adı taşıyan köyünde konumlanmış, Orta Çağ döneminden kalma Gürcü Ortodoks manastır kompleksidir.

<span class="mw-page-title-main">Sapara Manastırı</span>

Sapara Manastırı Gürcistan'daki Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde ve Ğreli köyü yakınında yer alan bir Gürcü Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Açi Manastırı</span>

Yorgi'nin Açi Manastırı Gürcistan'ın güneybatısındaki Guria bölgesinde bulunan Ozurgeti şehrinin 9 km güneyindeki Açi köyünde konumlanmış bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks Kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Zeda Vardzia</span> 11. yüzyıl Ortodoks kilisesi

Zeda Vardzia Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Aspindza Belediyesi'nde yer alan bir 11. yüzyıl Theotokos Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kilise, Orta Çağ yontma kaya kompleksi Vardzia'nın 3 km kuzeybatısında yer almaktadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Martkopi Manastırı</span>

Martkopi İlah Manastırı Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 25 km doğusundaki Martkopi köyünde yer alan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın tarihi, 6. yüzyıldaki stilit çalışmalarına dayanmaktadır ve On Üç Süryani Babadan biri olan Aziz Anton ile ilişkilidir. Manastırın mevcut yapılarının çoğu 17 ila 19. yüzyıllar arasında yapılmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cumati Manastırı</span>

Cumati Manastırı Gürcistan'ın Guria bölgesindeki Ozurgeti şehrinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Supsa vadisindeki Dsiridsçumati köyünde, Ozurgeti şehrine 14 kilometre mesafede konumlanmıştır. Günümüzde Şemokmedi piskoposluğuna bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gudarehi Manastırı</span>

Gudarehi Manastırı Güney Gürcistan'daki bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro belediyesindeki Gudarehi köyünün batısında konumlanmıştır. Manastır kompleksi, ana salon kilisesi, bağımsız çan kulesi, saray, hücreler, şapeller, ahırlar ve şarap mahzeni gibi çeşitli yapıların kalıntılarından oluşmaktadır. Kilise, Orta Çağ taş oymaları ve yazıtlarla süslenmiştir. Kompleks, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tiri Manastırı</span>

Tiri Manastırı, günümüzde tartışmalı Güney Osetya bölgesinde bulunan, Tshinvali'nin yanında konumlanmış bir 13. yüzyıl kilisesidir. Salon kilise planında Gürcü Ortodoks manastırı olarak inşa edilen kilise, Orta Çağ freskleri ve Gürcüce yazıtlar içermektedir. 2008 yılındaki Rus-Gürcü savaşından sonra, Gürcüler manastıra erişimini kaybetmiştir. 2015 yılında kilise binası, özgünlüğünü bozan ve fresklerine kısmen zarar veren bakım çalışmalarına maruz kalmıştır. Bu çalışmalar, Tshinvali'de tartışmaya ve Gürcistan'da protestolara yol açmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Bieti Manastırı Güney Osetya/Gürcistan'ın tarihi Şida Kartli bölgesinde konumlanmış, yarı harabe bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Salon kilisesi planında inşa edilmiş olan kilise, kısmen kayaya oyulmuştur. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir. Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan, Bieti adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.

Pirğebuli Manastırı Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Hrami nehri vadisinde bulunan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. 12. yüzyılın sonlarına veya 13. yüzyılın başlarına tarihlenen manastır, farklı koruma durumlarındaki çeşitli yapılardan oluşmaktadır. Ana kilise, dışı zengin taş oymalarla süslenmiş büyük bir salon kilisesidir. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mğvimevi Manastırı</span>

Mğvimevi Manastırı, Batı Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki Çiatura kentinin yakınlarında konumlanmış, kısmen kayaya oyulmuş bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Meryem'in doğuşunu adanmış olan kilise, 13. yüzyılda kalma iki nefli bir bazilikadır. Kompleks ayrıca küçük bir kilise, çan kulesi ve bir savunma duvarı içermektedir. Manastır günümüzde rahibe manastırı olarak kullanılmaktadır. Kilisenin dışını birçok mimari heykel süslemektedir. Mğvimevi kompleksi, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mtsvane Manastırı</span> Güney Gürcistanın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Borcomi vadisinde konumlanmış bir Orta Çağ Hristiyan manastırı

Çitahevi Aziz Yorgi Kilisesi Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Borcomi vadisinde konumlanmış bir Orta Çağ Hristiyan manastırıdır. Manastır yaygın olarak, "Yeşil Manastır" anlamına gelen Mtsvane Manastırı adıyla da bilinmektedir. İki yüzyıldan fazla süredir terk edilmiş durumda olan manastır, 2003 yılında tekrar Hristiyan kullanımına açılmıştır. Manastır, popüler bir turizm ve hac bölgesidir. Manastır kilisesi ve çan kulesi, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

I. Giorgi Gurieli 1483'te öldüğü tarihe kadar Guria'nın eristaviliğini (dük) ve daha sonra mtavariliğini (prens) yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">III. Mamia Gurieli</span>

III. Mamia Gurieli veya yaygın olarak bilinen adlarıyla Büyük Mamia Gurieli veya Kara Gurieli (შავი გურიელი, Şavi Gurieli) 1689'dan öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Batı Gürcistan'daki savaşlarda çatışan Gurieli, 1701, 1711-1712 ve 1713-1714 tarihlerinde üç kez İmereti kralı olmuştur. Krallık yaptığı ilk dönemde, kayınpederi Giorgi Abaşidze'nin baskısıyla tahttan çekilmiştir. İmereti kralı olduğu sonraki dönemlerde, Imeretili VII. Giorgi ile kan davası içinde olmuştur. Gurieli öldüğünde yerine taht için rekabet ettiği VII. Giorgi geçmiştir.

I. Kaihosro Gurieli, 1626'dan 1658'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Görevden alınan selefisi I. Simon Gurieli'nin yerine Megrelya Prensi II. Levan II Dadiani tarafından prens ilan edildi. Kaihosro, İmereti Kralı III. Alexander tarafından devrildi ve sınır dışı edildi. Osmanlı desteğiyle Guria'ya dönüşü, Gurialı bir soylu tarafından öldürülmesiyle son buldu.

I. Vahtang Gurieli, 1583'ten öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Selefisi II. Giorgi Gurieli'yi görevden alan Megrelya prensi IV. Mamia Dadiani'nin vasalıydı. Vahtang, Guria'nın ana katedrali Şemokmedi Manastırı'na bir kilise inşa ettirdi.

Malakia Gurieli, 1684-1685 yılları arasında ve 1689'da Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. I. Kaihosro Gurieli'nin küçük oğlu olan Malakia, 1684'te kardeşi III. Giorgi Gurieli'nin ölümüyle tahta geçti; ancak yeğeni II. Kaihosro Gurieli tarafından devrildi ve kör edildi. 1689'daki Osmanlı müdahalesiyle kısa süreli olarak yeniden tahta çıktı; ancak yetersizliği nedeniyle Guria'nın soyluları tarafından tahttan indirildi. Daha sonra rahip olan Malakia, Şemokmedi'nin Piskoposluğunu yaptı.

II. Mamia Gurieli, 1600 yılından oğlu tarafından öldürüldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Mamia'nın saltanatı Osmanlı saldırılarına karşı savunma yapmakla geçti. 1614'te toprak kaybını ve Guria'nın Osmanlı'ya düzenli haraç ödemesini kabul etmek zorunda kaldı.

II. Giorgi Gurieli, 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.